Ісік өсуінің белгілері. Онкомаркерлер. КЛД Сағынтаев Ерасыл. Ісік суіні белгілері Онкомаркелер Дайындаан Саынтаев Ерасыл

• Название: Ісік суіні белгілері Онкомаркелер Дайындаан Саынтаев Ерасыл
• Анкор: Ісік өсуінің белгілері. Онкомаркерлер
• Дата: 01.06.2022
• Размер: 363.78 Kb.
• Имя файла: КЛД Сағынтаев Ерасыл.pptx
• Тип: Документы; #563643

Ісік өсуінің белгілері Онкомаркелер

Дайындаған: Сағынтаев Ерасыл

Ісік

Бұл клеткалық элементтердің толық жетілмей бөліне беруімен сипатталатын патологиялық процесс. Оларға тоқтаусыз өсу тән болғанымен, диференцировкасыз өтіп, өзінің бастапқы қалпын сақтайды.

Ісіктер құрылысы

Олар паренхимадан (клетка) және стромадан (интерстициалды тіннен) тұрады.

Қалыпты тіннен ісіктердің айырмашылығы – атипизм

Жіктелісі

Тіндік атипизм (қатынас бұзылысы):

Паренхима
Строма


Клеткалық атипизм н/е анаплазия:

Биохимиялық
Морфологиялық
Иммунологиялық анаплазия


Функционалды атипизм:

Тым белсенді
Қызметін атқара алмайды
Қалыпты жағдайда өндірілмейтін ББЗ өндіреді


Жіктелісі

Биохимиялық атипия:

Көмірсу алмасуы
Май алмасуы


Физико-химиялық атипия:

Калий ж/е су
Кальций ж/е магний


Антигенді атипизм:

Антигенді жеңілдету
Антигенді қиындату

Ісіктердің өсуі

Ерекшелігі: клеткалардың көбеюінің (пролиферация) тоқтаусыз және бақылаусыз өсуі.

Экспансивті
Бұл кезде ісік тек өз ошағымен шектеледі және шекарасы айқын. Өскен сайын маңындағы мүшелерді қысып, атрофияланады және капсуланады. Бірақ ол капсуладан жеңіл бөлінеді.

Инвазивті н/е Инфильтрациялайтын
Шекарасы айқын емес. Ісік клеткалары ошақтан тыс шығады. Сондықтан тіндерге жеңіл еніп тек қана мүше емес, сонымен қатар қан және лимфа тамырларының бұзылуына әкеледі. Олар жеңіл метастазданады.

Эпителиальді түрі – рак

Соңында -саркома -карцинома

Әсері бойынша жіктеледі

Қатерсіз

Қатерлі

-ома жалғауы қосылады

Жетілген дифференциалданған клеткалардан тұрады
Тек қана тіндік атипизм тән
Ісіктік өсуі өте баяу
Маңындағы мүшелердің қысылуына әкеледі
Кейін қатерлі ісікке ұласуы мүмкін


Жетілмеген және анаплазияланған клеткалардан тұрады
Клеткалық та, тіндік те атипизм тән
Ісіктік өсуі анағұрлым тез
Организмде зат алмасу бұзылысына әкеледі және кахексия тән
Әр түрлі органдарға метастаздар береді

Метастазтану

Бұл ісіктік клеткалардың біріншілік ісіктерден алыс жерге таралып екіншілік ісіктік түйіндердің құрылуымен сипатталады.

Метастазтану жолдары:

1. Негізгі жолдары:

Гематогенді → қан тамырлар арқылы;

Лимфогенный → лимфа тамырлары арқылы (ең жиі кездесетіні);

Тіндік → бір тіненн екінші тінге н/е тінаралық кеңістіктер арқылы.

2. Қосымша жолдары:

Қуыстық → дене сұйықтықтары арқылы (жұлындық);

Имплантационды → тікелей ісіктік клеткаларды тін немесе мүше беткейіне орналастыру (трансплантация).

Онкомаркер – қатерлі ісіктің бар болуы немесе өсуімен байланысты қанда анықталатын заттар.

Критерилері:

тек қатерлі ісіктермен өндіріледі
органоспецифика жоғарғы концентрацияда анықталады концентрация ісік көлемі, деңгейі, болжамы және терапия эффективтілігімен байланысты болу керек.

Классификация

I. Химиялық құрылымы бойынша: гликопротеидтер, липопротеидтер, полипептидтер, гликолипидтер и т.д.

II. Биологиялық әсері бойынша:

иммунологиялық – арнайы ісіктерге қатысты антигендер мен антиденелер - Онкофетальді антигены - РЭА, АФП, ХГЧ, СА-125, СА-15-3, СА-19-9, СА-72-4.

гормондар - (ХГЧ, адренокортикотропты гормон);

Зат алмасу өнімдері - креатин, гидроксипролин, полиамины, бос ДНК;

Плазма белоктары - ферритин, церулоплазмин, β2-микроглобулин;

Ісік ыдырауының белоктық өнімдері.

III. Диагностикаға маңызы бойынша:

Басты маркер – белгілі бір ісіктер тобына барынша сезімталдық және спецификалықпен сипатталады
Екіншілік маркер – сезімталдылығы және спецификалығы төмендеу, бірақ жұптасытырғанда диагностиканың дәлдігін жоғарылатады
Қосымша – органоспецификалық болып келеді.

β2-Микроглобулин (β-2-м)

Локализациясы – қан плазмасы, сілекей, зәр, амниотикалық сұйықтық.

Норма: қан плазмасында — 0,8-2,4 мг/л;

жұлын сұйықтығы — 0,8-1,8 мг/л;

зәрде — 0,02-0,3 мг/л.

Онкопатология – миелома, әр түрлі лимфомалар.

Соматикалық патологиялар - аутоиммунды аурулар, имунодепрессия (СПИД), трансплантациядан кейін.



Патологиялық ауытқуы:

Бүйрек ауруларында:

↑ - фильтрация бұзылысы қан плазмасында;

↓ - реабсорбция бұзылысы зәрмен экскреция.

Ісіктік-эмбрионалды антиген (РЭА) – эмбрионалды гликопротеин

Локализациясы – ұрық АІЖ тіндерінде синтезделеді; ішек жолдары, бауыр, ұйқы безінде анықталады

Норма: 5 нг/мл дейін; Темекі шегетіндерде – 7-10нг/мл

Физиологиялық ауытқуы: тек ұрықтың қан плазмасында (анасында өзгермейді)

Онкопатология – колоректалды рак (басты маркер), асқазан рагі, өкпе және ұйқы без рагі (екіншілік маркер)

Концентрациясы – 25 нг/л жоғары.

Соматикалық патология – аутоиммунды және қабыну аурулары

Концентрациясы - 10 нг/мл дейін

α-Фетопротеин (АФП) – эмбрионалды гликопротеин

Локализациясы – жүктілік кезінде сары денеден, бауыр және ұрық АІЖ синтезделеді

Норма: 10 мкг/л дейін

Физиологиялық ауытқуы – жүктілік кезінде.

Жүктілік кезіде ұрық мониторингінде қолданылады:

↑ - ұрықтың неврологиялық түтік дефекті;

↓ - Даун синдромы.

Онкопатология – біріншілік бауыр рагі және аталық без карциномасы

Концентрациясы – 1000 мкг/л

Соматикалық патологиялар - созылмалы гепатит и бауыр цирозы

Концентрациясы - 500 мкг/л

Қорытынды

Қазіргі таңда жыл сайын 5 млннан астам адамда қатерлі ісіктер анықталады және 2 млннан астам өледі.
Әсіресе экологиялық және т.б. факторлардың өршуіне байланысты саны жылдан жылға өсуде.
Ісіктердің өсуі өзекті проблема болып келеді, себебі оның механизмі толық зерттерлмеген және нақты радикалды емдеу тәсілдері жоқ