5 сынып бейімделу. 15 сынып оушыларыны бастауыш пен орта буындаы бейімделу жадайын зерттеу
 Скачать 179.15 Kb.
|
|
149ЖББ мектеп 20212022 оқу жылы. 1-5 сынып оқушыларының бастауыш пен орта буындағы бейімделу жағдайын зерттеу. Мектептегі психологиялық қызметтің міндеттерінің бірі-баланың психологиялық саулығын, яғни жан дүниелік, физиологиялық дамуына ықпал ету және ортада қолайлы микроклимат қалыптастыру. Бастауыш сыныпқа өткенде, орта буын сыныбындағы дағдыға бейімделу кезінде балада дағдарыс сипаттары болады. Бастауыш пен орта буын оқуындағы өзіндік қиындықтар шәкірт психикасының өзгеруіне, эмоциональдық сферасын игеруіндегі қиналыстарға әкеліп, оқу-үлгерімінің, психикалық саулығының төмендеуіне әсер етеді. Бастауыш сыныпта бір ғана мұғалім сабақ өткізетін болса, орта буында бірнеше мұғалім сабақ өткізеді, оқушылар мұғалімдердің өзіне тән психологиясын үйрене алмайды. Бастауыш сыныпта оқушылар мұғалімдердің өзіндік ерекшеліктеріне сын көзбен қарамаса, мұғалім оқушы үшін бедел иесі болса, жеткіншектің кезеңде балалар мұғалімдерінің өзіндік ерекшеліктеріне сын көзбен қарай бастайды. Төменгі сынып оқушылары үшін сабақ мазмұны қызықты болса, орта буында пәндердің көбеюі, олардың мазмұны жеткіншектер үшін қиыншылықтар тудырады. Адаптациялық кезеңдегі зерттеу оқу жылының басында, қыркүйек айындағы,сыныптың жалпы жағдайын зерттеуден басталады. Онда:
Жаңа сатыға өту кезіндегі қиындықтардың негізгісі – жаңа пәндердің көптеп енуі және жаңа сынып жетекшшісі мен пән мұғалімдерінің болуы. Осы мәселеге байланысты қиындықтарды анықтау мақсатында "сатыны құр" (оқушының мектебіне, ата-анасына, сынып жетекшісіне және сыныптастарына деген көзқарасын есепке алу), "Аяқталмаған сөйлем"( оқушының мектеп, қарым - қатынас және іс - әрекет қорқынышын диагностикалау) әдістемелерін пайдалана отырып, мен жаттығулар өткіземін. Түзету сабағы ретінде "Менің ұстазыма тән" , "Қандай мақсатта оқисың?","Ең жаман", "Ең жақсы" жазу ретінде өткізілді. Оқушылардың зейінін, есте сақтау қабілеттерін дамыту, олардың бойында өз - өзіне деген сенімін қалыптастыру мақсатында "Менің көңіл - күйім", "Суреттерді аяқтайық", "Кім жылдам?" жаттығулар жүргізуде. Бастауыш сыныппен психология тұрғыда сурет салынды тақырыбы: «Отбасы деген не, оны қалай түсінесің?», «Болашақта қандай маман болғың келеді?» суретті шын көңілмен, жақсы көңіл-күйде салды. Әр суретке оқушылар тақырыбын жазды, «Ханшайым отбасы», «Өте көңілді отбасы», «Отбасы достық қарым-қатынаста», «Мейірімді отбасы», «Менің жақсы көретін отбасы», «Менің әдемі отбасым». Мамандық туралы сурет. «Дәрігер-2 оқушы», «Тігінші», «Мұғалім- 3 оқушы», «Дүкенші-3 оқушы», «Дәрігер». Оқушылар мектепке өте жақсы бейімделген. 1-5 сынып (42-оқушы)бейімделу анықтайтын 1-ші анкета бойынша қорытындысы. 1.Мектепте сізге қызықпа? - 42 оқушы иә деп жауап берді. 2. Мектепте оқып жүріп қандай қиыншылықтармен кездестің? – 10-оқушы жауап берді, жазып алуға үлгермеймін; 2 -оқушы үйге көп тапсырмалар береді; 5-оқушы апайдың айтқандарын көбіне түсіне бермеймін. 3. Сізге мектепте үйренуге кім көмектеседі? - 15-оқушы Мұғалім деп жазды; 6 -оқушы Мен өзім. Сіздің оқып жүрген себебіңіз? 15-оқушы Болашақ мамандығыма дайындалғым келеді; 1-оқушы Ата-анам талап етеді; 5-оқушы сабақ қызықты. Мектепте үйренгенім. 10-оқушы Жаңа әдістер, 3-оқушы Еңбек Сүйгіш, 5-оқушы Өз-өзіме сенімдімін, 3-оқушы Өз-бетімен жүруді үйрендім. 6. Мектепте өзіңді қалай сезінесің? 11-оқушы Еркін, 8-оқушы Жайлы. 7. Басқа мектепке ауысқың келеді ме? 21-оқушы Жоқ деп жауап берді. Оқушылар сауалнамаға жақсы жауап берді, 2-ші сұрақтың жауабына 10-оқушы жауап берді, жазып алуға үлгермеймін. Әрине ондайда оқу білімге кедергі болады. Балалардың көпшілігіне бұндай ауытқушылықтар оқу басталғаннан кейінгі 1 ай немесе ай жарым уақыттан соң өте бастайды. Алайда кейбір балалардың бейімделуі 2-3 ай немесе одан да көпке созылып кетеді. Оқушылардың орта мектепке бейімделуін қиындататын не нәрсе? Ең алдымен мұғалімдердің арасында ортақ келісім, ортақ талаптардың болмауы: математика дәптерінде жиек екі жақтан да сызылса, орыс тілі дәптерінде жиек бір жағында, шет тілінен үш дәптер қажет, үшеуі үш түрлі жүргізіледі, тарих пәні мұғалімі сабақ айтқанда окулық шеңберіндегі ғана мәліметтерді баяндауын талап етсе, әдебиет мұғалімі оқушының өз пікіріи айтуын қуаттайды, т.б. Бұндай «ұсақ - түйектер » көбінесе оқушының өмірін қиындатады дегенмен де, айырмашылықтардың, карама-кайшылықтардың кейде пайдалы, жарқын жақтары да бар. Оқушы алғаш рет әртүрлі талаптардьщ ортасында қалып, оларды ескеріп, соған байланысты туындаған қиындықтардан шығуды үйренсе, болашақ өміріне қажетті дағдыларды меңгере бастайды. Осындай себептермен ата-аналармен кездесіп жиналыс өткіздім, баяндама оқыдым «1-5-ші сыныпқа бейімделу» деген тақырып бойынша. Бірінші жиналысқа ата-аналар келді. балалар туралы тиісті әңгіме жүргізілді. Ата-аналар қазіргі программа бойынша қиындық туғызатын екенін айтуда, сонда да қосымша сабақтар өткізуіне мұғалімнен сұрауға болама деп сол жерде айтылды . Мен өзім жиналысты сағат 15-00 де бастадым, ата-аналар мен мұғалімдермен байланыста болу туралы айтылды, мектепке келіп баланың үлгірімін мұғалімнен сұрап, өйткені мұғалім көп оқушылармен өзінің берілген сағатымен жұмысын аткарып жатыр, үйдегі бір баласына білім жағын қадағалап тұрмаса. Ата - ана ең болмаса жетісіне бірет келіп, мұғалімдермен кездесіп баласының оқу үлгіріміне көңіл аударып, шақырған жиналысқа келіп сонда бала мектепте жайлы сезінеді. Ата-аналарға ұсыныс-кеңестер берілді. Окушының бейімделу анықтайтын 2-ші анкета (15 сұрақ) бойынша қорытындысы. Жоғары деңгейде сипаттайды - 21 оқушы. Орташа норманы сипаттайды - 0 оқушы. Окушылардың пәнге қызығушылығы: 5 сынып Математика – 9 оқушы. Жаратылыстану-7. Орыс тілі - 6 Шет-тілі – 4 Қазақ тілі – 4 Қазақ әдебиеті – 3 Ден/шын – 4 Сурет – 13 Музыка – 3 Қаз.тарих – 4 Өзін-өзі тану – 4 Сынып сағаты – 13 Барлық пәндерді қалайды – 0 Үй тапсырмасын жауап бергенде қобалжиды :(қорқыныш сезімдері бар) — болған жоқ. Окушының девиянтты мінез-құлығын анықтайтын 3-ші анкета (15 сұрак) бойынша қорытындысы. Сауалнама бойынша әртүрлі сұрақтарға жауап берді, оның ішінде адамның құқығы туралы және ашуланғанда қандай сезімде болатынын көрсетті. Зиянды заттар туралы қолдандың ба жоқ па? деген сұрақтар болды т.б. Окушылар сауалнаманы жоғары деңгейде жауап берді, өздерінің мінезіне сай жайлы сондай жақсы жағынан сездірді. Проблемаларын жағынан көбісі ата-анасымен, мұғаліммен, психологпен хабарда болу екенін жазды. Оқушылар психология жағынан жақсы жағынан көрсетті. Мектепте өздерін жалғыз емес екенін сезімін жазып, сондай жайлы, еркін екенін көрсетті. Ата- аналарға берілген ұсыныс - кеңестер: 1.Баланы өзіңіздің мектеп өміріңіздегі істеріңізді айтып қанағаттандырып отырыңыз. 2.Мұғалімдерімен жиі әңгімелесіңіз. 3. Балаңыздың оқу үлгеріміне қатысты жазалау мен мадақтауды байланыстырмаңыз. Оны өзініздің көңіл-күйіңіз арқылы сездіріңіз. 4.Мектеп бағдарламасын және пәндердің оқытылу ерекшеліктерін біліңіз. 5.Балаңыздың көңіл-күйін бакылап отырыңыз. Назар аудартатын жай болса,мектеп психологімен байланыс жасаңыз. Пән мұғалімдеріне берілген ұсыныстар: Баланың өз тілінде сөйлеуге: тырыссаңыз. Баланың көңіл - күйін әр кез назарда ұстаңыз. Баланың Сізден көп нәрсе күтетіндігін ескеріңіз. Оқушылардың негізгі сатыға етуіндегі адаптациялық кезеңіндегі педагог -психологтің психологиялық алдын-алу, түзетуші және дамытушылық қызметі ойдағыдай ұйымдастырылған жағдайда төмендегідей нәтижеге қол жеткізіледі: Оқушылар бейімделу кезеңінен тез әрі қиындықсыз өтеді. Жаңа пәндерді меңгеруге кызығушылықтары артады. • Өзін - өзі тану дағдылары қалыптасады. • Мұғалім- оқушы қарым - қатынасы жаңа сапаға ие болады. 5 – ші сынып оқушылармен психологиялық тұрғыда бейімделу ойындары өткізілуде.  1 және 5 сынып оқушыларының бейімделу деңгейі
1 және 5 сынып оқушыларының Алаңдаушылық деңгейі
1 және 5 сынып оқушыларының мектептегі мотивация бойынша деңгейі
Мектеп директоры: Мектеп педагог-психологы: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||