|
|
линч синдромы. Линч Синдромы. Линч синдромы
Линч синдромы - Тұқым қуалайтын полипозды емес колоректальды қатерлі ісік (Hnpcc) немесе Линч синдромы-бұл аутосомды-доминантты генетикалық ауру, ол тоқ ішек қатерлі ісігінің, сондай-ақ эндометрия (екінші ең көп таралған), аналық без, асқазан, аш ішек, гепатобилиарлы жолдар, жоғарғы зәр шығару жолдары, ми және басқа да қатерлі ісіктердің жоғары қаупімен сипатталатын синдромальды патология
Ауру тарихы - Ең алғаш бұл синдромы бар отбасы алғаш рет 1913 жылы американдық ғалым А.Уортин (A. Warthin) сипаттаған. Бұл отбасыны ол "G отбасы" ретінде белгілейді, өйткені ол АҚШ-қа көшіп келгенге Германияда дейін өмір сүрген.
- "G отбасын "егжей-тегжейлі зерттеу барысында оның 146 отбасы мүшесінде орташа есеппен 38 жасында дамыған АІТ және жатыр рагін анықтаған. Алайда, бұл отбасын әрі қарай зерттеу жұмысы тоқтатылады. Кейін, осы синдромның қайта "ашылуын" Г. Линч (H.Lynch) қолға алады, ол "N отбасы" туралы баяндама жасады (N – мемлекет атауынан Небраска штаты, отбасының тұрғылықты жері) американдық Адам генетикасы қоғамында 1965 жылы жариялайдыы. Болашақта ол тұқым қуалайтын полипозды емес колоректальды қатерлі ісігі бар отбасыларды белсенді іздеу мен зерттеу жұмысын жүргізе отыра, Линч синдромын бөлек нозологиялық бірлікке бөлуге мүмкіндік берді
Статистика - 38 (24 - 52) жастағы науқастарда бастапқы қатерлі ісіктің пайда болуының орташа жасы.
- Диагноз орташа есеппен науқастың 44 жасында қойылады
- Кейбір популяцияларда мутациялардың таралуы жоғары екені белгілі, соның ішінде француз канадалықтар, исландиялықтар, афроамерикалықтар және
Этиология - Аутосомды-доминанты тип бойынша тұқым қуалаушылық
- MLH1, MSH2, MSH6, PMS2, MLH3, EPCAM гендерінің мутациясы
- Осы гендердің инактивациясы микросателитті тұрақсыздық ісігіне – MCH алып келеді. MCH Линч синдромымен ауыратын 90% науқастарда кездеседі.
Ген
|
Колоректальды рак даму қаупу
|
Эндометрий рагі дамуының қаупі
|
Аналық без рагінің даму қаупі
|
АІТ жоғары бөлім рактерінің даму қаупі
|
Зәр шығару жолдарының рагі даму қаупі
|
Қуысасты безі рагі даму қаупі
|
Бас ми ісігі даму қаупі
|
MLH1
|
46%
|
43%
|
10%
|
21%
|
8%
|
17%
|
1%
|
MSH2
|
57%
|
17%
|
10%
|
25%
|
32%
|
5%
|
n.a.
|
MSH6
|
15%
|
46%
|
13%
|
7%
|
11%
|
18%
|
1%
|
Тип рака
|
Өмірлік қауіп(%)
|
Диагноз қойылудың орташа жасы
|
Колоректальды
|
52-58
|
44-61
|
Эндометриал
|
25-60
|
48-62
|
Асқазандық
|
6-13
|
56
|
Аналық бездік
|
4-12
|
42.5
|
Ішектен тыс белгілерінсіз түрі. Тоқ ішектегі ерте дамуы болатын көптеген неоплазиялық ошақтардың болуы. Ізашар полипоздың болмауы
Тоқ ішектің аденокарциномасы мен әртүрлі локализациядағы қатерлі ісіктердің болуы. Көп жағдайда тоқ ішектен жоғары тракт бөлімдері, эндометриоз, жыныс мүшелері
Линч синдромы – I
Отбасылық ТІР
Линч синдромы - II
I Амстердам критерийлері 1990жылы - Аурудың пайда болуының жас жасы (50 жасқа дейін).
2. Морфологиялық тұрғыдан тексерілген тоқ ішек қатерлі ісігі бар 3 немесе одан да көп қандас туыстарының болуы. 3. 1 ұрпақтан астам колоректальды қатерлі ісік аурулары. 4. Науқастардың кем дегенде біреуі қалған 2-ге қатысты бірінші дәрежелі туыс болуы керек. 5. Отбасылық тоқ ішек аденоматозын болдырмау керек. Науқас тұқым қуалайтын мутацияны осы критерийлердің барлығы бір уақытта анықталған жағдайда ғана іздеді.
Г. Вазген (H. Vasen)1989 жылы тұқым қуалайтын полипозды емес тоқ ішек қатерлі ісігін зерттеу жөніндегі халықаралық топ құрайды.
Amsterdam II критерийлері: 1999 жылы толықтандырылып, эндометрий, аш ішек, несепағар және бүйрек лоханкасының қатерлі ісігін қамтитын Линч синдромының диагностикалық сезімталдығын жақсартты
Bethesda нұсқаулары - Егер адам 5 критерийдің кез-келген 1 сәйкес келсе, онда бұл адамның ісігі (ісіктері) MSI-де тексерілуі керек
- 1. 50 жасқа дейін диагноз қойылған колоректальды қатерлі ісік
- 2. Линч синдромымен байланысты синхронды немесе метахронды колоректальды немесе басқа қатерлі ісіктердің болуы(мысалы, эндометрия, аналық без, асқазан, аш ішек, ұйқы безі, өт жолдары, бүйрек жамбастары, ми, май бездері, кератоакант).
- 3. 60 жасқа толмаған адамда MSI патологиясы жоғары колоректальды қатерлі ісік
- 4. 50 жасқа дейін диагноз қойылған Линч синдромымен байланысты колоректальды қатерлі ісік немесе ісік бар бірінші дәрежелі бір немесе бірнеше туыстары бар адамда диагноз қойылған колоректальды қатерлі ісік.
- 5. Колоректальды обыры бар және екі немесе одан да көп бірінші немесе екінші дәрежелі туыстары бар, колоректальды обыры бар немесе кез келген жаста диагноз қойылған Линч синдромымен байланысты қатерлі ісігі бар адам.
Клиникалық көріністер Қатерлі ісіктердің үлкен формаға айналымына дейін патология симптомсыз түрде өтеді. Неоплазия дамыған кезде клиникалық көріністері колоректальды рак белгілерімен бірдей келеді: - Ауырсыну
- Аппетит бұзылысы
- Дәретінің бұзылысы
- Әлсіздік
- Анемия
Басқа органдардың ісігі кезінде клин белгілері сәйкесінше көрінеді Диагностика - Линч синдромының диагнозы MMR гендерінің бірінде (MLH1, MSH2, MSH6 және PMS2) ұрық сызығының ДНҚ мутациясы бар адамдарға немесе генетикалық тестілеу арқылы анықталған EPCAM гені арқылы қойылады.Эмбриональды генетикалық тестілеуге кандидаттарды Амстердамның клиникалық критерийлері мен Bethesda нұсқаулары сияқты клиникалық критерийлер немесе иммуногистохимия (IHC) немесе микросателлиттік тұрақсыздық сынағы (MSI) арқылы анықтауға болады.
Емі
Хиругиялық ем
-Жартылай колэктомия
Тотальды колэктомия илеоректальды анастомоз +
Химиотерапия
- 5-фторурацил
Профилактикалық гистерэктомия және сальпинго-оофорэктомия
Профилактика - Амстердам критерийлеріне сәйкес келетін отбасыларға генетикалық кеңес беру және генетикалық тестілеу ұсынылады, тоқ ішек қатерлі ісігі басталғанға дейін.
- - Тоқ ішек рагі – колонскопия
- - Эндометрий және аналық без рагі – трансвагинальды УЗИ
- - Асқазан және он екі елі ішек рагі – ФГДС
- - ОЖЖ рагі – неврологиялық статус пен МРТ
|
|
|
Скачать 4.39 Mb.