Мектеп: Трекин ЖББҚМ
|
Сабақтың тақырыбы:
|
Нейрондардың түрлері мен қызметтері.Types and functions of neurons
|
Күні:26.11.2019ж
|
Пән мұғалімі:Г.Б.Еркингалиева
|
Сынып 9ә
|
Қатысқандар саны
|
Қатыспағандар саны
|
Сабаққа негізделген оқу мақсаты:
|
9.1.7.1 жүйке жасушасының құрылысы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату.Тhe relationship between the structure and function of the nerve cell
|
Сабақтың мақсаттары:
|
Барлық оқушылар білуі керек: Жүйке жасушасының құрылысы мен қызметінің байланысын сипаттайды
|
Көптеген оқушылар білу керек: Аксон,дендрит,нейроглия,нейрон жасушаларының қызметтерін салыстырады
|
Кейбір оқушылар білу керек: Жүйке импульсінің пайда болуы мен миелиндендірілген,миелиндендірілмеген аксондарды өткізу жылдамдығын талдайды
|
Ойлау деңгейлері
|
Түсіну,қолдану
|
Бағалау критерийі
|
1.Жүйке жасушасының құрылысын,қызметін біледі
2.Аксон,дендрит,нейроглия,нейрон жасушалырының қызметтерін ажыратады
3.Жүйке импульсінің пайда болуы мен миелиндендірілген,миелиндендірілмеген аксондарды өткізу жылдамдығын талдайды
|
Тілдік мақсаттар:
Айтылым
Жазылым
Тыңдалым
Оқылым
|
Тілдік дағдылар:
Жазылым:Нейрон,дендрит,сома,аксон,орталыққа тепкіш,орталықтан тепкіш,аралық нейрон,миелин,үлпекті,үлпексіз талшықтар,ранвье белдеуі,Шванн жасушасы,нейроглия
Айтылым:
Нейрондардың түрлері: сезімтал,қозғалтқыш,аралық
Миелинді қабықша теңдей үзінділерге бөлінеді
Миелиндірілмеген талшықтарда Раньве белдеуі жоқ
Терминология:
нейрон-neuron
аксон- axon
дендрит –dendrite
миелин-myelin
аралық нейрон-intermediate neuron
Диалог құруға:
- Нейрон жасушаларының құрамбөліктерін атаңдар
-аксон құрылысын неліктен кабель сымға ұқсатады?
-«нейроглия» жүйке желімі деп аталу себебі?
-жүйке талшықтарының миелинді,миелинсіз түрлеріне сипаттама беріңдер
Тыңдалым:видеокөрсетілім тыңдалады
«Structure of a Neuron» мультфильм
|
Құндылықтарды дарыту
3)Зайырлы қоғам және руханият
|
Құрмет,ашықтық,шығармашылық.
Денсаулық сақтауға бағыттау
|
Пәнаралық байланыс
|
Химия -микроэлементтер
Денсаулық -Жүйке жүйесі аурулары жөнінде айту
Цитология-жасушалық деңгей
Анатомия- адам ағзасы жүйке жүйесі
|
Алдыңғы білім
|
Жүйке жүйесінің әр түрлі типтері
Жүйке жүйесінің қызметі, оның құрылымдық компоненттері жайлы білім қалыптасқан
|
Сабақтың барысы
|
Сабақтың жоспарланған кезеңі
|
Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері
|
Ресурстар
|
Басталуы
(10мин)
|
Психологиялық ахуал орнату «шаттық шеңбері» бүгінгі күнге тілек тілеу
Сынып түрлі түсті,арғы беті ағылшын тілінде жазылған таратпа қағаздар арқылы топқа бөлінеді
І топ-neuron
ІІ топ- axon
ІІІ топ –dendrite
Үй тапсырмасы: « Кім жылдам »
Сұрақтар:
1,Адам және басқа омыртқалылардың құрылымдық әрі қызметтік бірлігі (нефрон)
2.Ерекше эпителийжасушаларының бір қабатынан түзілген нейрон қызметі (қан тазартуға қатысды)
3.Қандайда бір зат молекулаларының белгілі бір «шегарада» жинақтауы не деп аталады?(Абсорбция)
4.Нефронға,қан ағымына түскен заттарды кері қайтару
үдерісі(Реабсорбация)
5.Бүйрек ұлпаларына патогенді бактериялар еніп,көбейіп,нефрон жасушаларының қабынуымен жойылуын туғызатын бүйректіңжұқпалы ауруы (Пиелонефрит)
6 .Бірінші реттік зәрдің түзілу үдерісі (Ультрасүзілу,фильтрация)
7.Қуықтың жұқпалы қабыну ауруы(цистит)
8.Ыдыраудың соңғы өнімдері
(аммиак,несепнәр,зәрқышқылы)
9.Барлық жануарлардағы ДНҚ кіретін азотты пуриндік негіз (гуанин)
10.Бақа су ішпейді дейді распа?(суды ұрттап ішпейді,бірақ терісі арқылы бүкіл денесімен сіңіреді)
К ері байланыс
Бағалау: «Жұлдызды шәкірт»
(Әрбір дұрыс және жылдам жауап берген оқушыға 1 жұлдызша таратылады.)
|
Таратпа қағаздар
|
Ортасы
(25 мин)
|
1.«Миға шабуыл» әдісі (тыңдалым,көрсетілім). Экранда нейронға байланысты бейне ролик көрсетіледі
«Стоп кадр әдісі
Бүгінгі тақырбымыз не туралы болмақ?
№1.Тапсырма. «Think-Pair-Share».
«Ойлан, жұптас, талқыла» стратегиясы
Топтық жұмыс
топта мәтін талқыланып ең қажетті түйінді сөздер жазылады,спикер түйінді сөздерді сурет,кесте,сызбабелгілер арқылы түсіндіреді
І топ-neuron «Нейрондар құрылысы,қызметі»
ІІ топ- dendrite «Дендрит құрылысы мен қызметі»
ІІІ топ – axon «Аксонның құрылысы мен қызметі»
І group - neuron «Neurons construction and operation»
II group - dendrite «Dendrite construction and operation»
ІІІ group – axon «Akson's construction and operation»
Дескриптор
- топта мәтін талқыланып ең қажетті түйінді сөздер жазады;
- спикер түйінді сөздерді сурет,кесте,сызба белгілер арқылы түсіндіреді
Descriptor:
- Writes the text in the group and writes the most relevant keywords
- The speaker explains the keywords by drawing, graphs, graphic symbols
Бағалау «екі жұлдыз бір ұсыныс»
Two stars,1wish
Тапсырма №2
«Drilling» «Бұрғылау» стратегиясы бойынша
жаңа терминдермен жұмыс
Термин сөздерді жазып алу, жаңа терминдерді хормен айтып шығады.(Жазылым,айтылым әрекеті )
1.neuron (нюрон-) нейрон
2.аксон – ( әксон)- axon
3.dendrite ( дендрайт)- дендрит
4.myelin (майэлин)– миелин
5.intermediate neuron(интермедиэит нюрон)-аралық нейрон
6.covered (кавэд)– жабылған
7.gap(гап) - аралық
8.glial cell ( глаиа селл)- глия жасушасы
9.projection (проджекшн) - өсінді
10.properly (пропэли) - дұрыс
11.spinal cord спинал код)- жұлын
12.to carry – (ту кари)тасу
13to conduct – (ту кондакт) өткізу
14.to feed - (ту фид) қоректендіру
15. to receive – (ту ресив) қабылдау
Дескриптор
- Нейронның құрам бөліктерінебайланысты термин сөздерді біледі қос тілде жазады;
- айтылуын қайталап айтады;
№3..Тапсырма. Өзіндік жұмыс. Activity
І.Суретке назар аударыңыз Жүйке ұлпасының құрылымдық және функционалдық бірлігі - нейрон берілген.
Activity
Take a look at the structure The structural and functional unit of neoplasm of the nerve tissue is the neuron.
А) Суреттегі белгіленген құрам бөліктерді атаңыз:
Called components in the picture:
В) А,D берілген құрамбөліктерді қызметін сипаттаңыз:
Describe the functionality of the components provided by A, D:
Дескриптор
-Нейронның құрамбөліктерін атайды,жазады
-аксон мен миелинденген қабықшаны сипаттайды
Descriptor
- Called and write Neyrons components
- Describe akson and myelins shells
Бағалау: ҚБ. «Шапалақтау» әдісі арқылы жеткен жетістігін бағалап, ынталандыру мақсатында қолданылады
3 шапалақ түсіндім, 2 шапалақ толық түсінбедім, 1шапалақ түсінбедім
Сергіту сәті :Нейрогемнастика жаттығулары саусаққа жаттығу жасау
Тапсырма №4
(жұптық жұмыс)«суреттер сөйлейді» әдісі
(Айтылым әрекеті)
1. Суреттерді қарастырыңыз.
(а) сурет қозғалтқыш нейрон(сигналды аралық нейроннан бұлшықетке өткізеді)
(б) сурет аралық нейрон(ми және жұлында орналасқан,олар сигналды сезімтал нейрондардан қозғалтқыш нейрондарға өткізеді.
(в)сурет сезімтал нейрон(сигналды сезімтал мүшелерден(көз.құлақ.тері,тіл) орталық жүйке жүйесіне жеткізеді)
1. Sensory neurons receive signals from sensory organs (eyes, ears, skin,
tongue) and carry it to the nervous system.
2. Interneurons are located in the brain and spinal cord. They receive signals
from sensory neurons and give them to motor neurons.
3. Motor neurons take signals from interneurons and send them to effector
cells (mostly muscle cells).
Бағалау "Светофор" арқылы бағалау
Тапсырма №6
«Fly swatting», « Шыбын өлтіру» сратегиясы .
4 оқушы шақырылады, тақтада терминдер ілінеді,анықтамасы оқылған кезде,сөзді тауып соғу керек.
1.Нейроглия — жүйке ұлпасының құрамына кіретін жасушалық құрылым.
Neuroglia - the connective tissue of the nervous system, consisting of several different types of cell associated with neurons.
2.Дендриттер – ағашбұтағытəріздестармақталғаннейронныңқысқыөсіндісі.
Dendrite - one of the short parts like threads at the edge of a nerve cell that carry messages to the cell.
3Нейрон – жүйкеұлпасыныңнегізгіморфологиялықжəнеқызметтікқұрылымдықбөлігі.
Neuron - a nerve cell that carries information between the brain and other parts of the body.
4. Жүйке ұлпасы - тiрi организмнің құрылысындағы өте жетiлген түрi жəне жүйке жүйесiн түзедi.
Nervous tissues form the nervous system, are part of the nerve nodes, spinal cord and brain
5.Сезімтал нейрон - жүйке жасушалары ми жəне жұлын түйіндерінде орналасады.
.Sensory Neuron - a nerve cell that receives messages from the environment or outer part of the body and carries them to the brain or spinal cord.
6.Қозғалтқыш нейрондар — орталық жүйке жүйесі мүшелерінде жəне вегетативтік жүйке жүйесінің түйіндерінде орналасады.
Мotor neuron – a nerve cell that sends messages to muscles or glands (= organs that produce chemicalsubstances in the body).
Тест жұмысы:
Жүйке жүйесінің атқаратын қызметі:
А. Қоректік заттарды тасымалдайды.
В. Гуморальдік реттелуді жүзеге асырады.
С. Ағзаны сыртқы ортамен байланыстырады.
Д. Мүшелерді қорекпен қамтамасыз етеді.
2. Жүйке жүйесі жүйке жасушасынан тұрады, ол қалай аталады?
А. Аксон В. Нейрон С. Дендрит Д. Медиатор
3. Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:
А. Шоқтар В. Талшық С. Аксон Д. Дендрит
4 Жүйке – бұл:
А. Орталық жүйке жүйесі маңындағы жүйке талшықтарының шоғы
В. Бір нейронның аксоны
С. Нейрон денелерінің жиынтығы
Д. Жұлынның өткізгіш жолы
5. Синапс:
А. Жүйке жасушаларының бір-бірімен немесе ұлпалармен тоғысуы
В. Жүйке импульстарының әсерінен бөлінетін зат
С. Сезімтал жүйке талшықтарының аяқталуы
Д. Жасушаның «энергетикалық станциясы»
6. Жүйке жасушасының қасиеті:
А. Қозғыштық және жиырылғыштық В. Жиырылғыштық
С. Қозғыштық және өткізгіштік Д. Тек қана қозғыштық
Жауабы: 1-С; 2-В, 3-С, 4-А, 5-А, 6-С
|
Презентация
Стикерлер, маркер
Үлестірме таратпа қағаздар
|
Аяқталуы
|
Қорытындылау
Рефлексия
«Кемпірқосақ»
Тақтадағы кемпірқосақ суретіне өз есімдері жазылған стикерлерді желімдейді. Олар ең төмендегі қызыл түстен ең жоғары орналасқан күлгін түске стикерлерді желімдеу арқылы өздерінің сабақтағы түсінік (немесе көңіл-күй) деңгейін білдіреді.
Үйге тапсырма беру
«Нейрондардың түрлері мен қызметтері»
|
Үлестірме қағаздар
|
(5 мин)
|
Саралау – Сізқандайтәсілмен қолдаукөрсетпексіз? Сізбасқаларғақарағандақабілетіжоғары оқушылар-ғақандайтапсырмаларбересіз?
|
Бағалау – сізоқушылардыңматериалдыигерудеңгейінқалайтексерудіжоспарлапотырсыз?
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар берілді,ашық сұрақтар қойылды
Дарынды оқушыларға мидың жұмысын бақылайтын зерттеу жұмыстарына сілтемелер көрсету
|
Денсаулық және
қауіпсіздік техникасын сақтау
|
Оқушыларға тақырыпқа сай жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды бере отырып, қабілетті оқушыларға қосымша тапсырмалар жинақтап қоямын
|
Сабақ тақырыбына қатысты бағалау шынайы болды. Тақырып оқушыларға бұрын таныс болғандықтан, оқушылардың берген жауаптарына қолдау көрсету арқылы бағаланады.
|
|
Рефлексия Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма? Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақжоспарынанауытқуларболдымажәненеліктен?
|
Сабақ өз мақсатына жетті деп есептеймін, бірақ оқушылар үшін жаңа тақырып болғандықтан зерттеушілік дағдыны қажет етеді. Сабақ барысында белсенді жұмыстар болып, тиімді әдістермен ұштасып өтті. Оқушылар бұл сабақта бұрынғы білімдерін толықтырады,нейрон жасушаларының
Жоспарда бөлінген уақытымды тиімді пайдалана алдым. Сабақтың оқу мақсаттары өмірмен байланыстыра отырып түсіндірілді
Оқушылар нейрон жасушаларының типтерін,қызметтерін,аксонның құрылысымен,миелинді талшықтардың қызметтерімен танысты.
Сыныпта оқушылардың қызығушылықтары сабақ бойына өте жоғары болды.
Топтық жұмыста аксон,нейрон типтері мен миелиндендірілген талшықтар мен нейроглия зерттеушілік әңгіме тұрғысында өрбіді
Жеке жұмыстар барысында бұрын таныс емес миелиндендірілген талшықтар қызметін ажырату қиындық туғызды
|
Жалпы бағалау
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
Зейінді шоғырландыру кезінде көрсетілген видеокөрсетілім сабақтың мақсатын өздері табуына ықпал етті
Топтық жұмыста қойылған әдістің тиімділігі топта зерттеушілік әңгіменің жүруі болды
2:Сабақтың бұданда жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?
Мидың жұмысына арналған бақылау жұмыстары жүргізілсе
Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері, қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет?
|
12: Сабақтың әр сатысында рефлексия жүргізу арқылы кері байланысты уақытылы беріп отыру.
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
Сыныптағы оқушылардың барлығы түгел қамтылу үшін әдістерді тиімді қолдану керек,сабақтың мақсатына жету үшін ашық сұрақтар мен сыни тапсырмалар тиімді жүргізілу керек,диалогтың тиімді жүруі.
|
| |
Скачать 170.11 Kb.