Барожарақат. Баротравма дегеніміз
 Скачать 21.47 Kb.
|
|
Баротравма дегеніміз - қысымның тез өзгеруінен туындаған құлақтың ауыруы немесе тимпаникалық мембрананың зақымдалуы. Тимпаникалық қуыста және сыртқы есту жолында қысымды ұстап тұру үшін мұрын-жұтқыншақ пен ортаңғы құлақтың арасында ауа ағыны жылдам болуы керек. Евстахия түтігі дұрыс жұмыс істемесе, қоршаған ортаға байланысты, тимпаникалық қуыста қысым не төмендейді, тимпаникалық мембрананың тартылуына себеп болады, немесе жоғарылап, оның томпайып кетуіне әкеледі. Теріс қысым кезінде тимпаникалық қуыста транссудаттың жиналу қаупі бар. Тимпаникалық мембрананың екі жағындағы қысым айырмашылығының жоғарылауымен экхимоздың және тимпаникалық мембрананың субэпителиальды гематомасының даму қаупі артады. Қысымның айтарлықтай айырмашылығымен ортаңғы құлақтың қуысына қан кету, тимпаникалық мембрананың жарылуы және дөңгелек немесе сопақ терезе арқылы перилимфатикалық фистула пайда болуы мүмкін. Құлақ баротравмасының белгілеріне қатты ауырсыну, өткізгіш есту қабілетінің төмендеуі және перилимфатикалық фистула болған кезде сенсорлық несептің нашарлауы және бас айналуы жатады. Симптомдар, әдетте, қоршаған ортадағы ауа қысымының күрт жоғарылауымен нашарлайды, мысалы тез көтерілу кезінде (мысалы, сүңгу кезінде) немесе төмендеуінде (мысалы, әуе қозғалысы кезінде). Бас айналу немесе сенсинуралық есту қабілетінің төмендеуі перилимфатикалық фистуланың бар екендігін көрсетеді; тереңдіктен көтерілу кезінде бірдей белгілерді ортаңғы құлақ қуысында ауа көпіршігі тудыруы мүмкін. Баротравма су астымен түсу кезінде: Көздің баротравмасы Аквалангтық және сүңгуірлік түсулер кезінде қысым айырмашылығы екі жағдайда баротравманы тудыруы мүмкін: суға түсу немесе көтерілу тереңдіктегі газ қоспаларын тыныс алу Суға сүңгу кезінде жарақат алатын мүшелер мен ұлпалар: ортаңғы құлақ синус (ауа синусы) өкпе көздер тері тістер Қоршаған ортаның жалпы қысымының өзгеруінің организмге әсерінен пайда болатын ең кең таралған насологиялық формалар: - декомпрессиялық ауру, - өкпедегі баротравма, барогипертензия, - құлақтың баротравмасы және параназальды қуыстар, - сүңгуірдің қысқышы, - су астындағы жарылыс толқынының жеңілісі. Газдардың ішінара қысымының едәуір өзгеруінен болатын аурулар. Оларға «анестезия» (улану) бей-жай газдармен, жоғары қысымды жүйке синдромымен, изобарикалық газ антидиффузиялық синдромымен, оттегінің ашығуымен, оттегімен уланумен, көмірқышқыл газымен уланумен байланысты. Жоғары қысым жағдайында жұмыс істейтін адамдардың кәсіби түрде туындаған ауруларының арнайы тобында олардың баяу дамитындары ажыратылады, өйткені бұл жағдайларда жұмыс өтілі өседі, бірақ сонымен бірге кәсіби еңбекке қабілеттілігін ерте жоғалтудың себебі болып табылады: - асептикалық сүйек некрозы, - жүрек-қантамыр жүйесінің зақымдануы, жүйке жүйесінің зақымдануы және т.б., олардың негізгі себебі декомпрессионды этиологияның «үнсіз» газ көпіршіктері болды. Біз негізінен барометрлік қысымның өзгеруінің механикалық әсерінен (өкпенің баротравмасы, сүңгуірді қысу) және декомпрессиялық аурудан туындаған нозологиялық формаларды қарастырамыз. Оттегінің ашығуының, оттегімен, көмірқышқыл газымен, инертті газдармен уланудың клиникалық-морфологиялық көрінісі олардың клиникалық-морфологиялық көрінісінен қысымның төмендеуімен жүрмейтін жағдайларда (даму қарқынын қоспағанда) түбегейлі ерекшеленбейтіндіктен, біз бұл нозологиялық формаларға тоқталмаймыз. Барометрлік қысымның өзгеруінен туындаған жарақаттардың сот-медициналық сипаттамасы Декомпрессиялық ауру Барометрлік қысымның қалыпты мәндерден 47 мм сынап бағанасына дейін күрт төмендеуі. және одан аз (8000 метрден астам биіктікте) көпіршіктердің пайда болуымен адам денесінің сұйық ортасында еріген газдарды шығарады. Қан, лимфа, тіндік сұйықтық бу көпіршіктерінің пайда болуымен бірден «қайнайды» (И.М. Алпатов, 1977) ─ «жарылғыш» декомпрессия дамиды. Өткір ауыр жағдайларда өлім жүректің газ эмболияларымен қан айналымының жалпы қоршауынан, ми діңінің бөлімдері жұмысының бұзылуынан (орталық тыныс алу және жүрек салдануы) пайда болады. Бұл жағдайларда сот сарапшысына келесі сұрақтар қойылады: Мәйітте қандай дене жарақаттары бар (соның ішінде денеге борометриялық қысым өзгерісінің әсер ету белгілері)? Жәбірленушіде осы жарақаттардың пайда болу механизмі (механогенезі) қандай? Мәйіттегі жарақаттар интравитальды ма немесе өлімнен кейін ме (қайсысы)? Алдыңғы жарақаттану кезеңінде жәбірленушінің денсаулық жағдайы қандай болды, оның жұмысына қарсы көрсетілімдері болды ма, осы кезде ол барометрлік қысым кезінде дифференциалдың жарақаттық әсеріне ұшырады? Жәбірленушінің өлімінің себебі неде? Бұл барометрлік қысымның немесе оның бұрынғы ауруларының (алдыңғы жарақат) айырмашылығының әсерінен бе? Жәбірленуші жарақат алудан біраз уақыт бұрын (өлімге дейін) алкоголь ішкен бе? Сот-медициналық сарапшы (тергеуші арқылы) жәбірленуші орындайтын жұмыстың сипатымен, шекті барометрлік қысым жағдайында болу шарттарымен (су астына түсу, атмосфераның жоғары қабаттарына көтерілу), сондай-ақ арнайы жабдықтың ерекшеліктерімен танысады. Сот-криминалистикалық зерттеу шіріп кететін өзгерістер дамымас бұрын жүргізілуі керек (1,5-2 күннен кешіктірмей). Декомпрессиялық ауруды диагностикалау секциялық мәліметтерге негізделген. Сыртқы тексеру кезінде зардап шегушіге барометрлік қысымның күрт өзгеруіне әсер ету белгілеріне назар аударылады: бастың, мойынның, діңнің, аяқ-қолдың көлемінің ұлғаюы, тері асты және супраклавикулярлы шұңқырлардың тегістігі, терінің эмфиземасы және тері астындағы тіндердің қолтық асты қуыстары, терінің мәрмәр түсі қалыпты түсті фонға - қарама-қарсы, қою көкшіл дақтар, кейде сафенді тамырларда газ бағаналарының болуы, жұмсақ тіндерді пальпациялау кезінде газ көпіршіктері крепитусы, петехиальды тері ішілік қан кетулер. Емдеу Қысымды теңестіру керек (есіндіру, жұту, сағыз). Ұшу кезінде қысымның өзгеруіне байланысты ауыр сезім үшін сіз сағызды шайнау, жұтылуға немесе иістенуге еліктеу, мұрынның қысылған мұрынымен дем шығару, тыныс алу мұрын спрейлерін қолдану арқылы жағдайды дербес жеңілдете аласыз. Алдын алу Аллергиялық ринитпен және есту түтіктерінің жұтқыншақ саңылауларының бітелуімен ауыратын адамдар әуе жолынан аулақ болу керек. Қажет болса, ұшу кезінде вазоконстрикторлы мұрын тамшыларын (мысалы, фенилэфрин 0,25-1%) 30-60 минут ішінде қолдануға болады. қону немесе ұшу алдында. |