Главная страница

БЖБ. 7 сынып БЖБ шығару (2). 7 сынып 1 тосан ббжб


Скачать 1.79 Mb.
Название7 сынып 1 тосан ббжб
Дата09.02.2022
Размер1.79 Mb.
Формат файлаdoc
Имя файла7 сынып БЖБ шығару (2).doc
ТипДокументы
#355842

7 сынып 1 тоқсан ББЖБ


  1. (а) Тірі ағзаларды жүйелеудің дұрыс ретін анықтаңыз.

А. түр, тұқымдас, туыс, отряд, класс, тип,тип тармағы, патшалық

В. түр, туыс, тұқымдас, отряд, класс, тип тармағы,тип, патшалық

С. түр, туыс, отряд, тұқымдас, класс,тип, тип тармағы, патшалық

D. тұқымдас, түр, туыс,тип, отряд, класс, тип тармағы, патшалық

(b) Ағзаларды жүйелеудің маңызын түсіндіріңіз.

  1. Суретті қарастырыңыз





А кірпікшелі кебісше

В суық торғай

(а) Осы екі ағзаның ерекше белгілерін көрсетіңіз.
(b) В әрпімен бейнеленген жануардың 2 артықшылығын жазыңыз.



  1. (а) Патшалықтардың атауын жазыңыз.



(b) Патшалықтардың айырмашылықтарын сипаттаңыз.




4. Сызбада ағзалар берілген.

(і) ағзаларды жіктеңіз:





омыртқалы




омыртқасыз




(іі) ағзаларды осылай жіктеу неге негізделгенін түсіндіріңіз:

______________________________________________________________________________________________________

5.«Дихотомия» терминін түсіңдіріңдер

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


8-сынып №3. «Қоректену » бөлімі бойынша жиынтық бағалау Орындау уақыты 25 минут







1(i). Сиырдың Х әрпімен, жауын құртының 5 санымен белгіленген асқорыту жүйесінің бөлімдерін атаңыз және қызметін сипаттаңыз.






Х____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

5 ___________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

(ii) Терминдерді пайдаланып, асқорыту жүйесі құрылысының диаграммасын жазыңыз.


Терминдер:

Бауыр, ауыз қуысы, ұйқы безі, асқазан, ашы ішек, тоқ ішек, сілекей бездері, өт ,өңеш, аппендикс және тік ішек.

(iiі) Адамның асқорыту жүйесінде асқазан, тоқ ішек, бауыр және ашы ішек маңызды қызмет атқарады, олардың қызметін сипаттаңыз.

Асқазан___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Тоқішек___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бауыр___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ашыішек________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Адамның тісі бейнеленген суретті пайдалана отырып, кестеге тістің ерекше құрылымдарын жазыңыз.



Тістің типтері

Ауыз қуысындағы тіс типтерінің саны

Тіс қаптамасының пішіні

Тіс түбірінің құрылымы

Күрек тіс







бір

Ит тіс

4







Кіші азу




Тегіс емес/кедір бұдырлы




Үлкен азу

12








(іі) Адамдағы күрек тістер мен азу тістердің негізгі қызметтеріне сипаттама беріңіз.

күрек тіс ____________________________________________________________________________________________________

азу тіс ______________________________________________________________________________________________________

(iii) Тісті күту ережелерін түсіндіріңіз.

____________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________

(b) Асқорыту ауруларының екі немесе үш себептерін келтіріңіз:

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Дәрумендердің маңызын көрсетіңіз.

А) зат алмасу бұзылады В) ағзаның улануына әкеп соғады

С) аурулардың пайда болуын күшейтеді D) жұқпалы ауруларға қарсы тұруын жоғарлатады


«Қоректену» және «Заттардың тасымалы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау


Оқу мақсаттары

Адамның асқорыту жолдарындағы үдерістерді сипаттау

Ас қорыту үдерісіндегі органикалық заттар мен сәйкес ферменттердің арасындағы байланысты орнату

Ферменттердің белсенділігіне әр түрлі жағдайлардың (температура, pH) әсерін зерттеу

Активті және пассивті тасымалдарды салыстыру

Өсімдіктердегі транспирация үдерісінің мәнін түсіндіру

Бағалау критерийлері

Білім алушы:

Адамның асқорыту жолдарындағы үдерістерді түсіндіреді

Ас қорыту үдерісіндегі органикалық заттар мен ферменттердің арасындағы байланысты орнатады

Ферменттердің белсенділігіне әр түрлі жағдайлардың әсерін талдайды

Активті және пассивті тапсымалдарды салыстырады

Өсімдіктердегі транспирация үдерісін түсіндіреді

Ойлау дағдыларының деңгейі

Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты

20 минут

Тапсырмалар: 1.Диаграммада адамның асқорыту жүйесі мүшелерін көрсетілген.

Диаграммадағы М, L, P мүшелерінде жүретін үдерістерді сипаттаңыз.

М

L

P




2.Ас қорыту үдерісінде органикалық биополимерлер белгілі ферменттердің әсерінен қарапайым мономерлерге ыдырайды.

Төмендегі үлгіні пайдалана отырып көмірсулар мен майларды ыдырататын фермент туралы ақпараттарды толықтырыңыз.

фермент

pH (ортасы)

әсер ететін орны

әсер ететін

субстрат

өнім

пепсин

қышқылдық

асқазан

нәруыз

аминқышқылдары































3.Биолог пепсиннің белсенді жұмыс жасайтын оптимальды рН ортасын анықтау үшін тәжірибе жасады. Ол ферменттің белсенділігін 4 сынауықта өлшеді. Әр сынауыққа суретте көрсетілгендей 1 см3 (текше ) піскен жұмыртқа ақуызын салды. Сонымен бірге зерттеуші жұмыртқа ақуызы текшесінің толық қорытылуына қажетті уақытты белгіледі (өлшеді).



(а) Биолог жұмыртқа нәруызының барлық текшелерінің бірдей мөлшерде болғанын қамтамасыз етті. Себебін түсіндіріңіз.



Бұл тәжірибеде температура бақыланатын болды. Температураны бақылау қажеттігін түсіндіріңіз.



Бір асқорыту ферментінің мысалында ферменттер қалай жұмыс жасайтынын сипаттаңыз.




4.Жасуша мембранасы арқылы өтетін тасымалдың түрлері көрсетілген



(а) В әрпімен көрсетілген тасымал түрін атаңыз.



(b) I және II сандарымен көрсетілген тасымал түрлерін салыстырыңыз.


5.Оқушы транспирация үрдісін түсіну үшін тәжірибе жасады. Сызбада бірдей үш өсімдіктің сабағы және зерттеу барысындағы іс-әрекет берілген.

Вазелин май тәрізді зат болғандықтан су өткізбейді. Барлық үш өркенді де бірдей жағдайда 1 сағат бойы ұстады. Кестеде зерттеу нәтижесі берілген.


Өсімдік сабағы

Транспирация жылдамдығы

L

16

M

2

N

14


(а) Не себепті М өсімдігі L өсімдігімен салыстырғанда суды баяу буландырғанын түсіндіріңіз.


(b)Транспирация құбылысының өсімдіктер тіршілігі үшін мәнісін түсіндіріңіз.



Бағалау критерийлері

Тапсырма



Дескриптор

Балл

Білімалушы


Адамның асқорыту жолдарындағы үдерістерді түсіндіреді



1

М мүшесінде жүретін үдерістерді

сипаттайды;

1

L мүшесінде жүретін үдерістерді

сипаттайды;

1

P мүшесінде жүретін үдерістерді

сипаттайды;

1

Ас қорыту үдерісіндегі органикалық заттар мен ферменттердің арасындағы

байланысты орнатады


2

көмірсулар мен майларды ыдырататын ферменттер туралы жазады;


1


Ферменттердің белсенділігіне жағдайлардың талдайды



әр түрлі әсерін



3

жұмыртқа нәруызының барлық

текшелері бірдей мөлшерде болу қажеттігінің себебін түсіндіреді;

1

тәжірибеде барысында температура

бақылану себебін түсіндіреді;

1

ферменттердің қалай жұмыс

жасайтынын сипаттайды;

1



Активті және тапсымалдарды салыстырады



пассивті


4

В әрпімен таңбаланған тасымал түрін

атайды;

1

I және II сандарымен таңбаланған тасымал түрлерінін арасындағы

ұқсастықтарды атайды;

1

I және II сандарымен таңбаланған

тасымал түрлерінін арасындағы айырмашылықтарды атайды;

1


Өсімдіктердегі транспирация түсіндіреді



үдерісін



5

екі өсімдіктің суды буландыру жылдамдығының әр түрлі болу

себебін анықтайды;

1

транспирация үрдісінің өсімдік үшін

мәнісін түсіндіреді.

1

Барлығы

12



Бағалау критерийі

Тапсырма



Дескриптор

Балл

Білімалушы

Жүйелеудің маңызын

сипаттайды

1

жүйелеудің дұрыс ретін белгілейді;

1

жүйелеудің маңызын түсіндіреді;

1

Біржасушалы және көпжасушалы ағзалардың құрылысының ерекшеліктерін ажыратады

2

біржасушалы ағзалардың негізгі

ерекшелігін ажыратады;

1

көпжасушалы ағзалардың негізгі

ерекшелігін ажыратады;

1

суық торғайдың бір артықшылығын

көрсетеді;

1

суық торғайдың екінші

артықшылығын көрсетеді;

1

3

патшалықтардың атауын жазады;

1

патшалықтардың

айырмашылықтарын сипаттайды.

1

сызбадан омыртқалы және омыртқасыз жануарлардың құрылыс ерекшеліктерін ажыратады


4

(і) омыртқалы ағзаларды анықтайды

омыртқасыз ағзаларды анықтайды

(іі) ағзаларды осылай жіктеудің себебін түсіндіреді

1
1

«Дихотомия» терминін түсіңдіреді

5

«Дихотомия» терминін сипаттайды.

1

Барлығы 11 балл





Жасушалық биология бөлімі бойынша жиынтық бағалау №2
Оқыту мақсаттары



10.4.2.1 Электронды микроскоп арқылы көрінетін жасуша

органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің

ерекшеліктерін түсіндіру

10.4.2.2 Жасуша мембранасының сұйық кристалды

моделін пайдаланып, жасуша мембранасының

құрылымы, қасиеттері және қызметтері

арасындағы байланысты орнату

Бағалау критерий

Білім алушы

Электронды микроскоп арқылы көрінетін жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктерін анықтайды

Жасуша мембранасының сұйық кристалды моделін пайдаланып, жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтерін сипаттайды

Ойлау дағдыларының деңгейі

Білу және түсіну

Қолдану

Орындау уақыты

20 минут

Тапсырма

1. 1-суретте электронды микроскоп арқылы көрінет жасуша құрылымының сызбасы көрсетілген.



1-сурет

(a) А, В және С, D құрылымдарының атауын атаңыз:

А.__________________________________________________________________

В.__________________________________________________________________

С.__________________________________________________________________

(b) A және C, D құрылымдарының қызметін сипаттаңыз:

2. Жасуша мембранасының сұйық кристалды моделіндегі кейбір жасуша құрылымдары берілген:



Өз біліміңізді және келтірілген ақпараттарды қолдана отырып, плазмалық мембрананың құрылымын көрсетіңіз, диаграммасын салыңыз.

3.Тапсырманы орындаңыз.

(a) Өзіңіздің салған диаграммадан гликопротеиндерді және холестеролды белгілеп

көрсетіңіз.

(b) Гликопротеиннің және холестеролдың қызметтерін жазыңыз.

4. Жасуша органоидтеріне байланысты берілген кестені сызып толтырыңыз?

Бір мембраналы органоидтер

Қос мембраналы органоидтер

Мембранасыз органиодтер












Бағалау критерийі

Тапсырма №

Дескриптор

Балл

Білім алушы



Электронды микроскоп арқылы көрінетін жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктерін анықтайды


1

суретте электронды микроскоп арқылы көрінетін а, в және с, d жасуша орагноидтарына атау береді;

2

2

суретте келтірілген а, в және с, d жасуша органоидтарының қызметін сипаттайды;

1

1

Жасуша мембранасының сұйық кристалды моделін пайдаланып, жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтерін сипаттайды


2

жасуша мембранасының сұйық кристалды моделіндегі кейбір жасуша компоненттерінің диаграммасын пайдаланып суретін салады;

1

1




жасуша мембранасының сұйық кристалды моделіндегі кейбір жасуша компоненттерінің диаграммасын пайдаланып суретін салады;

1

1

3

салған диаграммадан гликопротеиндерді және холестеролдың орналасқан жерін анықтайды;

1

гликопротеиннің және холестеролдың қызметтерін сипаттайды;

1

4

Бір және қос мембраналы, мембранасыз органоидтердің атын және бір бірінен ерекшеліктерін жазып, сипаттайды.

3

Барлығы

15


написать администратору сайта