Н. И. Агапов _сын_ан шайнау коэффициенттері талдау негізінде ал. Н. И. Агапов сынан шайнау коэффициенттері талдау негізінде алынды
 Скачать 131.9 Kb.
|
|
Пациент доғасының жоғарғы жағын тіссіз қараған кезде альвеолярлық сүйектің жотасының бойымен жүретін сызық не деп аталады? тіс доғасы(дентальды) базальды экваторлы + альвеолярлы окклюзиялық Окклюзияаралық кеңістіктің көлеміне әсер етпейді дем бастың орналасуы + пациенттің жасы жақ-бет аймағы бұлшықеттерінің парафункциясы стжб дисфункциясы Базистік балауыз қандай түрде шығарылады + тік бұрышыты пластинка түрінде куб түрінде дөңгелек түрінде үшбұрыш түрінде дөңгелек формалы пластинка түрінде Окклюзиограмма нені нақтау үшін қажет пародонт тіндерінің төзімділігін жақтардың окклюзиялық арақатынасы + окклюзиялық түйісу окклюзиялық биіктік қабыну процесінің таралу дәрежесі Артикуляция деген не + тіс қатарының кеңістіктік арақатынасы тіс қатарының кеңістіктік арақатынасы тік тістем кезіндегі окклюзиялық арақатынас прогнатиялық тістем кезіндегі окклюзиялық қатынас прогениялық тістем кезіндегі окклюзиялық қатынас Тістемнің ең кең тараған түрі ортогнатиялық прогения, тік, ашық тік, прогнатия, прогения ашық, тік, прогнатия + тік, ортогнатия, бипрогнатия Окклюзия түрлері алдыңғы, төменгі, жоғарғы + алдыңғы, артқы, орталық,бүйір орталық, алдыңғы,ортаңғы,төменгі бүйір, төменгі, сол бүйір, төменгі, оң, орталық Түзу тістемде бұдырмақтың қандай формасы дамиды ойыс + жазық тік жартылай күмбезді овальді Ортогнатиялық тістемде бұдырмақтың қандай формасы дамиды ойыс жазық тік жар + жартылай күмбезді овальді Протездік жазықтықты анықтау кезінде қалыптастыруын бастайды таңдай бетінен + фронтальды бетінен бүйір бетінен төменгі валиктен төменгі және жоғарғы валиктен Протездік жазықтықты қалыптастыру кезінде бүйір бөлігінде ориентир болып табылады қарашық линиясы + мұрын-құлақ линиясы еріннің жабылу линиясы физиологиялық тыныштық биіктігі орталық линия Тістеу биіктігі мен физиологиялық тыныштық биіктігінің айырмашылығы альвеолааралық биіктік физиологиялық тыныштық биіктігіне тең альвеолааралық биіктік физиологиялық тыныштықтан 2-мм көп + альвеолааралық биіктік физиологиялық тыныштықтан 2-мм кем альвеолааралық биіктік физиологиялық тыныштықтан 5-мм кем альвеолааралық биіктік биіктік физиологиялық тыныштықтан 5-мм көп Тіс жоқ беттің төменгі бөлігі қалай өзгереді беттің төменгі бөлігі үлкейеді + беттің төменгі биіктігі кішірейеді өзгеріссіз қалады бет ассимитриялы болады жұту бөлімі қиындайды Инфекцияға ұшыраған науқастын тістеміне не болады қалған жұп антагонистері + барлық антогонистердің жойылуы барлық шайнайтын тістердің жоғалтуы барлық алдыңғы тімтердің жоғалтуы ескі алынбалы протездер Орталық оклюзия деген не + бұл ұстаным, өзінің бастаған жолында өзі аяқтайды бұл ұстанымда, жақ қозғалғанда алдыға шығады бұл ұстаным жақ қозғалғанда артқа шығады бұл алдыңғы тістерді жабады барлық жағдай төбеге байланысты Физологиялық тыныш күй немен сипатталады төменгі жақтың толық емес бос салпақтау,сонымен тіс қатарларының арақашықтығы 2-мм шайнау бұлшықеттері мен айналым бұлшықеттері сәл тырысып тұр + төменгі жақтың бос салпақтауы,сонымен қатар тіс қатарларының арақашықтығы 2-3мм шайнау бұлшықеттері мен айналым бұлшықеттері сәл тырысып тұр төменгі жақтың бос салпақтауы,сонымен қатар тіс қатарларының арақашықтығы 1,0-5мм шайнау бұлшықеттері мен айналым бұлшықеттері сәл тырысып тұр төменгі жақтың орны жоғарғы жаққа қарағанда толық тыныштық күйде төменгі жақ жоғарғы жаққа қарағанда сәл тырысып тұр Оклюзияның қандай түрі болады жоғарға сызықты ішінара + орталық төменгі Тістем – бұл тіс қатарларының келесі оклюзиялық жағдайда түйісуі + орталық сол жақ бүйірлік алдыңғы дистальді оң жақ бүйірлік Оклюзия бұл + барлық жағдайда төменгі және жоғарғы жақтың түйісуі төменгі жақтың жатуы жоғарғы жаққа физиологиялық байланысуы барлық жағдайда төменгі жақ жоғарғыға байланысты тіссіз жақтың қатынасуы тістем түрлері Орталық оклюзия мына белгілер бойынша анықталады беттік, жұту арқылы, тістік + тістік, буындық, бұлшықеттік тілдік, бұлшыкеттік, тістік тістік, жұту арақылы, беттік беттік, тілдік, буындық Тістемге анықтама беру + орталық оклузияға тіс қатарларының түйісуі төменгі жақтың бір қалыпта болуы барлық жағдайда төменгі жақтың қозғалуы жоғарғы жаққа байланысты төменгі және жоғарғы жақтың қатынасуы бүйірлік проекцияға тістердің қатынасуы Қандай тістемнің түрі фарфорлық қаптамға қарсы болып келеді тікелей прогениялық + терең тістеудің барлық түрі дұрыс жауап жоқ Беттің төменгі үшінші бөлігінің биіктігінің кішірейтілу белгісіне жатпайды + тістемнің болмауы ауыздықтың(жара) пайда болуы шайнау бұлшық ет тонусының төмендеуі самай төменгі жақ буынының дисфункциясы шайнау бұлшық ет жиырылуы күшінің төмендеуі Беттің төменгі үшінші бөлігінің биіктігінің ұзаруы биіктігінің белгісіне жатпайды + ауыздықтың(жара) пайда болуы оның жиырылу күшінің артуы бұлшық ет ауырсынуы шайнау бұлшық ет тонусының артуы протездік ложаның сүйектік негізіне түсірілетін қысымның күрт артуы Жақтың орталық қатынасын анықтауда нені ескермейміз + бұлшық еттегі ауру сезімін беттің төменгі бөлімінің оптималды биіктігін буын шұңқырындағы буын өсіндісінің белгілі бір орнын төменгі жақтың жоғарғы жаққа, бет сүйегіне, ми бөлімі сүйегіне қатынасының белгілі бір орнын беттің жұмсақ тіндерінің анатомо-физиологиялық жағдайын Артикулятордың буындық механизмдерін күйге келтіру қандай апараттардың көмегімен жүзеге асырылмайды + СВЧ әдісі арқылы деполимеризация протетикалық жазықтықты анықтайтын аппараттармен буынның бұрышын анықтайтын аппараттармен(аксиограф) буынның бұрышын және кескіш қырларын анықтайтын аппараттармен(пантограф) алдыңғы және бүйір окклюзияны фиксациялайтын силиконды немесе балауызды блокпен Тістердің ең көп нүктелерінде бір бірімен жанасуы алдыңғы окклюзияда сол бүйір окклюзияда оң бүйір окклюзияда + орталық окклюзияда екіншілік мәжбүрлік окклюзияда Окклюзиялық жазықтық анықтамасы төменгі жақ тістерінің бетімен өтетін жазықтық алдыңғы тістердің кесу қырларынан шайнау тістерінің төмпешіктерімен өтетін жазықтық алдыңғы тістердің кесу қырларынан шайнау тістерінің екінші үлкен азу тістерінің ұрттық төмпешіктерімен өтетін жазықтық астыңғы күрек тістердің кесу қырларынан екінші үлкен азу тістердің мезиалды-ұрттық төмпешіктерінің ұшымен өтетін жазықтық + алдыңғы төменгі күрек тістің кесу қырынан екінші үлкен азу тістің дистальды төмпешіктің ұшы бойымен өтетін жазықтық Беттің төмеңгі бөлімі биіктігінің қысқаруын беттік белгілері ұрттың қалындауы кеңсіріктің тереңдеуі бет сүйегінің айқын көрінуі төмеңгі жақтың алдыға шығуы + мұрын-ерін, иектік қатпарларының тереңдеуі Артикуляторға бекіткенде қай окклюзияны ұйғармаймыз алдыңғы сол бүйір орталық оң бүйір + артқы Жақтың орталық жанасуын анықтаған кезде протетикалық жазықтықты қалыптастырады төмеңгі окклюзиялық валикте + жоғарғы окклюзиялық валикте төмеңгі және жоғарғы окклюзиялық валикте бәрінде қалыптастырмайды Жақтың орталық жанасуын анықтау үшін клиникаға окклюзиялық валиты және балауызды базисты мүсіндер окклюзиялық валикты базисты балауыз окклюзиялық валиты және балауызды базисты мүсіндер,окклюдаторға бекітілген жақтың окклюзиялық қатынасын +мезгілсіз окклюзияның түйісуін Протездікжазықтықтықалыптастырукезіндефронтальдыбөлігіндеориентирболыптабылады + қарашық линиясы мұрын-құлақ линиясы еріннің жабылу линиясы физиологиялық тыныштық биіктігі орталық линия Окклюзия факторы буындық жол уилсон қисығы беннет қимылы + окклюзиялық жазықтық буын бастарының арасындағы арақашықтық Артқы түйісу кезіндегі суперконтактты анықтау үшін төменгі жақты ығыстырады + дистальды алдыңғы окклюзияға сол жақ окклюзияға оң жақ окклюзияға ауыздың 1-2 см ашылуына Артикуляция тепетеңдігі теориясын ашқан кім пономарева гаврилов попов копейкин + годон Окклюзиограмма нені анықтау үшін қолданылады пародонт тіндерінің төзімділігін жақ сүйектердің окклюзяиылқ қатынасын + уақытынан бұрын окклюзиялық түйісудің окклюзиялық биіктікті қабыну деңгейін оның жайылуын Жоғарғы және төменгі жақ тістерінің орталық сызығының сәйкес келмеуі ненің белгісі орталық окклюзияның жанама окклюзияның + бүйір окклюзияның алдыңғы окклюзияның артқы окклюзияның Орталық окклюзиядағы ортогнатикалық тістемнің белгілері төмпешіктердің нүктелік түйісуі, буынның өсінділері буын шұңқырында болуы, төмеңгі жақты көтеріп түсіретін бұлшық еттердің тырысуы максималды төмпешікті-саңылаулы тістем, буын өсінділері буын төмпешіктердің ұшында орналасады, латеральды қанат тәрізді бұлшық еттің тырысуы саңылаулы-төмпешікті тістем, буын өсінділері буын төмпешіктерінің бетінде орналасады максималды төмпешікті жанасу, буындық өсінділер буындық төмпешіктердің алдында орналасады + максималды саңылаулы-төмпешікті және кесу қыры-төмпешікті тістем, буындық өсінділер буындық шұңқырда орналаса отырып буын төмпешіктерінің артқы бетіне жанасады, төмеңгі жақты көтеретін бұлшық еттер жай тырысады Науқастың ауыз қуысын тексеру барысында оның үстіңгі күрек тістерінің оның астыңғы тістерін кішкене жауып тұрғаны байқалды бұл қай тістемнің түріне жатады + ортогнатикалық прогениялық қисық ашық тік Науқастың ауыз қуысын тексеру барысында оның астыңғы күрек тістерінің оның үстіңгі тістерін кішкене жауып тұрғаны байқалды бұл қай тістемнің түріне жатады ортогнатикалық + прогениялық қисық ашық тік Ауыз қуысын орталық окклюзияда қарау барысында жоғарғы және төменгі күрек тістер арасында үлкен емес саңылау анықталды, тістердің осылай орналасуы қай тістемге сай ортогнатикалық прогеникалық қиылысқан + ашық тік Ауыз қуысын орталық окклюзияда қарау барысында жоғарғы күрек тістердің төменгіні толығымен жапқаны анықталды, тістердің осылай орналасуы қай тістемге сай ортогнатикалық прогеникалық + терең ашық тік Төменгі жақта сагитальді окклюзия қисықтығы басталады күрек тістерден. сүйір тістерден, + бірінші премолярдан, екінші премолярдан, бүйір күрек тістерден, Окклюзияграмманы анықтау үшін қолданлады парадонта тінің шыдамдылығын окклюзиялық жақтың қарым-қатынасын + алдын ала окклюзиялық жанасуын окклюзиялық биіктігін аурудың таралу процесін Тіс-альвеолярлы ұзарту ең көп кездеседі төменгі жақта + жоғарғы жақта фронтальды тістер группасында бір уақытта екі жақта да жақтардық бірінде Бүйірлік окклюзияның жұмыстық бетіндегі норма болуы мүмкін бүйір күрек тіс пен сүйір тістің жанасуы екінші үлкен азу тістің дистальды жанасуы күрек тіс пен кіші азу тістердің ұрттық төмпешік арқылы жанасуы шайнау тістерінің ұрттық төмпешіктерінің жинақтық жанасуы + шайнау тістердің немесе сүйір тістердің ұрттық төмпешігінде жанасуы Окклюзия факторлары уилсон қисығы беннет қозғалысы + окклюзиялық жазықтығы шайнау тістерінің төмпешігінің көлемі буын бастарының арасындағы арақашықтық Артқы контактты жағдайдағы суперконтакты анықтау үшін төменгі жақты жылжытады + дистальды алдыңғы окклюзияға сол жақ окклюзияға ауызды 1-2см ашады орталық окклюзияға Жоғарғы жақтың жоғарғы окклюзиялық қисығы басталады күрек тістен сүйір тістен + 1-ші кіші азу тіс 2-ші кіші азу тіс 1-ші үлкен азу тістен Салыстырмалы физикалық тыныштықт күйіндегі тіс қатары жабылған жартылай ашық 0,5-1,0-ге ажыратылған + 2,0-4,0-ге ажыратылған 4,0-6,0-ге ажыратылған Автор атымен аталған сагитальды окклюзиялық қисық « қисығы» деп аталады + Шпея Беннет Уилсон Хантер Энгель Жоғарғы жақтың сагитальды окклюзиялық қисығы дөңестікпен бағытталған вертикальды үстіге медиальды + төменге трансверзальды Жоғарғы жақтың сагитальды окклюзиялық қисығы ойығымен бағытталған жоғарыға + төменге медиальды дистальды вертикальды Төменгі жақтың сгитальды окклюзиялық қисығы басталады күрек тістерден сүйір тістерден + бірінші кіші азу тістерден екінші кіші азу тістерден бірінші үлкен азу тістерден Жоғарғы жақта трансверзальды окклюзилнды қисық болмайды сүйір тістерде + бірінші кіші азу тістерде екінші үлкен азу тістерде бірінші үлкен азу тістерде екінші үлкен азу тістерде Автор атымен аталған трансверзальды окклюзиялық қисық «қисығы» деп аталады Энгель Беннет Шпее + Уилсон Ханнитер Окклюзияның арнайы түрінің сипаттамасына қай белгі сәйкес келеді бір белгі екі белгі + үш белгі төрт белгі бес белгі Окклюзияның негізгі тіс белгісі әр түрлі тістем белгісіне тән күрек тістің сызығы өзара сәйкес келеді күрек тістің сызығы беттің орталық сызығымен сәйкес келеді + тіс-антогонистердің максималды жанасу саны тіс кескіштер і ұштасады «окклюзия кілті» бар Сагитальды буын жолының орташа бұрышы 17-25 + 20-40 30-50 40-60 50-70 Сагитальды буын жолының бұрышы сагитальды буын жолының жалғасқан сызығы қиылысынан пайда болған Шпеенің окклюзиялық қиылысы арқылы Уилсонның окклюзиялық қисығы Камперовский көлденеңі + окклюзиялық жазықтық франкфуртты көлденең Сагиталды кесу жолының бұрышы орташа сәйкес 5-10 10-20 20-70 + 40-50 50-60 Сагитальды кесу жолының бұрышы сагитальды кесу жолының жалғасқан сызығы қиылысынан пайда болған Шпеенің окклюзиялық қиылысы арқылы Уилсонның окклюзиялық қисығы + окклюзиялық жазықтық камперовский көлденеңі франкфуртты көлденең Трансверзальды буын жолының бұрышы автор атымен аталады « бұрышы» гизи ганау бонвиль + беннет хантер Трансверзальды буын жолының орташа бұрышы 10-13 + 15-17 20-30 33-40 45-60 Трансверзальды кесу жолының орташа бұрышы (готический угол) 20-40 50-70 80-90 + 100-110 120-130 Норма бойынша окклюзияның бүйір жұмыс бөлігінде болуы мүмкін + сүйір және бүйір күрек тістердің жанасуы күрек тістердің және кіші азу тістердің ұрт төмпешіктерінің жанасуы күрек тістердің жанасуы екінші азу тістердің дистальды төмпешіктерінің жанасуы шайнау тістерінің ұрт төмпешіктерінің жанасуы мен сүйір тістерінің жанасуы Окклюзиялық қарым-қатынас деп аталады тістің кесушісі ортогнатикалық тістемде қабысуы төменгі жақтың жоғарғы жаққа жан-жақты орналасу сипаты + тістің кесушісі мен бөлек тіс-антогонис жиынтықтарының жан-жақты қабысуы төменгі жақтың жоғарғы жаққа жан-жақты арнайы орналасуы тек фронтальды тіс жиынтықтарының қабысуы Анық көрсетілген сагитальды окклюзиялық қисығы тістемге сәйкес келеді тіке тістемге + терең тістемге қиылысқын тістемге прогнатикалық тістемге ортогнатикалық тістемге Окклюзия деп аталады төменгі жақтың жоғарғы жаққа сәйкес әр түрлі орын ауыстыруы төменгі жақ қозғалсы алдыңғы орын ауыстыруына байланысты максималды жанасу нүктесінде жеке тістер немесе тіс кесушілерінің қабысуы + жоғарғы және төменгі жақтың жеке тістер жиынтығы немесе тіс кесушілерінің әр түрлі қабсуы минималды жанасу нүктесінде тіс кесушілерінің қабысы Окклюзиялық тегістік деп аталады жоғары жақтың моляры және сүйір тістерінің төбесі арқылы өтеді төменгі көз ұя жиегінен сыртқы есту жолына арқылы өтеді алдыңғы тіс-антогонистерінің қабысу беткейі бүйір тістердің шайнау бетінің беткейі + төменгі жақтың орталық күрек тістерінің кесуаралық нүктесі арқылы өтетін екінші молярлардың дистальды төмпешіктері Үстіңгі жақтың ұрт молярларының төмпешігі таңдай төмпешігінде көлденең жазықтықта біркелкі орналасқан + жоғары төмен ортасында бір деңгейде тігінен Жақтардың ортаңғы қатынасында төменгі жақ ұштарында орналасқан орталық буын шұңқырында буын төмпешіктерінен алдыға қарай буын төмпешіктерінен дистальды буын төмпешіктерінің ұшында + буын төмпешіктерінің еңіс негізінде Тістем аталады + орталық окклюзия кезіндегі тістердің қабысу түрі окклюзиялық кілтсіз тістердің қабысу түрі жоғарғы және төменгі жақ алдыңғы тістер тобының қабысу түрі жоғарғы және төменгі жақ бүйір тістер тобының қабысу түрі жақты тістеу барысында тістерің және кескіш тістердің әр түрлі байланысы Физиологиялық тістем түріне жатады ашық + түзу медиальді дистальді қиылысқан Орталық окклюзияға тән белгілер тістік тістік және бұлшық еттік + тістік, бұлшық еттік, буынға тиісті белгілер тістік, бұлшық еттік, буын және бет сүйектік тістік, бұлшық еттік және сүйекке байланысты Тістердің түйісу бетімен өтетін қисық қисық сызықты кампер сызығы + окклюзиялық протетикалық франкфурт базальді деп атайды Белгілі окклюзиялық қисық сызықтар сагитальді және диагональді көлденең және сагитальді диагональді және көлденең трансверзальді және диагональді + сагитальді және трансверзальді Окклюзиялық қисық сызық-бұл тіс қатарындағы бүйір тістер шайнау бетінің қисайған жеріоған қандай жазықтық сәйкес диагональді + сагитальді көлденең тік перпиндикулярлы Ортогнатиялық тістемс кезіндегі альвеолярлы доғаның өлшемі төменгі жақ сүйегінде үлкен жоғарғы жақ сүйегінде үлкен + екіжақ сүйегінде бірдей төменгі жақ сүйегінде кіші жоғарғы жақ сүйегінде кіші Ортогнатикалық тістем кезіндегі базальді доғаның мөлшері + төменгі жақ сүйекте үлкен жоғарғы жақ сүйекте үлкен екі жақ сүйекте бірдей жасөспірім кезінде үлкен орта жаста кіші Ортогнатикалық тістем кезіндегі төменгі жақ сүйекте доғаның ең аз мөлшері альвеола доғасында + тіс доғасында қызыл иек доғасында экватор доғасында базальді доғада байқалады Ортогнатикалық тістем кезінде жоғарғы жақ сүйекте доғаның ең аз мөлшері альвеолалы доғада тіс доғасында қызыл иек доғасында + базальді доғада экватор доғасында байқалады Артикуляция – дегеніміз орталық окклюзияда тістердің түйісу бірін-біріне жалғастыратын окклюзия тізбегі + төменгі жақ сүйектің жоғарғы жаққа қарағандағы жан-жақты қозғалысы алдыңғы окклюзияда тістердің түйісуі бүйір жақтық окклюзия кезінде тістердің түйісуі Жасқа байланысты тістің клиникалық сауыты үлкейеді кішірейеді өзгермейді + пародонт жағдайы мен тіс қатты тінінің қажалуына байланысты этиологиялық факторларға байланысты Ортогнатикалық тістемде тістерді жаба түсу немен анықталады жоғарғы жақ сүйек төменгіден кең жоғарғы жақ сүйектің аникальді базисі төменгіден тар + жоғарғы тіс қатары төменгіден кең төменгі тіс қатары дистальді жаққа орналасқан жоғарғы жақ сүйектің апикальды базисі төменгі жақ сүйектен кең Тістемдегі түйіспе (контант) нүктелердің маңызын анықтаңыз эстетиканы қамтамасыз етеді дикцияны қамтамасыз етеді тістердің қажалуын алдын алады + тіс доғасы бойынша қысымды тартады тіс доғасын кеңітеді Төменгі жақ сүйектің функциялық тыныштық жағдайының маңызы туа біткен қорғаныс рефлексі тістердің қажалуын алдын алу бістемді анықтау жүре пайда болған рефлекс + шайнау бұлшық еттерінің кернеуін азайтады «Тістем» атауының анықтамасы тіс қатарының өзара қарым-қатынасы жақ сүйектердің өзара қатынасы тістер түйіскендегі жақ ссүйектердің қатынасы + орталық окклюзиядағы тіс қатарларының өзара қарым-қатынасы орталық окклюзиядағы тістердің қарым-қатынасы Ортогнатикалық тістем кезінде жоғарғы бірінші үлкен азу тістің алдыңғы ұрт төмпешігі бірінші тұрақты үлкен азу тіске қарағанда орналасуы + төменгі бірінші үлкен азу тістің ұрт төмпешіктерінің арасында болады төменгі бірінші үлкен азу тістің алдыңғы ұрт төмпешігіне қарсы жатады төменгі бірінші үлкен азу тістің артқы төмпешігіне қарсы жатады төменгі бірінші үлкен азу тістің ұрт төмпешігінің артында болады төменгі бірінші үлкен азу тістің тіл төмпешіктерінің арасы Төменгі жақ сүйек буын басының қозғалысы ауызды ашқанда буын басы ось бойынша айналады + буын басы айналып,сырғыйды буын басы симметриялық түрде жылжыйды буын басының симметриялық жылжуы буын басының төмпешік еңісімен ығысуы Төменгі жақ сүйегі алға жылжығанда төменгі жақ сүйегі басының қозғалысының сипаты буын басы ось бойынша айналады оң жақты буын басы ось бойынша айналады + буын басы төмпешік еңісі бойынша жылжиды буын басы тік ось бойынша айналады көлденең ось бойынша топсалы (шарнирное) түрде айналуы Төменгі ж/с буын басының бүйір жақты окклюзиядағы қозғалысы буын басының симметриялық жылжуы буын басының төмпешіктің еңіс бойымен жылжуы буын басының төмпешік бетімен жылжуы + буын басының жұмыс жасайтын жағында айналуы және баланс болатын жақта жылжуы буын басының қалта ішінде жылжуы Бүйірлі окклюзияның жұмыс істейтін жағында тістердің өзара қатынасы тістер түйіспейді + аттас төмпешіктермен түйіседі жақ сүйек дистальді жылжығанда түйіседі әр түрлі атауы бар төмпешіктермен түйіседі барлық тістер түйіседі Бүйір окклюзия кезінде теңестірілген жақта тістер қарама-қарсы жақта орналасады түйіскен кезінде жақтың дистальды ығысуында + әр түрлі аттас төмпешіктермен аттас төмпешіктермен түйіспейді және бір-біріне қарам-қарсы жақта орналаспайды Неғұрлым айқын емес сагиттальды қисық окклюзия сызығы тістемге сәйкес келеді ортогнатиялық терең айқасқан дистальды + тік Сагитальды окклюзия сызығы сәйкес келетін тістем түрі + мезиальды айқас тік терең ортогнатиялық Тіс доғасы деп стоматологияда қай жерден жүргізілген сызықты айтамыз тіс түбірінің үсті арқылы ең шығыңқы бөлігі арқылы альвеолярлы өсінді арқылы + тіс сауытының кесу қырының вестибулярлы беті арқылы шайнау бетіндегі бүйір төмпешіктер арқылы Физиологиялық тістем түрі ашық тістем + тік тістем жабық айқас тістем терең тістем Физиологиялық тістем түрі ашық тістем жабық тістем + ортогнатиялық тістем аралас тістем терең тістем Физиологиялық тістем түрі ашық тістем жабық тістем айқас тістем + биопрогнатия ортогнатиялық тістем Патологиялық тістем түрі ортогнатиялық тістем + ашық тістем биопрогнатиялық тістем опистогнатиялық тістем тік тістем Патологиялық тістем түрі ортогнатиялық тістем тік тістем биопрогнатиялық тістем + айқас тістем опистогнатиялық тістем Патологиялық тістем түріне жатады ортогнатиялық тістем тік тістем биопрогнатиялық тістем + терең тістем опистогнатиялық тістем Орталық окклюзия төменгі жақ алдыға шығып тұр, беттің орталық сызығы орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызыққа сай келеді, төмеңгі жақтың буын басы алдыға ығысқан және буын төмпешігінің шыңында орналасқан тістер арасынан өтетін + тістер барынша бір—бірімен түйіскен, беттің орталық сызығы күрек тістер арасынан өтетін орталық сызыққа сай келеді, төменгі жақтың буын басы буын төмпешігінің негізінде орналасқан төменгі жақ оңға не солға ығысқан, ығысқан жағында төмеңгі жақтың буын басы буын төмпешігінің —негізінде сәл айналып тұр, ал екінші жағында буын басы буын төмпешігінің соңында орналасқан, беттің орталық сызығы орталық күрек тістер ортасынан өтпейді төменгі жақ артқаығысқан, беттің орталық сызығын орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызыққа сай келеді төменгі жақ ығыспаған, тіс қатарлары түйіспеген, шайнау бұлшық еттері жиырылған Алдыңғы окклюзия төменгі жақ алдыға шығып тұр, беттің орталық сызығы орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызыққа сай келелі, төмеңгі жақтың буын басы алдыға ығысқан және буын төмепешігінің соңында орналасқан тістері көп нүктеле түйіскен беттің орталық сызғын орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызыққа сай келеді, төменгі жақтың буын басы буын төмпепігінің негізінде орналасқан төмеңгі жақ оңға не солға ығысқан, ығысқан жағында төмеңгі жақтың буын басы буын төмпешігінің негізінде сәл айналып тұр, ал екінші жағында буын басы буын төмпешігінің соңында орналасқан, беттің орталық сызығы орталақ күрек тістер ортасынан өтпейді + төмеңгі жақ артқа ығысқан, беттің орталық сызығы орталық күрек тістер арасынан өтетін сызыққа сай келеді төмеңгі жақ ығыспаған, тіс қатарлары түйіспеген, шайнау бұлшық еттері жиырылған Бүйірлі окклюзия дегеніміз не төмеңгі жақ алдыға шығып тұр, беттің орталық сызығы орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызыққа сай келеді, төмеңгі жақтың буын басы алдыға ығысқан және буын төмпешігінің шыңында орналасқан тістер барынша түйіскен, беттің орталық сызығы орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызыққа сай келеді, төмеңгі жақтың буын басы төмпешігінің негізінде орналасқан буын басы буын төмпепігінің негізінде сәл айналып тұр,ал екінші жағында буын төмпешігінің шыңында орналасқан,орталық сызық күрек тістер арасындағы орталық сызықтан өтпейді + төмеңгі жақ оңға не солға ығысқан, ығысқан жағында төмеңгі жақтың буын басы буын төмпешігінің негізінде сәл айналып тұр, ал екінші жағында буын басы буын төмпешігінің шыңынды орналасқан, беттің орталық сызығы орталық күрек тістер ортасынан өтпейді төмеңгі жақ артқаығысқан, беттің орталық сызығы орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызыққа сай келеді төмеңгі жақ ығысқан, тіс қатарлары түйіспеген, шайнау бұлшық еттері жиырылған Тістем дегеніміз алдыңғы окклюзия жағдайында тістердің түйісуі + орталық окклюзия жағдайында тістердің түйісуі оң жақ бүйірлі окклюзия жағдайында тістердің түйісуі сол жақ бүйірлі окклюзия жағдайында тістердің түйісуі төмеңгі жақтан артқа ығысқан кездегі тістердің түйісуі Тістемнің түрлері қандай топтарға бөлінеді қалыпты және қалыпты емес физиологиялық жене физиологиялық емес қарапайым және күрделі эстетикалық және эстетикалық емес + физиологиялық жене патологиялық Қандай тістемдер (прикустар) физиологиялық тістемге жатады толық шайнау қызметін қамтамасыз ететін тістемдер тістем + ортогнатикалық толық шайнау қызметін, сөйлеуді және эстетиканы қамтамасыз ететін тістем толық шайнау қызметін және сөйлеуді қамтамасыз ететін тістем сөйлеуді және эстетиканы қамтамасыз ететін тістем толық шайнау қызметін және эстетиканы қамтамасыз ететін тістем Қандай тістемдер патологиялық тістемге жатады толық шайнау қызметін қамтамасыз ететін тістем толық шайнау қызметін, сөйлеуді және эстетиканы қамтамасыз ететін тістем толық шайнау және сөйлеуді қамтамасыз ететін тістем + терең,прогнатикалық,прогениялық тістем,шайнау қызметі, сөйлеу және эстетикасы бұзылған тістем толық шайнау қызметін және эстетиканы қамтамасыз ететін тістем Физиологиялық тістемнің түрлері + ортогнатиялық, тік ортогнатиялық, прогнатиялық мезиальді, дистальді терең, ашық, айқасқан прогениялық, прогнатиялық Аномальды тістемнің түрлері ортогнатиялық, тік ортогнатиялық, прогнатиялық орогнатиялық, физиологиялық прогения және ортогнатиялық терең + терең, ашық, айқасқан ,прогнатиялық, прогениялық тік Ортогнатиялық тістем кезінде алдыңғы тістер қалай түйіседі + орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызық беттің ортасандағы сызыққа сай, жоғарғы алдыңғы тістер төмеңгі тістер сауыттың 1/3 бөлігін жауып тұрады, кесу қырлы төмпешіктің түйісуі сақталған орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызық беттің орталық сызығына сай, жоғарғы алдыңғы тістерден кесу қырлары төмеңгі тістермен тік түйіскен екі жақ сүйектің альвеола өсіндісімен алдыңғы тістер алдыға қисайған альвеола өсіндісімен алдыңғы тістер артқа қарай қисайған жоғарғы жақ алдыға шыққан,төменгі жақ дистальді жылжыған жоғырғы тістер мен төмеңгі тістер арасынада саңылау бар, төмеңгі тістер шырышты қабатқа тиіп, оныжарақаттауы мүмкін Биопрогнатия кезінде тістер қалай түйіседі ортаңғы күрек тістердің орталық сызығы сәйкес келе, ортаңғы жоғарғы жақ тістері ортаңғы төменгі жақ тістерінің сауытын 1/3 бөлігін жауып жатады, кесу төмпешігін жасайды ортаңғы күрек тістердің орталық сызығы сәйкес келе, алдыңғы жоғарғы жақ тістерінің кесу қырлары төменгі жақ алдыңғы тістерімен түйіседі + альвеоляры өсіндісі де, екі жақтың алдыңғы тістері де алдыға жылжыған альвеола өсіндісімен алдыңғы тістер артқа қарай қисайған жоғарғы жақ алдыға жылжыған, төмеңгі жақ дистальды жаққа шығуы мүмкін, жоғарғы тістер алдығашығып, жоғырғы тістер мен төмеңгі тістер арасынада саңылау бар, төменгі тістер шырышты қабатқа тиіп, оны жарақаттауы мүмкін Тік тістем кезінде алдыңғы тістер қалай түйіседі орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызық беттің ортасандағы сызыққа сай, жоғарғы алдыңғы тістер төмеңгі тістер сауыттың 1/3 бөлігін жауып тұрады, кесу қырлы төмпешіктің түйісуі сақталған + орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызық беттің орталық сызығына сай, жоғарғы алдыңғы тістерден кесу қырлары төмеңгі тістермен тік түйіскен екі жақ сүйектің алдыңғы тістері алдыға еңкейген альвеола өсіндісімен алдыңғы тістер артқа қарай қисайған жоғарғы жақ алдыға жылжыған, төмеңгі жақ дистальды жаққа шығуы мүмкін, жоғарғы тістер алдыға шығып, жоғырғы тістер мен төмеңгі тістер арасынада саңылау бар, төмеңгі тістер шырышты қабатқа тиіп, оны жарақаттауы мүмкін Прогнатия кезінде алдыңғы тістер қалай түйіседі орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызық беттің ортасандағы сызыққа сай, жоғарғы алдыңғы тістер төмеңгі тістер сауыттың 1/3 бөлігін жауып тұрады, кесу қырлы төмпешіктің түйісуі сақталған орталық күрек тістер арасынан өтетін орталық сызық беттің орталық сызығына сай, жоғарғы алдыңғы тістерден кесу қырлары төмеңгі тістермен тік түйіскен екі жақ сүйектің алдыңғы тістері алдыға еңкейген альвеола өсіндісімен алдыңғы тістер артқа қарай қисайған + жоғарғы жақ алдыға жылжыған, төмеңгі жақ дистальды жаққа шығуы мүмкін, жоғарғы тістер алдыға шығып, жоғырғы тістер мен төмеңгі тістер арасынада саңылау бар, төмеңгі тістер шырышты қабатқа тиіп, оны жарақаттауы мүмкін Прогения кезінде алдыңғы тістер қалай түйіседі жоғарғы алдыңғы тістер төмеңгі тістерді қатты жауып тұр, кесу қырлық— төмпешіктік түйісу жоқ, төмеңгі тістер шырышты қабатты зақымдауы мумкін тістерді жауып тұр, тіс қатарлары арасында саңылау болуы мумкін + төмеңгі жақ алдыға шығып тұр, соның әсерінен төмеңгі тістер жоғарғы тістерді жауып тұр, тіс қатарлары арасында саңылау болуы мумкін (төмеңгі жақ ығысқан кезде) алдыңғы тістер, ол кейде премолярлар (кіші азу тістер) туйіспейді алдыңғы тістер дұрыс түйіспейді, бірақ төмеңгі шайнау тістердің ұрт төмпешіктері жоғарғы тістердің ұрт төмпешіктерімен сыртқа қарай орналасқан жоғарғы алдыңғы тістер төмеңгі тістер сауыттарының 1/3 бөлігінен аса жауып жатыр Ашық тістем кезінде алдыңғы тістер қалай түйіседі жоғарғы алдыңғы тістер төмеңгі тістерді қатты жауып тұр, кесу қырлық— төмпешіктік түйісу жоқ, төмеңгі тістер шырышты қабатты зақымдауы мумкін тістерді жауып тұр, тіс қатарлары арасында саңылау болуы мумкін төмеңгі жақ алдыға шығып тұр, соның әсерінен төмеңгі тістер жоғарғы тістерді жауып тұр, тіс қатарлары арасында саңылау болуы мумкін (төмеңгі жақ ығысқан кезде) + алдыңғы тістер, ол кейде премолярлар (кіші азу тістер) туйіспейді алдыңғы тістер дұрыс түйіспейді, бірақ төмеңгі шайнау тістердің ұрт төмпешіктері жоғарғы тістердің ұрт төмпешіктерімен сыртқа қарай орналасқан жоғарғы алдыңғы тістер төмеңгі тістер сауыттарының 1/3 бөлігінен аса жауып жатыр Терең тістем кезінде алдыңғы тістер қалай түйіседі + жоғарғы алдыңғы тістер төмеңгі тістерді қатты жауып тұр, кесу қырлық— төмпешіктік түйісу жоқ, төмеңгі тістер шырышты қабатты зақымдауы мумкін тістерді жауып тұр, тіс қатарлары арасында саңылау болуы мумкін төмеңгі жақ алдыға шығып тұр, соның әсерінен төмеңгі тістер жоғарғы тістерді жауып тұр, тіс қатарлары арасында саңылау болуы мумкін (төмеңгі жақ ығысқан кезде) алдыңғы тістер, ол кейде премолярлар (кіші азу тістер) туйіспейді алдыңғы тістер дұрыс түйіспейді, бірақ төмеңгі шайнау тістердің ұрт төмпешіктері жоғарғы тістердің ұрт төмпешіктерімен сыртқа қарай орналасқан жоғарғы алдыңғы тістер төмеңгі тістер сауыттарының 1/3 бөлігінен аса жауып жатыр Төмеңгі жақ алдыға жылжыған кезіндегі буын басының өту жолы қалай аталады сагитальды күрек тістік жол + сагитальды буындық жол трансверзальды бүйірлік жол трансверзальди буындық жол трансверзальды күрек тістік жол Төмеңгі жақ алдыға жылжыған кезіндегі күрек тістердің жылжу жолы қалай аталады + сагитальды күрек тістік жол сагитальды буындық жол трансверзальды буйірлік жол трансверзальди буындық жол трансверзальды күрек тістік жол Төмеңгі жақтың бүйірлі қозғалысы кезіндегі буын басының жылжу жолы қалай аталады сагитальды күрек тістік жол сагитальды буындық жол трансверзальды буйірлік жол + трансверзальди буындық жол трансверзальды күрек тістік жол Төмеңгі жақтың бүйірлі қозғалысы кезіндегі күрек тістердің жылжу жолы қалай аталады сагитальды күрек тістік жол сагитальды буындық жол трансверзальды буйірлік жол трансверзальди буындық жол + трансверзальды күрек тістік жол Төмеңгі жақтың бүйір қозғалысы кезінде қандай жақтарды ажырату керек жұмысшы және жұмысшы емес + жұмысшы және теңгеру негіз және жалған оң және сол жақ теңгеру және теңгермейтін жақ |