кобальт элем. Каролит CuCo2SO4, линнеит Co3
 Скачать 67.54 Kb.
|
|
Табиғатта таралуы: Кобальт 30-дан астам минералдардың құрамына кіреді. Оларға мыналар жатады: каролит CuCo2SO4, линнеит Co3S4, кобальтит CoAsS (кобальт жылтырлығы), сферокобальтит CoCO3, смальтит СоAs2 (кобальтовый шпейс) және басқалар. Әдетте, кобальт табиғатта 4-ші кезеңдегі көршілерімен бірге жүреді — никель, темір, мыс және марганец. Бұл минералдар өте сирек кездеседі және тәуелсіз кен орындарын құрмайды. Сондай-ақ, кобальт аз мөлшерде оттегінің жетіспеушілігі жағдайында пайда болған саздар мен тақтатастарда кездеседі. Алынуы: Кобальт өндірісінің негізгі шикізаты-полисульфидті кендер. 3СoS + 5O2 = Co3O4 + 3SO2 2CoSO4 + Cl2 + 3Na2CO3 + H2O = 2CoOOH + 2NaCl + 3CO2↑ + 2Na2SO4 Co3O4 + 4C → 3Co + 4CO Co3C + CoO = 4Co + CO Со2(СО)8 = 2Co + 8CO Физикалық қасиеті: Кобальт-сұр-ақ, қызғылт ректері бар металл, иілгіш және тұтқыр, жақсы жылтыратылған. Қаттылығы бойынша ол болаттан асып түседі және оны пластикалық өңдеу қиынырақ. Химиялық қасиеті: Темірден айырмашылығы, кобальт ылғалды ауада сақталса да коррозияға ұшырамайды. Ауада қыздырылған кезде кобальт жоңқалары алдымен баяу тотығады және шамамен 1000°C температурада жанып, Со3О4 оксидін құрайды 3Co + 2O2 = Co3O4 Жоғары температурада кобальт оңай қосылады S, Se, R, As, Sb, C, Si, B: Co + S = CoS; Co + Si = CoSi; Co + 2Si = CoSi2; Co + P = CoP3 ; Қышқылдарда кобальт темірден әлдеқайда қиын ериді-металдың тұз қышқылымен және сұйылтылған күкірт қышқылымен реакциясы өте баяу жүреді және екі зарядты катион тұздарының түзілуіне әкеледі. Сұйылтылған азот қышқылымен оңай: 3Co + 8HNO3 (30%) = 3Co(NO3)2 + 2NO↑ + 4H2O Co + 2HCl = CoCl2 + H2 Co + H2SO4 = CoSO4 + H2 Концентрацияланған азот қышқылы кобальтты пассивтейді. Кобальтпен сілтілер жауап бермейді! Қыздырылған кезде кобальт галогендермен әрекеттеседі, кобальт (III) қосылыстары тек фтормен түзіледі. 2Co + 3F2 → 2CoF3 Co + Cl2 → CoCl2 Қосылыстары: СоО - сұр, қоңыр немесе зәйтүн жасыл кристалдары текше тор. Алыну: Co (OH)2 = Co + H2O Co + H2O (қызып кеткен су буы) = Co + H2 2Co3O4 = 6CoO + O2 Химиялық қасиеттері СоО + Н2 → Со + Н2О СоО + СО2 = СоO3 СоО + Н2О = Со(OH)2 CoO + 2HCl = CoCl2 + H2O. Со3О4 Алыну: 6СоО + О2 = 2Со3О4 (400 – 700°С) 3Со (NO3)2 = Co3O4 + 6NO2 + O2 Химиялық қасиеттері Химиялық инертті, сумен және минералды қышқылдармен әрекеттеспейді. Co3O4 + 8HCl = 3CoCl2 + Cl2 + 4H2O 2Co3O4 = 6CoO + O2. Co(OH)2 бозғылт қызғылт тұнба Алынуы: Co(NO3)2 + 2NaOH = Co(OH)2 + 2NANO3 Химиялық қасиеттері Негізгі қасиеттері басым 4Со(OH)2 + O2 = 4CoOOH + 2H2O Co(OH)2 + 2HCl = CoCl2 + 2H2O Co(OH)2 + 4NaOH = Na4[Co(OH)6] 4Со(OH)2 + O2 + 2H2O = 4Co(OH)3 Кобальт тұздары (II) Кобальт (II) барлық дерлік аниондармен тұз түзеді. Тұз ерітінділері кобальт (II) аквакомплекстеріне тән ашық қызғылт түске ие. Суда еритін кобальт тұздары — СоЅО4 сульфаты, СоCl2 хлориді, Со(NO3)2 нитраты және басқалары белгілі. Кобальттың ерімейтін қосылыстарына фосфат Со3(PO4)2, Силикат Со2ЅіО4 және басқалары жатады. Химиялық қасиеттері CoSO4 + 2NaOH = Co(OH)2 + Na2SO4 3СоЅО4 + 4Na2HPO4 = Co3(PO4)2 + 2NaH2PO4 + 3Na2SO4 CoCl2 + (NH4)2S = CoS + 2NH4Cl Қолданылуы: Авиациялық болат алу үшін, катализаторлар аммиакты тотықтыруға органикалық синтезде қолданылады. Кобальт қосылыстарынан эмальдар, бояулар даярлайды. Изотопты рак ауруларын емдеуге қолданылады. Жоспар: Кобальттың табиғатта таралуы; Кобалттың алу жолдары; Физикалық қасиеттері; Кобалттың химиялық қасиеттері; Қосылыстары және қолданылуы.  Қазастан Республикасы Ғылым және Білім Министрлігі К.Жубанов атындағы Ақтөбе өңірлік Университеті  Реферат Тақырыбы: Кобальт элементі Дайындаған: Жарқынбаева Нұрила ХКО-201 Тексерген: Көгісов Сейіт |