СРСП 13. Астана халыаралы университеті
 Скачать 49.94 Kb.
|
Студенттің өзіндік жұмысы Пәні: Педагогика Орындаған: Аюбай Орынкүл группа Биология-21А Тексерген: Асылбекова Алия Зейдилдаевна Астана, 2023жыл 1. Оқытуды ұйымдастырудың формалары – белгілі бір тәртіпте және режимде жүзеге асырылатын, мұғалім мен оқушылардың келісілген іс-әрекетінің сыртқы көрінісі. Олар әлеуметтік шартталған, дидактикалық жүйелердің дамуымен байланысты пайда болады және жетілдіріледі. Оқытудың ұйымдастыру формалары әр түрлі өлшемдер бойынша классификацияланады: - оқушылардың санына қарай: бұқаралық, ұжымдық, топтық, шағын топтық, жекелік; - оқу орнына қарай: мектептік және мектептен тыс формалар; - мектептік оқыту формалары: сабақтар, шеберханада, мектеп жанындағы тәжірибе участкісінде, лабораториядағы т.б. жұмыс; - оқыту уақытының ұзақтығына қарай; сыныптағы сабақ /45 минут/, қосарланған сабақ /90 минут/, әр түрлі ұзақтықтағы сабақтар. Мектептік даму тарихында әр түрлі оқыту жүйесінде бір басым оқыту формасы қолданылды: жекелік-топтық /орта ғасыр мектептерінде/, өзара оқыту /Англиядағы белланкастер жүйесі/, оқушылардың қабілетіне қарай саралап оқыту /мангеймдік жүйе/, бригадалық оқыту /совет мектебінің 20-шы жылдары/, американдық «Трамп жоспары», онда уақыттың 40% үлкен топтарда /100-150 адам/, 20% - кіші топтарда, және 40% дербес оқуға бөлінді. Дүние жүзінде ең көп тараған оқытудың сыныптық-сабақтық жүйе болды, ХҮІІғ. пайда болып, міне үш ғасыр бойы дамып келе жатыр. Оның контурын неміс педагогы И.Штурм /1537-1582/ жасады ал, Я.А.Коменский /1592-1670/ оның теориялық негізін салып, практикалық технологиясын жүзеге асырды. Оқыту жұмысын ұйымдастырудың қосымша формалары бар: - лекция; - семинар; - пәндік үйірмелер; - топсеруен; - факультативтер; - кеңес; - қосымша сабақтар; - үй тапсырмасы; - оқытудың жекелік формасы. 2. Сыныптық-сабақтық форманың ерекшеліктері: шамамен бір жастағы және даярлық деңгейі бірдей оқушылардың тұрақты құрамы; әрбір сынып өзінің жылдық жоспарына сәйкес жұмыс істейді /оқытуды жоспарлау/; оқыту процесі жекеленген өзара байланысты, бірінен кейін бірі жүретін бөліктер түрінде /сабақтар/ жүзеге асырылады; әрбір сабақ тек бір пәнге арналады /монизм/; сабақтардың тұрақты түрде ауысып отыруы /сабақ кестесі/; мұғалімнің жетекші ролі /педагогикалық басқару/; оқушылардың танымдық іс-әрекетінде әр қилы түрлерді және формаларды қолданады /іс-әрекеттің вариативтілігі/. Оқытуды ұйымдастырудың сыныптық-сабақтық жүйенің негізгі компоненті сабақ болып табылады. Сабақ – бұл аяқталған мәндік, уақыттық және ұйымдастырушылық қатынастағы оқыту процесінің кесіндісі /кезеңі, буыны, элементі/. 3. Қазіргі сабаққа қойылатын жалпы талаптар: - ғылымның жаңа жетістіктерін, педагогикалық практиканың озат тәжірибесін пайдалану, сабақты оқу-тәрбие процесінің заңдылықтарының негізінде құру; - сабақта барлық дидактикалық принциптерді және ережелерді оптимальдық арақатынаста жүзеге асыру; - оқушылардың қызығушылықтарын, ынталарын және сұраныстарын ескере отырып өнімді танымдық іс-әрекетке тиісті жағдайды қамтамасыз ету; - оқушылар ұғынатын пәнаралық байланысты орнату; - бұрыннан оқылған білімдермен және іскерліктермен байланыс, оқушылардың даму деңгейіне сүйену; - тұлғаның барлық аясын дамытуды себептендіру және белсендету; - оқыту-тәрбиелеу іс-әрекетінің барлық кезеңдерінің логикалылығы және эмоционалдығы; - педагогикалық құралдарды тиімді пайдалану; - өмірмен өндірістік іс-әрекетпен, оқушының жеке тәжірибесімен байланыс; - практикалық қажетті білімдерді, іскерліктерді, дағдыларды, ойлауды және іс-әрекеттің тиімді тәсілдерін қалыптастыру; - оқи білу іскерлігін, тұрақты түрде білім көлемін толтыруға деген сұранысын қалыптастыру; - әрбір сабақты тиянақты диагностикалау, болжау, жобалау және жоспарлау. Дидактикалық талаптар: - әрбір сабақтың білім беру мақсатын дәл анықтау; - сабақтың ақпараттық толтыруын реттеу, әлеуметтік және жекелік сұраныстарды ескере отырып мазмұнды оптимизациялау; - танымдық іс-әрекеттің жаңа технологияларын енгізу; - әр қилы түрлерді, формаларды және әдістерді тиімді ұштастыру; - сабақтың құрылымын қалыптастырудағы шығармашылық ыңғай; - оқушылардың әр түрлі ұжымдық іс-әрекетінің формаларын дербес іс-әрекетімен ұштастыру; - жедел кері байланысты, әрекетті қадағалауды және басқаруды қамтамасыз ету; - сабақты өткізудегі ғылыми есеп және шеберлік. Сабаққа тәрбиелеушілік талаптар: - сабақтағы іс-әрекеттің, оқу материалының тәрбиелеушілік мүмкіншіліктерін анықтау; - оқу жұмысының мақсаты мен мазмұнынан ғана шығатын тәрбиелік міндеттерді қою; - оқушыларды жалпыадамзаттық құндылықтар негізінде тәрбиелеу, ұқыптылықты, жауапкершілікті, зейінділікті, ұжымшылығы, т.б. қалыптастыру; - оқушыларға зейінді және сезімталдық қатынас, олармен ынтымақтастықта жұмыс істеу; Дамытушылық талаптар: - оқу-танымдық іс-әрекеттің оң мотивін, қызығушылықты, шығармашылық бастамашылықты және белсенділікті қалыптастыру; - оқушылардың даму деңгейін және психологиялық ерекшеліктерін зерттеу және есепке алу; - сабақтарды «озу» деңгейінде жүргізу; - оқушылардың интеллектуалдық, эмоционалдық, әлеуметтік дамуындағы «секірістерді» болжау; Осы талаптардан басқа сабаққа мынадай да талаптар қойылады: ұйымдастырушылық, психологиялық, басқарушылық, санитарлық-гигиеналық, этикалық т.б. 4. Сабақты классификациялаудың негізіне оқу мақсаты, оны өткізудің әдісі немесе оқыту процесінің құрамдас буындары жатады. Осыған қарай сабақтың әр түрлі типтері ажыратылады. Танымдық іс-әрекеттің кезеңдеріне қарай сабақтың типтері: - кіріспе сабақтар - материалмен бастапқы таныстырудың сабақтары - ұғымдарды қалыптастырудың, заңдарды орнатудың сабақтары - алған білімді практикада қолдану сабақтары - дағдылар сабағы - жалпылау және қорытындылау сабақтары - бақылау сабақтары - аралас сабақ Оқыту әдістеріне қарай сабақтардың типтері: - сабақ-әңгіме - сабақ-лекция - кино сабағы - лабораториялық сабақ - іс-әрекеттің түр-түрімен сабақ Дидактикалық міндеттеріне қарай сабақтың типтері: - оқушылардың жаңа білімді меңгеру сабағы - іскерлікті және дағдыны қалыптастыру сабағы - білімді жалпылау және жүйелік сабағы - қайталау, бекіту немесе білімді, іскерлікті, дағдыны кешенді қолдану сабағы - бақылау-тексеру сабағы - аралас сабақ Мектеп тәжірибесінде бір типті сабақтар болмайды. Сондықтан оқыту жұмысын жүйелі әрі нәтижелі жүргізу үшін, оны топтастырудың мәні орасан зор. Сол себептен әрбір мұғалімнің сабақ классификациясын ойдағыдай білу шарт. Дидактикада сабақ классификациясын анықтауға айрықша маңыз береді. Қоғам дамыған сайын оқу жүйесінің қайта құрылатындығы және соған орай оқытудың мазмұны, әдіс-тәсілдерінің де өзгеріп, жаңарып отыруы сөзсіз. Пайдаланылған әдебиеттер: 1.Мұханбетжанова Ә. Молдағалиев Б. Ерниязов О. ДИДАКТИКА Дәріс курсы Орал-2005 Дидактика средней школы. Под ред. М.Н.Скаткина. М.,1982. 2.Конаржевский Ю.А. Анализ урока. М., Педагогический поиск,2000. 3.Педагогика. Курс лекции. АГУ им.Абая. А.,2003. 4. Подласый И.П. Педагогика начальной школы. М., 2000. 5.Хуторской А.В.Современная дидактика. СПб.,2001. |
