физика Қандай дөңгелектер ең жақсысы. андай дгелектер е жасысы кешендік тапсырмалары
 Скачать 0.85 Mb.
|
|
«Қандай дөңгелектер ең жақсысы?» кешендік тапсырмалары Көптеген жүргізушілер көліктеріне арналған шиналарды таңдауға көп көңіл бөледі. Сонымен қатар, олар әртүрлі маркалар мен өлшемдердегі шиналар қаншалықты тиімді тежелуді қамтамасыз ететініне, сондай-ақ шиналардың тозуы қаншалықты тез болатынына қызығушылық танытады. Шинаның негізгі параметрлері оның диаметрі мен ені болып табылады.  Үш бірдей көлік бірдей жылдамдықпен бірдей жолмен жүреді деп ойлап көріңіз. Автомобильдерде бірдей резеңкеден жасалған, бірақ әртүрлі өлшемдері бар дөңгелектер бар: бірінші автомобильде – 1 шиналар, екіншісінде – 2 шиналар, үшіншісінде – 3 шиналар (суретті қараңыз).   1. Егер, барлық үш автомобиль бірдей жылдамдықта тежегішті басса және тежеу кезінде дөңгелектер толығымен блокка түссе, қай автомобильде ең қысқа тежеу жолы болады? Бір дұрыс жауапты белгілеңіз.
 2. Шиналардың бәрі бірдей жағдайда жұмыс істесе, қайсысы басқаларға қарағанда тезірек тозады? Бір дұрыс жауапты белгілеңіз
Марина жылдам жүруді жақсы көреді. Оның көзі жақсы көреді және реакциясы да керемет. Алайда, ол келесі фактілерді жақсы біледі ме? Жүргізуші жолдағы кедергіні көрген және тежегішті бірден басқаннан бастап, көлік толық тоқтағанға дейінгі жол машинаның тоқтау жолы деп аталады. Бұл жолдың ұзындығы, тежеу басталған кезде автомобильдің жылдамдығы неғұрлым үлкен болса, ол да соғұрлым ұзақ болады. Тоқтату жолының ұзақтығы екі компоненттен тұрады (суретті қараңыз). Бірінші компонент - бұл жүргізуші кедергіні көрген сәттен бастап тежегішті күрт «басқан» сәтке дейін («реакция кезіндегі жол»), яғни жүргізушінің реакциясы басталған кезде автомобиль өтетін сегменттің ұзындығы. Екінші компонент - тежегіш жолдың ұзындығы (суретте «тежеу кезіндегі жол»).  Сурет 3. Жоғарыда келтірілген суретте көрсетілгендей «реакция кезіндегі жол», жүргізуші кедергіні көрген кездегі автомобиль жылдамдығына шамамен пропорционалды. Неге «реакция кезіндегі жол» ұзындығы, жүргізуші кедергіні көрген кездегі автомобиль жылдамдығына пропорционалды екендігін түсіндіріңіз. Жаңа шиналарды сынаумен айналысатын, жас инженер, ілінісу коэффициентін өлшеудің тағы бір әдісін ұсынды. Ол бұл әдістің мәнін өте қарапайым сурет арқылы схемалық түрде көрсетті.  4. Шинаның жол жамылғысымен тартылу коэффициентін анықтаудың бұл әдісі неде екенін түсіндіріңіз. Жауабыңызды жазыңыз |