Для студентов АБ№1. Жиынтытаы рбір нысана тн белгілі бір сапаны сипаттайтын деректер
 Скачать 147.65 Kb.
|
|
Қандай-да бір шарттар жиынтығының жүзеге асырылуы нәтижесінде оқиғаның пайда болу мүмкіндігінің дәрежесін сипаттайтын сан Белгілі бір шарттар жиынтығының жүзеге асырылуы нәтижесінде пайда болуы немесе пайда болмауы мүмкін оқиға Биологиялық нысандарды табиғи және эксперименттік зерттеулерді жоспарлау және олардың нәтижелерін талдау ережелері жөніндегі білімдер жүйесі Қоғамдағы құбылыстарды, процестерді сандық және сапалық жағынан тығыз байланыстыра отырып қай жерде және қай уақытта болғанын зерттейтін қоғамдық ғылымның бір саласы Жиынтықтағы әрбір нысанға тән белгілі бір сапаны сипаттайтын деректер Мәндері санмен өрнектелген айнымалылар Деректердің бұл түрін өлшеуге немесе мәндері бойынша реттеуге болмайды Деректер қиылыспайтын категорияларға жатады және реттеледі. Бұл түрдегі деректермен арифметикалық амалдар орындауға болмайды Деректер тек қана белгілі бір анықталған сандық мәндер қабылдайды және арасында аралық мән болмайды Деректер берілген диапазондағы кез келген сандық мәнді қабылдайды Дискретті немесе категориальды деректер үшін Үздіксіз деректер үшін Қандай да бір сапалық немесе сандық белгілермен сипатталатын нысандар жиыны .... деп аталады. Жалпы қасиеттерімен біріктірілген барлық зеріттеушілер жиынын.... деп атайды. Бас жиынтықтан кездейсоқ таңдап алынған нысандыр бөлігін .....деп атайды. Таңдама жиынтықты зерттеу негізінде барлық бас жиынтық жөнінде қорытынды жасауға мүмкіндік беретін статистикалық әдіс Жиілік дегеніміз ….. Жинақталған жиілік- Мода деп... Медиана деп.... Бас жиынтық параметрлері мен қасиеттері туралы анық тұжырым жасау үшін, таңдама .....болу керек. Вариациялық қатар деп .... Таңдаманың статистикалық таралуы деп .... Кездейсоқ шамалардың кейбір анықталған мәндерді қабылдауы .... деп аталады. Қалыпты таралу қандай параметрге байланысты: Математикалық күтімге қатысты және таралу формасының симметриясын анықтайтын параметр Таралу графигінің шыңының айқындығының көрсеткіші Егер ассимметрия коэффициенті оң болса, онда ... Интервал енін анықтау формуласы: Гаусс заңы бойынша «Х» кездейсоқ шамасының бір қалыпты таралу формуласы: Сызбада берілген кездейсоқ шамалардың үлестірімі:  Таралу функциясының тығыздығың бағалау үшін қандай график қолданылады? Егер кездейсоқ шама бір қалыпты үлестірілген болса, онда бас жинақтың барлық мәндерінің ... µ±σ аралығында жатады. Кездейсоқ шама бір қалыпты үлестірілген болса, онда онда бас жинақтың... пайызы µ±2σ аралығында жатады. Егер кездейсоқ шама бір қалыпты үлестірілген болса, демек бас жинақтың мәндерінің ... µ±3σ аралығында жатады. Суретте үш қалыпты қисық кескінделген. Қандай қалыпты қисық  төмен көрсеткішіне сай келеді  Параметрлік емес критериялар қолданылады: Манна-Уитни критериясы табылады: Вилкоксонның критериясы табылады: Таңбалар критериясы табылады: Екі тәуелсіз таңдаманы салыстыру үшін қолданатын параметрлік емес белгі: Бас жиынтықтың таралу түріне негізделмеген және бас жиынтықтың параметрлерін қолданбайтын статистикалық критерийлер: Параметрлік емес критерийлердің негізіне ... жатады. Қалыпты таралмаған жұптаса байланысқан таңдамаларды салыстыру үшін қолданылатын критерий Манна-Уитнидың критерийі бойынша Но жорамалды тексеру: Барлық деректердің белгілі бір ережеге сәйкес ретке келтірілгеннен кейінгі бақылау жиынтығы қалай аталынады: Вилкоксонның критерийі бойынша Но жорамалды тексеру: Егер Вилкоксон әдісі үшін Wбақ≤Wсыни болса , онда … Сәйкестік критерийі – бұл: Статистикалық жорамал бұл.... Екінші текті қателер бұл... Бірінші текті қателер бұл... Таңдама көрсеткіштердің айтылған болжамды қанағаттыратынын анықтауға мүмкіндік беретін процедура 1-текті қателікті жіберу ықтималдығы: 2-текті қателікті жібермеу ықтималдығы: Бас жиынтықтың таралу түріне негізделмеген, есептеу формуласына таңдама параметрлері енбейтін статистикалық критерийлер Параметрлік емес критерийлердің негізі болып табылатын Медицинада қолданылатын сенім ықтималдылығының шамасы Негізгі жорамалды Н0 қабылдау немесе жоққа шығару жөнінде шешім қабылдауға мүмкіндік беретін ереже Таңдама көрсеткіштері негізінде тексеруге болатын таралудың түрі немесе бас жиынтықтың белгісіз параметрлерінің шамалары жөніндегі ұйғарым Жұптасқан көрсеткіштерден тұратын топтың екі өлшемде көрсеткіштерінің орта мәндерін салыстыруда қолданылатын статистикалық талдау әдісі Стьюдент критериясы бойынша нөлдік жорамалды тексеру: Стьюденттіңкритериясы табылады: Фишера-Снедекораның критериясы табылады: Фишер критериясы бойынша нөлдік жорамалды тексеру: Стьюдент критериясы. Егердеt эксп < tкрит болса, онда қандай тұжырым жасауға болады: Критерия Стьюдента. Егерде t эксп > tкрит болса, онда қандай тұжырым жасауға болады: Екі тәуелді таңдамалардың жұп айырмаларының орта мәндерінің нөлге теңдігі жөніндегі жорамалды тексеру үшін қолданылатын формула: Фишер F-критерийін есептеу формуласы Дисперсиялар тең тәуелді емес және таңдамалардағы бақылау саны әртүрлі Стьюдент критерийінің еркіндік дәреже саны Дисперсиялары тең тәуелді емес және таңдамалардағы бақылаулар саны тең Стьюдент критерийінің еркіндік дәреже саны Стьюденттің жұптасқан t-критерийі ... үшін қолданылады Дәріске қатысқан студенттердің тізімі Науқастың дене салмағы Науқастың жынысы Аурудың кезеңдері Төмендегі диаграммалардың қайсысы төменде көрсетілген? (қосымшаны қараңыз)  Төмендегі диаграммалардың қайсысы төменде көрсетілген? (қосымшаны қараңыз)  Ауру дәрежесі Егер 10 мың студенттерден флюорографиялық тексеру үшін 100 студент кездейсоқ таңдалынып алынған болса, онда алынған жиынтық қалай аталады? Қалыпты таралған таңдамада қандай сандық сипаттамалардың теңдігі қарастырылады? Келесі кездейсоқ шамалардың модасын тап: 16; 15; 19; 21; 15; 14; 13; 17;18. Бас жиынтықтан нысандарды таңдау кездейсоқ жүргізіледі,яғни нысандардың әрқайсысының таңдамаға түсу ықтималдылықтары бірдей; таңдамадағы бақылаулар нәтижелері бір- бірінен тәуелсіз; барлық нақты шарттарды есепке ала отырып таңдама көлемін дұрыс анықтау; таңдамадағы пропорциялар бас жиынтықтың пропорцияларына сәйкес болу керек. Осы шарттар орындалғанда таңдама қалай аталады?  формуласымен есептеуге болады:Бес жасар ұл балалардың бой ұзындықтары өлшенді: 101; 103; 95; 97; 95; 96; 96; 98; 101; 102; 103; 104;100;98; 98;99 таңдаманың көлемiн анықтаңдар: Берілген таңдамадан ранжирленген вариациялық қатарын құр: 16; 15; 26; 18; 85; 84; 35 Егер бірқалыпты үлестірілген кездейсоқ шаманын параметрлері  =3 және  =3, болса, онда оның тығыздығының түрі: Егер бірқалыпты үлестірілген кездейсоқ шаманын тығыздығының түрі  , болса, онда:Жиіліктің үлестірілімінде қалып кеткен сандарды табыңыз.
Жиіліктер үлестірілімінің кестесін қолдана отырып, 50 жасқа дейінгі адамдардың қанша екенін анықтаңыз:
Жиіліктер үлестірілімінің кестесін қолдана отырып, 60 жастан асқан адамдардың қанша екенін анықтаңыз:
Егер бірқалыпты үлестірілген кездейсоқ шаманын параметрлері =3 және =2, болса, онда оның тығыздығының түрі: Бірқалыпты үлестірілген кездейсоқ шаманын тығыздығы ,  , болса:U Манна-Уитни статистикалық критериясын бағалау үшін, қандай мән таңдалады: Вилкоксонның критериясы бойынша Но жорамалды тексеру: Манна-Уитнидың критериясы бойынша Но жорамалды тексеру: Манн–Уитни белгісінің формуласы: Формула  есептеу үшін арналған:U1 = 21; U2 = 46. U мәндерінің қайсысы бақылау мән ретінде таңдалады? Вилкоксонның критериясы. Егерде Wбақ =3,96, ал Wсыни =3,98 тең болса, қандай тұжырым жасалынады: Таралу функциясы белгілі, арнайы дағдыланған кездейсоқ шаманы не деп атайды: Жорамал қабылданбайды: Жорамал қабылданады: Клиникалық зерттеу барысында деректерді статистикалық өңдеу кезінде кездейсоқ шаманың орташа мәні үшін 95% сенімділік аралығы алынды. Мәндер жиынтығы қалыпты үлестіру заңына бағынатыны белгілі. Интерпретациялардың қайсысы алынған 95% сенімділік интервалының мағынасын дәл сипаттайды Статистикалық зерттеудегі I текті қателік -бұл ықтималдық болып табылады, яғни Суретте t -таралу ықтималдығының тығыздығы берілген және ең көп көрсетілген ықтималдық -β.Бұл нені білдіреді:  Критерияның критикалық мәні –бұл: Фишер критериясының эксперименталдық мәні 3,87 тең. Кесте бойынша критикалық мәні 3,24 тең. Жорамал қабылданады: Стьюдент критериясының эксперименталдық мәні 2,8 тең. Кесте бойынша критикалық мәні 3,24 тең. Жорамал қабылданады: Ультрадыбысты қондырғыды жұмыс істейтін 12 адамның қандарындағы қаныт мөлшері аш қарынға жұмысқа дейін және 3 сағат жұмыс істегеннен кейін өлшенді. Зерттелетін көрсеткіш қалыпты таралған. Қандай әдіс ультрадыбысты қондырғыда жұмыс істеу қандағы қаныт мөлшеріне ықпалын зерттеуге ЕҢ қолайлы? Отаға дейінгі және отадан кейінгі балалардың сілекей шығару жылдамдығы (мл / мин.) өлшенді. Таңдамалар қалыпты таралу заңына бағынады.
Ота нәтижелерінің статистикалық маңыздылығын анықтау үшін қолданылатын критерий? Дені сау адамдар мен гепатитпен ауыратын адамдардың қан плазмасындағы ақуыздың көрсеткіштері алынды.
Қандай әдіс екі топ арасындағы айырмашылықтың статистикалық мәнділігін анықтауға ЕҢ қолайлы? Дені сау адамдар мен гепатитпен ауыратын адамдардың қан плазмасындағы ақуыздың көрсеткіштері алынды.
Көрсеткіш дисперсиялары тең D(x1)=D(x2)және салыстырылатын таңдамалардағы бақылаулар саны әртүрлі, n1≠n2 Стьюдент критерийін есептеу үшін қандай формула қолданылады? Қан плазмасындағы ақуыздың көрсеткіштері сау адамдар мен гепатитпен ауыратын адамдар тобында алынды. Тәжірибелік деректер қалыпты таралу заңына бағынышты.
Көрсеткіш дисперсиялары тең D(x1)=D(x2)және салыстырылатын таңдамалардағы бақылаулар саны әртүрлі, n1=n2 Стьюдент критерийін есептеу үшін қандай формула қолданылады? Дене шынықтырудың кейбір аспектілері қоғам үшін қаншалықты маңызды екенін білу үшін сауалнама жүргізілді. Сауалнама сұрақтары диета мен жаттығуға деген көзқарасты қамтыды және жауаптары келесідей болды: «Мүлдем маңызды емес - Маңызды емес - Біраз маңызды - Өте маңызды - Маңызды». Қандай шкала қолданылды? Төмендегі айнымалылардың қайсысы үздіксіз шкалаға жатады? Төмендегі айнымалылардың қайсысы дискретті шкалаға жатады? Биомедициналық зерттеулерде қандай шкала қолданылады, Егер белгілі бір белгінің әсер ету басталғаннан кейін пайда болу уақыты өлшенгенде (уақыт шегі, секундтармен, минуттармен) кез келген белгі пайда болғанға дейінгі әсер ету қарқындылығы (вольтпен, рентгенмен, т.б.), Төмендегі диаграммалардың қайсысы төменде көрсетілген? (қосымшаны қараңыз)  Сызба бойынша қандағы холестерин мөлшерінің қай аралығында ерлер саны көп?  Екі жасар 20 ұл баланың бойларының ұзындықтары өлшенді. Деректер дискретті статистикалық қатар түрінде берілді.
Деректер жиынынан «93» саны үшін жинақталған жиіліктің мәнін табыңыз: Кездейсоқ жағдайда таңдап алынған 36 науқастың артериялық қысымы өлшенді. Деректерге статистикалық талдау жүргізу нәтижесінде стандарттық ауытқудың мәні 18 тең. Берілген көрсеткіштер бойынша стандарттық қатесін тап: Екі жасар 20 ұл баланың салмақтары өлшенді. Деректер дискретті статистикалық қатар түрінде берілді.
Келтірілген деректер бойынша таңдама орта мәнін анықта: Кездейсоқ жағдайда таңдап алынған науқастардың салмақтары өлшенді. Деректер дискретті статистикалық қатар түрінде берілді.
Келтірілген деректер бойынша жинақталған жиіліктің мәнін анықта: Х дискретті кездейсоқ шама үш мүмкін мәнді қабылдайды: Х1=4 ықтималдығы Р1=0,5; Х2=6 ықтималдығы Р2=0,3; Х3=11 ықтималдығы Р3=0,2. Математикалық күтімін тап: Бірдей топтағы адамдардың дене температурасын өлшегенде келесі таңдама алынған: 36,7; 36,9; 36,8; 36,6; 36,6; 36,7; 36,8; 36,7 (дене температурасы °С-та). Алынған деректер t0.05;8=2,3;  =0.036;  бойынша бас орта үшін сенім аралығын анықтаңдар.8-сынып оқушыларының бойларының ұзындығының орташа мәні 160 см-ге тең, ал σ = ±3 см.Популяциядағы оқушылардың көбісі үшін (68%) бой ұзындығының әртүрлілігі жөніндегі қорытындылардың қайсысы ЕҢ сәйкес? Екі жасар ұлдардың бойларының ұзындықтарын зерттеу барысында алынған ақпараттар:  =92;  . Популяциялық орта мәнге ЕҢ сәйкес келетін аралық бағаны таңдау керек ( =0,05):Екі жасар ұл балалардың бойларының ұзындығының орташа мәні 90 см-ге тең, ал σ = ±3 см. Популяциядағы ұл балалардың көбісі үшін (68%) бой ұзындығының әртүрлілігі жөніндегі қорытындылардың қайсысы ЕҢ сәйкес? Сау маймылдардың қан сарысуындағы кальций мөлшері (мг %) зерттелген. Қан сарысуындағы кальцийдің орташа мәні 8 мг тең, ал σ = ±1 мг. Популяциядағы сау маймылдардың көбісі үшін (99%) қан сарысуындағы кальций мөлшерінің әртүрлілігі жөніндегі қорытындылардың қайсысы ЕҢ сәйкес? Сау маймылдардың қан сарысуындағы кальций мөлшері (мг %) зерттелген. Қан сарысуындағы кальцийдің орташа мәні 8 мг тең, ал σ = ±1 мг. Популяциядағы сау маймылдардың көбісі үшін (68%) қан сарысуындағы кальций мөлшерінің әртүрлілігі жөніндегі қорытындылардың қайсысы ЕҢ сәйкес? 7-сынып оқушыларының бойларының ұзындығының орташа мәні 160 см-ге тең, ал σ = ±3 см.Популяциядағы оқушылардың көбісі үшін (99%) бой ұзындығының әртүрлілігі жөніндегі қорытындылардың қайсысы ЕҢ сәйкес? 10 пациентте антибиотиктер қабылдағанға дейінгі және кейінгі өт құрамындағы билирубиннің мөлшері зерттелген. Әр салыстырылған жұп үшін билирубин мөлшерінің айырмашылығының реттілігі келесі түрдей болады: 42, 18, 50, 80, -10, 0, 60, 60, -40, 90. Қандай мән (W+) оң белгісі бар ранг сандарының қосындысының мәнін дәл көрсетеді. Ультрадыбыстық қондырғыларда жұмыс істейтін 10 жұмысшылардың аш қарынға жұмысқа дейінгі және жұмыстан 3 сағат өткеннен кейінгі қандағы қант деңгейін зерттеді.
Вилкоксон критерийінің оң және теріс таңбалары үшін R1 және R2 рангілер қатарының қосындысын есептеу. Қандағы бос гепарин мөлшері:
Манна-Уитни критерийі. Бірінші және екінші таңдамалар үшін рангілер R1, R2 қосыңдысың есептеу. 15 адамның жаттығуға дейінгі және жаттығудан кейінгі жүрек соғуың өлшеді. Таңдамалар қалыпты таралу заңына бағынбайды. Жаттығуға дейінгі және жаттығудан кейінгі жүрек соғу жылдамдығының әсерін бағалау үшін қандай критерий қолданған дұрыс? .Зерттеу барысында Солтүстік аймақ тұрғындарының гемоглобиндік көрсеткіштері алынды(г/л). Таңдамалар қалыпты таралу заңына сәйкес келмейді.
Екі таңдамалардың гемоглобиндерінің арасындағы айырмашылықтың статистикалық маңыздылығын анықтау үшін қандай критерийді қолданған дұрыс? Зерттеушілер сау және науқас адамдардың торлы тамырларының өткізгіштігін оның зақымдалуымен өлшеді. Әр топта 12 адам болды. Сау топтағы қатарлардың рангісінің қосындысы 97 - ге, ал науқас топтағы қатарлардың рангісінің қосындысы 203 – ке тең. Манна-Уитни критерийін қолдана отырып, тамыр өткізгіштігінің айырмашылықтары туралы жорамалды тексеру үшін ең дәл байқалатын мәнді таңдаңыз. Негізінде дені сау адам, бірақ тест ол пациентті ауру деп көрсетіп тұр. Негізінде ауру адам, бірақ тест ол пациентті сау деп көрсетіп тұр. Популяцияның Р1 және Р2 пропорцияларын салыстыру барысында есептелген мәнділік деңгейі р шамасының мәні 0,012 тең болды (таңдалынып алынған мәнділік деңгейі α=0,05). Онда нөлдік жорамал 10 науқаста өт құрамындағы билирубин мөлшері антибиотиктерді енгізгенге дейін және кейін зерттелді. Эксперименттік деректер қалыпты таралу заңына сәйкес келмейді Қандай болжам билирубин мөлшеріндегі айырмашылықтардың маңыздылығын анықтау үшін балама жорамалдың мәнін дәл көрсетеді? Статистикалық жорамалды тексеру кезінде зерттеуші мәнділік деңгейін α=0,05 деп қойды. Есептеулер нәтижесі бойынша p = 0,07 болатыны анықталды. Қандай гипотезаны Н0 немесе Н1 зерттеуші қабылдауы ЕҢ ықтимал? Біріктірілген терапияның тиімділігі зерттелді. Өкпе туберкулезымен ауыратын 263 адамды пневмоторакспен емдеу нәтижесінде 19 адамда рецидив байқалды, ал біріктірілген тәсілмен емделген 77 адамның 15-нде рецидив байқалды. Ұйғарылған нөлдік жорамалдардың қайсысы ЕҢ орынды? Қан плазмасындағы ақуыздың көрсеткіштері сау адамдар мен гепатитпен ауыратын адамдар тобында алынды. Тәжірибелік деректер қалыпты таралу заңына бағынышты.
Көрсеткіш дисперсиялары тең D(x1)=D(x2)және салыстырылатын таңдамалардағы бақылаулар саны әртүрлі, n1≠n2 жағдайдағы екі топтағы еркіндік дәрежесінің санын дәл көрсететін қай сан? Екі топтың оқу үлгерімі (ұпаймен) бойынша таңдама берілді. Бірінші топ үшін дисперсия 724,4 – ке тең, ал екінші топтың дисперсиясы 465,97 – ге тең. Фишер критерийінің сыни мәні 2,49 – ға тең. 0,05 мәнділік деңгейінде екі топ арасындағы оқу үлгерімінің айырмашылықтарын анықтау қажет. Жүректің ишемиялық ауыру кезіндегі несіптегі норадреналин мөлшері берілген. Айырмалар орта мәні 1,18 – ке тең, ал орта мәннің стандартық қатесі 0,65 – ке тең. Стьюдент критерийінің сыни мәні 2,09 – ға тең. 0,05 мәнділік деңгейінде екі көрсеткіштің орта мәндері арасындағы айырмашылықтарын анықтау қажет. Екі топтың оқу үлгерімі (ұпаймен) бойынша таңдама берілді. Бірінші топ үшін дисперсия 24,4 – ке тең, ал екінші топтың дисперсиясы 65,2 – ге тең. Фишер критерийінің сыни мәні 2,49 – ға тең. 0,05 мәнділік деңгейінде екі топ арасындағы оқу үлгерімінің айырмашылықтарын анықтау қажет. Қан плазмасындағы ақуыздың көрсеткіштері сау адамдар мен гепатитпен ауыратын адамдар тобында алынды. Тәжірибелік деректер қалыпты таралу заңына бағынышты.
Көрсеткіш дисперсиялары тең D(x1)=D(x2)және салыстырылатын таңдамалардағы бақылаулар саны әртүрлі, n1=n2 жағдайдағы екі топтағы еркіндік дәрежесінің санын дәл көрсететін қай сан? Жүректің ишемиялық ауыру кезіндегі несіптегі норадреналин мөлшері берілген. Айырмалар орта мәні  тең, ал орта мәннің стандартық қатесі  =137,84 тең. Стьюдент критерийінің сыни мәні 2,09 – ға тең. 0,05 мәнділік деңгейінде екі көрсеткіштің орта мәндері арасындағы айырмашылықтарын анықтау қажет. |