ЭКГ. 4 Тақырып. ЭКГ есептеу. Функциональды кабинетте жмыс жасап,есеп жазу
 Скачать 1.61 Mb.
|
|
Функциональды кабинетте жұмыс жасап,есеп жазу Электрокардиограмма ЭКГ — бұл жүрек жиырылуы кезіндегі дене беткейіндегі электр потенциалының әртүрлі өзгерістерінің графикалық көрінісі. Жүректің электрлік белсенділігін зерттеудің В. Эйтховен, А.Ф. Самойлов, Т.Льюис, В.Ф. Зеленин және т.б. ұсынған осындай әдістемесі электрокардиография деген атқа ие болды, ал оның көмегімен тіркелетін қисық электрокардиограмма (ЭКГ) деп аталады. Қызыл (оң қол) Сары( сол қол) Жасыл (сол аяқ) Қара (оң аяқ) Электродтарды дұрыс орналастыру реті ЭКГ- ны тіркеу үшін аяқ- қол мен кеуде бетіндегі потенциалдардың тіркелімі (тармағы) жүргізіледі. Әдетте үш түрлі стандартты тіркелім әдісі қолданылады: І-тіркелім: оң қол - сол қол; ІІ-тіркелім: оң қол - сол аяқ; ІІІ-тіркелім: сол қол - сол аяқ Медициналық практикада адамның ЭКГ-сын жазып алу үшін бірнеше тіркеу әдістері қолданылады Сонымен қатар Гольдбергер бойынша үш униполярлы күшейтілген тармақтар тіркеледі: aVR; aVL;aVF. Стандартты тіркелімдерді тіркеу үшін қолданылатын екі электродты күшейтілген тіркелімдерді тіркеу кезінде біріктіріп, осы біріккен электродтар мен белсенді электродтар арасындағы потенциалдар айырмасы тіркеледі. Мысалы, aVR кезінде оң қолға байланған электрод белсенді болып табылады, ол aVL кезінде- сол қолға, aVFкезінде- сол аяққа байланған электрод белсенді болып табылады. Вильсон кеудеде 6 тіркелімді тіркеуді ұсынды. V1 тіркеме- IV қабырғааралық төстің оң жақ жиегі бойымен V2 тіркеме— IV қабырғааралық төстің сол жақ жиегі бойымен V3 тіркеме— V3 — V4 тіркемелар аралығына V4 тіркеме – V қабырғааралық сол жақ бұғана орта сызығы бойымен V5 тіркеме – V4 сияқты горизонтальды деңгейде сол жақ қолтық алды сызығы бойымен V6 тіркеме сол жақ ортаңғы қолтық асты сызық бойымен V4, V5 деңгейінде Қосымша тіркемелар: -Сол жақ кеуде. -Оң жақ кеуде. -Нэб бойынша. Сол жақ қосымша кеуде тіркемелары: а) V7 артқы қолтық асты сызығы бойымен; б) V8 жауырын орта сызығы бойымен; в) V9 омыртқа маңы сызығы бойымен (паравертебральды); Нэб бойынша тіркемелар. Екіполюсті Нэб бойынша тіркемелерді орналастыру – бұл тіркемелерді орналастыру үшін аяқтың 3 стандартты тіркемелерін қолданады. Қызыл түсті электродты – II қабырғааралық төстің оң жақ жиегіне орналастырады. Сары түсті электродты V4 кеуде тіркемесі деңгейінде, ал жасыл түсті электродты горизонтальды сол деңгейде артқы қолтық асты сызығы бойымен орналастырамыз. ЭКГ-ны көпшілік танылған 12 тіркеуде: үш стандарты ( I, II, III ); үш бір полюсты күшейтілген (aVR, aVL, aVF ); алты кеуде (V1 , V2, V3 ,V4 V5, V6 ) жазады. Тіркеулер мен бейнелейтін жүрек бөлімдері Тіркеулердің белгілері I жүректің алдынғы қабырғасы II I және III тіркеулердің бейнелеу жиынтығы III жүректің артқы қабырғасы aVR жүректің оң жақ бүйір қабырғасы aVL жүректің сол жақ алдынғы-бүйір қабырғасы aVF жүректің артқы-төменгі қабырғасы V1және V2 оң жақ қарынша V3 қабырға аралық перде V4 жүректің ұшы V5 сол жақ қарыншаның алдынғы-бүйір қабырғасы V6 сол жақ қарыншаның бүйір қабырғасы ҚАЛЫПТЫ ЭЛЕКТРОКАРДИОГРАММА ЭКГ да тісшелер латын тілімен беріледі. Егер тісшелер амплитудасы 5 мм ден жоғары болса, онда бас әріппен жазылады. Егер амплитудасы 5 мм ден төмен болса, онда кіші әріптер қолданылады. Р- жүрекшелік комплекс. Оң мәнді Р тісшесі синустық ритм көрсеткіші болып табылады. Р тісшесінің амплитудасы II тіркемде жоғары-2,5мм, ұзақтығы-0,10с. РII> РI >РIII. РIII aVR тісшесі- әрдайым теріс. РV1- қос фазалы немесе теріс. PQ – бұл жүрекшелерден қозудын қарынша миокардына беріл уақыты. PQ – 0,12–0,18 с. /0,20 с/. II тіркемеде өлшейді. Сегмент ST — систола уақытына сәйкес келеді, Т тісшесі изосызықта орналасқан ±0,5 мм немесе ±2 мм. Т тісшесі – қарыншалар реполиризациясында болады. V1 ден V4 көтеріледі- кейде 10–18 мм дейін. ТIII , aVF, V1 – теріс б.м, ал aVR тіркемесінде– теріс мәнді. Интервал QT – қарыншалардың электрлік систоласы= 0,35–0,44 с, QT ұзаруы–кардиосклероз болып табылады. U тісшесінің дамуы белгісіз. U тісшесінің амплитудасының ұлғаюы гипокалиемияны көрсетеді. Теріс мәнді UI–II, v4–6 – миокард ишемиясында, кейде сол жақ қарыша гипертрофиясында, кейде дені сау адамдарда кездеседі. QRS комплексі – 0,06–0,08 с /0,10 с/. II тіркемеде өлшейді. Амплитудасы перефирияда > 5 мм, кеудеде-8мм. Төмен вольтаж кардиосклерозда, перикардитте, семіздікте, эмфиземада, микседемада, жүрек жетіспеуінде болады. Q тісшесі– < 2 мм /1/4 Р/. QIII –6 мм тең болады. QaVl – 1/2R. R - V1–3 кездеспеуі мүмкін. Жұмысты орындау: Электрокардиографты токқа қосқаннан кейін 10-15 минуттан соң адамның ЭКГ-сын жазуға дайын болады. Кушеткада жатқан зерттелушінің аяқ-қолдарына стандартты тіркеу бойынша электродтар орналастырылады. Электрлік контакт жақсы болу үшін электрод пен терінің арасына 10%-тік NаСІ ерітіндісіне малынған дәке немесе фильтр қағазы салынады. Прибордың лента тарту механизмін секундына 50 мм немесе 25мм жылдамдыққа қойып, калибрлеу сигналы белгіленеді (1 мв - 10 мм). Сонан кейін адамның ЭКГ-сын I, II, III стандартты тіркеу түрлерін қолданып, жазып алады . ЭКГ- ны талдау принциптері: Адамның қалыпты ЭКГ-сы негізгі бес тісшелерден тұрады: P, Q, R, S, T, кейде тұрақсыз U тісшесі байқалады. Үш жоғары бағытталған P, R, T - оң тісшелер, ал екі төмен қарай бағытталған Q, S - теріс тісшелер деп саналады. ЭКГ-ның Р тісшесі екі жүрекшенің бір мезгілде қозуынан пайда болады; Q, R, S, T - қарыншалар потенциалдары, қозу процесінің қарынша еттеріне таралғанын көрсетеді.ЭКГ-да тісшелерден басқа интервалдар (PQ - T, T-P, R-R) болады. P-Q интервалы - жүрекшелерден қозудың қарыншаларға өту уақытын, Q-T интервалы - қозудың қарыншалар арқылы өту уақытын көрсетеді (бұл интервал Q-S және S-T бөлімдерінен тұрады). T-P интервалы жүректің реполяризациясына сәйкес келеді. R-R интервалы жүрек циклының ұзақтығын көрсетеді (қалыпты жағдайда ол 0,8 с) ЭКГ компоненттерінің қалыпты көрсеткіштері
ЭКГ-ны талдау схемасы: 1) жүрек ритмінің пайда болу тегін бағалау (синустық немесе синустық емес ) 2) жүрек ритмінің тұрақтылығы (дұрыс немесе дұрыс емес) 3) жүрек жиырылу жиілігін 4) өткізгіштік қызметін бағалау 5) жүректің электр осінің орналасуы 6) Р тісшесінің анализі 7)QRS коплексінің анализі 8) ST сегментінің анализі 9)Т тісшесінің анализі және қалған интервалдар мен сегмент анализдері 5) Жүректің электрлік осін анықтау: Үш стандартты тіркеудегі ЭКГ-ның R тісшелерінің биіктігі (амплитудасы) бойынша жүректің электрлік осін анықтауға болады. Жүрек осінің қалыпты орналасуында R тісшенің шамасы II стандартты тіркеуде жоғары болады. Жүрек осінің солға қарай ауытқуында (левограмма) R тісшесі I стандартты тіркеуде, ал оңға қарай ауытқуында (правограмма) III стандартты тіркеуде жоғары болып байқалады
Жүректің электлік осьі Р тісше Синусті түйінде пайда болған электрлік потенциал (қозу) әуелі оң жақ жүрекшені қамтиды, ЭКГ-да изоэлектрлік сызықтан жоғары қарай өрмелеуші Р тісшенің тізесі пайда болады. Содан кейін қозу жүрекше аралық Бахман будасы (шоғыры) арқылы сол жақ жүрекшеге өтіп оны қоздырады. Сол жақ жүрекшенің қозуы оң жақ жүрекше қозып болғаннан кейін басталады. ЭКГ-да төмен қарай өрмелеуші Р тісшенің тізесі пайда болады. Сонымен, Р тісше (жүрекшелер жинағы) синусті импульстің кезекпен, әуелі оң жақ жүрекше, содан кейін сол жақ жүрекше арқылы таралуын көрсетеді. Қалыпты жағдайда бірінші және екінші стандартты тіркеу кезінде аVF, кеуделік V2, V6 тіркеулерінде Р тісшесі әрдайым оң болады. III стандартты, аVL, V1 тіркеуде Р тісшесі оң және екі фазалы болуы мүмкін. Ал III стандартты және аVL тіркеуде кейде теріс болуы мүмкін.III және аVR тіркеуде Р тісшесі тек қана теріс болады. Қалыпты жағдайда Р тісшенің биіктігі (амплитудасы) - 0,05-0,25 мВ; ұзақтығы- 0,10 с. P – Q интервалы Синусті импульс , жүрекшелер арқылы таралып болғаннан кейін Бахман будасының төменгі тармағы арқылы атриовентрикулярлы (жүрекше-қарыншалық) түйінге бағытталады. Бұл жерде импульстің физиологиялық кедергісі өтеді (оның таралу жылдамдығы төмендейді). ЭКГ-да тегіс сызық пайда болады (изоэлектрлік сызық). Қалыпты жағдайда P – Q интервалының ұзақтығы 0,12 с. Жүректің жиырылу жиілігі жоғары болса P - Q интервалы қысқарады. Q, R, S тісшелері Атриовентрикулярлы түйіннен кейін қозу қарыншалардың өткізгіш жүйесі арқылы таралады (Гис шоғыры, аяқшалары, Пуркинье талшықтары). Қарыншалар қозады, ЭКГ-да Q, R, S тісшелері (қарыншалар жинағы) пайда болады. Ескерту қажет, қарыншалар белгі кезекпен қозады. Әуелі, 0,03 с аралығында қарынша аралық перде қозады. ЭКГ-да Q тісшесі пайда болады. Q тісшесі ЭКГ-да барлық стандартты, күшейтілген тіркеуде жазылады және төртінші, алтыншы кеуде тіркеуінде байқалады. Барлық тіркеулерде аVR-ден басқа Q тісшесі R тісшесінің амплитудасы 1/4 аспауы керек. тереңдігі- 0,2 мВ; ұзақтығы- 0,03 с. аVR тіркеуде барлық жағдайда терең Q тісшесі байқалады немесе QS комплексі. Q тісшесі қарыншааралық перде арқылы және еміздік бұлшықеті арқылы қозудың таралуын көрсетеді. Содан кейін жүректің ұшы және маңындағы аймақтар қозады, ЭКГ-да R тісше пайда болады. Жоғары қарай өрмелеуші R тісшенің тізесі- оң және сол жақ қарыншалар арқылы қозудың таралуын көрсетеді, төмен қарай өрмелеуші тізесі көбінесе сол жақ қарынша арқылы қозудың таралуын көрсетеді. Жалпы айтқанда R жүректің ұшы қозып болғанын көрсетеді. Ең соңында жүректің негізі қозады. ЭКГ-да S тісшесі пайда болады. Жүрек негізінің қозу ұзақтығы 0,02 с жуық болады. Қалыпты жағдайда S тісшесінің амплитудасы әртүрлі тіркеуде 20 мВ ден аспауы керек және қатты ауытқулар болады. Стандартты және күшейтілген тіркеуде S тісшесінің амплитудасы кішкентай, аVR үлкен болады. Кеуде тіркеулерінде V1-V2-V4 дейін S тісшесінің амплитуудасы кішірейеді, ал V5V6 амплитудасы кішкентай болады немесе мүлдем болмайды. R тісшесімен S тісшесі кеуде тіркеулерінде теңеседі. Мысалы, V3 және V2-V3 аралығында. Сонымен, айтып өтілген Q, R, S тісшелері, бір тұтас қарыншалар жинағын құрастырады, жалпы ұзақтығы 0,10 с тең келеді. S тісшенің тереңдігі- 0,03 мВ тең. QRST сегменті QRST сегменті екі қарыншааралық қозудың таралуын көрсетеді. Қалыпты жағдайда QRST сегменті үш стандартты күшейтуші тіркеуде электризолиниядан 0,5 мВ орналасады. Кеуде V1-V3 тіркеуде QRST сегменті жоғары қарай изолиниядан көтеріледі, бірақ 2 мВ аспауы керек. Ал V4-V5-V6 изолиниядан төмен 0,5 мВ аспауы керек. Q немесе R тісшелерінің басынан Т тісшесінің алдына дейін өлшенеді. Оны қарыншалы электрлік жүйесі деп атайды. Бұл интервал уақыты жүректің жиырылу жиілігіне байланысты. Жиілігі жоғары болса қысқарады. Және Базетта формуласы арқылы анықталады. Q - T интервалы тең болады. QR=k х R-R. К- коэффициент, ерлерде- 0,30, әйелдерде- 0,40. R-R интервалы жүрек циклының ұзақтығы. S-T интервалы және Т тісше Синусті түйіннен бастап таралған қозу қарыншаларды қозумен қамтып болғаннан кейін, өшеді. Миокардта, оларды қалыпты деңгейіне оралтатын үрдістер басталады (реполяризация үрдісі). ЭКГ-да S-T кесіндісі-ұзақтығы 0,15 с тең және Т тісшесі- биіктігі 0,25 – 0,60 мВ; ұзақтығы- 0,25 с тең пайда болады. T тісшесі қарыншалардағы реполяризация үрдісі жылдамдығын көрсетеді. Қалыпты жағдайда Т тісшесі I және II стандартты, аVF, V2-V6 тіркеуде оң болады. Сондай ақ- V1> V3 ; V6> V1. үшінші стандартты, аVL және V1 тіркеуінде Т тісшесі оң, екі фазалы немесе теріс болады. аVR тіркеуінде қалыпты жағдайда Т тісшесі теріс болады. Қарыншада деполяризация оның ішкі бетінен, эндокардтан сыртқы бетіне эпикардқа қарай тараса, реполяризация керісінше, қарыншаның сыртқы бетінен басталып, ішкі бетінде аяқталады. Т тісше миокардтағы зат алмасу үрдісінің белсенділігін көрсетеді, себебі спортсмендерде оның амплитудасы әрдайым биіктеу келеді. Мен функциональды кабинетте болып,экг апаратымен танысып,оны науқастарға қалай жасау керектігін үйрендім. |