ІІ «Құнды сөз құнарлы ой жемісі» бөлімі
Сабақ №
Эссе тақырыбы: Эссе жаза білу өнер
Мәтін
|
Эссе бөлімдері
|
Кіріспе 30% (90 сөз)
|
Өнердің түрі өте көп. Қанша мамандық болса, сонша өнер бар. Эссе жаза білу де үлкен өнер. Қазір тілмен емес, біліммен оза шауып, шын мықтылықты дәлелдейтін заман. Бал тамған тілден у да таматынын ұмытпауымыз керек. Сондықтан, тілдің буынсыздығы мен ойдың түпсіздігін жете түсініп, жазған дүниеміздің мағыналылығы мен жүйелілігіне аса мән беруіміз қажет.
|
Эссе тақырыбын түсінгендігі туралы сөйлем
|
Сөз жүйелі болса міндетті түрде жүйесін тауып, сөз қадірі мен өз қадірін білетін тыңдарманның санасына тұрақтайды.
|
Тақырыптың өзектілігі туралы жазу
|
Эсседе қамал бұзатын қаһарлы сөздердің болуы маңызды рөл атқарады.
|
Тезис
|
Жүзден біреу шешен болып, мыңнан біреу көсем болып, құрылымын сақтай отырып, заман талабына сай эссе жазу, ең алдымен, асқан білімділікті, жинақылық пен ептілікті қажет ететіні сөзсіз.
|
Кіріспе бөлімнен негізгі бөлімге өтуші сөйлем
|
Негізгі бөлім 60% (180 сөз)
|
Эсседе мың шешенді бір мылжың жеңіптінің керін қылып, арзан сөзге батып кетпеу керек. Дәлелдер келтіре отырып, ойды сөзбен әдемі өру талап етіледі. Ақылдың –дария, ойдың – теңіз екенін ескерсек, бұл жерде оқығанымызды емес, тоқығанымызды көрсету маңызды болып табылады.
|
Тезисті қолдаушы пікір
|
Жазылған эссе майдан қыл суырғандай нақтылық, дәлдіктің арқасында ғана керемет нәтиже береді. Мәселен, өмірдің өзі – ұлы ұстаз екенін білген адам ғана өмірден алған сабақтарын эссемен байланыстыра алады.
|
Пікірге қатысты аргумент-дәлел
|
Заман талабы осы болғандықтан, біз көштен кейін қалмауға әрекеттенуіміз керек.
|
Анализ
|
Білімді бесіктен тесікке дейін іздеген адам міндетті түрде дегеніне жетеді.
|
Абзацты қорытындылаушы сөйлем
|
Қайтсек те біз осы жолда барымызды саламыз.
|
Негізгі бөлімнің бірінші абзацынан екінші абзацына көшу сөйлемі
|
Эссенің құрылымына келер болсақ, берілген сөз санына, үш бөлімнің аясына айтар ойды сыйғызу өз алдына бір бөлек дүние.
|
Тезисті қолдаушы пікір
|
Себебі, кейде ой шашыраңқылығының әсерінен біз жазған эссеміздің құрылымына сыйғыза алмай, не керісінше, сөздік қордың аздығынан белгіленген межеге жете алмай қалып жататынымыз тағы бар.
|
Пікірге қатысты аргумент-дәлел
|
Осындай келеңсіздіктерге ұрынбау үшін әр бір эссеист өзіне сол тақырып төңірегінде жоспар құрып алуы керек деген ойға келдім.
|
Анализ
|
Жоспар болса, сол жоспар аясында сөз саптап, екпей егін шықпасына, үйренбей білім жұқпасына көз жеткіземіз.
|
Абзацты қорытындылаушы сөйлем
|
Әрбір ізденген адам қашан да оң нәтижеге жетеді.
|
Негізгі бөлімнің екінші абзацынан үшінші абзацына көшу сөйлемі
|
Жүре түзелетін көш сияқты біз де ізденіс пен еңбектің арқасында ұшқыр да татымды ойларды өз эссемізде байланыстыра алатын боламыз.
|
Тезисті қолдаушы пікір
|
Ешкім қолына қалам алып, бірден эссе жазып кеткен жоқ, осылардың ішінде мен де бармын. Жаңа заман – жаңа талап! Ал біз сол талапқа сай болу үшін тырысып жатырмыз.
|
Пікірге қатысты аргумент-дәлел
|
Ол талап тек эссеге ғана қатысты емес. Ол техника саласында болсын біз елден қалмай, барынша үйренуге әрекет етіп келеміз.
|
Анализ
|
Меніңше, әрине, бұл дұрыс та. Себебі, адам жан-дүниесі өзгеріске құмар, соған бейім келеді.
|
Абзацты қорытындылаушы сөйлем
|
Қорытынды 10% (30 сөз)
|
|
Дегенмен, біз орақ ауыз, от тілді шешен болмасақ та, қажет жерде дұрыс сөз тауып, ұтымды пікір жазуымыз керек.
|
Кіріспе бөлімдегі тезиске басқа сөйлем арқылы қайта оралу
|
Жақсы сөздерді тілге тиек ете отырып жазған жұмыстың соңында біз – еңбекқор адамның тұрғанын байқай аламыз.
|
Негізгі бөлім абзацтарының түйіні
|
Қорытындылай келе, мен эссе жазу оңай болып көрінгенімен, оған көп білім, уақыт, сөз саптау тағы басқа.керек деген тұжырымға келдім.
|
Эссені қорытындылаушы сөйлем
|
Өзін-өзі бағалау:
Менің ойымша, __________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Мұғ.кері байланысы
________Эссеңізде талғам бар! Құрылымын тиянақты түсінгенсіз! Жинақы. Ой жүйесі бар! Шешу жолдарын қарастырғансыз! Өзіңізбен терең байланыстырғансыз! Тек сол эссе қай жерде сұралатынын жазғаныңызда ғой... Рақмет! Тілге жеңіл оқылды!____________
Эссе мазмұнын бағалау өлшемшарттары
|
Дескрипторлар
|
Ұсынылатын Балдары
|
Мұғ
балы
|
|
Тақырыпты ашу тереңдігі және пікірлердің сенімділігі
2 балл
|
ұсынылған тақырыпты ұғынуы
|
1
|
1
|
|
Проблеманы көрсетуі
|
1
|
1
|
|
Дәйектемелер
3 балл
|
эссе тақырыбына сәйкес келетін көркем шығармадан алынған дәйектердің болуы, /қажет жағдайда/
Автордың ұстанымын нақтылайтын басқа дереккөздерден алынған дәйектердің болуы
|
2
|
1
|
|
|
|
Автордың жеке көзқарасының болуы
|
1
|
1
|
|
Композициялық тұтастығы және логикалық жүйелілігі
3 балл
|
композияциялық тұтастықтың болуы, пікірлердің бөліктері логикалық байланысты, ой біртіндеп дамиды
|
1
|
1
|
|
Ішкі логиканың болуы, жекеден жалпыға, жалпыдан жекеге өту дағдысының болуы
|
1
|
1
|
|
сонылық, ерекшелік (қызықты байланыстар, ойламаған бұрылыстар)
|
1
|
0
|
|
Сөйлеумәдениеті
2 балл
|
көркем – бейнелеу құралдарды және
стилистік сөздерді, бай лексикасын қолдану
|
1
|
1
|
|
эмоционалдылық, тіл шешендігі
|
1
|
0
|
|
|
Барлық балдардың жиынтығы
|
10
|
7
|
|
|
Сауаттылықты бағалау
Өлшемшарттары
|
Дескрипторлар
|
Ұсын.балдары
|
Мұғ. Балы
|
|
Орфография
3 балл
|
Орфографиялық қате жоқ, немесе
1 жеңіл қате
|
3
|
3
|
|
|
1-2 қате жіберілді
|
2
|
|
|
|
3-5 қате жіберілді
|
1
|
|
|
|
5-тен көп қате жіберілді
|
0
|
|
|
Пунктуация
3 балл
|
пунктуациялық қате жоқ,
немесе 1 қате жіберілді
|
3
|
|
|
|
2-3 қате жіберілді
|
2
|
|
|
|
4-5 қате жіберілді
|
1
|
1
|
|
|
5-тен көп қате жіберілді
|
0
|
|
|
Грамматикалық
норманы сақтау
2 балл
|
грамматикалық қате жоқ немесе,
1 қате жіберілді
|
2
|
2
|
|
|
2-3 қате жіберілді
|
1
|
|
|
|
4-тен көп қате жіберілді
|
0
|
|
|
Стилистикалық
норманы сақтау
2 балл
|
стилистикалық қателері жоқ, немесе 1 қате жіберілді
|
2
|
2
|
|
|
2-3 қате жіберілді
|
1
|
|
|
|
3-тен көп қате жіберілді
|
0
|
|
|
|
Барлық балдардың жиынтығы
|
10
|
8
|
|
Жалпы
|
15
|
Бағалудың бес балдық жүйесі бойынша баға
|
«2»
|
«3»
|
«4»
|
«5»
|
|
Мазмұны
|
0–3
|
4–6
|
7–8
|
9–10
|
|
Сауаттылығы
|
0-3
|
4-6
|
7-8
|
9–10
|
| |
Скачать 118.99 Kb.