Сабақтың басы
Сабақтың ортасы:
30 мин.
|
І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен сәлемдесіп, назарын сабаққа аудару.
Сыныпта жағымды ахуал қалыптастыру. «Мен саған сенемін» жаттығуы.
Жұпқа бірігеміз. Бір-біріңізге қарама қарсы орналасыңыз. Азғантай уақыт бір-біріңіздің көздеріңізге тіке қарап, тыныш отырыңыз. Енді бір-біріңізге «Мен саған сенемін, өйткені…» деп сөйлемді жалғастырыңыз.
Қызығушылықты ояту. «Астана қаласына саяхат»
- Балалар, денемізді тік ұстап,орындықта еркін отырамыз. Көзімізді жайлап жұмамыз. Өздеріңді ұшқыш кілемге отырып, «Басқа қалаға» сапар шегіп барамыз деп елестетіңдер. «Ұшқыш кілем» көкке көтеріліп барады. Алдымыздан қоңыр жел есіп тұрғандай. Ашық аспан биігінен қарасақ биік-биік таулар мен шексіз далалар, ну ормандар мен тоғайлар, көлдер артта қалып бара жатқандай. «Ғажайып қалаға» да келіп жеттік. Нұрдан төгілген жан жылулығы бой-бойымызға тарап бара жатқандай. Өйткені, еліміздің ғажайып қаласы достық-сыйластық пен жылылықтан құралған. Көзімізді ептеп ашайық. (Көздерін ашқанда тақтадан Астананың суреттері көрсетіліп тұрады. )
«Суреттер галереясы»
   
Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы қандай деп ойлайсыңдар? (оқушылар жауап береді.)
Иә, дұрыс айтасыңдар! Яғни, бүгінгі сабақтың тақырыбы «Астана-тәуелсіздік тұғыры!»
Сабақтың тақырыбы, мақсаты мен бағалау критерийлерін анықтайды.
 ОҚЫЛЫМ АЛДЫ.
Сұрақ-жауап әдісі арқылы алдыңғы білімді еске түсіріп, оқылым тапсырмасына дайындық жасаймын.
- Мақаланың құрылымы мен рәсімделуі және жанрына тән стильдік-жанрлық ерекшеліктері туралы не білесіздер?
- Мақала жанрының ерекшелігі қандай?
 ІІ. ОҚЫЛЫМ ТАПСЫРМАСЫ
1-тапсырма. Әр топқа әртүрлі жанрдағы мақала беріледі.
Тапсырма. «Ойлан/жұптас/бөліс» әдісімен орындалады. (Топқа берілген мақала нұсқасы әр оқушыға жеке таратылып беріледі. Оқушы мәтіндерді оқып, құрылымы мен рәсімделуін талдайды. Содан кейін жұбымен бірге талқылайды, топта нәтижемен бөліседі. Мұғалім жеке жұмыс жасауға 5 минут, жұппен жұмысқа 3 минут, топпен бөлісуге 2 минут уақыт белгілейді. Соңында ортақ шешім шығарып, басқа топтармен бөліседі.)
1-топ.
«Астанам – «Бас қалам»!
Бүгінгі Астана – асыл тастан тұрғызылған асқақ қала. Ерке Есілдің жағасында орналасқан, жаңа ғасыр ғажабынан жаралған ертегідей елорда, әлемдегі ең жас қала. Кең даладағы жай қала ғана емес, саяси ерік-жігер, үкілі үміт, көркею, тәуелсіздік көрінісінің нышаны. Астана шаңырағы әлі де шарықтай түспек. Жаңа астананың келешегі толығымен XXI ғасырдың еншісінде. Ал оның ертеңгі еңсесін көтеретін бүгінгі жас буындар. «Астана» сөзі негізінен парсы сөзі, қазақша түсінігі астана — табалдырық, босаға, кіреберіс, сарайдың қақпасы, салтанатты орда есігі деген ұғымдарды білдіреді. Астана – Қазақстанның астанасы. Ал, Қазақстан – Шығыс Еуропа мен Орталық Азияда орналасқан мемлекет. 1830 жылдың өзінде Есіл өзені бойындағы Қараөткел тұсында Астана қаласының ең алғашқы іргетасы қаланған болатын. 1832 жылы Ақмола ішкі округі ресми түрде жарияланды. Сосын Орынбор орталығымыз болды. Ал 1925 жылы Қазақстанның орталығы Орынбордан Ақмешітке көшірілді. 1929 жылдары Верный (Алматы) қаласына көшірілді. Содан соң Ақмола қаласы Астана болып 1998 жылы жарияланды. Ел жүрегі болып саналатын «Ару қала», «Әсем қала», «Бас қала» атанып жүрген мемлекетіміздің елордасы - Астана қаласы. Қаламызға серуендеп тамашалауға келген әрбірінің көңілінде ерекше бір сезім мен толқыныс, асқақ мақтаныш пен сарқылмас ән тербеліп жатады десек қателеспеген болар едім. Ару қаланың әрбір оралымы ашық бұрқақты аулалар, әсем безендірілген гүлзарлар мен көмкерген орманды алқаптарда бойтүзеген «Нұр Астана» мешіті мен «Бәйтерек», «Пирамида», «Ханшатыр», т.б. саяси және мәдени думан орталықтары мен түрлі тарихи мемориалды кешендері алуан түрлі. Қала кешендерінің әрбірі бір тарих. Жеке-жеке тоқтала берсек, сөз жетпес. Күллі дүние есігін ашып қарап шыққандай әсер берген Астана төріндегі әрбір кешен – шығыстық, еуропалық құрылыс компазицияларынан үйлесім таба да, өзіне қараушыны табындыра да, сағындыра да алған келбетке ие болған. Егер карта бетіне қарап, геофизикалық өлшеммен алар болсақ, Астана батыс пен шығыс өлшемінің кіндік қаласы.
2-топ.
Мәжілісте жастар саясатын дамыту жұмыстары талқыланды Гүлмира Исимбаева білімді, бәсекеге қабілетті жастарды қолдау тәуелсіздік алғаннан бастап президент Нұрсұлтан Назарбаев саясатындағы негізгі бағыт екенін тілге тиек етіп, биылғы 2019 жылдың «Жастар жылы» болып жариялануының маңызын айтып өтті. Гүлмира Исимбаева 2018 жылы қазанда Мәжіліс өткізген «Жастарға инвестиция» халықаралық конференциясында әлемнің 35 елінен келген депутаттардың Қазақстанның 2019 жылды Жастар жылы деп жариялау туралы шешімін жоғары бағалағанын назарға алып, еске салды. Үкімет сағатында депутаттар Жастар жылын өткізу жөніндегі 80-нен астам түрлі іс-шарадан тұратын Жол картасын, оған жалпы алғанда шамамен 130 миллиард теңге жұмсау болжанып отырғанын талқыға салды. Жұмыссыздықты азайту мақсатында Жол картасында «Жас маман», «Жас кәсіпкер» сияқты бағдарламаларды жүзеге асыру жоспарланған. 100 қажетті мамандық бойынша керекті мамандарды дайындау жоспарлануда. Еске сала кетейік, мемлекет тарапынан Жастар жылында түрлі шаралар мен форумдарға 675 млн теңге жұмсалатын болды. Қаулыны іске асыру Қазақстан Республикасының Қоғамдық даму министрлігіне тапсырылған. Вице-спикердің мәлімдеуінше, мемлекет қолдауымен кадр даярлауға қомақты қаражат бөлініп жатыр. Мысалы, керекті кадрларды даярлауға 2 жыл ішінде шамамен 234 миллиард теңге бөлініп, жыл сайын 300 мыңдай жас маман жоғары және кәсіптік техникалық білім алып шығады. Ресми статистикаға сүйенсек, жастар арасындағы жұмыссыздық бүгінде 82400 мың адамды құрайды. Ал Электрондық еңбек биржасы порталында жұмысқа орналастыру бойынша 34 мыңнан астам бос орын және жұмыс берушілерден 82 мыңнан астам сұраныс қарастырылған. Одан бөлек, отырыс барысында Мәжіліс депутаттары жасөспірімдер мен жастардың арасындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу бойынша жұмыстарды жетілдіру, азаматтардың жоғары сапалы психологиялық және отбасылық кеңес беру мүмкіндігін кеңейту туралы мәселелерге назар аударды.
3-топ. Қазақстандық ғалымдар бидайдың жаңа сортын шығарды А.И. Бараев атындағы астық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы – еліміздегі егін және өсімдік шаруашылығы саласындағы ірі ғылыми орталық. Дәл осы институттағы Қатты бидай зертханасының қызметкеркерлері бидайдың жаңа сортын тәжірибеден өткізіп, нәтижесінде бұл тұқымнан гектарына 46,5 центнер өнім алды. Зертхана қызметкерлерінің мәлімдеуінше, бидайдың жаңа тұқымы «Дамсинская 20-17» деп аталады. Оның ерекшелігі – төзімділігінде. Қазақстанның солтүстік аумағында өсіруге арналған бидай ауа райын, топырақ жағдайын талғамайды. Топыраққа тез бейімделгіш келетін бидайды арнайы тыңайтқыштармен ылғалдандыру арқылы мол өнім алуға болады. «Дамсинская 20-17» экологиялық жаздық далалық түрге жатады. Ол шикі протеин мен ақуыздылығының тұрақты құрамымен ерекшеленеді. Бидайдан жасалған өнім стандартты көрсеткіштен асып түскен. Бұл сортты зерттеу үшін ғалымдар 2015 жылдан бері түрлі тәжірибе жасаған. Тексеру жұмыстары Ақмола облысына қарасты Шортанды ауданы, Научный ауылында жүргізілді. Нәтижесінде, былтыр жаздық бидайдың өнімділігі 2,5 есеге дейін артты.
2-тапсырма. Оқылым айдарында берілген мақала негізінде стилі мен жанрлық ерекшелігігін ажыратыңдар.
Дескриптор:
Мақаланы мұқият оқиды.
Мақаланың рәсімделуіне мән беріп, құрылымын талдайды.
Стилі мен жанрлық ерекшелігін ажыратады.
ҚБ
 ТЫҢДАЛЫМНАН КЕЙІН.
3-тапсырма. Балалар, Астана қаласын аралап келдік, жақсы әсер алдыңыздар деген үміттемін. Енді бүгінгі сабақта не білдіңіздер соны тексергім келеді. («Дұрыс», «Дұрыс емес» кестесі таратылады)
Сөйлемдер
|
Дұрыс
|
Дұрыс емес
|
«Астанам-Бас қалам!» мақаласының негізгі бөлімінде Қазақстанның астаналары туралы айтылған.
|
|
|
Қазақстан – Батыс Еуропа мен Солтүстік Азияда орналасқан мемлекет.
|
|
|
«Астанам – «Бас қалам»!» мақаласы ғылыми жанрда жазылған.
|
|
|
Мақала құрылымына қарай негізгі және қорытынды бөлімнен тұрады.
|
|
|
Егер карта бетіне қарасақ Астана батыс пен шығыс өлшемінің кіндік қаласы.
|
|
| Дескриптор: Сөйлемдерді мұқият оқиды. Мәлімет дұрыс болса «Дұрыс» графигіне, қате болса «Дұрыс емес» графигіне + қояды. ҚБ | Оқушылармен сәлемдесіп, назарын сабаққа аудару. Сыныпта жағымды ахуал қалыптастыру.
Оқушылар көз жұмып, қиялдарымен Астана қаласына саяхат жасайды.
Астана қаласының суреттері көрсетіледі.
Сабақтың тақырыбы, мақсаты мен бағалау критерийлерін анықтайды.
Әр топқа әртүрлі жанрдағы мақала беріледі. Оқушы мәтіндерді оқып, құрылымы мен рәсімделуін талдайды. Содан кейін жұбымен бірге талқылайды, топта нәтижемен бөліседі. Мұғалім жеке жұмыс жасауға 5 минут, жұппен жұмысқа 3 минут, топпен бөлісуге 2 минут уақыт белгілейді. Соңында ортақ шешім шығарып, басқа топтармен бөліседі.)
•Мақаланы мұқият оқиды. •Мақаланың рәсімделуіне мән беріп, құрылымын талдайды. •Стилі мен жанрлық ерекшелігін ажыратады.
(«Дұрыс», «Дұрыс емес» кестесі таратылады. •Сөйлемдерді мұқият оқиды. •Мәлімет дұрыс болса «Дұрыс» графигіне, қате болса «Дұрыс емес» графигіне + қояды.
|
Қалыптастырушы бағалаулар
ҚБ
Қалыптастырушы бағалаулар
ҚБ
Қалыптастырушы бағалаулар
ҚБ
Қалыптастырушы бағалаулар
ҚБ
Қалыптастырушы бағалаулар
ҚБ
|
9-сынып «Қазақ тілі» оқулығы
https://www.youtube.com/watch?v=dHVuNScjb1A
9-сынып «Қазақ тілі» оқулығы
|
Скачать 2.33 Mb.
