Бөлім: Қазақстан тоталитарлық жүйе кезеңінде
|
Мектеп: «САЙРАМ» ЖАЛПЫ ОРТА МЕКТЕБІ
|
Күні:
|
Мұғалімнің аты-жөні:
|
СЫНЫП:
|
Қатысқандар саны:
|
Қатыспағандар саны:
|
ТАҚЫРЫП
|
Қазақстандағы 1920-1930 жылдардағы индустрияландыру 2-сабақ
|
Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)
|
8.4.2.1 Қазақстандағы индустрияландырудың жетістіктері мен кемшіліктерін талдау
|
Тілдік мақсат
|
Оқушылар:
Шыңғысхан туралы бейнематериал тыңдап, сұрақтарға жауап береді (тыңдалым)
Қазақстанға индустрияландыру қаншалықты қажет болғанын түсіну;
индустрияландыру қалай жүргізілгенін, оның қиындықтарын білу;
индустрияландыру барысы мен жетістіктерін талдау;
Қазақстандағы индустрияландырудың кемшіліктерін саралау.
|
|
|
Тарихи концепт (фокус)
|
себеп-салдар
|
Бағалау критерийлері
| |
Пәнаралық байланыс
|
Дүние тарихы
|
Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері
|
Санитарлық нормаларға сәйкес қауіпсіздік ережелерін ұстану,
|
АКТ-мен байланыс
|
Интерактивті тақта, планшет
|
Құндылықтардағы байланыс
|
- патриотизм
- батылдылық
- көшбасшылық
- төзімділік
- бостандық
|
Алдыңғы оқу
|
Қазақстан жерінде моңғол экспансиясына дейін түркі тілдес тайпалардың этносаяси бірлестігі қалыптасқанын және олардың әлеуметтік – экономикалық, саяси, мәдени жағдайын біледі.
|
Сабақ жоспары
|
Жоспарланған уақыт
|
Жоспарланған жаттығулар
|
Ресурстар
|
Сабақтыңбасы
Қызығушылықтыояту
6 минут
|
Мұхамеджан Тынышбаев – қоғам қайраткері, Алаш қозғалысының негізін салушылардың бірі, Алашорда үкіметінің мүшесі және оның төрағасының орынбасары, тарихшы-ғалым, қазақтан шыққан тұңғыш теміржол қатынастарының инженері. Ол 1879 жылы 12 мамырда бұрынғы Жетісу облысы Лепсі уезі Мақаншы-Садыр болысында (қазіргі Қабанбай ауданы) дүниеге келген. 1889–1900 жылдары Верныйдағы ерлер гимназиясын алтын медальға бітіреді. Жиырма жасында Жетісу әскери губернаторының кеңсесінде тілмаш болады.
1900–1906 жылдары Санк-Петербургтегі І Александр атындағы жол қатынасы инженерлерін даярлайтын институтта оқып, үздік бітіреді. Институттың соңғы курсында қоғамдық саяси өмірге белсене араласа бастайды. 1907 жылы Ресейдің ІІ Мемлекеттік думасына Жетісу облысынан депутат болып сайланады. Оқуды аяқтаған соң Орта Азияда және Жетісу теміржол құрылысында инженер болып қызмет атқарды.
1917 жылғы Ақпан төңкерісінен кейін Уақытша үкіметтің Түркістан комитетінің мүшесі және Жетісу облысындағы комиссары болып тағайындалды. 1911–1914 жылдары Урсатьев–Әндіжан теміржолының бөлімшесінде, Түркістан–Əулие-Ата теміржол құрылысында бастық, бас инженер міндеттерін атқарды. 1926–1930 жылдары Түрксіб теміржолы құрылысында жобалаушы-инженер, учаске бастығы болды. Сталиндік қуғын-сүргінге ұшырап, 1930 жылы түрмеге қамалды. 1938 жылы (кейбір деректерде 1937 жылы) «халық жауы» деген желеумен атылады.
|
Сурет, карта
Слайд № Қосымша 1
Слайд №
Қосымша 2
Қосымша 3
Слайд №
|
Ортасы
Дайындалуға-8 минут
Қорғауға-8 минут
|
Тұрар Рысқұлов – көрнекті мемлекет қайраткері. 1894 жылы 26 желтоқсанда Жетісу облысы Верный уезі Шығыс Талғар болысында дүниеге келген. 1910–1914 жылдары Бішкектегі 1-дәрежелі ауылшаруашылығы мектебінде оқып, үздік бітіреді. 1915 жылы Ташкенттегі мұғалімдер семинариясына оқуға түседі. 1916 жылы ұлт-азаттық көтеріліс барысында Әулиеата уезіндегі Меркіге келіп, көтерілісшілерге қолдау көрсетеді. 1917 жылғы Ақпан революциясынан кейін Меркіде «Қазақ жастарының революциялық одағы» атты ұйым құрды. Осы жылы РСДЖП құрамына мүше болып қабылданды.
1918–1923 жылдары Түркістан Республикасының партия және кеңес органдарында түрлі жауапты қызметтер атқарады. Ұлт істері жөніндегі Халық комиссариатында жұмыс істейді, 1924 жылы Коминтерн атқару комитетінің Моңғолиядағы өкілетті өкілі болды. 1926–1937 жылдары РКФСР Халық комиссарлары кеңесі Төрағасының орынбасары міндетін атқарады және РКФСР Халық комиссарлары кеңесі жанынан құрылған жәрдемдесу комитетіне жетекшілік етті. Ф.И. Голощекиннің «Кіші Қазан» төңкерісін жасау идеясына ашық қарсы шығып, кеңестік ұжымдастыру саясатының зардаптарын жою, Қазақстандағы ашаршылық апаты, халықты аштықтан құтқару жайында И.В. Сталинге хат жазды. 1937 жылы «халық жауы» деген айыппен тұтқынға алынып, Мәскеу түрмесінде жүрек ауруынан қайтыс болды. Рысқұловтың әйелі Әзиза да кеңестік қуғын-сүргін құрығына ілігіп, АЛЖИР-де 18 жыл айдауда болған, ұлы Ескендір түрмеде қайтыс болды. Тұрар Рысқұлов 1956 жылы 8 желтоқсанда КСРО Әскери коллегиясы Жоғарғы Сотының шешімімен ақталды.
Смағұл Сәдуақасов (1900–1933) – көрнекті мемлекет қайраткері, Қазақстандағы кооперативтік қозғалыстың ұйымдастырушысы. Бұрынғы Көкшетау облысы Ақжар ауданы Жарқын ауылында дүниеге келген. 1918 жылы Омбыдағы орта ауылшаруашылығы училищесін, 1928–1932 жылдары Мәскеу көлік инженерлері институтын бітірген. 1925–1927 жылдары республика халық ағарту комиссары әрі өлкелік партия комитетінің бюро мүшесі болды. Бұл кезең Қазақ өлкелік партия комитетінің хатшысы Ф.И. Голощекиннің басқаруымен дәлме-дәл келді. Оған Ф.И. Голощекиннің «Кіші Қазан» бағытына қарсы шыққаны үшін «ұлтшыл» деген айып тағылып, қызметінен босатылады. Мәскеудегі оқуын бітірген соң Мәскеу–Донбасс теміржол құрылысына инженер-құрылысшы болып қызметке тұрады. 1933 жылы өндірістік апаттан қайтыс болды.
|
Қосымша 4
1, 4 топ: http://lms.nci.kz/history/view?f=146&id=7&lang=kaz (мәтін)
2 топ. «Яса» заңдары
3 топ: https://www.youtube.com/watch?v=xOWR3pqLABA (бейне материал)
Формат А3, фломастер
Кеспе қағаз
Қосымша 5
|
|
2-тапсырма
Жаңа экономикалық саясат пен индустрияландыру саясатын салыстыр.
1. Өзін-өзі өтеу және қаржыландыру жүргізілді.
2. Жалдамалы еңбекті қолдануға рұқсат етілді.
3. Шикізат көздері қарқынды игерілді.
4. Сауда айналымы дамыды.
5. Мемлекеттік кәсіпорындар шаруашылық есебінен жүргізілді.
6. Мемлекет шаруалардың астығын арзан бағаға сатуға мәжбүрледі.
7. Табиғи байлықтар зерттелді.
8. Жеңіл өнеркәсіптің жоспарлары орындалмады.
9. Әміршіл-әкімшіл тәсілмен басқарылды.
10. Тұтыну кооперациясы дамыды.
|
|
|
3-тапсырма
Қажетті сөздерді пайдаланып мәтінді толықтыр.
Соғысқа дейін бесжылдықтар кезінде Қазақстанда
теміржолы,
қорғасын зауыты,
мұнай кәсіпшіліктері, Балқаш және Жезқазған кен-металлургия комбинаттары, Кенді Алтай мен Ащысай полиметалл кәсіпорындары салынды.
Түсті металл шығару бойынша Қазақстан
орынға, қорғасын өндіруде
орынға шықты. Мұнай өндіру бойынша Қазақстан Ресей мен
кейінгі үшінші орынға шықты. Республика аграрлы елден
елге айналды.
Керекті сөздер: Әзірбайжан, Шымкент, бірінші, Ембі, индустриялды-аграрлы, Шымкент, Түрксіб, екінші.
|
|
|
Бағалау парағына оқушылар сабақта алған әсерлерін жазады
|
|
Скачать 33.75 Kb.