Қысқа мерзімді жоспар
Бөлім:
|
Космология
(15 сағат)
|
Педагогтің аты-жөні
|
87023253762 Бақытгүл
|
Күні:
|
|
Сынып:
|
Қатысушылар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сабақтың тақырыбы
|
Жұлдыздар әлемі. Жұлдызға дейінгі қашықтық. Айнымалы жұлдыздар
|
Сабақтың номері:
|
№ 105
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
|
11.10.1.1 - жұлдыздардың басты спектрлік класын сипаттау;
11.10.1.2 - көрінерлік жұлдыздық шама және абсолют жұлдыздық шама ұғымдарын ажырату;
|
Сабақтың мақсаты
|
Барлық оқушылар: жұлдыздардың басты спектрлік класын сипаттайды, көрінерлік жұлдыздық шама және абсолют жұлдыздық шама ұғымдарын ажырата алады..
Оқушылардың басым бөлігі көрінерлік жұлдыздық шама және абсолют жұлдыздық шама ұғымдарын ажыратады , формула арқылы есептеп нәтижесін жазады.
Кейбір оқушылар: жұлдыздардың басты спектрлік класынсипаттап жазады, көрінерлік жұлдыздық шама және абсолют жұлдыздық шама ларын есептейді
|
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі/ уақыт
|
Педагогтің әрекеті
|
Оқушының әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Сабақтың басы
|
Амандасу. Оқушыларды түгендеу.
Сәлеметсіздерме балалар! Біз бүгін» Жұлдыздар әлемі. Жұлдызға дейінгі қашықтық. Айнымалы жұлдыздар» тақырыбын білетін боламыз
Өткен 9 сынып тақырыптары бойынша «Ой салу» сұрақ жауап
(1 тапсырма)
Өткен тақырыпты тексеру.
.
Ой салу.
Асторномия нені зерттейді?
Астрономия қанша бөлікке бөлінеді? ( 4 бөлімге: астрометрия, аспан механикасы, астрофизика, космология)
Космология дегеіміз не?
Зодияк шоқжұлдыздары қайда орналасқан ? ( эклептика)
Астрономияның негізгі зерттеу әдісі не ? (бақылау)
Астрономияның негізі зерттейтін нысандары не? ( Күн, планеталар, олардың серіктері , меторлық денелер , тұмандықтар , жұлдыздар, галактикалар , ғарыштық нысандар т/б )
|
1 тапсырманы орындау
|
Ұпай
|
Кесте
|
Сабақтың ортасы
|
Қолдану
Дәптерді ашып, бүгінгі күн мен сабақ тақырыбын жазыныздар: «Жұлдыздар әлемі. Жұлдызға дейінгі қашықтық. Айнымалы жұлдыздар »
Теориялық материал
Оқулықты ашындар:
Физика, 11 сынып С. Тұяқбаев . §70,71 , 151-165 беттер.
Оқып, қысқаша конспект жазындар
(2 тапсырма)
Жұлдыз деген не? (түрлері )
Жұлдыздардың негізгі сипаттамалары: жарқырауы,беттік температурасы, радиусы, химиялық құрамы және массасы.
Алып жұрлыздардың өлшемін астрономиялық бірлікпен
( 1 м.а = 149597870700 м) өлшейді.
Жұлдыздарға дейінгі қашықтық жарық жылымен
( 1 ж.ж. = 9,46 *10 45м =63241,1 а.б. =0,306 пк)
1 пк = 3,09*1016м= 206264,8 а.б. = 3,262 ж.ж.
Жұлдыздарға дейінгі қашықтық.
Күн – бізге ең жақын орналасқан жұлдыз. Бізге жақын жұлдыздарға дейінгі қашықтықтарды параллакс әдісімен анықтаймыз.
Көрінерлік жұлдыздық шама деген түсінікті грек астрономы Гиппарх ІІ ғасырда енгізген.
Көрінерлік жұлдыздық шама жұлдыздың жарықтығы шамасын көрсетеді. Оны Погсон формуласы арқылы өрнектеуге болады. m2 –m1=- 2.5 lg L2 / L1
 Лупілдеуші айнымалылар
  Айнымалы жұлдыздар; эруптивті айнымалылар
Тұтылмалы айнымалылар
Жұлдыздардың пайда болуы
Жұлдыздардың спектрлік кластары : О –көгілдір, В—ақ, А, Ғ, О – жасыл –сары, К, М ---қызғылт- сары. Жалпы Герцшпрунг- Рассел диаграмасы жұлдыздар эвалюциясын сипаттайды.
Жұлдыздардың сөнуі.
Жұлдыхдардың пайда болуы кезіндегі сияқты сөну кезінде де тұрақсызданады екен. Жұлдыз ядросында сутек жанып гелийге айналады. Гелий сутектен ауыр болғандықтан жұлдыз өзегіне жиналып, жану аумағы ядро сыртына ығысады. Жұлдыз өлшемдері ұлғаяды, ал беттік температурасы азаяды. Ол түсін өзгертіп қызыл алыпқа айналады. Кызыл алып ядросы энергия бөліп шығаратын жұқа қабатпен қоршалған, ал қалған бөлігі конвекциялық аумақ болып табылатын, өлшемдері 100-800 Күн радиусы аралығындағы алып өлшемді жұлдыз.
Ақ ергежейлі дегеніміз- айныған электрондық газ қысымымен тепе –теңдікте тұратын заттан түзілген өлшемі Жер шамалас, массасы 0,1-1,44 М аралығындағы аспан денесі.
Галактиканың ортасында аса ірі қара құрдым бар.
3- тапсырма
36- жаттығу №1
 P"= 0.12"
D- ?
Шешуі:
Жұлдызға дейінгі қашықтық параллакспен D= 1/P" = 1/ 0.12= 8.33пк.
Жұлдызға дейінгі қашықтық жарық жылымен D= 8.33пк.*3.26 ж.ж =27,1558 ж.ж
Жұлдызға дейінгі қашықтық астрономиялық бірлікпен D=206265" /0,12" =1721375 а.б.
Жұлдызға дейінгі қашықтық километрмен : (1пк=206265"=30,8586*10 12км. )
Есеп бойынша D=8.33пк*30,8586*10 12км= 257-1012км.
 4- тапсырма №2
Мк үн = + 4,8 m m= M-5 + 5 lg r
r = 150*106 км
 m= 5
m1-? М-?
Тапсырмалар №2
|
Дескриптор
|
Білім алушы
|
1-3
|
Есептің берілгені мен сұрағын жазады Қажет болғанда ХБЖ-ға аударады
|
Есепке қажетті формуланы қолданады
|
Есептеулерді дұрыс орындайды
|
|
Үйге тапсырма: §70,71 оқу, 36- жаттығу №6 .7
|
|
Теориялық материалмен жұмыс
Қосымша сілтемені көру:
|
Ұпай
Ұпай
|
Оқулық, жұмыс дәптері
Youtube сілтемесі
Тақырып бойынша түйген білімдерін жазады.
Оқулық, жұмыс дәптері
|
Сабақтың соңы
|
Рефлекция
Кері байланыс БББ кестесі
Білемін
|
Білдім
|
Білгім келеді
|
|
|
|
-Бүгін сабақ маған ұнады, себебі мен....................... үйрендім.
-Маған........................................................қиын болып көрінді.
-Мен енді ......................................................... үйренгім келеді
|
Сұрақ-жауап
|
Стикер
|
|
Дескрипторлар
Тапсырма№
|
Критерийдің сипаттамасы
|
Балл
|
Тапсырма№1
Қайталау
|
Өткен тақырыпты тексеру. «Ой салу» Сұрақ-жауап
|
2
|
Тапсырма№2
Жаңа тақырыпты меңгеру
|
Сабақтың күні мен тақырыбы жазылған, «Жұлдыздар әлемі. Жұлдызға дейінгі қашықтық. Айнымалы жұлдыздар »
|
1
|
Тапсырма№3
|
36- жаттығу №1
|
4
|
№2 Тапсырма есептер шығару
|
3
|
|
Барлығы:
|
10
|
Қысқа мерзімді жоспар
Бөлім:
|
Космология
|
Педагогтің аты-жөні
|
87023253762
|
Күні:
|
|
Сынып:
|
Қатысушылар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
Сабақтың тақырыбы
|
Жұлдыздар әлемі. Жұлдызға дейінгі қашықтық. Айнымалы жұлдыздар
|
Сабақтың номері:
|
№ 106
|
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
|
11.10.1.1 - жұлдыздардың басты спектрлік класын сипаттау;
11.10.1.2 - көрінерлік жұлдыздық шама және абсолют жұлдыздық шама ұғымдарын ажырату;
|
Сабақтың мақсаты
|
Барлық оқушылар: жұлдыздардың басты спектрлік класын сипаттайды, көрінерлік жұлдыздық шама және абсолют жұлдыздық шама ұғымдарын ажырата алады..
Оқушылардың басым бөлігі көрінерлік жұлдыздық шама және абсолют жұлдыздық шама ұғымдарын ажыратады , формула арқылы есептеп нәтижесін жазады.
Кейбір оқушылар: жұлдыздардың басты спектрлік класынсипаттап жазады, көрінерлік жұлдыздық шама және абсолют жұлдыздық шама ларын есептейді
|
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі/ уақыт
|
Педагогтің әрекеті
|
Оқушының әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Сабақтың басы
|
Амандасу. Оқушыларды түгендеу.
Сәлеметсіздерме балалар! Біз бүгін» Жұлдыздар әлемі. Жұлдызға дейінгі қашықтық. Айнымалы жұлдыздар» тақырыбын білетін боламыз
Өткен тақырыптары бойынша «Миға шабуыл » сұрақ жауап
(1 тапсырма)
Өткен тақырыпты тексеру.
1. Асторномия нені зерттейді? Астрономия қанша бөлікке бөлінеді? ( 4 бөлімге: астрометрия, аспан механикасы, астрофизика, космология)
3.жұлдызға дейінгі қашықтықты немен өлшенеді ? ( параллакс)
4. Жұлдыздардың негізгі сипаттамалары қандай?
(жарқырауы,беттік температурасы, радиусы, химиялық құрамы және массасы.)
5.Астрономияның негізгі зерттеу әдісі не ? (бақылау)
6. Астрономияның негізі зерттейтін нысандары не? ( Күн, планеталар, олардың серіктері , меторлық денелер , тұмандықтар , жұлдыздар, галактикалар , ғарыштық нысандар т/б )
7. Айнымалы жұлдыздардеген не ? Нешеге бөлінеді? 3- ке
(Лупілдеуші айнымалылар , эруптивті айнымалылар, Тұтылмалы айнымалылар)
8. Алып жұрлыздардың өлшемін немен анықтайды?
( астрономиялық бірлікпен өлшейді
1 а.б = 149597870700 м .
|
1 тапсырманы орындау
|
Ұпай
|
|
Сабақтың ортасы
|
Қолдану
Дәптерді ашып, бүгінгі күн мен сабақ тақырыбын жазыныздар: «Жұлдыздар әлемі. Жұлдызға дейінгі қашықтық. Айнымалы жұлдыздар »
Теориялық материал
Оқулықты ашындар:
Физика, 11 сынып С. Тұяқбаев . §70,71 , 151-165 беттер.
(2 тапсырма) қайталау
Алып жұрлыздардың өлшемін астрономиялық бірлікпен
( 1а .б.= 149597870700 м) өлшейді.
Жұлдыздарға дейінгі қашықтық жарық жылымен
( 1 ж.ж. = 9,46 *10 45м =63241,1 а.б. =0,306 пк)
1 пк = 3,09*1016м= 206264,8 а.б. = 3,262 ж.ж.
Жұлдыздарға дейінгі қашықтық.
Күн – бізге ең жақын орналасқан жұлдыз. Бізге жақын жұлдыздарға дейінгі қашықтықтарды параллакс әдісімен анықтаймыз.
Көрінерлік жұлдыздық шама жұлдыздың жарықтығы шамасын көрсетеді. Оны Погсон формуласы арқылы өрнектеуге болады. m2 –m1=- 2.5 lg L2 / L1
3- тапсырма
№3 Күнмен Жердің гравитациялық радиусын есепте
Бер:
G= 6.67 *10 -11 HM2/кг 2
 
М к =1.98 *1030кг R=2 G М к / с2
М ж = 6*1024кг
С = 3*108 м/с
R к =?
Rж =? Жауабы: R к =2,93*103 м, Rж =8,89 *103 м
4 -псырмалар №2
|
Дескриптор
|
Білім алушы
|
1-3
|
Есептің берілгені мен сұрағын жазады Қажет болғанда ХБЖ-ға аударады
|
Есепке қажетті формуланы қолданады
|
Есептеулерді дұрыс орындайды
|
|
4- тапсырма
 Бер : λ=400нм
в = 2,9 *10-3 м К шешуі: Винн ығысу заңы Т =в / λ
 Т- ? Жауабы: 7250К
 5- тапсырма 1пк =30,8*1012км
Бер υ=30 км/с s = υt= 30*10 3 300000*365*86400 = 2838240*1011 м
 t=300000жыл
Т/к : s -? Жауабы : 9,19 пк
Үйге тапсырма: §70,71 оқу, 36- жаттығу №8,9
|
Теориялық материалмен жұмыс
Қосымша сілтемені көру:
|
Ұпай
Ұпай
|
Оқулық, жұмыс дәптері
Тақырып бойынша түйген білімдерін жазады.
Оқулық, жұмыс дәптері
|
Сабақтың соңы
|
Рефлекция
Кері байланыс БББ кестесі
Білемін
|
Білдім
|
Білгім келеді
|
|
|
|
-Бүгін сабақ маған ұнады, себебі мен....................... үйрендім.
-Маған........................................................қиын болып көрінді.
-Мен енді ......................................................... үйренгім келеді
|
Сұрақ-жауап
|
Стикер
|
|
Дескрипторлар
Тапсырма№
|
Критерийдің сипаттамасы
|
Балл
|
Тапсырма№1
Қайталау
|
Өткен тақырыпты тексеру. «миға шабуыл » Сұрақ-жауап
|
3
|
Тапсырма№2
Жаңа тақырыпты меңгеру
|
Сабақтың күні мен тақырыбы жазылған, «Жұлдыздар әлемі. Жұлдызға дейінгі қашықтық. Айнымалы жұлдыздар »
|
1
|
Тапсырма№3
|
36- жаттығу
№3 Тапсырма есептер шығару
|
2
|
№4 Тапсырма есептер шығару
|
2
|
|
№5 Тапсырма есептер шығару
|
2
|
|
Барлығы:
|
10
| |
Скачать 55.81 Kb.