Жәй эфирлер. Жй эфирлер
 Скачать 1 Mb.
|
Жәй эфирлер.«ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ НУО «КАЗАХСТАНСКО-РОССИЙСКИЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ» МЕББМ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ» Алматы 2021 Кіріспе.
Эфирлер – құрамында оттек бар органикалық қосылыстар; спирттер молекуласындағы гидроксил тобының сутек атомын радикалға алмастырғанда эфирлер алынадыЖай эфирлер - молекуласындағы екі көмірсутек радикалы оттек атомы арқылы байланысқан қосылыстар.Жай эфирлердің жалпы формуласы: R — О — R'.Жай эфирлерді су молекуласындағы екі сутек атомының орнын көмірсутек радикалдары басқан қосылыстар деп қарауға болады. Формулада екі радикал бірдей немесе әр түрлі болуы мүмкін. Әр түрлі радикалдары бар эфирлерді аралас эфирлер деп атайды. CH 3 - O- C 2 H 5 Атаулары. CH 3 -О-CH 3 - диметил эфирі CH 3 -О-C 2 H 5 - метилэтил эфирі Изомерлері. Жай эфирлердің оттекпен байланысқан радикалдар бойынша изомерлері болады. Сонымен қатар жай эфирлер жалпы формуласы С n Н 2n+2 О бойынша спирттерге изомер болып келеді. С 4 Н 10 О- ның изомерлері: СН 3 — О — CH 2 — CH 2 — CH 3 - метилпропил эфиріCH 3 — CH 2 — О — CH 2 — CH 3 - диэтил эфиріC 4 H 9 ОH - бутанол, т.с.с.Төменгі эфирлерді радикалды- функционалды номенклатура бойынша атайдыДиэтил эфиріМЕТИЛИЗОПРОПИЛ ЭФИРІДифенил эфиріКүрделі құрылымды эфирлер алкандар немесе ареналар ретінде қарастырылады, онда сутегі атомын алкоксидті топ алмастырады-оларды алкоксиалкандар немесе алкоксиарендер деп атайды.винилэтил эфиріКейбір хош иісті эфирлер үшін тривиалды атаулар жиі қолданыладыАлу тәсілдері.Диэтил эфирінің заманауи өндірістік синтезін этанолды 135°C температурада концентрлі күкірт қышқылының қатысында арнайы аппараттарда дегидратациялау арқылы алады. Алғашында этилкукірт қышқылы түзіледі: Ары қарай этилкүкірт қышкылы этанолдың артық мөлшерімен эрекеттеседі, нәтижесінде диэтил эфирі тузіледі: Диэтил эфирін алудың барынша экономикалык тиімді көзі этиленнен алу болып табылады, сондай-ақ бір уақытта этил спирті де түзіледі: Этиленді этилсульфаттарға дейін гидратациялау 96-98%-дық күкірт қышқылының қатысында 65-75°С температурада және 2,5 МПа кысымда жүреді. Ары карай этилсульфаттардың гидролизінің нәтижесінде (при 95-100°С и 0,2 МПа) диэтил эфирі түзіледі: Қолданылуы: Диэтил эфирі — түссіз сұйықтық, өзіне тән иісі бар, ұшқыш, тез оталғыш. Жұмыс істегенде сақ Оны сақтаған кезде пероксидтер болу керек түзіледі. Суда нашар ериді. Әр түрлі органикалық эфирінде косылыстар диэтил жақсы ериді, сондықтан еріткіш ретнде қолданылады. Медицинада диэтил эфирі наркоз ретінде және журек қызметін күшейту үшін пайдаланылады. Өндірісте жасанды талшық алуда және түтінсіз ок-дәрі жасауда қолданылады. Диэтил спирті Наркозге арналған эфир (Aether anaestheticus seu Aether pro narcosi) -Эфирдің жағымды жақтары-қаңқа бұлшықетіне жақсы босаңсытатын әсер береді.
Диэтил эфирі – хирургиялық отаға арналған препарат. Димедрол – антигистаминді препарат, (крапивница, отек Квинке , т.б.)Пайдаланылған әдебиеттер: Сейітжанов, Ә. Ф. Органикалық химия Химия 11 сыныпқа арналған оқулық ГуглНазарларыңызға рахмет!!! |