курсовая работ гидравлика. курсовая работа 1. 1 Негізгі (технологиялы) блім 8 1 Жобалау аймаына сипаттама 8
Скачать 108.61 Kb.
|
МАЗМҰНЫ Кіріспе 7 1 Негізгі (технологиялық) бөлім 8 1.1 Жобалау аймағына сипаттама 8 1.2 Су тұтынушылардың есептік су шығындары 8 1.3 Су алу ғимараты 11 1.3.1 Ұңғыманың есебі 11 1.3.2 Ұңғыманың құрылымын таңдау, даярлау 14 1.3.3 Ұңғыманың су қабылдағыш бөлігінің құрылымын таңдау 14 және даярлау 1.3.4 Құрама суағарларды жабдықтау 17 1.3.5 Сорап жабдықтарын таңдау 17 1.3.6 Сорап станциясының жабдығы 19 1.3.7 Санитарлық қорғау аймағы 19 1.3.8 Суды тазартуды есептеу 20 2 Су шаруашылығы жүйелерін пайдалану 22 2.1 Жер асты суын пайдалану қорын есептеу 22 3 Жоба алдындағы талдау (экономика) 25 3.1 Ғимараттардың құрылыс құнын анықтау 25 3.2 Судың өзіндік құнын анықтау 25 Қорытынды 28 Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 29 А Қосымша 30 1.2 Су тұтынушылардың есептік су шығындары Негізінен шаруашылық-ауыз суға кететін судың шығындары елді мекен санына тікелей байланысты. Қазіргі таңда Кеңжыра ауылының халық саны 1502 адам. Алайда халық санының өсуін ескере отырып тұрғылықты тұрғындар санын 10 пайыздық өсім бойынша есептегенде 1652 адам болады. Жалпы елдің саны – 1652 адам Мектептегі білім алушылардың саны – 350 оқушы Балабақша балаларының саны – 120 бала Тұрғындардың шаруашылық-ауыз суларына кететін орташа тәуліктік су шығындары келесі формула арқылы анықталады: , м3/тәу., (1.1) мұндағы N – тұрғындар саны, адам; q – орта тәуліктік бір адамға су тұтыну мөлшері, л/тәу. Елді мекен тұрғындарының сағаттық жоғарғы және төменгі су шығындарын былай анықтаймыз: , м3/сағ., (1.4) , м3/сағ., (1.5) мұндағы Qmax.сағ. – сағат бойынша ең үлкен су шығыны, м3/сағат; Qmin.сағ. – сағат бойынша ең кіші су шығыны, м3/сағат; Qmax.тәу. – максималды тәуліктік судың шығын, м3/тәулік; Qmin.тәу. – минималды тәуліктік судың шығыны, м3/тәулік; Kmax.сағ. – сағаттық ең көп біркелкі емес коэффициенті; Kmin.сағ. – сағаттық ең аз біркелкі емес коэффициенті. Коэффициенттер мәні келесідей формулалар арқылы белгілі болады: саны 350 адам; q – бір оқушыға сәйкес су тұтыну мөлшері 20л/тәу. Балабақшаның орташа тәуліктік су шығыны: м3/тәу., мұндағы N – балабақшадағы балалар саны 120 адам; q – бір балаға сәйкес су тұтыну мөлшері 75 л/тәу. Моншаның орташа тәуліктік су шығыны: м3/тәу., мұндағы N – монша келушілерінің саны 55 адам; q – бір монша келушісінің су тұтыну мөлшері 180 л/тәу. Елді мекен тұрғындарын шаруашылық ауыз сумен қамтамасыз етудің есептік су шығындары 1.3 кестесінде жинақталған. Сонымен қатар, осы кестені қолдана отырып,1-суретте көрсетілгендей тәуліктік су тұтыну графигі құрылды. Өрт сөндіруге жұмсалатын су көлемі от ошағының аумағына, сонымен қатар нысанның өртке қауіптілігінің категориясына және суды тасымалдау үшін техниканы тиімді пайдалануға байланысты. Нысан орналасқан орынның өртке қауіптілігі артқан сайын өртті өшіру үшін үлкен көлемді суды талап етеді. Көп көлемді суды өткізуге арналған судың құбырларын салу кезінде айтарлықтай материал құралдары керек болады. Бұл өз кезегінде біраз шығын болып табылады. Сол себепті өрт сөндіруге судың шығыны нысанның өртке қауіп-қатерлігіне байланысты. Дипломдық жобада тұрғындар саны 1652 адамға тең болған себепті ҚР ҚНжЕ 4.01.02-2001 сәйкес бір уақытта болжамды өрт саны – 1 және өртке қарсы су шығыны – 10 л/сек. болады. Өртті өшіру ұзақтығы – 3 сағат Елді мекендегі өртті сөндіруге жұмсалатын су шығыны: , м3/тәу., (1.9) мұндағы qөрт – өртке қарсы су шығыны, л/сек.; Nөрт – бір уақытта болатын өрт саны. Сонда, л/сек. = 864 м3/тәу. 1.3 Су алу ғимараты 1.3.1 Ұңғыманың есебі Су алу ұңғымасы – жер асты суларын өндіруге арналған құрылым. Су ұңғымалары тұрмастық қажеттіліктер мен ауыз су қажеттіліктеріне су алу мақсатында ұйымдастырылады. Ұңғымалар қолдану мақсатына орай сан түрлі сулы қабаттарды пайдаланады. Суару және техникалық сумен қамтамасыз ету үшін жер асты суларын не бірінші сулы қабатты қолданылуы ықтимал. Шарушылық ауыз сумен қамтамасыз етуге жер бетінің ластануы әсерінен қорғалған анағұрлым терең горизонттар қолданылады. Ұңғымалы су алу ғимаратын есептер алдында жергілікті жердің гидрогеологиялық қимасын тұрғызамыз. Аймақтың геологиялық қимасына ақпараттар 1.4-кестеде көрсетілген. Сулы қабаттың фракциялық құрамы: d10 = 1,4 d50 = 4,3 d60 = 5,0 Сулы горизонт, барлау ұңғымасының деректері: Статикалық деңгей – Есептік судың деңгей төмендеуін меншікті дебитті, сонымен қатар ұңғыма дебитін ескере отырып есептейміз: , м, (1.14) Сонда, м. Мына формуламен шекті рұқсат етілген судың деңгей төмендеуін арынды сулы қабат үшін анықтаймыз: , м, (1.15) мұндағы H – ұңғымадағы судың статикалық деңгейі және сулы қабат табаны арасындағы айырмашылық, м; ∆HH – ұңғымадағы сораптың динамикалық су деңгейіне малу тереңдігі(∆HH = 5-10 м); ∆Hф – сүзгіге кіре бергендегі ұңғымадағы арын жоғау(∆Hф = 0,5-1,5 м); m – сулы қабат қуаттылығы, м. Осы ретте келесі шарттың орындалуын қадағалау қажет: (1.16) Сонымен: м Шарттың қадағалануын тексереміз: м Шарт қадағаланды. Есептік динамикалық деңгей шамасын келесі формуламен анықтаймыз: , м (1.17) мұндағы Hст – ұңғыманың статикалық деңгейі, м. Сонда, м 1.3.2 Ұңғыманың құрылымын таңдау, даярлау Гидрогеологиялық жағдайларға, санитарлық қорғау сұраныстарына, бұрғылау тәсіліне, сондай-ақ пайдалану айырмашылықтарына қарай барлау және пайдалану ұңғымасының құрылымы анықталады. Жобаланатын су алу төңірегі үшін сулы қабаттың литологиялық айырмашылығына әрі тереңдігіне орай роторлы бұрғылау тәсілін таңдаймыз. Төменде барлау-пайдалану ұңғымасының негізгі элементтері мен конструкциялық сипаттамалары келтірілген: ұңғыманың тереңдігі – Hұңғ. = 138 м; кондуктор ұзындығы – Hконд. = 40 м; салу құбыры колонналар саны – nк =2; кондуктор диаметрі – Дконд. =377 мм; пайдалану колоннасының диаметрі – Дк =273 мм; сулы қабатқа пайдалану колоннасының табандығы кіруі – 3 м; колоннаны түсіру тереңдігі – Hк = 119,7 м. 1.3.3 Ұңғыманың су қабылдағыш бөлігінің құрылымын таңдау және даярлау Ұңғыманы пайдалану суды қабылдайтын бөлік жағдайына және құрылымына байланысты. Су алу қабаты қиыршық тас болу себебінен сүзгіш қабылдау бөлігін жобалаймыз. Сүзгінің басты мақсаты – сулы горизонтты құлаудан қорғау және суды механикалық қоспаларсыз өткізу. Сүзгіш түрі және оның құрылымын ҚНж/еЕ 2.04.02-84 сәйкес ылғалды жыныстардың гранулометриялық құрамына және сипатына қарай таңдаймыз. Берілген топырақ түріне сәйкес 1.5 - кестеде ұсынылған тармақты таңдаймыз. Дипломдық жобада сым орамнан жасалған құбырдың сүзгісін таңдаймыз. Сүзгіш туралы мағлұматтар 1.6 - кестеде ұсынылған. Сүзгі өлшемдері сулы бөліктен ұңғымаға келген уақытта су қозғалысының рұқсат берілген жылдамдықтарын әзірлеу шарттарына сәйкес анықталынады: , м2, (1.20) мұндағы Dф – сүзгінің диаметрі, м; lф – сүзгінің ұзындығы, м. Рұқсат берілген кіріс сүзу жылдамдығы: сүзгілердің өтетін тесіктерінің өлшемдерін анықтаймыз. Бұл үшін ылғалды қабат жыныстарының біртекті емес коэфициентін мына формуламен есептейміз: , (1.24) мұндағы d10, d60 – ылғалды қабат жыныстарының құрамында сәйкесінше 10 және 60 % болатын бөлшектердің өлшемдері. Есептесек: . Сым орамалы сүзгі тесіктерінің өлшемдері: -ге тең, (1.25) мұндағы d50 – ылғалды қабат жыныстарының құрамында сәйкесінше 50 % болатын бөлшектердің өлшемдері. мм. Сүзгіні орнату сызбасы 2 - суретте көрсетілген. 1.3.4 Құрама суағарларды жабдықтау Осы дипломдық жобада 1 жұмыс, оған қоса 1 резервті ұңғыма қабылданды. Бұндай жағдайда ұңғымалардың орналасуының желілік қатарын қабылдаймыз әрі сенімділік мақсатында сақиналы жүйені таңдаймыз. Ұңғымалардың арасында болатын қашықтық, әсер ету радиусана байланысты есептеледі. Ол қиыршық тасқа 600 м болып келеді. Арақашықтықты келесі формуламен табамыз: , м (1.26) Шешімі м. Екі параллель болған суағар арасындығы арақашықтық ҚНж/еЕ сәйкес қабылданады. Бұл жобада 1,5 м деп қабылдаймыз. Бастапқы ағынның бөліну кезеңін орындаймыз. Іріктеу уақытында құрама суағарлардың есептік су қозғалыс жылдамдығына қатысты болады. 0,7-1 м/с-қа диаметрі 100-ден 400 мм болып келетін полимерлі құбырларды таңдаймыз. Су тазарту құралының гидравликалық есебін есептегенде резерві бөліп аламыз және орналасуы тазалау бөліктерінің торабына жақын. Бұдан кейін су өткізгіштер гидравликалық есебінде осы ұңғымалар қажет етілейді. 1.3.5 Сорап жабдықтарын таңдау Сорғының жабдығын таңдауға әр ұңғыма үшін керекті арынды төмендегі формуламен анықтаймыз: , м, (1.27) мұндағы Hг – суды көтеру биіктігі (тазарту кезіндегі су төгуге байланысты динамикалық деңгей), м. Тазарту құрылысындағы судың диамикалық деңгей шартты түрде тазарту құрылыстарындағы аймақтың орын тепкен жерінде жердің белгісінен 4,0 м биік қабылданады. Төгілудің белгісі келесідей м м м Әр ұңғымаға керекті арынға байланысты шығын мен арынды қамтамасыз етілетін сорғының жабдығының маркасын таңдаймыз. Таңдап алынған сорғылар 1.6-кестеде келтірілген. 1.3.6 Сорап станциясының жабдығы Су алу ұңғымасының сағасында 5,2x3,4 м павильондар, Ог-101 бастары, ЭЦВ 6-25-100 көлденең ортадан тепкіш сорғыны орнату кезіндегі ПЭДВ 18,5-235 электрлі қозғалтқышы, жылуға, іске қосуға ұңғыма суының деңгейін өлшеуге аппаратуралар, сонымен қатар кері клапан, вантуз әрі су сынамаларын алу үшін кран, ұңғыманы іске қосу, сондай-ақ жуу уақытында суды ағызу үшін белгі беру. Павильонды жер үсті бетімен жобалаймыз. Сораптың жоспардағы ғимарат өлшемдері көмегімен су жинағышты қолдану қызметінің персоналымен өтетін жерді қамтамасыз ететін жабдықтарды орналастыру тиіс. Арынды желі судың шығынын өлшеуге тағы суағарлар мен ұңғымаларды Соққыдан сақтандыру үшін қондырғылармен жабдықтаймыз. Ұңғыманы бақылап басқару, су шығынын өлшеу, су өлшегіш арқылы сорғыдағы қысымды ескеру мақсатында монометр көмегімен жабдықтаймыз. Ұңғыма құралдарын монтаждау әрі бөлшектеу мақсатында ауыр жүк көтеретін құрылғылард 1.3.8 Суды тазартуды есептеу Су тазалау ғимараттарының құрамы су сапасы мен тұтынушылар қойған талапқа сай белгіленеді. Көрсеткіштерді салыстыру 1.7-кестеде көрсетілген. 1.7-кестедегідей су көзіндегі судың сапасын жер асты суларының сапасы ауыз су көрсеткіштеріне сай екендігі анықталды. Микроорганизмдерді толығымен жою мақсатында суды залалсыздандыру үшін хлорлау тәсілін қолданамыз. Жер астындағы суларды хлорлауға хлордың мөлшерін шамамен 0,7-1,0 мг/л қабылдау қажет. Хлордың сағаттық шығыны келесідей: , кг/сағ. (1.32) Демек, кг/сағ. Хлордың тәуліктегі шығыны: , кг/тәу. (1.33) Нәтижесінде, кг/тәу. Хлордың жалпы шығыны 0,01 кг/сағ. не 0,24 кг/тәу. Екі вакуумды, бірі жұмыс, екіншісі резервті хлораторды хлорлау бөлмесінде орнатамыз. Олардың маркасы S10k, ал өнімділігі 0,5кг/сағ. Сонда хлорлы баллондар саны: , дана (1.34) мұндағы Sбал. = 0,5-0,7 кг/сағ. – бөлмедегі температура 18 градус болған кезде хлордың бір баллоннан қолдан жылытусыз алынуы. Сондағы, дана. Хлорлау бөлмесінде оған қоса тағы да бір резервті баллон бар болса, онда хлордың 3 тәуліктегі қорын дайындауын ойластырамыз. Онда қоймадағы баллондар саны: дана. 2 Су шаруашылығы жүйелерін пайдалану 2.1 Жер асты суын пайдалану қорын есептеу Бірінші бөлімде есептелген көрсеткіштерге сәйкес Кеңжыра ауылдық елді мекенінің максимум су шығыны 241,09 м3/тәу., сондай-ақ ұңғыма су шығу мөлшері 21 Су қабатындағы су деңгейдің есептік төмендеуі мына формула бойынша есептейміз: , м (1.36) мұндағы SBH – үлкен құдық негізіне сәйкес сырт контурының деңгей төмендеуі, м; SC – ұңғыманың қосалқы деңгейінің төмендеуі, м. Үлкен құдық принципіне сәйкес сырқы контурындағы деңгей төмендеуінің формуласы келесідегідей: ,72 м шамасы Sқос. = 22 м мәнінен аз. Пайдалану жиынтығы 241,09 м3/тәу. сумен қамтамасыз етілетін болады. Пайдалану қорының қамтамасыз етуін қарастырамыз. Ол мақсатта есептік төмендету мәнін былай түрлендіреміз: (1.40) Sp = Sқос. деп есептей, жиынтық дебиттің ең көп көлемін бағалауға болады. Сонда: , м3/тәу., (1.41) мұндағы rп – ұңғыманың әсер ету радиусы,м: , м (1.42) Сонда, м Соңында жиынтық дебит тең: м3/тәу. 3 Жоба алдындағы талдау 3.1 Ғимараттың құрылыс құнын анықтау Жобаға сәйкес Кеңжыра ауылын сумен жабдықтау, елді мекен ауданында орналасқан жер асты суларынан берілу ұйымдастырылды. Сумен жабдықтау жүйесі мыналардан тұрады: ұңғымалы су алу ғимараты, екінші көтеру сорап бекеті, сонымен қатар су құбыры желісі әрі залалсыздандыру қондырғысы. Жиынтық капиталды қаржы шығындарды екінші түрде жоқ ғимараттар мен жұмыс түрі үшін анықтаймыз. 3.2 Судың өзіндік құнын анықтау Судың өзндік құнын былай анықтаймыз: , теңге, (1.43) мұндағы Э – жылдық пайдалану шығын, теңге; Qжыл – жылдық су шығыны, м3/жыл. Сонда судың өзіндік құны: теңге Тарифтік бағаны 1 м3 ауыз суға 200 теңге/м3 деп қабылдасақ, онда судың жиынтық жылдық сомасының формуласы мынандай болады: 3.2 Кесте Жобаның технико-экономикалық көрсеткіштері
3.2 кестенің жалғасы
ҚОРЫТЫНДЫ
А қосымшасының жалғасы А.1.3 кестенің жалғасы
А.1 Сурет – Тәуліктік су тұтыну графигі А.1.4 Кесте – Аймақтың геологиялық қимасына ақпараттар
А.1.5 Кесте – Сүзгіні таңдау
|