Лек. лекция 11. Лекция. Таырыбы Сыныптан тыс орындалатын жмыстар Лекция масаты
 Скачать 15.7 Kb.
|
|
11-лекция. Тақырыбы: Сыныптан тыс орындалатын жұмыстар Лекция мақсаты: тірі табиғат мүйісінде, оқу-тәжірибе учаскесінде орындалатын жұмыс түрлерімен таныстыру, олар туралы білім, білік, дағдыларын қалыптастыру. Жоспары: 1.Тірі табиғат мүйісінде орындалатын жұмыс түрлері. 2.Оқу-тәжірибе учаскесінде орындалатын жұмыстар. Лекция мәтіні: 1.Мұғалім тірі табиғат мүйісіндегі жұмысты ұйымдастыра отырып, оқушылардың білімін байытады және кеңейтеді, олардың өсімдіктер мен жануарларды күтуге қажетті практикалық іскерлік пен дағдыларын қалыптастырады. Бұлар жоғарғы кластарда және онан кейінгі өмір тәжірибесінде кәдеге асады. Тірі табиғат мүйісі үшін арнаулы жай болмаған жағдайда ең қажетті бөлме өсімдіктерін (агава, алоэ, аспидистра, аспарагус, кактустар, тасжарғыш, кливия, пеларгония, традесканция, фикус, фуксия т. б.) тікелей сынып белмесінде арнаулы тіректерге орналастыруға болады. Бұл өсімдіктерден олардың негізгі бөліктерін, көбею жолдарын, қоршаған ортаға бейімделулерін көрсетуге оқушыларды жер шарының әр тараптарының өсімдік әлемі өкілдерімен таныстыруға болады. Сынып бөлмесіндегі терезелердің аралығына іліп қоятын аквариум мен шағын террариум құруға болады. Олар жергілікті және аквариум балықтарының, бауырмен жорғалаушылардың немесе қос мекенділердің жеке өкілдерін ұстауға қолайлы. Оқушылар аквариумның шынысы арқылы су асты патшалығының бір бұрышын көре отырып, табиғаттағының бәрі өзара тығыз байланысты екеніне көрнекі түрде көздерін жеткізеді. Дұрыс жабдықталған аквариум жануарлары табиғи жағдайға жақын жағдайда болады, сондықтан аквариумдегі бақылау олардың тіршілігі мен мінез-құлқы туралы, сонымен бірге су ортасына алуан түрлі бейімделулері туралы қызық деректер береді. Аквариумде валлиснерия, бақа оты, су мүгі, қауырсын жапырақ уруть, бұйра шылаң, мүйіз жапырақ, балық от, элодея өсімдіктерін өсіруге болады. Көптеген балықтар (голец, табан балық, тұқы балық, қара балык, ақ қайран, уклейка) қапаста жақсы тұра береді. Аквариум балықтарынан тіршілік жағдайын көп талғамайтындары барбустар, гуппалар, семсершілер, алтын балықтың түрлі тұқымдары кометалар, шілте құйрықтар, телескоптар т. б. Аквариум балықтар тіршілігін, шабақтардың бірте-бірте дамуын, температура мен қоректенудін балықтардың өсуі мен дамуына әсерін, қоректенуге байланысты шартты рефлекстің тууын (таяқшамен аквариумді тықылдатуға, қоңырауға, шам жағуға т. с. с), балықтар тәбетпен жейтін жемдердің тізімін жасауды, балықтардың ауа райын болжауын (шырмабалықпен және голецпен тәжірибе) т. б. бақылауды ұйымдастыруға үлкен мүмкіндік береді. Тірі табиғат мүйісі террариумда әр түрлі хайуанаттар: құрбақа, көл, бөген бақасы, жалды тритон, кәдімгі су жылан, күйрек веретеница, дала тасбақасы, сергек және тірі туатын кесірткі ұсталады. Оқушыларды логикалық тұрғыда құрылған, айқын, нақты жоспарлармен жұмыс істеу, икем-дағдыларын қалыптастыру қажет. Бұл мәселені іске асыру үшін оқу-тәжірибе учаскесінде көлемді педогогикалық мүмкіншіліктер баршылық. Алғашқы кезекте, оқу - тәжірибе учаскесін, ондағы егістік және отырғызу жұмыстарын педогогикалық тұрғыдан ойластырылған, ұйымдастыру және жоспарлау жұмыстары тұр. Оқушылар мектеп учаскесінде жұмыс істей отырып, өздерінің алған білімдерін тірі өсімдіктер мен жануарларды бақылау нәтижесінде кеңейтіп, бекітеді. Сонымен қатар шаруашылық өсімдіктерін агрономиялық өңдеу әдістерімен танысады. Оқу-тәжрмбе учаскесінде жұмыс орындау барысында оқушыларды ұйымдастырушылық, ұжымдық дағдыларды, еңбек мәдениеті, эстетикалық сезім, өсімдіктерді өсіріп, баптап күту дағдылары қалыптасып тәрбиеленеді. 2. Оқу тәжірибе учаскесінде көктемде арнайы бағдарламалар бойынша практикалық сабақтар, жазғы, күзгі, көктемгі бақылаулар мен тәжірибелер жүргізіледі. Учаскеде жас табиғатшылар үйірмесі және мектеп көлеміндегі сыныптан тыс өкізілетін іс-шаралар ұйымдастырылады: ―Алтын-күз‖, ―Құстар күні‖, ―Бау-бақша күні‖ мерекелері, көрмелер, ата- аналар үшін топ серуендер т.б. жұмыстар. Осындай әдістермен дүниетануды оқытуды ауыл шаруашылық практикасымен ұштастырып тәрбиелеу жұмыстарын жүзеге асыруға болады. Мектеп учаскелерінде мектепте оқытылатын өсімдіктер болуы тиіс: дала, бау-бақша, жеміс-жидек, мәдени және жабайы өсетін өсімдіктер. Соған сәйкес арнайы учаскелер болады. Атап айтсақ: дала өсімдіктері, көкөніс, жеміс-жидек, әсемдік, биологиялық, зоологиялық бөлімдер . Әрбір мектепте учаскенің ауданы, пішіні, үйлесімі түрліше болғанымен жоғарыда айтылған бөлімдердің болуы шарт. Бақылау сұрақтары: 1. Тірі табиғат мүйісі қалай жасалады? Оқу-тәжірибе учаскесінде орныдалатын жұмыс түрлерін атап, оларға сипаттама беріңіз? |