Амангелди Жансая 3. Гипотимиякіл кйді атты тмендеуі
 Скачать 23.37 Kb.
|
|
1тапсырма: Гипотимия-көңіл күйдің қатты төмендеуі Гипертимия, соның ішінде эйфория, мория – көңіл күйдің шектен тыс жоғарылауы Дисфория- ашу-ызалы приступ тәрізді көңіл күйдің кенеттен пайда болуы, ызалы, немқұрайлылық, қоршаған ортаға және өз өзіне көңілінің толмауы Үрей - қауіпсіздік қажеттігіне байланысты эмоция Амбиваленттілік- бір мезгілде екі қарама қайшы кездесетін эмоцияның болуы Апатия-эмоцияның төмендеуі немесе болмауы, немқұрайлылық, ештеңеге мән бермеу. Эмоциональді бұзылыстардың симптомдары (жалғасы) Психикалық әсерліліктің сезімінің болмауы (anaesthesia psychicа dolorosa) – өзінің жеке эгоисттік уайымына сезімі. Шағымы, «ағаш тәрізденуі» болуына, балаларын ойламауы үрейленбеуі, уайымдамауы және т.б. Эмоциональді лабильділік – бірқалыпты болмауы, қозғалыста, эмоцияның ауысуы және жеңіл пайда болуы. Жылап отырып күлкіге жәй ғана ауыса қоюы және күліп отырып жылауға тез ауыса кетуі. Истериялық неврозға тән және истериялық психопатияға тән. ӘЛСІЗДІКТІҢ бір варианты (эмоциональді әлсіздік) – эмоцияның жылдам ауысуы емес, оның сыртқы белгілерінің де анықтау мүмкіндігі. Қан айналымының ауруларына тән г.м. Эмоциональді ригидтілік – баяу қимылдау, эмоцияның баяулауы, ситуацияны ұзақ уақытқа уайымдауы (әсіресе жағымсыз). Оған жататындар– баяу қимылдау, бірбеткейлік, қырсықтық және табандылық (упорство и упрямство). Психикалық үрдістің жалпы баяу қимылдауының білінуі. Эпилепсияға және психипатияға тән (паранойяльді, эпилептоидты). Эмоция – (латын тілінен алғанда emotio – толқытамын) – адамның қоршаған орта құбылыстарына, және де өзіне деген көзқарасын білдіретін психикалық үрдіс. Психикалық қызметтер құрылысын қарастырғанда адамдар тек түйсініп, ойлап, еске түсіріп, әрекет етіп, сезініп қоймай, субъективті күй – ләззат алу, қуану, масаттану, қорқу, ашыну, ашу –ыза, таң-қалу, қайғыру, тәубаға келу, өкіну күйлерін кешетіні анықталды. Бұл күйзеліс кез-келген психикалық актты қанықтыра түседі, оған айқындылық береді. Эмоцияның басты қызметі, кез-келген психикалық қызмет тәрізді шындықты бейнелеу болып табылады. Эмоциональды қызмет нәтежесі тітіркендіргіш орналасуын, қасиетін, механизмін және басқа параметрлерін анықтап жатпай ақ, оның ағзаға зиян немесе пайдасын көсете отырып ағзаның оларға субьективті жылдам жауабын қамтамасыз етеді. Басқаша айтқанда, эмоция – бұл кезде адам субьективті формада өзінің қоршаған ортаға қатынасын ғана емес, қоршаған ортаның өзіне қатынасын күйзелумен жүретін психикалық үрдіс. Эмоцияның оң және теріс түрін бастан өткізе отырып, біз қоршаған ортаның мәнін бейнелейміз (қолайлы ма, қолайсыз ба). Эмоциялар - сыртқы тітіркендіргіштерді әрекет мотивтеріне айналдыратын ерекше механизм. Эмоцияларға байланысты бұзылған тепе–теңдік, гомеостазды қалыптастыруға бағытталған қимылдық және жүріс – тұрыстық реакциялар қосылады. Осылайша эмоциялар – өзін-өзі реттеу рефлексінің шығу көзінде тұрған үрдіс, ол ағзаның қалыпты функциясын қамтамасыз етеді және ағзаның қиын, төтенше жағдайлармен күресуіне жағдай жасайды. Бұл эмоцияға әмбебап сипат береді, және осы эмоциялар адам тұлғасының ядросына жақын екенін және тұлғаны тұтастай бейнелейтінін көрсетеді. 2сұрақ: Қозғалыс сферасының бұзылыстары Гиперкинезия(қозу)-маниакальді, ажитирлі депрессия, сананың истериялық қарауытуы, жедел галлюцинаторлы-сандырақ жағдайы, катотониялық, гебефрениялық Ступор-депрессивті, апатиялық, истериялық, психогенді, кататониялық. Паракенизиялар (қимыл қозғалыстың бұрмалануы) Козу Белгісі болып табылады асқыну аурулары.Көп жағдайда науқастың қозғалысы оның байлығын көрсетедіэмоционалды тәжірибе:Қорқыныш кезінде қудалау ол спасается бегством.Маниакальды синдроммен оның моторикасының негізіқызметке деген қажымас шөлдеугаллюцинаторлық күйде ол таңқаларлық көрінуі мүмкін,өзгелердің назарын өз көзқарастарына аударуға тырысыңызБұл жағдайларда гиперкинезия симптом ретінде әрекет етеді, екіншілікауыр психикалық тәжірибеге қатысты. Бұл түріқозу психомоторлы деп аталады. 3сұрақ: Сөйлеудің бұзылыстары Тұтығу — сөйлеудің бұзылуымен жүретін белгілі бір дыбыстарды айта алмауы, белгілі бір сөздерді айта алмауы. Дизартрия — бұлыңғыр, кекештенген, дыбыстардың артикуляциясы сақталған. Кейде науқастың сөйлегені соншалықты түсініксіз болғаны соншалық, оның «ауызында ботқа» тұрған тәрізді болады (прогрессивті параличте). Науқаста дизартрияның барын анықтау үшін тілдің бұралуын айту ұсынылады. Дислалия — белгілі бір дыбыстардың дұрыс айтылмауымен сипатталатын сөйлеудің бұзылысы (ақаулар, басқа дыбыспен ауыстыру немесе дыбыстың бұрмалануы). Олигофазия — сөйлеудің кедейленуі, шағын сөздік қоры. Олигофазияны эпилепсиямен ауыратын науқастарда «Эллочка – «12 стульев» ұстамасынан кейін байқауға болады. Логоклония — сөздің жеке буындарының спастикалық бірнеше қайталануы. Брадифазия — ойлаудың тежелуінің көрінісі ретінде сөйлеудің баяулауы. Заикание — затруднение в произношении отдельных слов или звуков, сопровождающееся нарушением плавности речи. Дизартрия — смазанная, запинающаяся речь при сохранной артикуляции звуков. Иногда речь у пациента бывает настолько нечеткой, что говорят, что у него “каша во рту” (при прогрессивном параличе). Для выявления дизартрии больному предлагают произнести скороговорки. Дислалия — косноязычие — расстройство речи, характеризующееся неправильным произношением отдельных звуков (пропуски, замена другим звуком или искажение звука). Олигофазия — обеднение речи, малый запас слов. Олигофазия может наблюдаться у больных эпилепсией после припадка «Эллочка – «12 стульев». Логоклония — спастическое многократное повторение отдельных слогов слова. Брадифазия — замедление речи как проявление заторможенности мышления. 4сұрақ: Интеллект жеке, өз бетінше психикалық сфера болып табылмайды. Оны ақыл-ой, танымдық және шығармашылық қызметіне қабілет, білім, дағды игеріп, тәжірибеде қолдана білу қабілеті ретінде қарастырады. Интеллект бұзылуында материалды анализдеуге, жинақтауға, тапқырлыққа, синтез, абстракцияның ойлық үрдісін іске асыруға, түсініктер түзуге, ой түйіндеуге, қорытынды жасауға қабілеі төмендейді. Алған білім, дағды, бұрынғы тәжірибесін жетілдіру және оларды қызметте қолдану мүмкіндігінің жеткіліксіздігі байқалады. Интеллект бұзылуының негізгі синдромдары – ақыл әлсіздігі мен кемақылдық. Ақыл кемдігі (деменция) – патологиялық үрдіс ықпалымен шақырылған тұрақты, орнына келуі қиын интеллектуальды қабілеттілік жоғалуы, бұл кезде әрқашан психикалық қызметтің жалпы нашарлауы белгілері болады. Интеллект деңгейі адам өмірінде жүре келе жинақталған ретінен кері дамиды, көмескіленеді, танымдық қабілет әлсіреп, сезім кедейленеді және жүріс-тұрыс өзгереді. Жүре пайда болған ақыл әлсіздігі кезінде кейде басым ес, зейін бұзылады, ал пікір жасауға қабілет бірден жоғалмайды, тұлға ядросы, критика және жүріс-тұрысы көпке дейін сақталып қалады. Мұндай деменцияны бөліктік, немесе лакунарлы деп атайды (парциальды, ошақтық дисмнестикалық). Кейбір жағдайларда ақыл әлсіздігі бірден пікір жасау қабілетінің төмендеуімен, критика, жүріс-тұрыс бұзылыстарымен, науқастың характерологиялық ерекшеліктерінің нивелировкасымен көрінеді. Мұндай деменция толық немесе тотальды деп аталады. Әртүрлі нозологиялық формаларға тән деменция түрлерін ажыратамыз. Органикалық деменция лакунарлы және тотальды да болады. Лакунарлы деменция церебральды атересклерозбен, ми мерезімен науқастарда байқалса, тотальды – үдемелі салдануда, сенильді психозда, Пик және Альцгеймер ауруларында кездеседі. Эпилепсиялық деменция (концентриялық) характерологиялық ерекшеліктердің аса өткірлігімен сипатталады, ригидтілік, барлық психикалық үрдістер ағымының баяулығы, ойлау баяулығы, байымдылығы, зейін ауыспалылығының қиындығы, сөз қорының азаюы, штампталған қайталанатын сөздерді қолдануға бейімділік. Мінезде бұлар қатаңдық, кекшілдік, ұсақшыл пунктуальдылық, педантизм және т.б. көрінеді. Патологиялық үрдіс аса үдемелі болғанда, ригидтілік пен байымдылық өсе түскенде адамның түрлі әлеуметтік қызметтерге қабілеті азаяды, ұсақ-түйекте тұрып қалады, қызығушылықтары мен әрекеттерінің шеңбері тарыла түседі (осыдан «концентриялы» - ақыл әлсіздігі атауы алынған). Шизофрениялық деменция энергетикалық потенциал төмендеуімен, эмоциональды топастық дәрежесіне дейін жететін эмоциональды кедейленумен сипатталады. Интеллектуальды үрдістердің біртекті емес бұзылысы бақыланады: айқын ес бұзылыстарынсыз, формальды білім деңгейінің жеткілікті болуымен қатар науқас толықтай әлеуметтік дезадаптацияланған, тәжірибелік істе қауқарсыз болады. Аутизм, әрекетсіздікпен және өнімсіздікпен психикалық үрдістер бірлігінің бұзылыстары (психика ыдырауы белгілері) бақыланады. Психоорганикалық синдром (энцефалопатия) салыстырмалы түрде жеңіл, бірақ айқын ақыл әлсіздігі дәрежесіне дейін жетпейтін, тұрақты интеллектуальды-мнестикалық төмендеумен сипатталады. Психоорганикалық синдромда ес әлсірейді, ойлау қызметі баяулайды, жаңа білім мен дағдыларды игеру қиындайды, пікір және критика деңгейі төмендейді, эмоциональды жеткіліксіздік дамиды. Кейбір науқастарда характерологиялық ерекшеліктері өткірленеді, ал кейбіреулерінде тұлға нивелировкасы бақыланады. Характерологиялық өзгерістер ерекшеліктеріне оны шақырған церебральды органикалық үрдістер ықпал етеді – қантамырлық, атрофиялық және т.б. Симтоматиканың жартылай кері дамуы немесе біртіндеп ауырлауы болуы мүмкін. Бас-ми жарақатынант кейін, ОЖЖ токсикалық, инфекциялық, қантамырлық зақымданулары кезінде байқалады. Тест тапсырмалары: 1.б 2.г 3.в 5.1 6.б 7.а 8.д 9.в 10.б 11.а 12.б 13.б Кейс жауаптары: Кейс 1 1) аурудың клиникалық-психопатологиялық симптомдарын атаңыз Сананың бұлыңғырлығы,аменция,аментивті қозу Психикалық жағдайының ,көңіл күйінің тұрақсыздығы 2) синдромологиялық және алдын ала нозологиялық диагнозды байланыстырыңыз Аментивті синдром.Босанудан кейінгі психоз. 3) Сіздің дәрігерлік тактикаңыз Науқас стационарда жатқызылады.Негізгі ауруға ем қолданған жөн.Ал психомотрлы қозуды басу үшін нейролептиктер минимальді дозада (аминазин,галоперидол).Симптоматикалық ем. Кейс-2 1)Қабылдаудың бұзылысы, есту галлюцинациясы, қимылдық бұзылыстар синдромы, абулиялық синдром, тотальды деменция 2)Науқас осыдан бірнеше жыл бұрын 3-қабатты терезеден секірген. Бұл науқаста есту галлюцинациясы болғандығын көрсетеді. Оның ішінде императивтік (науқасқа дауыстар бұйрық береді, мысалы, қауіпті іс істеуіне – терезеден секіруіне) есту галлюцинациясы. Яғни, әлде кім науқасқа бұйрық беру, жол сілтеу арқылы оны осындай іс істеуіне итермелеген (науқастың ойынша). Осындай психологиялық бұзылыс - қабылдау бұзылысының нәтижесінде пайда болады. Науқастың қабылдауы бұзылғандықтан, бірте-бірте науқас сыртқы ортамен байланысын үзіп, қимыл-әрекетке ынтасы төмен және жойылған (апатия). Шизофрения, непрерывное течение, недифференцированная форма (F20.30) (тотальды деменция, апатиялық түрі) 3) Амбулаториялық режим. Нейролептикалық емдеу жедел психотикалық рецидивтің алдын алу бойынша ұзаққа созылған ем. Әлеуметтік-еңбек реабилитациясы және реадаптация. Кейс-3 Ауру симптомдары: Инфантилизм - наукас жасоспырым быр орында кимылсыз отыра алмайды ,дарыгермен сухбаттасканда онын жауабын тындамайды Негативизм- айналасындагы адамдардын ескертулеры оларды одан сайын коздырады Апатия- оз туысқандарына науқас немқұрайлы қарайды мән бермейді. 2 ) Диагноз - гебефреникалык синдром . 3 ) стационарлык режим- мед.ем- аминазин 200 мг таулыгыне галоперидол-45 мг дейын Немидкаментозды- жеке психотерапия.Психикасын қалпына келтіретін препараттар:Пирацетам,аминалон, гаммалон және В тобының витаминдері. Кейс-4 1.Дисфория(қозу жағдайы); Эхопраксия(іс-әрекеттерді қайталау); Селфхарм(өз-өзіне зиян келтіруі); 2.Деменцияның дисфориялық варианты; 3.Емі:Нейрометаболикалық әсері бар препараттар; антихолестераздық препараттар; NMDA–рецепторларына әсер көрсететін препараттар;нейролептиктер;антидепрессанттар. Кейс-5 1)Симптомдары:Маникальды қозу- 3 негізгі симптомдар триадасы сипатталған.Олар: 1)Көңіл-күйінің жоғарлауы (Шашсыз, бірақ жарқын таспамен де ұсталды. Ерні қалың боялған, көзі жабылған. Барлығы бірге бірдеңе күлкілі және дәмсіз әсер қалдырады. ) Осы көтеріңкі көңіл-күй фонында тітіргенгіштігі,ызалануы артқан. 2)Ойлаудың жылдамдауы.Көп сөз сөйлейді.Бір ойдан екінші ойға ауыса береді.Көп жаңылтпаштар,мақалмәтелдерді айтады. (Ал вон та бала күтушісі бүгін жұмысқа келді, ал оның көйлектің комбинациясы көрінеді. Жұма күні сенбі. Ертең сенбі, сіз мені ертең жазасыз ба?) 3)Белсенділігінің жоғарылауы.( бөлімшеде науқас барлық істерге араласады, бәріне кедергі келтіреді, ешкімге тыныштық бермейді) 2)Маниакальды синдром. Маниакальды эпизод,биполярлы аффективті бұзылыс,органикалық аффективті бұзылыс. Көңіл-күйінің бұзылуы.Маниакальды эпизод.Психотикалық симптомсыз мания. (F30.1) 3) Стационарлық режим. Дәрі-дәрмекпен емдеу: қозуды басу - хлорпромазин (тәулігіне 150 мг дейін), галоперидол (тәулігіне 30 мг дейін). Дәрілік емес терапия: ұтымды психотерапия жүргізу. Адекватты терапияда болжам қолайлы. Профилактикасы: нормотимдік әсер ететін дәрілермен емдеу (карбамазепин, литий тұздары,вальпроат). Кейс-6 1.Ауру симптомдары. Сенильдік деменция. 2)Жадтың нашарлауы (ұзақ мерзімді де, қысқа мерзімді де). Адам соңғы оқиғаларды есіне түсіре алмайды, жаңа ақпаратты есте сақтау қиынға соғады. Кеңістіктегі және уақыттағы бағдардың бұзылуы. Себебі, науқастан дәрігер бүгін таңертең не істеп жатқанын сұрағанда, ол: «Мен таңғы асты дайындадым, балаларды тамақтандырдым, оларды мектепке жібердім. Мен базарға барып, ет, сүт, картоп сатып алдым, енді кешкі ас әзірлеймін » деп жауап берген бірақ науқастың ауруханада жатқанына 3 ай болған. 3)Медикаментозды ем:антихолинэстеразды заттар:галантамин,ривастигмин. Нейролептиктер:галоперидол. Антидепресанттар:флуоксетин |