№3 такырып. Айменова Айсулу жтд701 3 таырып. Эпилепсия. Экстрапирамида жйесіні заымдануы. Эпилепсия кезіндегі психикалы бзылыстар
 Скачать 18.81 Kb.
|
|
Айменова Айсулу ЖТД-701 №3 тақырып. Эпилепсия. Экстрапирамида жүйесінің зақымдануы. 1. Эпилепсия кезіндегі психикалық бұзылыстар. Эпилепсияның клиникалық көрiнiсi әрқилы болып келеді, бiрақ олардың ішінен синдромдардың негізгі үш тобын бөлiп алуға болады: пароксизмальды бұзылыстар - қысқа уақыттық тырысулық және тырысусыз ұстамалар; эпилепсиялық психоздар (жедел, созылыңқы, созылмалы); тұлғаның эпилепсиялық өзгерiстерi – мінез-құлық пен интеллекттің типті патологиясы. Пароксизмальды бұзылыстар. Пароксизмальды бұзылыстар iшiнде аса тән болып келетіні үлкен тырысулық ұстама болып табылады, дегенмен эпилепсияның (сирек кездесетін) үлкен тырысулық ұстамаларсыз формалары да бізге белгiлi. Үлкен тырысулық ұстама алдында науқастардың тең жартысында дерлік бiрнеше күн немесе тәулiк бұрын хабаршы белгiлер бақылануы мүмкін: жалпы жағдайы, көңiл-күйi өзгередi. Күрделі, генерализацияланған үлкен тырысулық ұстама кейбір науқастарда аурадан басталады (грек сөзiнен aura – леп, самал). Аураның формалары әртүрлi болады, бiр науқаста ол әдетте бір түрімен шектелген немесе бiрнеше типте болады. Жиi кездесетiн түрлерi – сенсорлы, психикалық, вегетативтi – висцеральды. Эпилепсия кезіндегі пароксизмальды бұзылыстардың басқа түрiне кiшi ұстамалар (petit mal), абсанстар, амбулаторлы автоматизм жағдайы және дисфория жатады. Эпилепсиялық психоздар.Эпилепсиялық психоздар пароксизмальды тырысулық синдромдардың жалғасы, трансформациясы ретiнде, олардың эквиваленті түрінде немесе олардан тәуелсiз пайда болуы мүмкiн. Эпилепсиялық психоз клиникалық көрінісінде жиі параноидты, паранойяльды (әдетте қарапайым сипаттағы қатынас, соңына түсу сандырақтарымен, ипохондриялық сандырақпен) галлюцинаторлы-параноидты, делириозды, депрессивтi және кататониялық синдромдар байқалады. Бұл синдромдар үрей, қорқыныш аффектiмен жүреді, әдетте олар эмоциональды қанық болып келеді. Эпилепсиялық психоздар ағымына қарай жедел, жеделдеу және созылмалы болып бөлiнедi. Тұлғаның эпилепсиялық өзгерiстерi. Эпилепсияға психикалық үрдістердің оталғыштығымен қатар жүретін торпидтiлігі (инерттілігі) тән, ол байымды, кейде тұтқыр оймен (сөзіндегі, жазуындағы), аса ұқыптылық және педанттылықпен ерекшеленеді. Науқастың қызығушылықтар шеңбері тек өзінің дертіне, жеке тұлғасына қатысты. Қоршаған ортамен қатынасы деспотты, ұсақ-түйектер бойынша жоғары талап қояды. Эпилепсиямен науқастарға бос iзденiс, «әдiлетке» ұмтылыс, жоғары «адамгершiлiк» пен «өнеге» үшін қатаң күрес жүрізу тән. Эпилепсиямен науқастар аса ашушаң, жылдам тітіркенеді, аффекттері торпидті, ыза, қаталдықпен бірге жүреді және айқын агрессиямен көрінуі мүмкін. Науқастар ренішін ұзақ уақыт есiне сақтап, кек алуға тырысады. Осы кезде басқа адамдарға немесе өзін ренжіткен адамдарға қатысты аса мейiрiмдiлік, жағымпаздық танытуы мүмкін. 2. Эпистатусты басу. Ем принциптері. Эпилепсияны емдеу әдістерін таңдау, оның пішініне, түріне, клиникалық көрінісіне, пациенттің жасына, консервативті түрде жүргізіледі. – эпилепсияны тудырған факторларды анықтау; – шаршау, стресс, ұйқының болмауы, гипотермия, алкогольді тұтыну сияқты қауіп факторларын толығымен жоюға тыйым салу; – шұғыл көмек көрсету, эпилепсияға қарсы препаратты тағайындау, антиконвульсан тағайындау арқылы ұстау. Туыстардың диагнозы туралы хабардар ету және оларды сақтық шаралары туралы, бірінші кезектегі ауырсыну тудыруы туралы хабардар ету маңызды. Ұрыс кезінде науқастарды жарақаттап, тыныс алуды тоқтату ықтималдығы жоғарылайды, себебі тілдің шуылына байланысты. Эпилепсияны емдік емдеу антиепилептикалық препараттарды үнемі тұтынуды талап етеді. Біз тек қояншық аура басталғаннан кейін қояншық дәрі ішіп, онда жағдайды мүмкіндік алмайды, уақтылы ұстама алдағы эпилепсияға қарсы есірткі прекурсорларды алды, егер, көп жағдайда, пайда жоқ. Эпилепсиямен не істеуге болады? Эпилепсияны консервативті емдеу келесі ережелерді басшылыққа алады: – дәрілік заттар мен дәрілік заттарды қабылдау кестесін қатаң сақтау; – оң динамикаға жеткеннен кейін, сіз маманның рұқсатынсыз есірткі қабылдауды тоқтатпаңыз; – Дәрігерге барлық ерекше көріністер туралы, денсаулығының өзгеруі туралы хабардар ету, жағдайды немесе көңіл-күйді аудару. Ішінара эпипридтерден зардап шегетін науқастар карбоксамидтер, валплаттар, фенитоиндер сияқты препараттарды тағайындайды. Жалпыланған ұстамалары бар науқастарда карбамазепинмен бірге вальпроэтинді тағайындау көрсетіледі, идиопатикалық нысандар валпроатпен енгізіледі; жоқ эпилепсия – этосуксимид; миоклоникалық спазмы бар – тек вальпроат. Эпилепсияның тұрақты қалпына келтірілуімен кем дегенде бес жыл бойы сіз дәрі-дәрмекпен емдеуді тоқтату туралы ойлай аласыз. Эпилепсияны емдеу біртіндеп аяқталып, алты ай ішінде толық тоқтатылғанға дейін есірткінің дозасын төмендетеді. Эпилепсияға арналған алғашқы көмек, бірінші кезекте, тілдің бұралуын болдырмауды, науқастың жақтарын жақсырақ резеңкеден немесе басқа материалдан жасалған, бірақ өте қатты емес заттардың арасына кіргізу арқылы қамтиды.Пациентті ұстап қалу кезінде ауыстыру ұсынылмайды, бірақ жарақаттанудан бас тарту үшін, оның басында жұмсақ нәрсе қою керек, мысалы, тоқылған киім. Сондай-ақ, эпилепсияның көздерін қараңғымен жабу ұсынылады. Жарыққа қолжетімділіктің шектеулі болуына байланысты, фитнес жылдамырақ болады. 3. Паркинсон ауруы. Екіншілік паркинсонизм. Емі және оңалту. Екіншілік паркинсонизм Паркинсон ауруына ұқсас болып келеді, бірақ кейбір дәрі-дәрмектер, жүйке жүйесінің бұзылыстарымен және басқа да аурулармен шақырылады. “Паркинсонизм” термині – Паркинсон ауруына типті қимыл қозғалыстың өзгерісі болатын аурулардың барлығына қолданылады. Себептері Паркинсон ауруы егде жастағы адамдардың арасында жиі кездесетің жүйке жүйесінің ауруы болып табылады. Паркинсон ауруы организмде дофамин синтезінің бұзылысынан пайда болады. Дофамин – нейромедиатор (импульстарды бас миына жеткізетін активті зат). Бұзылыс салдарынан қозғалысқа жауап беретін ми бөлімдерінде функция атқару бұзылады. Ол өз кезегінде бұлшық еттердің функциясының жоғалуына алып келеді. Уақыт өткен сайын ауру дами бастайды. Қазіргі таңда ми жасушаларының өлімінің себебі нақты анықталмаған. Екіншілік паркинсонизм мына ауру салдарында даму мүмкін: Энцефалит Менингит Инсульт Леви денешіктерінің диффузды ауруы Көптік жүйелі атрофия Прогрессиялаушы супрануклеарлы паралич Екіншілік паркинсонизм мына препараттар қабылдағаннан кейін даму мүмкін: Нейролептиктер (галоперидол) Метоклопрамид Фенотиазин туындылары Екіншілік паркинсонизм дамуының қосымша себептері: Анестетикалық препараттардың әсерінен, бас миының зақымдануы (хирургиялық операция кезінде) Иісті газбен улану Сынап немесе басқа химиялық қосындылармен улану Наркотиктермен артық дозалану Екіншілік паркинсонизм даму оқиғалары инъекционды наркомандар, героинның синтетикалық түрін – МРТР атты наркотикалық препарат, қолданатындар арасында кездеседі. Бұндай оқиғалар сирек кездеседі және көп жағдайда созылмалы наркомандарда. Симптомдары Мимиканың азаюы Қимыл қозғалыс кезінде қиындық Қимыл қозғалыстардың баяулауы (паралич) Бәсең дауыс, анық емес сөйлеу Денеде, қолдарда немесе аяқтарда кернеулік Қол мен иектің дірілдеуі Екіншілік паркинсонизм кезінде есте сақтау қабілеті төмендеу қаупі бар. Себебі, екіншілік паркинсонизм шақыратын аурулар, жиі деменцияға (кем ақылдылық) алып келеді. Диагностика Дәрігер екіншілік паркинсонизмды пациентті тексеруден және сұрастырудан кейін анықтау мүмкін. Бірақ соның өзінде кейбір симптомдарды бағалай оңай іс болып табылмайды, әсіресе егде жастағы адамдарды тексеру кезінде. Тексеру кезінде анықтау мүмкін: Қозғалысты бастағанда және тоқтатқанда қиындық Бұлшықеттің тонусының жоғарлауы Келбеттің бұзылысы Баяу, тыпырлаған жүріс Қол мен иектің дірілдеуі Рефлекстер әдетте қалыпты болады. Диагностика басқа ауруларды дәлелдеуге немесе оларды жоққа шығаруға қажет. Емі Антипсихотикалық немесе басқа да препараттармен шақырылған екіншілік паркинсонизмді, ерте диагностикалау кезінде, ауру қайтымды болады. Алайда емнің пайдасын симптомдар ауырлығымен салыстырып қарау керек. Емді өзгерті немесе тоқтатуды болады, егер ол денсаулыққа пайдадан гөрі қазым алып келсе. Себеп факторларды (инсульт немесе инфекция) емдеу, симптомдардың ауырлығын төмендетеді. Егер симптомдар сіздің күнделікті жұмысыңызға кедергі алып келсе, дәрігер сізге ем тағайындай алады. Бұл ауру емінде қолданылатын көптеген препараттарда қауіпті жанама әсерлері бар. Сол себепті міндетті түрде периодикалық медициналық тексерілстен өту керек. Екіншілік паркинсонизм, Паркинсон ауруына қарағанда емге қиын келеді. Егер екіншілік паркинсонизм шақырған себепті емдеуге келмесе, онда тікелей паркинсонизмді емдеу керек. |