Бибігүл Жакиева 101Б каз бөлім фармация (1)(1). азастанресей медициналы университеті меббм нуо казахстанскороссийский медицинский университет
 Скачать 468.07 Kb.
|
Күнделік / Дневник Кафедра __Фармация______________ Пән / Дисциплина_ ботаника__ Клиникалық база / ҚР БҒМ ҒК "Ботаника және фитоинтродукция институты" ШЖҚ РМК Алматы ботаникалық бағы Клиническая база ____________________________оқу практика________________________ (практика түрі / вид практики) Студент_Жакиева__ __Бибігүл______________ Факультет___Фармация____________________________ Курс____1_________топ / группа_101__Б__ Сағат саны / Количество часов______30______________ Өту мерзімі / Сроки прохождения 24.05. 2021ж бастап, 30.05.2021ж дейін Жауапты оқытушы /__Аға оқытушы Алдасугурова Ч.Ж. Ответственный преподаватель (Т.А.Ә лауазымы, атағы / Ф.И.О. дольжность, звание ) Кафедра жетекшісі / Прф., Тегисбаева Е.Т._________________ Зав.кафедрой (Т.А.Ә лауазымы, атағы / Ф.И.О. дольжность, звание ) Алматы, 2021 Ботаникадан оқу практиканың бірінші күні: Күні: 25.05.2021 Ботаникадан бірінші күні Апайымыз бізге техникалық қәуіпсізлігімен таныстырды. Гербарийді қалай кептіру керек екенімен таныстық. Енді бізге берілген тапсырма бойынша біз жұмыс істейміз, дәрілік өсімдіктердегі 30 өсімдіктің систематикасын, 6 өсімдіктің морфологиясына сипаттама жазыңдар және гербарий жасау үлгілерін жасау деген тапсырмаға, біз бірінші күні 6- ты өсімдікке систематика, 1 өсімдікке морфологиялық сипаттамасын жаздым және гербарий жасадым. Өсімдіктің морфологиялық сипаттамасы Дәрілік сәлбен (лат. Salvia officinalis)
Өсімдікке морфологиялық сипаттама, медицинадағы маңызы, химиялық құрамы: Биологиялық сипаттамасы: Дәрілік шалфей – бұл өсімдік жартылай бұта,биіктігі 50 см,өсімдікті қалың түктер басқаннан кейін, сабағы да, жапырағы да бозғылт –жасыл түсті болады. Сабақтары бұтақталған,төрт қырлы, олар төменгі жағынан сүректелген. Жапырақтары ұзын 5-10см, сағақты, сопақша келген, сабақтарында қарама-қарсы орналасқан, жапырақтың жиектері, аздап дөңес тісті болады. Жапырақтың түсі бозғылт-жасыл(үлкен жапырақтары), ал ұсақ жапырақтары ақ түсті болады.Өйткені жапырақтарын қалың түк басқан, әсіресе, астыңғы жағынан. Дәрілік өсімдік шикізаты түрлі формалы немесе бүтін жапырақтар немесе бөлшектері 1-35мм дейін, өсімдіктің басқа бөліктері аздап кездеседі (сабағы, гүлдері тостағаншасымен бірге және онсыз). Гүлдері сабақтарының ұштарында кішкентай жапырақтардың қолтығында шоқтанып орналасқан,сондықтан сирек масақты гүл шоғырын түзеді. Жапырақтың түсі бозғылт-жасыл (үлкен жапырақтары), ал ұсақ жапырақтары ақ түсті болады.Күшті хош иісі бар.Дәмі ащы. Медициналық қолданылуы: Медицинада қолданылуы:бактерицидтік және түрлі қабынуға қарсы пайдалынады.Жоғарғы тыныс алу жүйесінің жолдары қабынғанда және ауыз уылғанда (стоматит) тамақты және ауызды шаю үшін қолданылады, эфир майы не ұнтақтары ароматизациялау үшін де қолданылады. Сонымен қатар АІЖ ауруларында, аллергияға, гинекологиялық ауруларға, балаларда қабыну ауруларына қарсы қолданылады. Препараттар: шалфей жапырағынан дайындалған тұндырмалары; тұнбалары; жапырақтарынан алынатын қойытылған бөлінді – «Сальвин» препараты; 1% спиртті ерітіндісі және көптеген жинақтар құрамына кіреді. Кешенді емде шаю үшін - ауыз қуысы ауруларында - ларингиттерде - трахеиттерде - фарингиттерде Шаруашылықта: Қызыл түсті түрі ою-өрнек, кескіндер, гүлмен көмкерілген сөздер жазуға, гүлзардың жиектеріне, гүлді кілем жасауға көп қолданылады. Қал көгалдандыруда да қызыл түсі үлкен қолданыста. Гүлзарларға және түбектерге де егеді. Жеке аулаларға бойы 25-30 см-лік түрлерін өсірген дұрыс. Биік түрлерін жиі және молынан отырғызбаса, гүлі сирек болып көрінеді. Түсіне, биіктігіне қарай жеке-жеке топтастырып отырғызған дұрыс. Сәлбеннің 56 түсті түрінен ғана жеке гүлзаржасауға болады. Түбектерге аласа түрлерін отырғызады. Әр көшеттің арақашықтығы 18-20 см-ден кем болмауы керек. Химиялық құрамы: Шалфей жапырағының химиялық құрамында әсер етуші заттар–эфир майы оның мөлшері 2,5%.Эфир майынын негізгі компоненті - цинеол (15%-ке дейін), сонымен қатар L – α – туйон, Д – β – туйон, Д – α – пинен, Д – борнеол, Д – камфора бар.Үшциклді сесквитерпен цедрен анықталған, ал дитерпендерден - корнузол қышқылы, розманол. Дәрілік шалфей химиялық құрамында ілеспелі заттары: илік заттар, тритерпендер қышқылдар - урсол және олеанол қышқылдары бар. Таралу аймағы: Жерорта теңізінде. Елде жабайы түрде кездеспейді. Ол мамандандырылған совхоздарда өсіріледі (Молдова, Украина, Краснодар өлкесі, Қырым, Солтүстік Кавказ). Фармакалогияда маңызы: Өсімдік тектес дәрі. Құрамында эфир майлары (негізгі компоненттер – альфа-туйон, бета-туйон, 1,8-цинеол, камфора, борнеол, изобутил ацетат, камфен, линалоол, альфа- және бета-пинен, виридифлорол, альфа- және бета-кариофиллен); кофеин қышқылы мен оның туындылары (розмарин қышқылы, хлороген қышқылы); дитерпендер (басты компоненттері – карносол қышқылы, розманол, саффисинолид); флавоноидтар (апигенин- және лютеолин-7-глюкозоидтерді, метоксилденген агликиндер қатарын, оның ішінде генкванин-6-метил эфирін қоса алғанда;) тритерпендер (басты компоненті – урсолик қышқылы) бар. Сәлбен қабынуға қарсы, дезинфекциялық, тұтқырлайтын, қан тоқтататын, қақырық түсіретін, антисептикалық қасиеттерге ие.  Систематикалық талдау: Дәрілік сәлбен (Salvia officinalis) Бөлім: Magnoliophyta – Жабық тұқымдылар Класс: Magnoliopsida – Қосжарнақтылар класы Тұқымдас: Lamiáceae – Ерінгүлділер тұқымдасы Туыс: Salvia - сәлбен Түр: Salvia officinalis – Дәрілік сәлбен Көптүсті шырайгүл (Рetunia multiflora) Бөлім: Magnoliophyta – Жабық тұқымдылар Класс: Magnoliopsida – Қосжарнақтылар класы Тұқымдас: Алқа тұқымдастары - Solanaceae Туыс: Шырайгүл - Petunia Түр: Petunia multiflora– Көптүсті шырайгүл Жұмыршақ (лат. Capsella) Бөлім: Magnoliophyta – Жабық тұқымдылар Класс: Magnoliopsida – Қосжарнақтылар класы Тұқымдас: Орамжапырақ тұқымдасы -Brassicaceae Туыс: Жұмыршақ (лат. Capsella) Түр: Жұмыршақ (лат. Capsella) Шафран (Crocus) Бөлім: Magnoliophyta – Жабық тұқымдылар Класс: Magnoliopsida – Қосжарнақтылар класы Тұқымдас: Құртқашаштар тұқымдасы -. Iridaceae Туыс: Шафран (Crocus) Түр: Шафран (Crocus) Thuja occidentalis 'Brabant' – Туя брабант Бөлім: Magnoliophyta – Жабық тұқымдылар Класс: Magnoliopsida – Қосжарнақтылар класы Тұқымдас: Кипарис тұқымдасы - Cupressaceae Туыс: Туя - Thuja Түр: Thuja occidentalis 'Brabant' – Туя брабант Юкка алоэтүрлі (Yucca aloefolia) Бөлім: Magnoliophyta – Жабық тұқымдылар Класс: Magnoliopsida – Қосжарнақтылар класы Тұқымдас: Спаржевые - Asparagaceae Туыс: Агавовые - Agavoideae Түр: Юкка алоэтүрлі (Yucca aloefolia) ГЕРБАРИЙДЫ ПИОН ҒА ЖӘНЕ ФИОЛЕТОВЫЙ ИРИС ДЕГЕН ГҮЛДЕРГЕ ЖАСАДЫМ   |
