Айнымалы ток. Айнымалы ток. Айнымалы ток генераторы. Тізбекте орныан еріксіз электромагниттік тербелістерді айнымалы ток
 Скачать 279.33 Kb.
|
|
Айнымалы ток. Айнымалы ток генераторы. Тізбекте орныққан еріксіз электромагниттік тербелістерді айнымалы ток деп атайды. Тізбектегі кернеудің гармониялық өзгерістері өткізгіштердің ішіндегі электр өрісі кернеулігінің гармониялық өзгерісін туғызады. Олай болса, ток күші де соған сәйкес өзгереді. Айнымалы электр тогы генераторының қарапайым үлгісі:  Магнит ағыны [ , мұндағы α – векторымен рамаға тұрғызылған нормаль арасындағы бұрыш]. Рама айналғанда α бұрышын өзгерткенде, магнит ағыны да өзгереді. Электромагниттік индукция құбылысы әсерінен рамада айнымалы индукциялық ток пайда болады. Берілген уақыт мезетінде өткізгіштің кез келген көлденең қимасындағы ток күшінің мәні, яғни ток күшінің лездік мәні бірдей болса, мұндай токты квазистационар ток деп атайды. Айнымалы ток генераторының құрылысының принциптік сұлбасы:   Р  езистор мен жалғағыш сымдардан тұратын қарапайым тізбектің қысқыштарындағы кернеу  заңымен өзегереді.R кедергіні актив кедергі деп атайды.  -бұл тізбектегі ток күшінің тербеліс теңдеуі.Р езистор мен жалғағыш сымдардан тұратын қарапайым тізбектің қысқыштарындағы кернеу  заңымен өзегереді.R кедергіні актив кедергі деп атайды.  -бұл тізбектегі ток күшінің тербеліс теңдеуі    Айнымалы токтың толық тізбегі үшін Ом заңы.  Сыртқы мәжбiрлеушi кернеудiң жиiлiгi тербелмелi контурдың еркiн тербелiсiнiң жиiлiгiне сәйкес болғанда тiзбектегi токтың мәнi күрт артып кетедi екен. Осы құбылысты айнымалы ток тiзбегiндегi резонанс құбылысы деп атайды. Тiзбектiң актив кедергiсiнiң әртүрлi мәндерiндегi токтың амплитудалық мәнiнiң сыртқы мәжбiрлеушi кернеудiң жиiлiгiнен тәуелдiлiгi  Егер актив кедергі аз болса, ток күшінің амплитудасы өте үлкен мәнге ие болады. Бұл құбылыс резонанс құбылысы деп аталады.  Айнымалы ток тізбегіндегі орташа қуат:   - қуат коэффициенті деп атайды. Берілген жүктемеде айнымалы токтың қуатына тең қуат бөлетіндей тұрақты ток күшін  (әсерлік) деп белгілейік. Сонда  Соңғы өрнекті алдыңғы өрнекпен теңестірсек, нәтижесінде  шығады. Айнымалы ток күшінің әсерлік мәні деп бір период ішінде активті кедергіде айнымалы ток жүргенде бөлініп шығатын жылу мөлшеріне тең жылу мөлшерін бөліп шығаратын тұрақты ток күшіне тең шаманы айтамыз.Ток генераторы деп энергияның қандай да бір түрін электр энергиясына айналдыратын қондырғыны айтады. Индукциялық ток генераторының негізгі бөліктері: 1. Индуктор – магнит өрісін тудыратын қондырғы; 2. Якорь – ЭҚК индукцияланатын орама; 3. Щеткалар мен сақиналар – айналып тұрған бөліктерден индукциялық токты шығарып алатын немесе электромагниттерге қоректенетін ток беретін қондырғылар.  Бақылау сұрақтары : Айнымалы ток дегеніміз? Генератор дегенді қалай түсінесіздер? Резонанс дегеніміз? Айнымалы электр тогы генераторының жұмыс істеу принципін жазыңыздар? Физикада кандай токты квазистационар ток деп атайды? |