Үлгілік балауыздар. Қондырмаларды дайындаудың жанама әдісі.
Мүсіндеуші материал:
Базисті балауыз
Көпірлі аумысқа арналған балауыз
Үлгілегіш балауыз «Лавакс»
Үлгілегіш балауыз «Модевакс»
Жабысқақ балауыз
Бюгельді жұмысқа арналған бюгельді балауыз – 0,2
Қатты балауыз «Формодент-02»
Құйылатын балауыз «Восколит 1,2»
Лавакс
Әр түрлі түсті диаметрі 5,5 мм, ұзындығы 70 мм цилиндрлі пішінді баяқша.
Жалпы массасы 20 г-дық 10 штуктан картонды қорапқа инструкциямен бірге
Қондырма, жартылайсауыт, пластмассалы, кобинирлі сауыттар, штифті тіс, тіс сауыты культясын үлгілеу кезіне қолданылады
Модевакс
2 қызыл, 6 көк немесе жасыл түсті квадратты пішінді таяқша.
Жалпы салмағы 60 г-дық 8 таяқшадан тұратын картон қорапта инструкциямен бірге шығарылады
Толық құйылған металлокерамикалық, металокрилді протездерді үлгілеу үшін, қызыл балауыз протез бен сауыттық мойынбөлігін үлгілеуге, көк-аралық бөлігін, жасыл-саутты үлгілеуге қажет.
Салманы дайындаудың жанама әдісінің клиникалық кезецдері:
- салма үшін тіс қуысын дайындау, тіс қатарынан қос қабатты калып өлшем алу;
- клиникада салманы тістің қуысына салып тексеріп, оны цементке бекіту.
Жанама әдістің технологиялық кезеңдері:
- салма үшін алынған кос кабатты қалып-өлшемнен кұрамалы мүсін қүяды;
- құйьлған гипс мүсінді окклюдаторға бекітіп салманы мүсіндеуге кіріседі.
Гипс мүсінде қуысты вазелин майымен немесе лакпен жағады.
Мүсіндеуші балауызды қыздырып, тіс қуысын толтырады (шайнау немесе кесу кырына дейін). Балауыз толық катканша шайнау бетінің пішінін окклюдаторды жабу арқылы антогонист тістердің іздерін алады;
- балауыз катайған сон, артықтарын алып тастайды, ал жетпей қалған жерлеріне балауызды қосады. Мүсіндеудің дұрыстығын тексеріп, салманы қуыстан шығарып, жанасу беттерін тегістеп, оны кюветаға қалыптап, ылғал ортада пластмасса полимеризациясы жүргізіледі; - полимеризациядан кейін кюветадан салманы шығарып, оны өңдейді.
|
Артикуляторды үлгісін гипстеу әдісі. Металокерамикалық сауыт қалпақшасын үлгілеудегі қолданылатын балауыздар.
Жақ үлгілері орталық окклюзияда құрайды және оларды бекітеді, содан кейін үш пунктте сым немесе сіріңке кесектерін орнатады. Осыдан кейін үстелге артикулятордың төменгі рамасын қоятын гипстің аз бөлігін құйыңыз. Оны гипспен жабады және гипс төменгі жақ үлгісін орнатады және оны төменгі жақтауға бұрайды. Содан кейін жоғарғы жақ моделіне сәл гипсті құйып, оған қосымша гипс порциясымен жабылатын артикулятордың жоғарғы рамасын орнатады. Гипстің қатаюы бойынша артығы оны кесіп, сіріңкені алып тастайды
Қалпақша даярлау үшін екі пластмассалық дөңгелек табакшаларды қысқышқа бекітеді де, от жалынында қыздырады (суре г 118, ж). Содан соң дөңгелектерді, мольдинмен, техникалық стилинмен немесе керамопластпен толтырылған кюветаның үстше орнатады да, тіс штампигін мольдинге батырады (сурет 118, з). J*¥Ka пластинка (0,1 мм) тіс штампигіне қарап тұру керек. Даяр лган калпақшаларды (сурет 118, и) штампиктен шешіп алады да, мерден 0,5 мм жоғары етіп шеттерін кеседі. Балауызбен (сурет 118, ^кемер тұсында қалпақшаның мойын бөлігін дәлдейді, қорытпаның рғыштыгын ескеру үшін арналған ішкі қалпақшаны алып тастайды.
Калпақшаны балауыздан мүсіндеуге де болады. Бүл үшін тіс Май “Ш СК' Ка^ат лакпен жаққаннан кейін, оны вазелин майымен иДы да, қажетті қалындық алынғанға дейін, балқытылған балауызбен толтырылған ыдысқа (Воскотоп) батырады. Қалпақшаның қалыңдығы 0, 4 - 0,5 мм-ден аспауы керек. Металл калпақшаның мойын бөлігінің ішкі жағынан арнайы орын (гирлянда) мүсіндеу, жылу берілуді жақсарту үшін жэне керамикалық массаның көлемін қысқарту мақсатында жүргізіледі. Ол үшін қалпакшаның тіл немесе тандай мойын бөлігінде мүсіндейді (ені 2 мм, қалыңцығы Імм болатын белдік мүсіндейді). Балауыздан мүсінделген қалпақшаның сапасын тексеру. Болашақ жасанды сауыттың анатомиялық формасын металдың көмегімен қалпына келтіріп, керамикамен қаптауға орын қалдырып қою керек. Мүсінделген қалпақшаның айқын көрінетін экваторы, шайнау бетінде төмпешіктері болуы керек жэне жеткілікті биіктігі болуы керек. Оның өткір жиектері немесе шығыңқы жерлері болмауы керек
|
Қонырмаларды дайындауда қолданылатын негізгі материалдар. Балауызды пластмассаға және металлға ауыстыру әдісі.
Қондырма - тістер тіндерінің жеке бөліктерінің бұзылыстарын қалыпқа келтіру үшін қолданылатын протез. Сонымен қатар қондырмаларды көпір тәрізді және доғалы протездердің тіректің негізі ретінде қолданады. Оларды металл құймаларынан, пластмассалардан, фарфордан, сондай-ақ металл және пластмасса, металл және фарфор комбинациясынан жасайды.
1. Пресс-форманы алу үшін металл тіс-техникалық кюветтер бар. Протездің балауыз репродукциясын кюветте жабыспайтын учаскелер (қармау) болмайтындай негізде сұйық гипспен бекітеді. Содан кейін штамптың екінші бөлігін алады: кюветтер негізінде екінші жартысын киеді және сұйық гипс құйылады.
Гипс кристалданғаннан кейін кюветтер ыстық су құйылған ыдысқа салынады, балауыз балқиды және кюветтер ашылғанда ағады. Содан кейін оларды ыстық су ағысымен жуады.
2. Жоғарғы немесе төменгі жақтың толық протезі үшін мономер қажет, ал орта есеппен 12-14 ұнтақ, 7-8 мл сұйық мономер қажет. Дайын масса біртекті консистенция болуы және қатты қамырдың түрі болуы тиіс.
3. Пластмассаны престеу. Бос полимердің пресс - форманың гипсімен қосылуының алдын алу үшін және керісінше, форманың гипсін престеу алдында пластмассаға ылғалдың түсуі оқшаулағыш лактың ("Изокол") жұқа пленкасымен жабылады; балауызды кюветтен жылы гипске шығарғаннан кейін бірден жағады.
Пластмассаны сауыттан шпательмен шығарып, тістері бар пішіннің жартысына салады (оларды алдын ала мономермен сүрту керек)
|
Металлокерамикалық сауытты бірінші лабораториялық этапта дайындауда қолданылатын құралдар мен аппараттар.
Қалып-өлшемге баға беру
Өлшем массасы қасықта мықты тұрады, протездік тіндердің көріністері анық болулары керек, яғни мойны, тіс аралық кеңістік, жанасусы беттер, альвеолярлық өсінді жақсы көріну керек.
Құрамалы мүсінді құю
Ол үшін қалып-өлшемді ағып тұрған суға жуады. Әрбір егелген тіске міндетті түрде металл штифтерді бір-біріне паралель етіп үшкір ұштарымен қадайды. Осыдан кейін супергипсті қолмен немесе арнайы қондырғыға араластырып мүсін құяды. Қалып-өлшемнен мықты гипстен құрамалы мүсін құяды. Бұл үшін қалып-өлшемдегі егелген тістердің кесу қырларының немесе шайнау беттерінің орталарына метал шифтер орнатылады.
Сауыт қалпақшасын құю кезінде қолданатын қортпаның отырғыштығын болдырмау үшін арнайы лак қолданылады. Тіс штампигінің тұқылына, кемерден асырып лактың алғашқы қабатын жағады. Лактың тістің тұқылына мойын бөлігіне 1-мм жеткізбей жағады.Әрбір жаққан лак қабаты түрлі-түсті болып келеді. Осылайша, мүсінге лактың жақсы әрі біртегіс жағылғандығын тексеру оңай.
Осыдан кейін тіс штампигінің бетін вазелин майымен жұқа етіп жағады. «Воскотоп» қондырғысын белгілі бір температураға дейін қыздырып, балауызды ерітеді. Тістің бетін қажетті қалыңдықта жабу үшін, ертілген балауызға тіс штампигін батырады. Балауыздың қалыңдығы 0,4 мм-ден кем емес болу керек. Қалпақшаны пластмассамен даярлау үшін екі пластмассалық дөңгелек табақшаларды қысқышқа бекітеді де, от жалынында қыздырады. Содан соң дөңгелек терді, мольдинмен, техникалық пластилинмен немесе керамопластпен толтырылған кюветаның үстіне орнатадыда, тіс штампигін молдинге батырады. Дайын болған қалпақшаны штампиктен шешіп алады да, кемерден 0,5 мм жоғары етіп кеседі. Қортпаның отырғыштығын ескеру үшін арналған ішкі қақпақшаны алып тастайды.
Дайын қалпақшаларға балқыған метал ағатын құю жүйесін орнатады. Олар қалпақшаның кесу қырларында немесе шайнау беттерінде орнатылады және балауызды металға ауыстыру үшін арғарай жасалады. Метал-керамикалы протездер құю үшін Ultratec, Wiron-77, Degudent қортпалары қолданылады.
Металды-керамикалық сауттың құйма процесінен кейін өңдеу жүреді, қалпақшаны қалыптық материалдардың қалдықтарынан ағын сумен тазартады, құмсепкіш қондырғыда өңдейді, абрзивтермен қалпақ шаның бетін тегістейді. Қалпақшаның вестибулярлы және бүйір қабырғаларының қалыңдығы 0,3 мм кем болмауы керек, антогонис тістерге дейінгі арасы 2 мм көп емес,бірақ 1,5 мм-ден аз болмауы тиіс. Қалпақшаның шетін тіс тұқылының мойын тұсында шамалай отырып, мұқият өңделеді. Қалпақша мүсінде, кейін ауыз қуысында тексеріледі.
|
Полимеризациялау тәртібі. Кюветадан протездерді алу әдісі
Полимеризация - полимер мен мономерлердің өзара қосылу реакциясы. Полимеризация реакциясының жүруі, үш факторға байланысты мономермен полимердің қосылуы, уақыт, сыртқы энергия (температура). Пішіндік массаны дайындау үшін полимер жэне мономер қолданады. Массаның ісінуі
Полимеризация кезеңдері: 1. Қүм кезеці - үнтакты сұйықтықпен араластырғаннан соц болатын кезец. 2. Жіп тэрізді кезең - масса жабысқақтанып, жіптер пайда болады, аққыштығы жоғары. 3. Қамыр тәрізді кезең - жабыскақтыгы жойылып, пластикалыгы артып, мүсінді пішіндеуге ыңгайлы. 4. Резина тэрізді - алдыңғы кезеңде жасалған пішін бұл кезецде бүзылмайды, пішіндеуге ыңгайсыз. 5. Пластмассаныц қатаюы.
Полимеризация біткеннен кейін бюгельден кюветаны шыгарады. Бюгельден босаған кюветаны пышақ көмегімен екіге болеміз. Пласттмасса сауыты бар бөлікті преске орнатып, қысым астында протезді ғанышпен бірге бөліп алады. Пластмассаныц дүрыс полимерленуі оның физикалық жэне механикалық қасиетін жогарылатуға эсер етеді. Осыдан кейін оның кедір-бүдыр жерлерін тегістеу үшін, ол арнайы өңдеуден өтеді.
|
Супергипс және медициналық гипстың құрамы, қасиеті. Аралас шығарылатын үлгіні құю әдісі.
Супергипс
Заттай шығарылу формасы
Ұсақ дисперсті, ақ немесе сары түсті ұнтақ. 3 кг бойынша герметикалық темір шыныда сақталады.
Тағайындалуы
Сауыт мүсінінің, тіс қатарының жұмыс мүсінін алу үшін және қондырманы, құйылған сауытты, тіс культясын, фарфор, металлокерамикалық сауыттарды, доғалы протез каркасын мүсіндеу үшін қолданылады.
Гипс
Гипс - стоматологиялық өндірісте қолданылатын ең көп таралған көмекші материалдардың бірі.
Бұл сульфатты тұздарға бай немесе ерітінділердің тұндыруынан туындайтын табиғи материал. Табиғаттағы гипс минерал - судағы күкірт қышқылында CaSO4x2H2O кальций тұзы түрінде кездеседі. Ортопедиялық стоматологияда кальцийленген немесе жартылай су гипс (CaSO4) 2xH2O қолданылады. Жартылай су гипс, қоспалардан тазаланған табиғи гипс өндіру үшін, арнайы ұсақтағыш қондырғыларда, гипс диірмендерінде біркелкі ұнтақ ұнтағына ұсақталады. Содан кейін ұсақталған гипс дигидорларға (гипс пештеріне) жүктеледі және 10-12 сағат бойы 140-190 ° температурада жұмыс істейді. Өрттің температурасына, қысымға, уақытқа байланысты әр түрлі гипс алу дәрежелері беріктендіру және беріктігі бойынша ерекшеленеді.
Гипс мүсін, алдыңғы жасанды тістер жэне кламмерлер кюветаның негізінде қалады, ал бүйір азу тістер кюветаның жоғарғы екінші жағына көшеді - аралас (комбинирленген) эдіс; Тікелей немесе тура эдіс, базис ретінде каучукті қолданғанда колданылған. Қазіргі кезде бұл әдісті алынбалы протез тіс доғасының алдынғы бөлігінің ақауын толтыруда колданылады. Егерде алдыңғы тістер жасанды иексіз түрде орналастыратын болса. Кері эдіс жасанды тістер жасанды қызыл иекке кондырылатын жағдайда колданылады. Аралас (комбинирленген) әдіс, алдыңғы жасанды тістер кызыл иексіз, ал бүйір тістер - жасанды қызыл иекке орналасқан жағдайда колданылады.
|
Қондырманы ұсақтау және жылтырату
Пластмассадан жасалған сауытты егеумен өңдейді, осыдан кейін шлифмоторда не бормашинада егегіш қағазбен қалған іздерді тегістеу үшін сауыттың сыртқы бетін тегістейміз. Пластмасса сауыттың сыртын тегістеп болғаннан кейін, оны жылтыратуға кіріседі (полировкалау) ол үшін шлифмотордың үштығына киіз фальц орнатып, ағын сумен араласқан пемза жағылады. Сауытқа да пемза жағылады. Сауыт қызып кетпеуі үшін, оны үзіліспен фальцке тақаймыз жэне тез уақыт арасында пемза массасын жағу керек. Соңғы айнадай жарқырауды жүмсақ щетка жэне бормен су қоспасы арқылы береді.
Жылтырату дегеніміз, соңғы қалындыққа немесе протезді ең жіңішке деңгейге дейін жүкарту ісі болып табылады. Металл протездерді жылтырату пластмассадан жасалған протездерден өзгеше болады. Керамикадан жасалган тістерді жылтыратуға "зер (глазурь)" есімі берілген. Жылтырату ісіндегі негізгі мақсат протездің сыртқы беті тегістеліп жүқартылып, жылтырақ күйге келтіру. Протездерді өңдегенде ең қолайлысы - жылтырату шарық моторы. Жылтырату шарық моторы электрлі, осьтері сыртқа қарай үзартылған конус түрінде. Бүл оське жылтырату жабдықтары кигізіледі.
Жылтырату ісінде қолданылатын жабдықтар
а) Киіз, жүн немесе кылдан дайындаған, жүқартқыштық эсері өте аз конус, цилиндр жэне диск түрінде болады. Тура ортасында моторга тагылатын тесігі болады. б) Қара қыл щетка. Дөңгелек тақтайдың айналасында °Рналасады. Әртүрлі диаметрде болады. Жал пақ беттерді
жылтыратуға жалпақ щеткалар, ал енсіз болғанда конус түрінде болады. с) Ақ қыл щетка. Қара щеткаға үксас, айырмашылығы жұмсақ. Жылтырату күші қара щеткаға салыстарғанда аз. д) Мақта щетка. Жүмыр біліктің айналасына мақта жіптер бекітіледі. Жылтырату да қолданылады. е) Шүберектен жасалған щетка. Мақта жіптерінің орнына шүберек материал түрінде болады. Шүберек түрінде болған щетка жалпақ беттерді жылтыратуға арналған.
|
Металлокерамика сауыт астын егеу әдісі. Қызылиекмаңы керітпелерінің әртүрлілігі. Металлокерамикалық сауыт асты қалып алу әдісі. Металлокерамикалық сауытты бірінші клиникалық этапта дайындау кезінде жіберілетін мүмкін қателіктер және оларды жою.
Паз жасау
Вестибулярлық және ауыз жағынан препараттау
Шайнайтын (кесетін) жағынан тіндерді алып тастау
Байланыс беттерін тегістеу
Қызыл иектің ретракциясы
Кемерді қалыптастыру
Мәрелік өңдеу
Ортопедиялық стоматологияда науқасқа көпіртәрізді металокерамикалық протез жасау
кезінде өте жиі кездесетін дәрігерлік қателікке Тірек тістерді егеу ережесін сақтамау нәтижесінде болатын асқынулар Тірек тістердің қатты тіндерін керектен тыс, терең егеу ұлпаның термиялық күйігіне, жарақаттық пульпитке, тіптен ұлпа некрозының дамуына себепші болуы мүмкін. Сондықтан тістерді металокерамикалық көпіртәрізді протездерге арнап егегенде конвергенция бұрышы 5-8° - тан аспау қажет, ал ол тірек тістердің саны мен биіктігіне байланысты
Қателіктердің ішінде асқынуға ең жиі себеп болып протездің көрсетілгеннен кең болып дайындалуы. Протезге арнап тісті егеу барысында режимдерді қатал сақтау қажет және қатты
тіндердің қауіпсіз аймақтарын білу қажет. Ұлпаны жансыздандыру рентген түсірілімдерінен кейін және диагностикалық бақылаудан кейін жасалады. Тістің мойын бөлігіне кертпе жасалмауы да үлкен қателіктерге жатады. Тіректі тістерге конус пішінінің үлкен болып егелуі
|
Қондырманы цементке бекіту
Пластмасса сауытты бекіту үшін оны алдымен спиртпен жэне сутегінің асқын тотығымен өңдеп, тірек тіске кигізіп, айнаның көмегімен сауыт шетінің тістің мойын бөлігіне тығыз отыруын антогонист тіспен орталық окклюзиядағы байланысын, астыңғы жақ қозғалысына әсерін тексеру керек. Кедергі келетін нүктелерді көшірме қағаз жэне резина диск көмегімен алып тастайды. Сауыт түсіне қарау керек. Осы талаптарға сәйкес болса, онда пластмасса сауытты цементке бекітеді. Ол үшін сауытты спиртпен жэне сутегінің асқын тотығымен өңдейді. Сутегі асқын тотығымен тіректік тісті сауыт пен тірек тісті қүрғатып, цементпен тірек тіске бекітеді
|
Металлокерамикалық сауытты қолдануға негіздеме. Металлокерамикалық сауыт асты егеу қажет құралдары. Металлокерамикалық сауыт асты қалыпта қолданылатын қосымша материалдар.
керме доңғалақ тәрізді бормен немесе вестибулярлық жағынан 1,5 мм тереңдікке дөңгелек тәрізді пішінді фасонды қалпақшамен қалыптасады. Вестибулярлық және аспан жағынан кертпелер қосылады
Бороздалар түйіспелі бетінен 1,5 мм тереңдікте жасайды, содан кейін олар ауыз және вестибулярлық жаққа өтеді
Алдымен конус тәрізді немесе цилиндрлік бор (Алмаз жабыны бар) мойыннан бастап, вестибулярлы беткейден ауыз қуысына дейін 2-3 тік кертіктерді қалыптастырады.
Тік және көлденең пазалар жасайды. Алдымен иектің шетінен 0,5 мм-ге кетеді және тереңдігі 0,8 мм вестибулярлы және ауыз жағынан тік кертпелерді қалыптастырады, содан кейін окклюзиялық жағында кертпемен жалғанады. Содан кейін байланыс бетінен 1,5-2 мм-ге шығып, көлденең кертпелер жасайды
|
Металды штампты сауытты қолдануға негіздеме.
Паркер әдісі.
Паркер - шомбал қуыс денелі негіздемесі жэне оган кіріп түратын цилиндрі бар аспап. Қуыс мольдинмен немесе ысытылмаган кау- чукпен толтырылады. Алғашқы штампталган гильза күйдірілгеннен кейін бірінші қүйылған металды штампикке кигізіліп, мольдинге батырылып, цилиндрді балгамен ұргылау арқылы, я болмаса тіссауыттарын штамптауға арналған тіс техникалық преете соңгы штамптауды жүзеге асырады
ММСИ әдісі: Алдын-ала штамптау жоғарыда жазылған эдіспен жүргізіледі. Металды контрштампты келесі эдіспен алады. Жеңіл балқитын бірінші кұйылған металл штампик тістің шайнау немесе тандай беттері жэне кесу қырларын ашық қалдырып, лейкопластырмен жабады. Түбі ашылатын арнайы кюветаға, балқытылған тез балқығыш металл құйылады да, оған пластырьмен оралған штампикті шайнау бетімен батырады. Металл қатқан соң, оны штампикпен бірге суырып алып, 2-3 бөлікке бөледі. Металды штампиктен пластырьды алып, оған алғашқы штампталып күйдірілген қауызды кигізеді де, жиналған контрштамп арнасына салып, оны қайтадан кюветке орналастырады да, штампты балғамен ұрғылап, соңғы штамптауды жүргізеді
Соңғы штамптаудан кейін металды штампикті қыздыру арқылы тіссауытын шешіп алады. Тіссауытты мойын тұсы шекарасынан кеседі, гипстік штампикке кигізеді де, тіске орнату үшін клиникаға жібереді.
|
Пластмассалық сауытты соңғы клиникалық және лабораториялық кезеңде қолданылатын құралдар. Кюветадан пластмассалық сауытты алу әдісі. Пластмассалық сауытты ұсақтауда қолданылатын материалдар мен әдістер.
Пластмассалық сауыт жасаудың соңғы клиникалық кезеңі:
Пластмассалық сауыттың соңғы полировкасы мен шлифовкасы және егелген тіске цементпен
бекіту.
Пластмассалық сауыт жасаудың соңғы лабораториялық кезеңі: Соңғы полировка мен шлифовка.
Мүсінделген балауыз композицины кюветаға гипстеу оны кюветаға орналастыру мен балауызды ерітуден түрады. Су мен гипсті араластырып, кюветаның бір бөлігін гипспен толтырып, мүсінделген тіссауытты оның мойын бөлігіне дейін батырады. Гипс қатқаннан кейін, кюветаны суық суда 10 минут уақыт суға қанықтырамыз. Осыдан кейін, кюветаның екінші жартысын орналастырып, оны сумен араласқан жаңа гипспен толтырады. Кюветаны бюгель рамаға қысып бекітеді. Гипс қатқаннан кейін бюгель рамамен кюветаны ыстық суға салып қайнатамыз. Келесі кезең, бюгель рамадан кюветаны шыгарып, кюветаны ашып, балауыздың калдықтарын ыстык сумен шайып, оны кептіріп, окшаулайтын лакты жагады. Осыдан кейін полимеризация процесін жүргізу үшін дайындық жүмыстарын жүргізеді.
|
Металлдық штампты сауытты дайындаудың клинико-лабораториялық кезеңдері.
2. Зертханалық кезең.
Мойынды нақыштау және контурлау.
Қалыпталған тәж дайындау үшін гипс тісінің тамырының асты бөлігін дайындау:
а-тістің мойнын скальпельмен нақыштау; Б - мойын контуры анық шектелген тірек тістің түрі; в-мойнын химиялық қарындашпен белгілеу.
Артикуляторда (окклюдаторда) тіркелген гипс модельдері дайындалған тістің антагонистермен ыдырау дәрежесін тексереді және тексереді. Көз скальпельмен мойын контурының айқындығын бұзатын гипсті алып тастайды, ол химиялық қарындашпен көмкеріледі және гипс штампының апроксимальды жақтары бойынша сепарация жасалады.
Қабықтың анатомиялық пішінін балауызбен модельдеу.
Моделдеу үлгілеу балауыз көмегімен оны гипс дақылына біртіндеп еріту және вестибулярлы, содан кейін ауыз, шайнайтын және апроксималды беттен бастап тістің коронкалық бөлігінің барлық желілері мен формаларын біртіндеп қалпына келтіру жолымен жүргізіледі. Балауыз 1 - 1,5 мм мойын сызығына жетпеуі маңызды, әйтпесе мойынның көлемі ұлғайтылады және тәж оны тығыз ұстамайды. Эмальданған тіс көлемі бойынша металл қалыңдығына қалпына келтірілетіннен аз болуы тиіс.
Гипс штампын жасау.
Гипс моделінен тегіс ара көмегімен гипс штампын кеседі, диаметр бойынша штамп төменде мойын диаметріне тең болуы тиіс. Штампиктердің дайындамаларын 5 - 10 минутқа суық суға түсіреді.
Металл ШТАМП дайындау.
Гипс дайындамасын металл штампқа ауыстыру үшін екі жартыдан тұратын арнайы гипс нысаны дайындалады. Форманы дайындау үшін ені 5 - 6 см, борт биіктігі 2 см және ұзындығы 15 - 20 см немесе одан көп металл рамка қызмет етеді. Гипсті араластырады,рамкаға құяды және оның бетін ылғалды шпательмен тегістейді.
Штамптардың дайындамалары суық судан алынады және гипске апроксимальды жағымен жартыға, бір-бірінен 0,5 см қашықтықта салынады, гипс қатқаннан кейін пішін Рамадан босатады, бетін салыстырады және қырлы бөрененің шетіне екі конустық ойық жасайды. Бөренелерді бірнеше минутқа суық суға түсіре отырып, нысанның екінші жартысын алу үшін оны 2-3 см гипс құяды. Гипс қатқаннан кейін пішін ашылады, штамптардың дайындамалары жойылады, қалайы негізге жақын кеңейтіледі, содан кейін форманың екі жартысы бар конустық шығыңқы бойынша қосылады. Жеңіл балқитын металл ағаш сабы бар арнайы қасықта балқытылады және тесік түрінде бар штампыларда құяды. Металл салқындағаннан кейін пішінді ашып, құйылған металл штамптарын алып тастайды.
Гильзаны іріктеу және оны алдын ала қалыптауға дайындау.
Тістің мойынына тең диаметрлі стандартты гильза алынады. Егер мұндай гильза болмаса, онда бар гильзаны "Самсон" немесе "Шарп"аппараттарында созады. Дұрыс дайындалған гильза металл штампына әрең тартылады. Гильза күйдіреді.
Металл тәжін алдын ала қалыптау.
Осыдан кейін техник гильзаны алдын ала өңдеуді балға арқылы жасайды. Гильза қайтадан күйдіреді. Содан кейін бірінші штамптың көмегімен қорғасын пластинкада шайнайтын беттің немесе штамптың кесетін шетінің түріне сәйкес келетін шағын тереңдікті Қағады. Гильзаны штампқа кигенде, оны гильзаның түбінде тіс беті пішінінің алғашқы іздері пайда болғанға дейін қорғасын пластинканың түзілген тереңдігіне салынған гильзаға балғамен теседі. Осыдан кейін гильзаны қайтадан күйдіреді және коронкаларды қалыптауға кіріседі.
Металл тәжін соңғы қалыптау
Клиникалық кезең.Клиникалық жағдайға байланысты орталық окклюзияны немесе жақ сүйектерінің орталық арақатынасын анықтау .
|
Ыстық пластмасса полимеризациясының қату тәртібі. Ылғалды ортада полимеризациялау шарты.
Пластмассамен кюветті қалыптағаннан кейін 50-ден 80 градусқа дейін, содан кейін 60-70 минут бойы 100 градусқа дейін қызады. Салқындату біртіндеп бөлме температурасында немесе сол суда жүргізіледі. Егер өте төмен температурадағы суда күрт суыту жүргізілсе, онда пластмасса микрожарықтар береді.
Кеуектілік түрлері:
1.газды
Пластмасса қалыңдықта көпіршіктер түрінде, төменгі жаққа протездер жасау кезінде пайда болады.
Себебі-мономер артық алынған және полимерлеу технологиясы бұзылған кезде масса ішінде мономердің булануы.
2.сығылу кеуектілігі
Протез бөлігінің ақауы түрінде соңғы және сарқылған бөліктерінде байқалады.
Себебі-қалыптау кезінде пластмассаның төмен қысымы, пластмасса қамырдың жеткіліксіз мөлшері.
3.түйіршіктелген
Бор жолақтары, дақтары бар; бұйымның жиегінде жиі орналасады.
Себебі-мономердің жетіспеушілігі. Мономер буланады, полимердің түйіршіктері жеткіліксіз байланысты болады, пластмассаның беті күңгірт түрге ие болады.
Қолдану-ішінара және толық алмалы-салмалы пластина протездерінің базистерін жасау.
Ыстық қатайтылған пластмасса өкілдері:
- Этактил,
- Фторакс
- Бакрил
- Акрел,
- Акронил.
Полимерлеуді жүргізу кезінде уақыт факторы және сыртқы температуралық әсер айнымалы және өзара тәуелді шамалар болып табылады.
Сыртқы энергия көзі мен базистік пластмассаның полимер-мономерлік композициясы арасындағы байланыстырушы буындар (жылу тасығыштар) ретінде су немесе ауа пайдаланылады (арнайы әдебиетте мұндай жағдай мынадай терминологияға ие: "ылғалды орта жағдайындағы полимерлеу", "құрғақ орта жағдайындағы полимерлеу").
Ылғал орта жағдайында полимерлеу, яғни ашық немесе жабық су моншасы (су ыдысының қақпағы онда қосымша қысым жасауға мүмкіндік бергенде) полимерлеудің дәстүрлі (классикалық) тәсілі болып саналады. Сыртқы энергия көзі газ жанарғы немесе электр плитасы болып табылады, оған суы бар және полимер-мономерлік композицияны қалыптағаннан кейін онда болатын гипсті пресс-формамен (кюветпен) сыйымдылық орналастырылады.
Қатаюдың дәстүрлі әдісін қолданғанда осы үдеріске температуралық әсер ету масса орналасқан кюветтерді біртіндеп қыздыру кезінде суы бар сыйымдылыққа батыру арқылы жүзеге асырылады. Судың қызуы кезінде температураның өзгеруі қататын полимер-мономерлік композицияда уақыт бойынша сәйкес келмейтіндігін ерекше атап өткен жөн
|
Металдық штампты сауыт асты егеуде қолданылатын абравизтеу құралдары.
Алмазды
Заттай шығарылу формасы
Диаметрі 12-20 мм алмазды дискілер, жалпақ, 1-2-3 жақты жабындысы бар. Алмазды бастарының диаметрі 0,8-6 мм, әртүрлі пішінді шар тәрізді, цилиндрлі, конусты, дискілі
Тағайындалуы
Тістің клиникалық сауытының қатты тіндерін егеу үшін және металл, металлокерамикалық протез беткейін өңдеу үшін қолданылады. Тіке және бұрышты наконечниктер үшін арналған
|
Кюветаға балауызды композицияны гипстеу технологиясы
Гипсовканың тура әдісі. Модель окклюдатор немесе артикулятордан бөлінеді, оның негізін кюветтің негізінің шеткі жасанды тістердің деңгейінен сәл жоғары болатындай етіп кеседі. Гипс тістерінің бір бөлігін кламмердің иығын ең жақсы бітеу үшін кеседі. Модельді ылғалдайды, гипсті араластырады;оларға кюветтердің негізін толтырады және оған модельді кюветтің түбіне дейін негіз етіп салады. Ығыстырылған гипстен вестибулярлық бетті, алдыңғы тістердің кесетін шеттерін және бүйір тістерінің шайнайтын бетін жабады. Тек жоғарғы және төменгі тістердің көктегі беті бос қалады. Барлық табиғи және жасанды тістерді жабатын гипсті Білікше, ұстамай, жеткілікті берік, тегіс және тегіс болуы тиіс. Гипс қатқаннан кейін одан кюветтің түбін тазартады, гипстің басқа бөлігінен оқшаулау үшін суық суды бірнеше минутқа түсіреді және кюветтің жоғарғы бөлігін қақпақсыз қояды. Кюветтердің жоғарғы бөлігін ауа көпіршіктерінің пайда болуының алдын алу үшін кюветті үнемі сілкіп сұйық гипспен толтырады және қақпақпен тығыз жабады; артық гипсті алып тастайды. Гипс қатқаннан кейін кюветті абайлап ашады, ол үшін екі жартысының арасына шпатель немесе гипс пышағы салынады және иінтіректі қозғалыстар жасайды. Тек гипс іздері бар кюветтердің жоғарғы бөлігін абайлап шешеді, төменгі бөлігінде гипс білікшесімен жабылған тістері мен кламмерлері бар Үлгі қалады.
Жасанды тістердің ауыз беті гипстен бос. Кюветтердің екі бөлігін да тығыз емес жалғайды, арнайы торға орналастырады, оны рычагтың көмегімен қайнаған суы бар ыдысқа түсіреді және балауыз толық ағып кеткенше ұстайды. Кюветті ашып, екі жартысын балауызды түпкілікті жою үшін қайнаған судың көп емес ағысымен жуады.
Гипсовканың кері әдісі. Пластмассадан протездер жасау үшін гипсовканың кері әдісі қолданылады. Бұл үшін гипс тістері вестибулярлық жағынан скоспен модель деңгейіне дейін кесіледі. Сондай-ақ, кламмер иығын босату үшін кламмер таситын тістерді кеседі және модельді бірнеше минутқа суға батырады. Гипсті араластырады, оларға кюветтің жоғарғы бөлігін толтырады және оған модельдің негізін жасанды иекке дейін салады. Гипстің қатаюынан кейін оны кюветтің жоғарғы жиегінің деңгейінде кеседі, ал балауыз базис тістері, кламмердің иықтары және жасанды қызыл иек кюветтің жиегінен жоғары көтеріліп, гипстен бос қалады. Кюветтердің жоғарғы бөлігі қайнатылған модельді суық суға бірнеше минутқа орналастырады. Содан кейін оның негізін салып, қақпақты шешіп, кішкене бөліктермен кюветтің негізін гипспен толтырады, ауа көпіршіктерін алып тастау үшін үстелге сәл дөңес болады. Табаны жиегіне дейін гипспен толтырып, қақпақты тығыз салады, бұл ретте гипстің артығы сығылады. Гипс қатқаннан кейін кюветке балауызды жұмсарғанға дейін қайнаған суға салынады, кюветті судан алып, оны шпательдің иінтіректі қозғалысымен ашады, жұмсартылған балауызды алып, қайнаған сумен суарып, кюветтерден балауызды толығымен ерітеді. Кюветтер негізіне жасанды тістер мен кламмерлер өтеді,контркюветте гипс үлгісі қалады.
Гипсовканың аралас тәсілі. Бұл әдіс алдыңғы тістерді қою кезінде қолданылады
Дайындалған модель алдын ала гипспен толтырылған кюветтерді негізге салады. Жасанды иексіз қойылған алдыңғы тістер гипс білікшесімен жабады, ал бүйір тістері кері гипсілгенде бос қалдырады. Негізі кюветтерді бірнеше минутқа суық суға салып, оған кюветтердің жоғарғы бөлігін жабады, қақпақсыз, сұйық гипспен толтырып, қақпақпен жабады. Гипс қатаюдан кейін балауыз балқиды.
Кюветтер негізінде гипс үлгісі, алдыңғы гипс және жасанды тістер, сондай-ақ валикпен қапталған кламмер қалады, ал контркюветке Сағыз тістері мен жасанды иектің іздері өтеді.
|
Металды штампты сауытты дайындауда үлгіні құю әдісі. Гипс, құрамы қасиеті
Балауызды металға ауыстыру процесін құйма дейді. Қүю процесі екі эдіспен іске асады: - Балауыздан жасалған композицияны отқа төзімді қалыптық материалмен қаптап құяды. - Отқа төзімді мүсіндерден балауыз композицияны ажыратпай құяды. Даярланған қалпақшаларға балқыған металл ағатын қүю жүйесін орнатады. Олар қалпақшаның кесу қырларында немесе шайнау бетінде орнатылады (сурет 118, л) жэне балауызды металға ауыстыру үшін одан арғы айла-амал жасайды. Металды-керамикалы протездер қүю үшін Ultratec, Wiron-77, Degudent қорытпалары қолданылады. Металды-керамикалық сауыттың кұйма процесінен кейін дайын болған қалпақшасын өңдеу үшін, қалпақшаны қалыптық материалдардың қалдықтарынан ағын сумен тазартады, құмеепкіш қондырғыда өндеп, абразивтермен қалпақшаның бетін тегістейді. Қалпақшаның вестибулиярлы жэне бүйір қабырғаларынын қалыңдығы 0,3 мм кем болмауы керек, антогонист тістерге дейінгі араеы 2 мм көп емес, бірақ 1,5 мм-ден аз болмауы керек.
Гипс кұрамы қасиеті
Гипс - стоматологиялық өндірісте қолданылатын ең көп таралған көмекші материалдардың бірі.
Бұл сульфатты тұздарға бай немесе ерітінділердің тұндыруынан туындайтын табиғи материал. Табиғаттағы гипс минерал - судағы күкірт қышқылында CaSO4x2H2O кальций тұзы түрінде кездеседі. Ортопедиялық стоматологияда кальцийленген немесе жартылай су гипс (CaSO4) 2xH2O қолданылады. Жартылай су гипс, қоспалардан тазаланған табиғи гипс өндіру үшін, арнайы ұсақтағыш қондырғыларда, гипс диірмендерінде біркелкі ұнтақ ұнтағына ұсақталады. Содан кейін ұсақталған гипс дигидорларға (гипс пештеріне) жүктеледі және 10-12 сағат бойы 140-190 ° температурада жұмыс істейді. Өрттің температурасына, қысымға, уақытқа байланысты әр түрлі гипс алу дәрежелері беріктендіру және беріктігі бойынша ерекшеленеді.
|
Пластмассалық сауыт асты тістің сауытты бөлігінің культясын үлгілеу әдісі. Стоматологиялық протезді дайындауда қолданылатын кювета конструкциясы
Кювет төрт бөліктен тұратын шағын металл қорапты білдіреді: негіз, алмалы-салмалы түбі, контрасы және алмалы-салмалы қақпағы. Контр-бұл екінші жарым кюветтер, негіздің жалғасы. Кюветтің негізінің контурымен дәл қосылу үшін оның бүйір жағында екі ойық бар. Оның жоғарғы бөлігі болып табылатын кюветтер контрі тек айырмамен негізі сияқты салынған, контр қабырғалары біршама төмен, ал бүйір қабырғаларында паздардың орнына кюветтер негізімен қосылу үшін шығыңқы жерлер бар. Қабырға қалыңдығы мен түбі 3-4 мм
|
Төменгі жақ қозғалысын келтіретін аппараттар
Төменгі жақтың қозғалыстарын келтіретін аппараттар окклюдатор мен артикулятор.Төменгі жақтың қозғалысын тек қана тік бағытта қайталайтын, яғни ауызды ашып - жабуға сай келетін аппарат окклюдатор деп аталады. Ол сымнан иілген, немес құйылып жасалған екі рамадан тұрады. Төменгі рама 100 – 110 С иілген ал жазық болып келеді де екі рама бір – бірімен шарнирлі бекіспен бекиді. Окклюдатор мен алмалы салмалы протезді жасак кезінде қолданылады. Ол тек қана тік бағытта қозғалыс жасағандықтан науқастың шайнау аппаратының жеке биомеханикалық құрылысына сай тістердің формасын, тіс доғасының формасына және төменгі жақтың барлық қозғалысын қайталап (ашып – жабуды, алға – артқа, оңға - солға) алатын аппаратты артикулятор деп атайды. Артикулятор универсальді және орташа немесе қарапайымдатылған болады.Универсальді артикулятор. Артикулятордың бұл түрі тіс протездерін жасауға диагностикалық және зерттеу мақсаттарына қолданылады. Артикулятордың құрылысы төменгі жақтың жеке қимылдарын қайталауғы негізделіп жасалған, яғни төменгі жақ самай буынына ұқсас етіп жасалған. Артикулятордың буыны не болмаса біріккен жері төменгі және жоғарғы рамаларды бір – бірімен байланыстырып, бір – біріне қатысты қимылдар жасауғы ықпал етеді.
Артикулятордың ең типті өкілі Гизи және Хайт артикуляторлары.Оларды негізгі екі рамадан – жоғарғы жне төменгі, аппараттың буын бірлестігінен (+1С-тан, -60С-қа дейін және –1С – 30С-қа дейін буындвқ жол жасай алады) және бүйірлі буын жолын жасайтын қондырғыдан, бүйірлі күрек тістік жол жасайтын (күрек тістік алаң) аппаратын, окклюзиялық жазықтық пен ортанғы сызықты көрсететін қондырғыдан тұрады.Әрбір артикулятордың үш тірек нүктесі болады: екеуі буын аймағында, біреуі күрек тістің алаңында. Күрек тістік алаңға бекітілген штифте орталық сызықты көрсететін қондырғы бар. Әрбір буын арасымен буыннан орталық сызықты көрсететін қондырғы арасындағы ара қашықтық 10 см-ге тең.
|
Үлгіні құю әдісі
Гипс моделін алу әдісі-бұл процесс неге және модельді құю деп аталады сұйық гипспен көшірме немесе бедер құю.
Үлгіден соқырларды жеңіл бөлу үшін оны оқшаулағыш заттармен жабу қажет. Осы мақсатта суреттің бетіне жағылатын бірқатар заттар қолданылады. Ол үшін сабын спирті, керосин және басқа да заттар ұсынылған. Алайда тәжірибе көрсеткендей, кез келген оқшаулағыш зат соқыр қабатты қалдырады, соның салдарынан дәл емес үлгі алынады. Сондықтан желімделген соқырларды 6-8 минутқа суық суға түсіру керек; ол барлық тесіктерді толтырады, соның арқасында модель гипсі соқыр гипсімен қосылмайды.
Гипс моделінің беріктігі үшін, олар соқырларды құятын, қаймақ консистенциясы болуы тиіс.
Соқырлар гипстің аздаған бөлігін құя бастайды және оны алдымен соқырдың ең дөңес бөлігіне құяды. Соқыр ауа көпіршіктерін жою үшін шайқалады. Бұл барлық соқырлар гипспен толтырылғанша қайталанады
|
Артикуляция окклюзия түсінігі
Артикуляция дегеніміз шайнау бұлшық еттерініц көмегімен төменгі жақ сүйегініц жоғарғы жақ сүйегіне қатысты барлык бағыттағы қозғалысы мен орналасуы. Окклюзия дегеніміз, коп не аз уакыт ішінде тіс қатарларыныц немесе белгілі бір жеке антогонист тістер топтарыныц тістесуі. Окклюзия артикуляцияныц жеке дара корінісі болып қарастырылады. Артикуляция деген үғым төменгі жак сүйегініц шайнау кимылдарымен қатар, оныц сөйлеу, есінеу кезіндегі кимылдарын да білдіреді. Окклюзия түрлері Окклюзияныц негізгі төрт түрі бар: 1) Орталык окклюзия; 2) Алдыңғы окклюзия; 3) Оц бүйір окклюзия; 4) Сол бүйір окклюия.
Орталык окклюзия антогонист тістердің ең коп нүктелерінде бір- бірімен жанасуы (сурет 10). Бұл ұғым ортогнатиялық жэне тік тістемде салыстырмалы түрде түсіндіріледі. Тістемнің баска түрлерінде оның жеке белгілері (орта сызықтың сэйкес келуі, буын бастарының орналасуы жэне т.б.) басқаша болуы мүмкін, бірақ орталық окклюзияның негізгі белгісі - түйісу санының көптігі, шайнау жэне самай бүлшық еттерінің біркелкі жиырылуының сақталуы болып табылады. Ортогнатиялық тістемнің орталык окклюзия кезіндегі сипаттамасы төмендегідей.
Орталык окклюзияда беттің орта сызығы орталык күрек тістердің ортасымен өтетін сызыкка сэйкес келеді. Буынның басы буын төмпешігінің негізінде орналасады. Осы кезде екі симметриялы орналасқан шайнау жэне самай бүлшық еттерінің бір мезгілде жэне біркелкі жиырылуы байқалады. Алдыңғы немесе сагиталды окклюзия кезінде төменгі жақ сүйегінің алға қарай ығысуы байқалады. Бүл латералды қанатты бүлшық еттердін екі жакты жиырылуы нэтижесінде болады. Беттің орта сызығы күрек тістердің арасынан өтетін орта сызыққа сэйкес келеді. Шықшыт буындарының бастары алға ығысып, буын төмпешіктерінің ұшында орналасады
Бүйір окклюзия төменгі жақ сүйегінің оңға (оң окклюзия) немесе солға (сол окклюзия) ығысуында пайда болады. Төменгі жак сүйегінің оңға ығысуында жылжыған қапталда буын басы өз осін айналып, орнында қалады. Сол жақтағы буын басы буын төмпешігінің шыңына жақындайды. Бүйір окклюзия қарама-қарсы жақтың латералды бүлшық еттерінің жиырылумен жүзеге асады, мысалы: оң бүйір окклюзия қарама-қарсы сол жақтағы латералды қанатты бүлшық еттердің жиырылуымен, ал сол бүйір окклюзия керісінше - оң жақтағы латералды канатты бұлшык еттің жиырылуымен сипатталады.
|
Пластмассалық сауыттың түсін анықтау әдісі
Пластмасса сауыт, егер мойын немесе басқа реңктің кесетін шеті тістің барлық бетіне қарағанда екі түсті болады. Бұл үшін тістің барлық вестибулярлы беті ашық болатындай кюветке гипс салады. Пластмасса түсі бойынша белгіленген тістің түсіне сәйкес екі түсті араластырады. Негізгі түспен қалыптасады. Целлофанмен нығыздалғаннан кейін (гипсті оқшаулау үшін) шпательдің таза ұшымен пластмассаның бір бөлігін мойынның немесе сауыттың кесетін шетіндегі аймағын алып тастайды және осы жерге басқа түсті пластмассаны реңге салады. Оның мөлшері негізгі пластмассаға түспеуі керек.
Дайын пластмасса сауыт бірінші үлгіден алынады, өңделеді және екінші гипс моделіне сәйкестендіріледі. Дайын сауытты әрлеуден және жылтыратқаннан кейін ауыз қуысында сіңіру және бекіту сәтіне дейін суда сақталады.
|
Гипс құрамы қасиеті
Гипс - стоматологиялық өндірісте қолданылатын ең көп таралған көмекші материалдардың бірі.
Бұл сульфатты тұздарға бай немесе ерітінділердің тұндыруынан туындайтын табиғи материал. Табиғаттағы гипс минерал - судағы күкірт қышқылында CaSO4x2H2O кальций тұзы түрінде кездеседі. Ортопедиялық стоматологияда кальцийленген немесе жартылай су гипс (CaSO4) 2xH2O қолданылады. Жартылай су гипс, қоспалардан тазаланған табиғи гипс өндіру үшін, арнайы ұсақтағыш қондырғыларда, гипс диірмендерінде біркелкі ұнтақ ұнтағына ұсақталады. Содан кейін ұсақталған гипс дигидорларға (гипс пештеріне) жүктеледі және 10-12 сағат бойы 140-190 ° температурада жұмыс істейді. Өрттің температурасына, қысымға, уақытқа байланысты әр түрлі гипс алу дәрежелері беріктендіру және беріктігі бойынша ерекшеленеді.
|
Үлгілерді бекіту әдісі окклюдатор тістемде
Ретромолярлы аймаққа көңіл бөлген жөн, өйткені оны төменгі жаққа протез шекарасын кеңейту кезінде колданылады. Бұл тығыз және фиброзды немесе жұмсақ және батыңқы болуы мүмкін, бірақ эр жағдайда оны протезбен жабу керек.
Бекіту дегеніміз, бұл протезді тыныштық жадайда ауыз қуысында көмекші қозғалыстарды қолдану аркылы бекіту. Протездің бекуі ауыз қуысының анатомиялық жағдайына, шырышты қабаттың түріне және қалып-өлшем алу әдісіне байланысты.
Протезді бекіту әдістерін механикалық, биомеханикалық, физикалық және биофизикалық деп бөледі.
Механикалық бекуде пластиналық және шиыршық серппелерді қолданады. Оларды қолданудың кемшіліктеріне, альвеолды өсінді мен қатты таңдайға тұрақты күш түсуі, бүлшық еттердің тұрақтықысым әсерінде болуы, астың тұрып қалуы. Бұл әдіске теменгі протезге салмағы жоғары металды енгізу арқылы оны салмақтандыру, протезді, сүйек ішілік имплантанттармен бекіту жатады.
Биомеханикалық бекітуге анатомиялык ретенция, қызыл иектік кламмерді қолдану жатады. Төменгі протездерді бекіту үшін Кеммени пелоттары колданылады.
Физикалық бекіту әдістеріне магниттерді және теріс қысымды кеңістікті қолданады. Бұл теріс қысымды алу үшін протез негізінің қатты таңдайға қараған бетінде камера жасалады. Ауыз қуысына кіргізгеннен кейін протезді таңдайға кысып, камерадан ауаны ығыстырып шығарады, эластикалық тіндер протезді кері итереді. Осының есебебінен камерада теріс қысымды кеңістік пайда болады.
Бұл әдіс кемшіліктеріне байланысты қолданылмайды. Оларға камераның астындағы шырышты қабаттың өзгеруі, жарақаттың пайда оолуы, протездің тұрақты түрде жабысып түруы жатады.
Соңғы жылдары физикалық биологиялық бекіту әдісі кеңінен қолданылып жүр. Оның мәні протездің бекітілуі, адгезия мен Функционалды сорылу негізінде жүзеге асады. Tiс протезінің адгезиясын камтамасыз ету үшін, протез бетімен протез орныньщ бетінің сәйкес келуі керек. Ауыз қуысының шырышты қабыгының макро ғана емес, микрорельефі де протез негізінде өз суретін табуы керек. Сілекейдің жұка қабатымен бөлінген протездің жақта ұсталып тұруын қамтамасыз ететін конгруентті беттер арасында молекулалық жабысу күші пайда болады. Жабысу күші кілегейлі қабықтың микрорельефінің қайталауына және протез орнының аумағына байланысты. Кейбір зерттеулердің көрсетуінше 200-300 граммнан аспайтын жабысу күші, протездің тыныштық жагдайда бекітілуіне жеткілікті болғанымен, шайнау қысымы кезінде жеткіліксіз болады.
|
Пластмассалық сауыт асты егеуге қажетті құралдар. Пластамассалық сауыт асты егеу әдісі
1.Тістің ішкі және вестибулярлы бетін егеу
Карборунд не алмас бұрғылар,өрнекті жұмыршақ
тастармен егелеймиз.
2.Кескиш қырмен шайнау бетин егеу.Тіс шамасына
қарай алмас немесе карборунд тастарды таңдау
қажет.Қатар тұрған тістерді зақымдап алмауды
ескерген жөн.
3.Тістің медиодистальды беттерін егеу(сепарация)
4.Үшкір шеттерін бұрыштарын тегістеу.
5.Тісті мойын жаны бөлігінде кертпе жасау үшін егеу.
6.Егелген тістің сапасын бағалау
|
Сауытты пластмассадан дайындауға негіздеме беру. Пластмассалық сауытты дайындаудың клиникалық кезеңі. Пластмассалық саутты дайындаудың лабораториялық кезеңі.
Лабораториялық кезеңі
- қалып бойынша берік ғаныштан модель құйылады;
- жұмыс моделінің сапасын бағалаған соң, тістің анатомиялық қалыбын түссіз балауызбен мүсіндейді ;
- балауыз көшірмесі бартірек тісті қатар тұрған тістермен бірге блок ретінде кесіп алады
- ғаныш блоктар кюветаға ғанышталады, қайнаған суда балауызды қайнатып алады;
- түсіне қарай пластмассаны илейді, кюветаға салады, қайнатады;
- пластмасс сауытты кюветадан алады, өңдейді, тегістейді, қайнатады.
екінші клиникалық кезеңдегі жұмысы мынадай әрекеттерден тұрады:
1. Дайындалған сауытты ауыз қуысынан тыс тексеру
2. Тіс протезін дәрі –дәрмекпен өңдеу
3. Сауытты ауыз қуысында тіске кигізіп көру
4. Протезді соңғы бекітуге дайындау
5. Тіс протезін бекіту алдында дәрі-дәрмекпен өңдеу
6. полимерлі алынбайтын протезді бекітетін материалды таңдау
7. Егелген тіс тұқылын дәрі-дәрмекпен өңдеу
8. Бекіту үдерісі және бекітуден кейін өңдеу
9. Науқасқа нұсқау беру
Жылтырату сапасына аса назар аудару керек. Жақсы жылтыратылған бетте ас қалдықтары қалмайды, тіс қағы аз түзіледі, жақсы тазаланады. Кигізіп көрместен бұрын протезді дәрі-дәрмекпен өңдеу қажет.
Сауытты кигізіп көру- Сауытты ауыз қуысында тісте тексеріп, барлық клиникалық талаптарға сайкестендіру.
|
Пластмассалық сауыт асты қалып алу үшін қолданылатын қосымша материалдар. Пластамассалық сауыт асты қалып алу әдісі.
|
Пластмассалық сауытты дайындауда қолданылатын полимер
Пластмасса коронкаларды дайындау үшін "Синма-74" және "Синма-М"отандық пластмассалар қолданылады. Пластмасса ұнтақ-сұйықтық жиынтығы түрінде шығарылады. Сондай-ақ әртүрлі өндірушілерден басқа пластмассалар қолданылады. Пластикалық коронкалар жасау үшін пластмассаның кейбір мысалдарын келтіремін:
Түссіз Пластмасса-протездер базистерін дайындауға арналған полиметилметакрилат негізіндегі ыстық қатырылған стоматологиялық түссіз пластмасса. Құрамында антистаритель бар. Жоғары беріктігі мен мөлдірлігі. Қалыптау массасының жұмыс уақыты: шамамен 30 мин. стоматологиялық кюветтерде, су моншасында 50-60 мин. температураны 100 °С дейін көтере отырып, Термополимерлеу: шамамен 30 мин.
Акродентуақытша пластмасса коронкаларды жасауға арналған пластмасса. Мынадай жағдайларда қолданылады:
- Уақытша пластмасса қораптар жасау.
- Кез келген пластмасса коронкаларды ауыстырып салу.
- Алмалы-салмалы пластина протездері мен аппараттардағы жасанды пластмасса тістердің шайнау бетін оларды өшіру кезінде қалпына келтіру.
- Тістеу биіктігін қалпына келтіру.
|
Металлды штампты сауыт асты қалыпты алу әдісі
|
Тіс сауытын үлгілеу технологиясы. Штамптық гипстік форманы дайындау технологиясы
Үлгінің тістері үлгісінде үлгілеудің міндеті анатомиялық форманы қалпына келтіру болып табылады, ол тістің қатты тіндеріндегі патологиялық процесспен ғана емес, тістің тәж астына препаратымен де бұзылған. Тәжге қойылатын негізгі талаптардың бірін орындау үшін-тістің мойнын тығыз қамту, дәрігер препараттау арқылы тістің коронкалық бөлігін цилиндрлік пішін береді. Үлгіге тістің пішінін қалпына келтіруге (үлгілеуге) әр тістің иек жиегінің (клиникалық мойынының) сызығын химиялық қарындашпен сызғаннан кейін, оның деңгейі мен рельефін тістің гипстік пішінінде дәл сақтау үшін кіріседі Штамптың гипсті үлгісін жасау.
- гипс моделінің фрагменті тегіс арамен кесіледі. Гипс тістің бойлық осіне параллель кесіледі. Гипс штампының негізінің биіктігі екі коронканың биіктігіне тең, ені коронканың экваторына тең. Егер негіз кең болса, гильзаны металл штампқа тартпауға болмайды және штампылау кезінде ол шетінде сынуы мүмкін. Егер негіз болса, онда штамптау кезінде бүктеу пайда болады.
Гипс штампын белгілеу бірнеше жолмен жүзеге асырылады.
1 әдіс: клиникалық мойын сызығынан 1мм шегініп, оған параллель 0,5 мм тереңдікте жыраны жасайды.
2 тәсілі: алдымен химиялық қарындашпен 1mm төмен екінші мойын білдіреді. 1мм екінші сызықтан шегініп, жыраны ойып салады.
3 әдіс: мойыннан 1мм шегініп, арық орнына қадам жасайды және штамптың негізін 1мм кеңейтеді.
Гипсті форманы (блокты) дайындау.
- гипс штампы 5 мин. суық суда;
- биіктігі 4-5 см және диаметрі 3-4 см резеңке сақинаға қаймақ тәрізді консистенция гипсін құяды;
- гипс штампы резеңке сақинаның ортасында гипске батырады;
- қатқан гипс блогы сақинадан итеріледі және екі қарама-қарсы жақтарда пышақпен бороздар жасайды;
- бороздқа пышақ салып, рычаг тәрізді қозғалыстармен блок ашып, гипс штампын алады.
|
|
|
| |
Скачать 41.19 Kb.