Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы: 3.2 Атмосфера
Мектеп: «Казанка орта мектебі»КММ
Күні:15.11.2022ж. Мұғалімнің аты – жөні: Малгаждарова Н.С.
Сынып: 8 «А» Қатысқандар: Қатыспағандар:
|
Сабақтың тақырыбы
|
Климаттық белдеулер
|
Осы сабақта қол жеткізетін оқу мақсаты (оқу бағдарламасына сәйкес)
|
8.3.2.3 – климаттық белдеулерді талдау
|
Сабақтың мақсаты
|
Климаттық белдеулерге талдау жасай біледі.
Барлық оқушылар:
Климаттық белдеулерді атайды.
физикалық – географиялық орнын ажыратады.
картадан ендік бағытта орналысқанын анықтады.
кескін картаға түсіреді.
Климаттық белдеулерге байланысты өзгерістерді байқай алады.
Басым көпшілігі:
бір – бірінен күннің қыздыру деңгейі, ауа массасының режимі, атмосфера айналымының ерекшеліктерін салыстырады.
Кейбір оқушылар:
Климаттық белдеулерге климатограммалық диаграмма құрады.
|
Бағалау критерийі
|
Білу: Климаттық белдеулер ұғымын, климатты қалыптастырушы факторларды ажыратады, сипаттай біледі.
Түсіну: Тұрақты және өтпелі климаттық белдеулері салыстыра отырып, айырмашылық себебін түсінеді.
Қолдану: картаны қолдана отырып, климаттық белдеулерді ажыратады және оларды кескін картаға түсіреді.
Талдау: Әр белдеудің ерекшелігін топ арқылы анықтайды және талдайды.
Жинақтау: Климаттық белдеулер ерекшелігі бойынша ажыратады, салыстырады, ерекшеліктерін анықтайды, оны климатограммалық диаграммада бейнелейді.
|
Тілдік мақсаты
|
Оқылым: Климаттық белдеулер туралы мәліметтерді оқиды.
Айтылым: Оқылған мәліметтер бойынша топқа тапсырмалар беріледі, сәйкестендіреді, сипаттайды, терминдерді 3 тілде айтады.
Тыңдалым: Топтағы оқушылар бір – бірімен оқыған мәтін бөлігін талдайды.
Жазылым: Климаттық белдеулерді сипаттап жазады, кескін картаға түсіреді. Оқулықты пайдаланып тапсырмалардың жауабын жазады.
Терминология:
Атмосфера – атмосфера - atmosphere
ауа массасы – воздушные массы – air masses
жауын-шашын – осадки - precipitation
ылғал - влажность – humidity
климаттық белдеу – климатический ремень – climatic belt
экватор – экватор - equator
тропик – тропик – tropic
қоңыржай – умеренный – оmoderate
арктикалық – арктический – arctic
субэкватор – субэкватор - subequator
субтропик – субтропик - subtropic
субарктикалық – арктический - subarctic
циркуляция – циркуляция - circulation
жоғарғы қысым – высокое давление – high pressure
төменгі қысым – низкое давление – low pressure
климатология – климатология – climatology
климатограмма – климатограмма – climatogram
|
Құндылықтарға баулу
|
«МӘҢГІЛІК ЕЛ» еліміздің ұлттық қауіпсіздігі және бүкіләлемдік, өңірлік мәселе шешуге жаһандық тұрғыдан қатысуы
|
Пәнаралық байланыс
|
Жаратылыстану, физика, биология, математика, экология
|
Алдыңғы білім
|
5 сынып «Жаратылыстану» пәні
6 сынып «Жаратылыстану» пәні
7 сынып «География» пәні
|
Сабақ барысы
|
Сабақтың жоспарлан
ған кезеңдері
|
Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері
|
Ресурстар
|
Сабақтың басы
10 минут
|
I. Ұйымдастыру кезеңі
«Дұрыс\бұрыс» тәсілін
Алдыңғы сыныптарда өтілген тақырыппен байланыстыру мақсатында «Дұрыс/бұрыс» тәсілі қолданылды. Осы тапсырма арқылы оқушылар ауа – райы элементтері мен құбылыстарын ажырата алады. Ауа – райы мен ауа – райы құбылыстары терминдерін өз орындарына қою арқылы жаңа тақырыпты ашады.
  
Ауа-райы құбылыстары
Ауа – райы
Температура, қар, топырақ, ылғалдылық, бұршақ, су, шық, дауыл, күннің күркіреуі, мұз, бұлт, тайғақ, үсік, жаңбыр, тұман
«Миға шабуыл» әдісі арқылы бүгінгі тақырыпты анықтайды, сұрақтарға жауап береді.
Аталған сөздер қандай терминге сәйкес келеді?
Сабақта қандай тақырыпты талдаймыз?
Біздің еліміз кандай климаттық белдеуге жатады?
Топқа бөлу: 4 негізгі климаттық белдеу арқылы 4 топқа бөлінеді.
1: Экваторлық
2: Тропиктік
3: Қоңыржай
4: Арктикалық
|
Интербелсенді тақта,
Климаттық белдеулер картасы,
шеңбер
|
Сабақтың ортасы
|
1 – тапсырма
«Көршіңмен сырлас» әдісі (жұптық жұмыс)
Оқушылар жұптасу арқылы «Климаттық белдеулер» тақырыбының ішіндегі өздеріне берілген белгілі бір тақырыпшаны оқиды. Көршісіне сұрақ қойып, бір – бірінің жауаптарын толықтырады, берілген тақырып бойынша білімдерін ортаға салу арқылы 13 климаттық белдеуді сипаттай келе, кескін картаға түсіреді.
2 – тапсырма
«Сәйкестендіру» әдісі (топтық жұмыс)
Топтасу арқылы кестедегі ерекшеліктерді оқи отырып, климаттық белдеулерді сәйкестендіріңіздер.
№
|
Ерекшеліктері
|
Климаттық белдеулер
|
Сәйкестігі
|
1
|
Жоғарғы атмосфералық қысым мен төмендеген ауа ағымы
|
Арктикалық
|
|
2
|
Күн сәулесі негізінде тік бұрыш жасау түседі
|
Субарктикалық
|
|
3
|
Бұл белдеуде ашық мұхит үстінде де жауын – шашын өте сирек жауады.
|
Қоңыржай теңіздік
|
|
4
|
Батыс желдері басым болып келеді.
|
Қоңыржай континенттік
|
|
5
|
Жылдың төрт мезгілі анық байқалады.
|
Қоңыржай шұғыр континенттік
|
|
6
|
Жыл бойы төменгі атмосфералық қысым мен өрлеген ауа ағыны байқалады.
|
Қоңыржай муссондық
|
|
7
|
Ылғалды ауа массалары қыста құрлықтан мұхитқа, жазда мұхиттан құрлыққа бағытталады.
|
Субтропиккік
|
|
8
|
Жазы өте құрғақ және ыссы, қысы жылы және ылғалды
|
Субтропиккік жерортатеңіздік
|
|
9
|
Қатты жапырақты ксерофитті ормандар мен бұталар кездеседі.
|
Субтропиккік ылғалды
|
|
10
|
Мүктер мен қынадан тұратын өсімдік жамылғысы бар.
|
Тропиккік
|
|
11
|
Жазы ыссы және және құрғақ, ал қысы салқын және құрғақ болады.
|
Тропиктік ылғалды
|
|
12
|
Жазы салыстырмалы салқын және ылғалды, қысы жылы және ылғалды.
|
Субэкваторлық
|
|
13
|
Жазғы ылғалдың молдығы салдарынан мангр ормандары дамыған климат белдеуі.
|
Экваторлық
|
|
14
|
Пассат желдері басым болып келеді.
|
|
|
15
|
Ылғал жыл бойына біркелкі түседі.
|
|
|
Таңқаларлық
|
25 - 26
|
Өте жақсы
|
22 – 24
|
Жақсы
|
19 - 21
|
Жеткілікті
|
16 – 18
|
Қанағаттанарлық
|
13 - 15
|
Жеткіліксіз
|
10 – 12
|
Білімнің ең төмен деңгейі
|
0 – 9
|
Климаттық белдеулердің ерекшеліктерін анықтай отырып, оқушылардың жетістіктерін саралау.
Барлық оқушылар: жеткілікті
Басым көпшілігі: жақсы, өте жақсы.
Кейбір оқушылар: таңқаларлық
3 – тапсырма
«Климатограммамен жұмыс» әдісі (жеке жұмыс)
Оқулық мәтіні және меңгерген мәліметтер негізінде, негізгі климаттық белдеулердің климатограммасын құру.
1: Экваторлық
2: Тропиктік
3: Қоңыржай
4: Арктикалық
Барлық оқушылар:
Климаттық белдеулердің сипаттамасын біледі, географиялық орынын анықтай алады.
Басым көпшілігі: Климатограммалық диаграммада ауа температурасы мен жауын – шашын мөлшерін көрсете алады.
Кейбір оқушылар: Климатограммалық диаграммаларды талдай отырып, климат типін анықтайды.
4 – тапсырма
«Сұрақ менен, жауап сізден» әдісі
Негізгі климаттық белдеулердің өтпелі климаттық белдеулерден айырмашылығы?
Негізгі климаттық белдеулер саны төртеу. Екі жарты шарды есепке алғанда олар 8 болуы тиіс, ал өтпелі климат белдеулерімен бірге есептесе олар 13. Неліктен?
Құрлық пен теңіздің бөлінісі белдеулердің өлшемі мен ішкі бөлінісіне қалай әсер етеді?
Қандай климаттық белдеулерде антициклондық, ал қайсысында циклондық ауа райы басым болады? Олар қалай байқалады?
|
«Көршіңмен сырлас» әдісі
«Сәйкестендіру» әдісі
Кестемен жұмыс арқылы климаттық белдеулердің ерекшеліктерін сәйкестендіреді.
Оқулық, климаттық карта, диаграмма
«Сұрақ менен, жауап сізден» әдісі
Климаттық карта
|
Сабақтың соңы
|
Кері байланыс
«Мұғалімге жедел хат» тақтасына оқушылар стикер жапсыру арқылы орындалады. Оқушылар өздеріне жақын сөйлемді таңдап, айтылған ойды жалғастырады:
Бүгін сабақта мен .... түсіндім, .... білдім, ....көзімді жеткіздім.
Бүгін сабақта қуантқаны .....
Мен өзімді ..... үшін мақтар едім.
Сабақтан соң маған ..... келді.
Бүгін маған ..... сәтті түсті.
Қызықты болғаны .....
...... қиындық тудырды.
Менің түсінгенім ......
Енді мен ..... аламын.
Бағалау: Оқушыларды мадақтау арқылы бағалаймын
Барлық оқушылар: жетілікті
Басым көпшілігі: жақсы, өте жақсы
Кейбір оқушылар: таңқаларлық
|
Кері байланыс
«Мұғалімге жедел хат»
Оқушылар мадақтау арқылы бағаланады.
|
Саралау – сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз?
Сіз басқаларға қарағанда
қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?
|
Бағалау - сіз матералдық игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Дискриптор
|
Пəнаралық байланыс
Қауіпсіздік жəне еңбекті
қорғау ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтардағы
байланыс
|
Барлық оқушылар:
Климаттық белдеулердің сипаттамасын біледі, географиялық орынын анықтай алады.
Басым көпшілігі: Климатограммалық диаграммада ауа температурасы мен жауын – шашын мөлшерін көрсете алады.
Кейбір оқушылар: Климатограммалық диаграммаларды талдай отырып, климат типін анықтайды
|
1)Климаттық белдеулер ұғымын, климатты қалыптастырушы факторларды ажырату, сипаттай біледі.
2) Тұрақты және өтпелі климаттық белдеулері салыстыра отырып түсінеді.
3) Картаны қолдана отырып, климаттық белдеулерді ажыратау және оларды кескін картаға түсінеді.
4)Әр белдеудің ерекшелігін анықтай отырып, жеке – жеке сипаттама беру арқылы, өз жұмысына талдау жасай алады.
5)Климаттық белдеулерді ажырату арқылы салыстыра отырып ерекшеліктерін анықтау, белдеулерді кескін картаға түсіру, климатограммалық диаграмма құрады.
|
Жаратылыстану, физика, биология, математика, экология
АКТ және ғаламтормен жұмыс жасаған кезінде тоқтарға сақ болу.
«МӘҢГІЛІК ЕЛ» еліміздің ұлттық қауіпсіздігі және бүкіләлемдік, өңірлік мәселе шешуге жаһандық тұрғыдан қатысуы
|
Рефлексия
Сабақтың басынан бастап оқушыларды ойлануға, іс – әрекетке бағытталдым, оқу мақсатына қол жеткізді, уақытты тиімді пайдаландым, сабақ жоспарында ауытқушылықтар болған жоқ.
|
«Бағдаршам» әдісі
|
№
|
Ерекшеліктері
|
Климаттық белдеулер
|
Сәйкестігі
|
1
|
Жоғарғы атмосфералық қысым мен төмендеген ауа ағымы
|
Арктикалық
|
|
2
|
Күн сәулесі негізінде тік бұрыш жасау түседі
|
Субарктикалық
|
|
3
|
Бұл белдеуде ашық мұхит үстінде де жауын – шашын өте сирек
жауады.
|
Қоңыржай теңіздік
|
|
4
|
Батыс желдері басым болып келеді.
|
Қоңыржай континенттік
|
|
5
|
Жылдың төрт мезгілі анық байқалады.
|
Қоңыржай шұғыр континенттік
|
|
6
|
Жыл бойы төменгі атмосфералық қысым мен өрлеген ауа ағыны
байқалады.
|
Қоңыржай муссондық
|
|
7
|
Ылғалды ауа массалары қыста құрлықтан мұхитқа, жазда мұхиттан
құрлыққа бағытталады.
|
Субтропиккік
|
|
8
|
Жазы өте құрғақ және ыссы, қысы жылы және ылғалды
|
Субтропиккік жерортатеңіздік
|
|
9
|
Қатты жапырақты ксерофитті ормандар мен бұталар кездеседі.
|
Субтропиккік ылғалды
|
|
10
|
Мүктер мен қынадан тұратын өсімдік жамылғысы бар.
|
Тропиккік
|
|
11
|
Жазы ыссы және және құрғақ, ал қысы салқын және құрғақ
болады.
|
Тропиктік ылғалды
|
|
12
|
Жазы салыстырмалы салқын және ылғалды, қысы жылы және
ылғалды.
|
Субэкваторлық
|
|
13
|
Жазғы ылғалдың молдығы салдарынан мангр ормандары дамыған
климат белдеуі.
|
Экваторлық
|
|
14
|
Пассат желдері басым болып келеді.
|
|
|
15
|
Ылғал жыл бойына біркелкі түседі.
|
|
|
Ерекшеліктері
|
Климаттық белдеулер
|
Сәйкестігі
|
Жоғарғы атмосфералық қысым мен төмендеген ауа ағымы
|
Арктикалық
|
|
Күн сәулесі негізінде тік бұрыш жасау түседі
|
Субарктикалық
|
|
Бұл белдеуде ашық мұхит үстінде де жауын – шашын өте сирек
жауады.
|
Қоңыржай теңіздік
|
|
Батыс желдері басым болып келеді.
|
Қоңыржай континенттік
|
|
Жылдың төрт мезгілі анық байқалады.
|
Қоңыржай шұғыр континенттік
|
|
Жыл бойы төменгі атмосфералық қысым мен өрлеген ауа ағыны
байқалады.
|
Қоңыржай муссондық
|
|
Ылғалды ауа массалары қыста құрлықтан мұхитқа, жазда мұхиттан
құрлыққа бағытталады.
|
Субтропиккік
|
|
Жазы өте құрғақ және ыссы, қысы жылы және ылғалды
|
Субтропиккік жерортатеңіздік
|
|
Қатты жапырақты ксерофитті ормандар мен бұталар кездеседі.
|
Субтропиккік ылғалды
|
|
Мүктер мен қынадан тұратын өсімдік жамылғысы бар.
|
Тропиккік
|
|
Жазы ыссы және және құрғақ, ал қысы салқын және құрғақ
болады.
|
Тропиктік ылғалды
|
|
Жазы салыстырмалы салқын және ылғалды, қысы жылы және
ылғалды.
|
Субэкваторлық
|
|
Жазғы ылғалдың молдығы салдарынан мангр ормандары дамыған
климат белдеуі.
|
Экваторлық
|
|
Пассат желдері басым болып келеді.
|
|
|
Ылғал жыл бойына біркелкі түседі.
|
|
|
Таң қаларлық
|
25 - 26
|
Өте жақсы
|
22 – 24
|
Жақсы
|
19 - 21
|
Жеткілікті
|
16 – 18
|
Қанағаттанарлық
|
13 - 15
|
Жеткіліксіз
|
10 – 12
|
Білімнің ең төмен деңгейі
|
0 – 9
| |
Скачать 129.38 Kb.