Автокөлік өтімділігі. Автокөліктің өтімділігі. Автоклікті тімділігі
 Скачать 18.21 Kb.
|
|
Автокөліктің өтімділігі Өтімділік - бұл көліктің біркелкі емес және қиын жерлерде жолдың тегіссіздігіне қарамастан кузовтың төменгі контурын тигізбестен қозғалу қасиеті. Автокөліктің жол жүру қабілеті көрсеткіштердің екі тобымен сипатталады: көліктің өтімділігінің геометриялық сипаттамасы және тірек-ілініс сипаттамасы. Алынатын геометриялық көрсеткіштер: өтімділік көрсеткіші автомобиль табанының жол бетіне тию ықтималдығын сипаттайды және тірек-ілініс көрсеткіштері қиын жол учаскелерінде және жолсыз жерлерде қозғалу мүмкіндігін сипаттайды. Барлық машиналарды өтімділік қабілетіне қарай үш топқа бөлуге болады: - жалпы мақсаттағы көлік құралдары (дөңгелектің орналасуы 4х2, 6х4); - жолсыз көліктер (дөңгелектің орналасуы 4х4, 6х6); - Жоғары өтімді көлік құралдары, тек жол талғамайтын жағдайларда жұмыс істеуге арналған барлық қозғалатын дөңгелекті көп білікті, шынжыр табанды немесе жартылай шынжыр табанды , автомобиль-амфибия көлік құралдары және басқа да арнайы әзірленген арнайы компонвкаланған көлік құралдары. Өтімділіктің геометриялық көрсеткіштерін қарастырыңыз. Жоларалық биіктік - бұл көліктің ең төменгі нүктесі мен жол төсемінің арасындағы қашықтық. Бұл көрсеткіш көлік құралының жолында орналасқан кедергілерге тимей өту қабілетін сипаттайды Бойлық және көлденең өткізгіштік радиустары, сәйкесінше, rпр және rпол - дөңгелектерге жанасатын шеңберлер радиусы және калияның табанында орналасқан автомобильдің ең төменгі нүктесі. Бұл радиустар көлік құралы тимей өте алатын кедергінің биіктігі мен формасын сипаттайды. Олар неғұрлым аз болған сайын машинаның өту мүмкіндігі жоғарылайды. Жетекші доңғалақтар үшін автомобиль еңсере алатын дөңестің биіктігі доңғалақ 0,35 ... 0,65 радиусын құрайды. Жетекші доңғалақтың ең жоғарғы биіктігі доңғалақтың радиусына жетуі мүмкін. Көліктің минималды бұрылу радиусымен жүрудің ең көп талап етілетін ені кішігірім аудандарда маневр жасау мүмкіндігін сипаттайды, сондықтан көліктің көлденең жазықтықтағы өту қабілеті көбінесе маневрдің бір қасиеті ретінде қарастырылады. Барлық дөңгелектері тартатын машиналар ең маневрлі болып табылады. Тіркеме немесе жартылай тіркемелер сүйреген жағдайда, көліктің маневрлік қабілеті нашарлайды, өйткені автопоезд бұрылған кезде тіркеме бұрылыстың ортасына қарай ығысады да, бұрылу жолағының ені кеңірек болады. Тірек-ілініс сипаттамасы келесі көрсеткіштермен сипатталады: Максималды тарту күші - автомобиль ең төменгі беріліс қорабында дами алатын ең үлкен тарту күші. Ілінісу салмағы - бұл қозғалтқыштың доңғалақтарына қолданылатын ауырлық күші. Көріністер мен салмақ неғұрлым көп болса, соғұрлым көліктің жол жүру мүмкіндігі соғұрлым жоғары болады. 4х2 жетекші дөңгелекті автомобильдер арасында артқы қозғалтқышы бар артқы жетекші доңғалақ және алдыңғы қозғалтқышы бар алдыңғы жетекші дөңгелекті көліктер ең жоғары жүру қабілетіне ие, өйткені бұл ретте жетек доңғалақтары әрқашан қозғалтқыш массасымен жүктеледі. Бос жерлерде шинадағы ауаның қысымы төмен болған сайын оның жол бетімен түйісу нүктесі үлкейеді, жерге түсетін меншікті салмақ азайып, жердің жаншылуы азайып үйкеліс кедергісі төмендеп, автомобильдің тартуы артады. Ал қатты жол беттерінде жол бетімен беттесетін нүкте азайған сайын кедергі де азаяды. Автокөліктің жол жүру қабілеті көбінесе оның конструкциялық ерекшеліктеріне байланысты. Мысалы, жол талғамайтын көліктерде жоғары үйкелісті дифференциалдары, бұғатталатын осьаралық және доңғалақаралық дифференциалдар, протектор бұдырлары жоғары кең профильді шиналар, өздігінен тартылатын лебедкалар және көліктің жүру мүмкіндігін арттыратын басқа құрылғылар қолданылады. Бақылау сұрақтары Өтімділік дегеніміз не? Машиналар өтімділігіне қарай қалай бөлінеді? Жоларалық биіктік деп нені айтады? Ілініс салмағы қандай көрсеткіш? |