СИТ ЕСЕП Гистология. Тапсырмалар Ситуациалы есептер эпителий
 Скачать 24.61 Kb.
|
|
Тапсырмалар: 1. Ситуациалық есептер:ЭПИТЕЛИЙ • Ішекті тыстайтын эпителийдің қызметі сору. Бұл қызметті атқаратын эпителий қандай? Жабынды эпителий • Саусақ, алақан және бас терісінің эпителийі көп қабатты мүйізделген. Бұл эпителийдің құрылысының ерекшеліктері мен қасиеті қандай? бұлардың базальді,тікенекті,дәнді,жылтыр,мүйізді қабаттары болады.Құрамында кератиноциттерден бөлек,мелоноциттер,макрофагтар(Лангерганс жасушалары),лимфоциттер және Меркель жасушалары болады.Қызметі регенерация,қорғаныштық • Қуықтың ауыспалы эпителийінде осы мүшенің қызметіне байланысты қабаттарының саны өзгеріп отырады. Препараттан осыны анықтаңыз (жұқарады не қалыңдайды). • Базальді мембранаға бекінген эпителиальді жасушалардың ядролары әртүрлі деңгейде орналасқаны белгілі, бірақ қабат түзетін жасушалардың бәрі де базальді мембранаға бекінеді. Бұл эпителийдің қай түріне тән? қабатты көп қатарлы эпителий • Препаратта секреторлы өзегі тармақталған, түтік тәрізді бір ғана соңғы бөлігі бар бездің құрылысы көрінеді. Морфологиялық ерекшелігіне байланысты бұл без қай типке жатады? энтодермалды эпителийден дамыған қарапайым түтікшелі бездер • Препараттағы бездің құрылысында секреторлы өзектері тармақталған екені көрінеді. Әрбір тармақтары қапшық түріндегі бездің соңғы бөлігімен байланысады. Бұл без құрылысына байланысты бездердің қай түріне жатады. секрецияның апокринді түрі • Безді жасушаларды зерттегенде жақсы дамыған пластинкалы кешен анықталған, ал секреторлы гранулалар цитоплазманың үлкен бөлігін толықтырған. Мұндай көрініс секреторлы циклдің қандай стадиясына сәйкес келеді? • Терінің кесіндісінен екі түрлі тін көрінген. Біреуі жасушалардан түзілген, арасында талшықты жасушаралық заттары орналасқан, мүшенің терең бөлігінде жатыр және қан тамырларынан тұрады, екіншісі мүшенің бетінде орналасқан, жасуша қабаттарымен сипатталады, олардың арасында жасушаралық заттары жоқ, жатқан тіннен айқын шекараларымен бөлектенген және қан тамырлары болмайды. Бұл эпителиальды тіндер болып табылады ма? • Мүшенің кесіндісінен эпителиальды тіндер көрінген, оның бетінде және қалың қабаттарында орналасқан. Бұлар қандай эпителий? Оларға қандай қызметтер тән? • Бездің препаратынан, оның секреторлы бөлігі бірнеше қабаттардан тұратыны көрінді, оның базальды мембранасын алып тастағаннан кейін жасушалардың бұзылғаны, ядролардың бүріскені және секреттердің жиналғаны байқалды. Бұл безге қандай типті секреция тән? Бездің препараты Шифф-йодты қышқылмен өңделген; нәтижесінде жасушада малина түске боялған секрет анықталған. Осы бездің секреті қандай химиялық компоненттерден тұрады? ШИК реакциясы бокалтәрізді жасушалардан полисахаридтерді(шырышты секретте гликопротеиндері бар) анықтау үшін арналған ЭРИТРОЦИТ ТРОМБОЦИТ 1. Қан пластинкасы студенттер келесі сипаттамаларды берді: 1-ядросыз жоғары маманданған жасуша, 2-жасуша ядросы созылыңқы және цитоплазмасы аздау, 3- мегакариоцит цитоплазмасының бөлшегі, 4-ядросы сегменттелген және цитоплазмасында түйіршіктері бар жасушалар. Осы жауаптардың қайсысы дұрыс (оқулықтан қараймыз, 161бет)? 3-мегакариоцит цитоплазмасының бөлшегі 2. Пациенттің қанында 2,5 × 10, 12⁄ лэритроциттермен 12% ретикулоциттердің бар екені анықталды. Клиникада бұл құбылысқа қандай атау беріледі? Бұл өзгерістің себебі неде?(Оқулықтан қараймыз, 157, 159беттер.) Жас сәбидің ағзасы немесе Гемолиз Ситуациялық есептер ГРАНУЛОЦИТТЕР 1. Романовский – Гимза әдісімен боялған қан жағындысында базофилдер, лимфоциттер, нейтрофилдер, моноциттер, эозинофилдер көрінді. Сіз қандай жасушалады түйіршіксіздерге жатқызар едіңіз? Лимфоцит моноциттер 2. Бір лейкоциттің ядросы 2 сегменттен тұрса, екіншісінде 4 сегменттен тұрады. Мұнда қай жасушаны эозинофил деп атар едіңіз? Жауапты нақтылау үшін қандай қосымша мәліметтер керек? Эозинофил 3. Ересек адамның қан жағындысынан лейкоцитарлы формуланы санау барысында лейкоциттердің бір типінің саны 1% аз болды. Бұл жасушалар қандай белгілеріне байланысты топтастырылды? Биологиялық атқаратын рөліне байланысты: гранулациттер агранулациттер. Гранулациттер түйіршігінің болуымен 4. Зерттеуші қан жағындысын зерттеу барысында эритроциттен 2-3 есе үлкен, цитоплазмасы базофильді боялғаны анықталды. Бұл жасушалар қандай жасушалар және қандай қызмет атқарады? Қандағы тромбоциттер, қанның үлкен жасушалары мегакариоциттен дамиды. 5. Ересек адамның қан жағындысынан қан жасушаларын санаған кезде лейкоциттердің базофильді боялған дөңгелек ядросы бар, цитоплазмасы ашық көк түске боялып, ядроның сыртын жіңішке сақинашық түрінде қоршайтын түрлері анықталған. Бұлар жағындыда 40%. Бұл қандағы қай жасушалар? Саны қалыпты жағдайға тән ба? Қандағы тромбоциттер екі бүйірі шығыңқы диск тәрізді. Оларды бояған кезде көгілдір түске боялады. Жетілген түрі қызғылт. 6. Ересек адамның қан жағындысында бар болғаны 5%, ядросы бұршақ тәріздес, цитоплазмасы ашық түсті, құрамында нашар байқалатын оксифильді түйіршіктерінің бар екені анықталған. Бұлар лейкоциттерге ұқсас, бірақ таяқша ядролары бары 10% , сегментті ядролары болатыны 45%. Бұл қай лейкоциттерге жатады? Патология ма, жоқ па? Клиникада бұлар кездесетін болса, бұл құбылыс (қатынасы) қалай деп аталады? Нейтрофил мөлшерінің көбеюі сүйек майында гемопоэдың артып қансырау үдерісінің белгісіне аоып келеді. 7. Бала қанының жағындысынан 60% лимфоциттер мен 30%түйіршікті нейтрофильдердің бар екені анықталды. Бұл көрсеткіштерге сипаттама беріңіз. Лимфоциттер адам қанының 20-30%. Ал түйіршіктерінің екі түрі болады. Олар азурофильді нейтрофилді. 8. Қан анализін зерттеу барысында мыналар 63% нейтрофильдер, 9% эозинофильдер, 22% лимфоциттер, 6% моноциттер бар екені анықталды. Бұл көрсеткіштер лейкоцитарлы формуланың қалыпты кезімен патологиясына сәйкес келе ме(оқулықтан қараймыз, 168 беттер)? Қалыпты жағдайда лимфоциттер 20-35%. Ал моноциттер 6-8% құрайды. Нейтрофилдер 48-78% құрайды. 1. Қызыл сүйек кемігінде дамып келе жатқан қызыл қан жасушалары аралшықтарда орналасатыны және олар макрофагтармен байланысатыны анықталды. Макрофагтар эритропоэзде қандай рөл атқарады және олар осы аралшықтар қалай аталады? Ірі иммундық жасушалар дерлік барлық тіндерде кездеседі және өлі және зақымдалған клеткаларды, бактерияларды , рак клеткаларын және дененің жасушалық қалдықтарын белсенді жою. Макрофагтардың жапырақтары мен асқазан жасушалары мен патогендерін фагоцитоз деп атайды. 2. Постэмбриональды гемопоэз - бұл физиологиялық регенарация процесі, онда дифференциалданған жасушалардың физиологиялық жойылуы орнымен толтырылады. Даму процесіндегі барлық жасушалар 6 класс екенін білеміз. Жылдам саралау нәтижесінде қандай класс жасушалары маңызды морфологиялық өзгерістерге ұшырайды? 1 класс-дің жасушалары; 2 класс – жартылай бағаналы жасушалар; 3 класс – унипотентті жасушалар; 4 класс-жарылғыш жасушалар; 5 класс – жетілу жасушалары; 6--жетілген формалық элементтер. 3. Тәжірибелік жағдайда қызыл сүйек кемігінде полихроматофильді проэритроциттерде рибосомалар мен полисомалар болмайды. Қандай нақты ақуыз синтезі бұзылады? Ақуыз биосинтезі 4. Постэмбриональды гемопоэз жасушаларының қай классы едәуір морфологиялық өзгерістерге ұшырайтын түсіндіріңіз. Бағыналы жасушалар 5. Қызыл сүйек кемігінде дамып келе жатқан қызыл қан жасушалары аралшықтарда орналасатыны және олар макрофагтармен байланысатыны анықталды. Макрофагтар эритропоэзде қандай рөл атқарады және олар осы аралшықтар қалай аталады? Ірі иммундық жасушалар дерлік барлық тіндерде кездеседі және өлі және зақымдалған клеткаларды, бактерияларды , рак клеткаларын және дененің жасушалық қалдықтарын белсенді жою. Макрофагтардың жапырақтары мен асқазан жасушалары мен патогендерін фагоцитоз деп атайды. 6. Бала өмірінің 2-ші жылының соңында лимфоциттер саны азая бастайды, нейтрофилдер саны өсе бастайды. «Екінші физиологиялық лейкоциттік қиылысу сызығы» дегеніміз не? Лимфоциттер санының одан әрі төмендеуі нейтрофилдердің пайыздық мөлшерінің жоғарылауына әкеледі, нәтижесінде лейкоциттердің екі түрінің де саны теңестіріледі. Балада лимфоциттер мен нейтрофилдердің екінші қиылысы 4-5 жаста болады. Осы кресттен кейін нейтрофилдер мен лимфоциттердің сандық және пайыздық мөлшері өзгеруді жалғастырады және жасөспірім кезінде ересек адамның нормасына жетеді. Жаңа туған нәрестенің иммундық жүйесінің жоғарыда аталған ерекшеліктері 5-6 күнде нейтрофилдер мен лимфоциттер санының бірдей болуына әкеледі (44-45%). Графикте бұл екі жасуша түрінің де көрсеткіштерінің қиылысы сияқты көрінеді. Дәл осы қиылысу деп аталады жаңа туған нәрестелердің лейкоциттер формуласының алғашқы физиологиялық қиылысы. 7.  Нәрестелердегі нейтрофилдер мен лимфоциттер санының арақатынасы ересектердегідей - 4,5–9,0 109 / л. Келесі кезеңдерде, туылғаннан 4-5 күн аралығында лимфоциттердің мөлшері артып, нейтрофилдер төмендейді. «Бірінші физиологиялық лейкоциттердің қиылысу сызығы» дегеніміз не?Нейтрофилдердің өмір сүру уақыты аз-қан айналымында бір күннен аз және тіндерде 7-8 күн, осыған байланысты бала туылғаннан кейін қандағы нейтрофилдердің деңгейі күннен күнге айтарлықтай төмендей бастайды. Лимфоциттер әлдеқайда ұзақ өмір сүреді-100 күннен бірнеше жылға дейін (Т-лимфоциттер). Дәл осы әртүрлі иммундық жасушалардың өмір сүру уақытының айырмашылығы нейтрофилдердің шамадан тыс мөлшері лимфоциттерге қарағанда тезірек өледі, нәтижесінде иммундық жасушалардың екі түрінің де сандық-Пайыздық құрамы теңестіріледі. 8. Адамның сарыуыз қабығындағы қанның пайда болуы эмбриональды дамудың 2-ші - 3-ші аптасының басында басталады. Нәтижесінде нормоциттерге қарағанда үлкен мөлшерде ерекшеленетін, ядросыз және ядросы бар бастапқы эритроциттер пайда болады, сондықтан олар мегалоциттер деп аталады. Гемопоэздің бұл түрі қалай аталады? Қай кезеңге тән? Бұл постнатальді кезеңде пайда болуы мүмкін бе? Мезобласттық 9. Көкбауырдың бастамасы эмбриогенездің 1-ші айының соңында басталады. Қан жасушаларының барлық түрлерінің экстраваскулярлық қалыптасуы осы жерге енетін бағаналы жасушалардан жүреді. Эмбриональды кезеңде көкбауырда қандай қан элементтері пайда болады? Көкбауырда эритропоэз және гранулоцитопоэз қай уақытқа дейін жүреді? Ұрықтың гемопоэз кезеңдері? Гепототимиоменальді 10. Бауырда ұрықтың дамуының 5-6-шы аптасынан басталып, бауыр гемопоэздің негізгі мүшесіне айналғанда, онда екінші буын ҚБЖ 2ші генерациясы пайда болады. Бауырдағы қан түзу процесі қашан максимальді деңгейге жетеді? Бауырдан шыққан ҚБЖ қай мүшеге қоныстанады?Эмбриональді қан түзудің кезеңдері? Гепототимиоменальді. Қызыл сүйектің кемігінде |