2022 ж Оқу бағдарламасы Жеке даму биологиясы Жаңа форма. азастан республикасыны білім жне ылым министрлігі халыаралы Тараз инновациялы институты бекітемін
 Скачать 26.25 Kb.
|
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Халықаралық Тараз инновациялық институты
ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫGDB 4307 - «Жеке даму биологиясы» «Жеке даму биологиясы» пәні 6В05101-Биология білім беру бағдарламасы бойынша білім беру бағдарламасына арналған 5 кредит Тараз 2022 ж1. Әзірленген және енгізілген: «Биология және ауылшаруашылық мамандықтар» кафедрасының аға оқытушысы Б.С. Кожамжарова 2. Оқу бағдарламасы «Биология және ауылшаруашылық мамандықтар» кафедра мәжілісінде қаралды және 6В05101-Биология білім беру бағдарламасың студенттері үшін оқу процесінде пайдалануға ұсынылады. № 9 хаттама «03» 05. 2022 ж. 3. Оқу бағдарламасын «Жаратылыстану» факультеттің әдістемелік бюросы қарастырып, бекітуге ұсынды. № 5 хаттама «12» 05. 2022 ж. 4. Оқу бағдарламасы институттың ғылыми-әдістемелік кеңесінің шешімімен бекітіліп, қолдануға енгізілді. № 5 хаттама «18» 05. 2022 ж. Тіркеу №________ АЛҒЫСӨЗ "Жеке даму биологиясы" пәні негізгі болып табылады. Пәннің мақсаты: Жеке даму биологиясы пәнінің мақсаты студенттердің жануарлар онтогенезімен таныстыру. Жеке даму биологиясы курсын өткеннен кейін студенттер гаметогенездің ерекшеліктерін, эмбриогенездің негізгі кезеңдерін, ұрықтанудың биологиялық маңызын, бөлшектенуді, гаструляцияны бластоцел, блатодерма және жануарлардың сомматикалық эмбриогенезін білуге тиіс. Бұл курс білімгерлерді поснаталды дамудың негізгі зандылықтармен, метаморфозбен және клеткалардың, ұлпалардың, мүшелердің қартааю процестерімен таныстырады. Пәннің міндеттері: Жеке даму биологиясы кейбір салыстырмалы ұрықтану процестерін, жануарлардың соматикалық эмбриогенезін зерттейтін ғылым. Білімгерлер жыныс клеткаларын дамуын, ұрықтану процесін, мезодерманың пайда болуын, дүниеге келгенге дейінгі және картаю ерекшеліктері туралы теориялық білімді қалыптастырады. Пререквизиттер: Микробиология, адам және жануарлар физиологиясы, молекулалық биология, биотехнология, гистология, генетика. Постреквизиттер: Биотехнология, гистология, генетика. Пәнді оқу нәтижесінде тиіс: Білуге: - Жеке даму биологиясы жоғарғы оқу орнында жануарлар онтогенезімен гемотогенездің ерекшеліктерін, - гаметаларының морфологиясы мен физиологиясы - эмбриогенездің негізгі кезеңдерін, бөлшектенуі - гаструляцияны, ұрықтануды, дамуы - қартаю туралы қажетті білім алуы - жануарлар онтогенезімен гемотогенездің ерекшеліктеріні; - конспект түзу жəне оған талдау жасай білу; - алған білімдерін практикалық жұмыстарда қолдана білу; Білу: Пәнді игеру барысында ресми белгілі биоресурстарды және олардан алынған - эмбриогенездің негізгі кезеңдерін, өнімдерді практика жүзінде пайдалануды - негізгі түрлерді есепке алып тіркеудің әртүрлі тәсілдерін пайдалануды; Меңгеруі: - Оқу барысында алған теориялық білімдерін практика жүзінде қолдана білуі; -алған білімдерін жəне осы бағыттағы жарық көргенғылыми практикалық əдебиеттерді өздерінің теориялықбілім деңгейлерін көтеруге пайдалана білу; -курстан және басқада пәндерден біліп үйренген тәсілдерін ғылыми жұмыс жүргізгенде дұрыс пайдалана білуді дағдыға айналдыру керек. ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ Жеке даму биологиясы ағзаның жеке дамуындағы ілім. Адам мен жануардың ағзасындағы тіршілік әрекетін, құрылысын, шығу тегін, дамуын эмбриология немесе жеке даму биологиясы деп атайды. Ағзадағы жыныс жүйесі көбею қызметін атқарады. Ағзаның жеке даму биологиясын зерттеу үшін жыныс жасушасының құрылысын, дамуын зерттеу керек. Жынысты жолмен көбею арнаулы аталық сперматазойд және аналық жұмыртқа арқылы жүзеге асады. Негізгі бөлігі Дәрістік сабақтар тақырыптарының тізбесі: Жеке даму биологиясы пәні нені зерттейді 1. Жеке даму биологиясы пәніне қысқаша түсініктеме 2. Сперматозойд және оның құрлысы. 3. Ұрықтану процесі Аналық жыныс жұмыртқасы 1. Овогенез және оның құрлысы 2. Аналық жұмыртқасының құрлысы 3. Ұрықтану процесі Аналық бездерінің құрлысымен ұрықтану процестері 1. Аналық безінің құрлысы 2. Ұрықтану морфологиясы 3. Жұмыртқалардың сары уыздың мөлшері Майдаланудың түрлері және бластула мен морулы 1. Майдаланудың түрлері 2. Майдаланудың түрлерге бөлінуі 3. Бластула және морула. Гаструляция процесі мен мезодерманың пайда болуы 1. Гаструляция процесі 2. Мезодерманың пайда болуы және түзілуі. 3. Ұрықтану немесе майдалану «ланцетниктің» дамуы Қосмекенділер мен құстардың дамуы. 1. Қосмекенділердің гаструляциясы. 2. Құстардың дамуы. 3. Алантойс Сүтқоректілірдің дамуы және плаценталардың түрлері 1. Сүтқоректілердің дамуы 2. Планцента 4 типке бөлінуі. Аталық, аналық жыныс жүйелері және эмбриодық кезең 1. Аталық жыныс жүйесі 2. Аналық жыныс жүйесі 3. Дүниеге келгенге дейін( эмбриондық кезең) Нәрестенің өсіп жетілуімен ұрықтану қызметі кезіндегі пайда болатын мутациялар. 1. Нәрестенің өсіп жетілуі. Ұрықтану 2. Перзент сүю Ұрпақ жалғастыру 3. Мутация Дамудың туа біткен ахаулықтары мен герантология мәселелері 1. Дамудың туа біткен ақаулықтары. 2. Дамудың постэмбриондық кезеңі 3. Ағзаның қартаюы және герантология мәселелері. Адамның морфофизиологиялық және онтогенездің кезендерге бөлінуі 1. Қартаюдың морфофизиологиялық сипаттамасы. 2. Онтогенез ағзалардың жеке дамуы. 3. Адам онтогенезінің кезендерге бөлінуі. Жүктілік және іштегі нәрестенің өсіп жетілуі 1. Ұрықтану іштегі нәрестенің өсіп жетілуі. 2. Жүктілік анықтау. 3. Жүктілік Әйел адамның босанар мезгілі және тамақтану 1. Екі қабат әйелдің босанар мезгілі 2. Іштегі сәбидің дамуы 3. Жүктілік пен тамақтану: Баланың бір жасқа дейінгі дамуы психологиясы 1. Сәбидің 1-жасқа дейінгі дамуы 2. Психикалақ дамуы Баланың алғашқы айлардағы тамақтану жүйесімен гигиенасы 1. Сәбилерді алғашқы айларда тамақтандыруы 2. Алты айдан асқан балаларды тамақтандыру 3. Бір жасқа дейінгі балалардың гигиенасы: Практикалық (семинарлық) сабақтар тақырыптарының тізбесі: 1.Аталық жыныс клеткалары және олардың дамуы 2.Аталық жыныс клеткалары және олардың дамуы 3.Ұрықтану және жұмыртқа клеткасының жетілу кезеңіндегі бөлінуі 4.Бөлшектену. Бластулалардың түрлері 5.Гаструляция 6.Нейруляция 7.Ланцетниктің дамуы 8.Құстардың нейруласы 9.Омыртқалылардың зәр шығару жүйесінің дамуы 10.Қан-тамырлар жүйесінің дамуы. Мезенхима. 11.Ұрықтан тыс мүшелердің дамуы. 12.Плацентаның типетрі 13.Қосмекенділердің немесе амфибидің дамуы 14.Құстардың дамуы 15.Сүтқоректілердің дамуы СӨЖ аталуы: Аналық жыныс жұмыртқасы Ұрықтану процесі Жұмыртқалардың сары уыздың мөлшері Бластула және морула Мезодерманың пайда болуы және түзілуі. Сүтқоректілердің дамуы Онтогенез ағзалардың жеке дамуы. Іштегі сәбидің дамуы СӨЖ/СОӨЖ тапсырмалар тізімі: 1.Табиғи және жасанды ұрықтандыру 2.Эмбриональды индукция 3.Жеке даму биологиясының жетістіктері 4.Гаструляция 5.Эмбриональды индукция 6.Қосмекенділердің немесе амфибидің дамуы 7.Жеке даму биологиясының жетістіктері 8.Жыныс клеткасының морфологиялық және физиологиялық ерекшеліктері 9.Жыныс циклының гармондар арқылы реттелуі 10.Ұрықтандыру және жасанды ұрықтандыру 11.Эко жасату орталығы 12.Баланың алғашқы айлардағы тамақтану жүйесімен гигиенасы 13.Жүктілік және іштегі нәрестенің өсіп жетілуі 14.Нәрестенің өсіп жетілуімен ұрықтану қызметі кезіндегі пайда болатын мутациялар. 15.Әйел адамның босанар мезгілі және тамақтану. Бақылау сұрақтары: ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ: Негізгі: 1.Жеке даму биологиясы [Мәтін]: Оқу құралы / Ж.М. Базарбаева.- Алматы: Қазақ университеті, 2015.- 169б. 2.Базарбаева, Ж.М. Жеке даму биологиясы [Мәтін]: Оқу құралы / Ж.М. Базарбаева.- Алматы: Қазақ университеті, 2015.- 3.Эмбриология [Мәтін]: Оқу құралы / Ш.Ж. Дауренбекова.- Алматы: Отан, 2016.- 256б. 4.Эмбриология [Мәтін] = оқытушыларға арналған: Оқу құралы / Ш.Ж. Дәуренбекова.- Алматы: Отан, 2020.- 252 б. Қосымша: 1. Е.Ө. Қуандықов С.А. Әбілаев «Медициналық биология және генетика» Алматы 2016ж 2. М.Нұрышев «Гистология және эмбриология негіздері» Алматы 2018ж 3. Нұрышева А.М. «Цитология» Алматы 2016ж 4. К.Ә.Сапаров «Жалпы цитология негіздері» А., 2017ж 5. А.Рахышев «Организмнің нәзік құрлымы» Алматы 2014ж 6. Жеке даму биологиясы пәні бойынша оқу-әдістемелік кешендер. Авторы Шорабаева Н, 2019 |