№15-1 физика қаз торехан дарига (1) (3). БЖ 15 1тапсырма
Скачать 1.44 Mb.
|
БӨЖ №15 1-тапсырма. Берілген суретті қолданып, кестені толтырыңыз.
2- тапсырма. Smart Art графикалық элементін қолданып жарықтың сынуын (ауа-шыны) салып көрсетіңіз 3-тапсырма. Толық ішкі шағылуды және қолданылуын сипаттаңыз. Егер біз мөлдір шыныға су құйып, әйнектің қабырғасы арқылы жарыққа қарасақ, онда біз жалпы ішкі шағылысу құбылысына байланысты бетінің күмістей жылтырлығын көреміз, ол қазір талқыланатын болады. Жарық сәулесі тығызырақ оптикалық ортадан тығыздығы аз оптикалық ортаға өткенде қызықты әсерді байқауға болады. Анық болу үшін біз жарық судан ауаға өтеді деп есептейміз. Су қоймасының тереңдігінде барлық бағытта сәуле шығаратын S нүктелік жарық көзі бар делік. Мысалы, сүңгуір фонарикпен жарқырайды. SO1 сәулесі су бетіне ең кіші бұрышпен түседі, бұл сәуле жартылай сынған - О1А1 сәулесі және ішінара суға қайта шағылысқан - О1В1 сәулесі. Осылайша, түскен сәуленің энергиясының бір бөлігі сынған сәулеге, ал қалған энергиясы шағылған сәулеге өтеді. Толық ішкі рефлексия Түсу бұрышы үлкен болатын SO2 сәулесі де екі сәулеге бөлінеді: сынған және шағылысқан, бірақ бастапқы сәуленің энергиясы олардың арасында басқаша таралады: сынған O2A2 сәулесі O1A1 сәулесіне қарағанда күңгірт болады, яғни ол энергияның аз үлесін алады, ал O2B2 шағылған сәулесі сәйкесінше O1B1 сәулесіне қарағанда жарқын болады, яғни энергияның үлкен үлесін алады. Түсу бұрышы жоғарылаған сайын дәл осындай заңдылықты байқауға болады - түсетін сәуленің энергиясының үлесі шағылған сәулеге, ал кіші және кіші үлесі сынған сәулеге түседі. Сынған сәуле күңгірттенеді және бір сәтте мүлде жоғалады, бұл жоғалу түсу бұрышына жеткенде пайда болады, бұл 900 сыну бұрышына сәйкес келеді. Бұл жағдайда сынған сәуле ОА сәулесінің бетіне параллель жүруге мәжбүр болады. су, бірақ ештеңе қалмады - SO сәулесінің барлық энергиясын шағылған ОВ сәулесі толығымен басып алды. Әрине, түсу бұрышының одан әрі жоғарылауымен сынған сәуле болмайды. Сипатталған құбылыс - бұл толық ішкі шағылыс, яғни қарастырылатын бұрыштарда тығызырақ оптикалық орта өздігінен сәуле шығармайды, олардың барлығы оған шағылысады. Бұл құбылыс пайда болатын бұрыш толық ішкі шағылудың шектік бұрышы деп аталады. Шектеуші бұрыштың мәнін сыну заңынан оңай табуға болады: = => = арксин, су үшін ≈ 490 Толық ішкі шағылысу феноменінің ең қызықты және танымал қосымшасы-толқын өткізгіштер немесе талшықты оптика. Дәл осы әдіс Интернетте қазіргі телекоммуникациялық компаниялармен қолданылады. |