|
|
БӨЖ.11 такырып.Есенқұл Аяулым. Ас орыту физиологиясы бойынша 1 сабаТЫ БЖ ге арналан тапсырмалары
АС ҚОРЫТУ ФИЗИОЛОГИЯСЫ БОЙЫНША № 1 САБАҚТЫҢ
БӨЖ –ге АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАРЫ
№1. Тапсырма SUBSTRATESHTCIFICITYOFSALIVARYAMYLASE
СІЛЕКЕЙДЕГІ АМИЛАЗАНЫҢ СУБСТРАТТЫ СПЕСИФИКАСЫ
СУБСТРАТНАЯ СПЕЦИФИЧНОСТЬ АМИЛАЗЫ СЛЮНЫ
(Виртуальды физиологиялық тәжірибе )
(орыс және қазақ топтары ағылшын тілінде және ағылшын және қазақ топтары орыс тілінде орындайды).
АІЖ –ның ферменттері қоректік субстраттар ішекке түсіп, аз уақыттан кейін шырышты қабығының қантамырлары арқылы ағып, қоректік заттар концентрациясы қанда максимальды дәрежесіне жетеді.(салыстырмалы субстратты спецификасы). Сілекейдегі амилаза гликолитикалық фермент болып табылады, ,негізгі субстраттар – крахмал және гликоген. Бұл ферменттің белсенділігі Cl инын күшейтеді. 37-38ºС және аздаған сілтілі орта қолайлы болып табылады (рН = 7,5-8,0).
Жұмыстың мақсаты:
Тәжірибе жүзінде сілекейдегі милаазаның субстартты спецификасын анықтауды үйрену.
Жабдықталуы : компьютер,ас қорыту физиологиясының бағдарламасы «LuPraFi-Sim».
Жұмыстың барысы:бағдарламаны пайдалана отырып, сілекейдегі милаазаның субстартты спецификасын анықтаңыз. Амилазаны әртүрлі көмірсулармен араластыраа отырып, пробиркада тстің өзгергенін бағалаңыз, фермент көмірсу көмірсумен ыдырағанын көреміз.Тәжірибе нітижесін көрсетіңіз..
Жұмыстың қорытындыс:тәжірибе схемасын салып және түстің өзгергенін толтырыңыз.
Әсері
|
Түсіә боялуы)
|
Сахароза+амилаза
|
көк
|
Крахмал+амилаза
|
қызыл
|
Целлюлоза+амилаза
|
көк
|
Қорытынды: алынған өзгерісті түсіндіру
Сахарозамен амилазаны қосқан кезде және цклюлоза мен амилазаны қосқан кезде ерітінді бірдей көк түсінен өзгермеді, ал крахмал мен амилаза қосқан кезде ерітінді қызыл түске боялды .
№ 1 Тапсырма. «АІЖ-ның мотррикасы» атты кестені толтыру
АІЖ-ның бөлімдері
|
Мотрлық қызметінің түрлері
|
Ауыз қуысы (шайнау, жұту)
|
Жұту - рефлекс арқылы жүзеге асырылатын үрдіс. Шайналған ас жұтуға даяр болысымен сопақша мида орналасқан үшкіл тіл жұтқыншақ жоғары кезеген жүйкелер арқылы келіп түскен серпіністер жұту орталығын тітіркендіреді де тікелей жұту үрдісіне қатысатын еттерді жиырылады. Ауызға түскен тамақты шайнауға жақ еттері, тіл және бет еттерде қатысады. Ас шайналып ұсақталады да, сілекеймен шыланады, жұмсарады. Асықпай шайнау астың қорытылуын жақсартады.
|
Асқазан( қарынның мотрикасы)
|
Қарын - ішекке қарын түтігінің кеңейген жері. Қарында сілекеймен шыланған 3-10 сағ кідіреді, механикалық және химиялық өңдеуге ұшырайды. Қарынның шырышты қабығында көлденең созылған қатпарлар ойық және жазық жерлер бар. Асты жұтқан сайын бастап қарын еттері біразға дейін босаңсиды, мұны астың релакциясы дейді.
|
12 –елі ішек
(астың 12елі ішектен асқазанға өту механизмі)
|
Он екі елі ішекке келіп түсісімен асқа 3 түрлі сөл әсер етеді. Пилорустың ашылып жабылуына қарай ол қарыннан он екі елі ішекке бөлек-бөлек сығымдалып өтеді. Пилорус сфинктері жиырылып жабылса ас қарында тоқтап қалады, ал сфинктер босаңсыса ас қарыннан он екі елі ішекке қарай өтеді.
|
Өт қабы ( өттің бөліну механизмі)
|
Өт - бауыр жасушаларында түзіліп , 12 елі ішекке келіп құйылатын сұйық зат. Ол ашқарында өт өзегі арқылы бауырдағы өт қабына, тамақ ішкен соң 12 елі ішекке келіп құйылады. Өт он екі елі ішекке осы сфинктер босаңсыған сәтте келіп құйылады.
|
Ішек(ішек мотрикасы түрлері)
|
Ішек ұзындығына қарай ас ішекте 10-12 сағ кіреді. Осы мезгілде: ас ішектің кілегейлі қабығында, бездерінің сөлі мен ішектегі химус орналасқан ұйқы безінің сөлі және өттің бірлескен әрекетінің арқасында ішекте ас қорыту үрдісі аяқталады. Ішектің ортаңғы қабаты - бірыңғай салалы ет талшық созылып жиырылуы нәтижесінде ішектегі химус төменге қарай жылжып аш ішекке жетеді: ас қорыту барысында пайда болған өнімдер ішектен қанға, лимфаға сіңеді.
|
Құсу орталығы
|
Құсу - ас ішектің рефлекстер арқылы кері жиырылуынан болатын қимыл. Құсу рефлексі тіл түбірі мен жұтқыншақтағы, қарын мен ішектің, қабылдағыштардың және вестибулярлық аппарат қабылдағыштардың тітіркенуінен пайда болады.
|
№ 2 Тапсырма. «Биологиялық мембраналар арқылы сіңу түрі» атты кестені толтырыңыз
Сіңу түрі
|
Сипаттамасы
|
Пассивті тасмалдану
|
Пассивті тасымалдау (ПТ) деп, зарядсыз бөлшектерді (заттарды) концентрациясы көп С1 ортадан концентрациясы аз ортаға қарай тасымалдауды, электролитте зарядталған бөлшектерді (заттарды) электр өрісінің потенциалы жоғары j1 ортадан, потенциал шамасы төмен j2 ортаға қарай тасымалдауды, немесе электрохимиялық потенциалы жоғары m1 нүктеден, электрохимиялық потенциалы төмен m1 нүктеге қарай тасымалдауды атайды. Аталған тасымалдаудың бұл түрлерінде сырттан энергия жұмсалмайды, жүйе ішінде концентрациялық, электрлік т.б. градиентте жинақталған энергия қоры есебінен жүреді.
|
Белсенді тасмалдану
|
Белсенді тасымал — бұл энергия жұмсаумен бірге жүретін молекулалар мен иондардың концентрация градиентіне қарсы мембрана арқылы тасымалы болып табылады. Бұл қозғалыс әдетте бір бағытты, ал диффузия екі бағытта да бола алады. Энергия көзі ретінде АТФ қолданылады. АТФ тыныс алу процесі кезінде түзілетін қосылыс, сондықтан белсенді тасымал тыныс алу болмаса жүзеге аспайды. Белсенді тасымал плазмалық мембранада орналасқан нәруыз-тасымалдаушылар арқылы жүзеге асады. Бұл нәруыздарға, жеңілдетілген диффузияға қатысатын нәруыздармен салыстырғанда, конформацияның өзгеруі үшін энергия қажет.
|
Жеңілдетілген диффузия
|
Жеңілдетілген диффузия - заттардың мембрана арқылы қосымша энергия жұмсамай өтуі. Әдетте бұл заттардың электрлік және химиялық градиенті бойынша жүретін процесс. Яғни, заттардың көптеп ағзаға қарай бағытта таралуы.
|
Фагоцитоз, пиноцитоз,
эндоцитоз, персорбция
|
Фагоцитоз (фаг және грек. kytos — клетка) — бір клеткалы организмдердің немесе кейбір көп клеткалы жануарлар клеткасының микроскопиялық бөтен тірі нысандар (бактериялар, т.б.) мен қатты бөлшектерді жұтып алып, қорытып жіберуі. Фагоцитоз процесі организмдердің қарапайым қоректенуінің негізінде жүзеге асады.
Пиноцитоз (pinocytosis; лат. pinos — жұту, ішу, сіміру; kytos — жасуша) — жасушаның плазмолемма арқылы қоршаған ортадан сұйық затты немесе ерітіндіні нәзік- микроскопиялық мөлшердегі көпіршіктер түрінде жұту процесі.
Эндоцитоз - бұл макромолекулалар мен олардың агрегаттарын фагоцитоз және пиноцитоз арқылы тасымалдау.
Персорбция дегеніміз заттарды жасушааралық кеңістік бойымен тасымалдау. Бұл механизм белоктардың аз мөлшерін (антиденелер, аллергендер) және басқа заттардың ас қорыту каналынан ішкі ортаға енуін түсіндіреді.
|
Орындаған студент: Есенқұл Аяулым тобы: 019-1к факультет: ФӨТ
Тақырып қаралды, күні:19.11.2021
|
_________________ оқытушының қолы
|
|
| |
|
|
Скачать 19.19 Kb.