мектепке дейинги балалардағы тағамдық аллергия. Мектепке дейінгі балалардаы таамды аллергия
 Скачать 26 Kb.
|
|
Мектепке дейінгі балалардағы тағамдық аллергия Соңғы кездері балабақшада аллергия, целиакия ауруы және т.б. сияқты мүгедек балалар кездеседі. Олар жиі жедел өткір респираторлық аурулармен , жұқпалы инфекциялық аурулармен, өткір ішек ауруларымен ауырады және көпшілікте инфекцияның таралу көздері болып табылады. Бұл мақалада тағамдық аллергия туралы айтылады. Бұндай балаларға арнайы жеке тамақтануды қарастыру қажет. Әрине бұл топтарда болсын, ас бөлмедеде қызметкерлердің жұмысын қиындатады, бірақ тәжірбие көрсете келе денсаулығында әртүрлі ауытқулары бар балаларда, балалардың тамақтануының құрастыру жақсы көрсеткішке ие бола отырып олардың сауығуына және жалпы аурушаңдықты төмендетеді. Аллергияның таралуы қоршаған ортаның ластануымен, пайдаланылған газдарды, антибиотиктерді және басқа да препараттарды қолдануды ұлғайта отырып, өндірістік қалдықтардың шығарындылары көп болуымен байланысты; химия өнеркәсібінің қарқынды дамуы, соның салдарынан синтетикалық материалдардың, бояғыштардың, жуғыш заттардың және басқа да заттардың көп бөлігі аллергендер болып табылады. Аллергендер түрлі қосылыстар болуы мүмкін. Олардың кейбіреулері сырттан сырттан кіреді (экзогенді аллергендер), басқалары ағзаның өзі (эндогенді аллергендер немесе автоэлелергендер) болып табылады. Эндогенді аллергендер инфекциялық емес болып табылады (тұрмыстық шаң, жануар, дәрілік заттар және басқа да химиялық заттар, өсімдік тозаңы, жануарлар мен өсімдік өнімдері) және жұқпалы (бактериялар, вирустар, саңырауқұлақтар және олардың метаболизм өнімдері). Биологиялық, дәрілік, тұрмыстық, тозаң, азық-түлік және өнеркәсіп аллергендерін бөлу. Мектепке дейінгі мекемелерде жиі белгілі бір тағамдарды жей алмайтын балалар кездеседі. Балалардағы азық-түлік аллергиясы әртүрлі тері зақымдалуларымен (экссудациялық диатез), кейде ішек ауруларымен, сондай-ақ тыныс алу органдарының ауруларымен (респираторлық аллергиялар) байқалады. Бұл бұзылулар кішкентай балаларда анық көрінеді, бірақ үлкендер жиі кейбір өнімдерге төзімсіздік танытады. Аллергиялық реакциялардың негізгі емі диеталық терапия болып табылады және аллергия тудыратын тағам өнімдерін баладан алып тастауға негізделген. Сонымен қатар, алынып тасталған өнімдер басқа баламалы заттармен алмастырылады, олар негізгі тағамдық заттардың жалпы мөлшері балалардың жастық шегінде сақталуы керек. Балаларда аллергияның ең жиі кездесетін аллергендер: шоколад, какао, кофе, құлпынай, таңқурай, апельсин, мандарин, аздап сәбіз, балық, жұмыртқалар. Кейбір балалар сиырдың сүтіне және сүт өнімдеріне деген сезімталдығы жоғары болуы мүмкін. Балабақшада дәрігер арнайы аллергиясы бар балаларға тамақтануды ұйымдастырады. Бала топтарының қызметкерлеріне арнайы баланың қандай өнімдер пайдалануға және қандай өнімдермен ауыстыруға болатынына нұсқау береді, . Осы мақсатта бала топтарында тағамдық аллергиясы бар балаларға арналған арнайы тамақтану парақтары жасалады. Олар баланың қандай өнімдер қарсы екенін және оларды алмастыратын өнімдерді көрсетеді. Дәрігердің нұсқауы бойынша мектепке дейінгі мекеменің медбикесі балаларға асханада арнайы тағамдар жасалуын немесе оларды алмастыратын тағамдар жаса арналған тамақтандыру бөлімшесінде қажетті тағамлуын қамтамасыз етеді. Мәселен, сиыр сүтіне аллергиясы бар балалар сиыр етіне деген де сезімтал болуы мүмкін. Бұл жағдайда олар тауық немесе күркетауық етін пайдалануға тырысады. Аллергиямен зардап шегетін баланың рационында аз мөлшерде көмірсулардың мөлшерін азайтуға, қант пен тәттілердің мөлшерін шектеп, оларды көкөністер мен жемістермен ауыстыруға кеңес беріледі. Астық және ұн тағамдары көкөністерді ауыстыруға да жақсы. Азық-түлік аллергиясы - антигендермен немесе сезімтал лимфоциттермен иммундық реакциялардың арқасында организмнің азық-түлікке деген сезімталдықтың жоғарылауы көрінетін ауру. Антигендер тағамның өзі немесе оның асқорыту, пісіру немесе ұзақ сақтау кезінде пайда болған заттардың ақуызы болып табылады. Тамақтану аллергиясы балалық шақта жиі кездеседі. Аурудың этиологиясында маңызды рөл атқарады: тұқым қуалауға бейімділік, «аллергиялық диатез», яғни конъюнктуралық ерекшеліктері, аллергиялық антиденелердің негізгі тасымалдаушысы - реагенттердің иммуноглобулин E-ның өндірілу үрдісі. Тамақ өнімдеріне деген аллергиялық реакциялар біртекті тағамды, тез тамақты, дәмді тұздықтарды артық тұтынуға ықпал етеді. Азық-түлік аллергиясын дамытудағы басты рөл тамақ өнімдеріндегі ақуыздармен ойнайды. Тамақ аллергиясы - өте маңызды патология. Өкінішке орай, кейбір ата-аналар бұл ауру туралы мүлдем жеңіл желпі қарайды. Мен тыйым салғанына қарамастан, ересектердің балаларға шоколадты немесе басқа да өнімдерді бергенін бірнеше рет бақылауға тура келді. Әлбетте, мұның салдары қандай болатынын білмеуі мүмкін. Өкінішке орай, ата-аналар көбінесе олардың ұрпақтарының балалық аллергиясы бар екенін түсініп, дәрігерге бармайды, алайда өз денсаулығын дәстүрлі медицинада және «теледидардан көрген таблеткалармен» емдеуге тырысады. Сонымен қатар, аллергияға, оның ішінде балалар аллергиясына ұшыраған препараттар рецептсіз сатылады. Нәтижесінде, белгілі бір емдеу «тәжірибесімен» және дамыған аурумен аллергологқа барады. Балалардағы аллергия диагностикасы тіпті тәжірибелі педиатрлар үшін белгілі бір қиындықты тудырады, сондықтан осы ауыр патологияны диагностикалау мен кәсіби емес емдеуге тартылған ата-аналар балаға жағымсыз зиян келтіруі мүмкін. Аллергологқа қаралудың, әсіресе кішкентай баламен байланысуыңыздың тағы бір себебі - егу. Вакцинация материалдарында балада аллергиясы бар заттар болуы мүмкін, мысалы, қызылша немесе қызамыққа қарсы вакцинацияларда тауық жұмыртқасының белоктарының іздері болуы мүмкін. Тіпті егер бұл жағдайда балалардағы аллергия өте сирек шақырылса да, дәрігермен сөйлесу немесе тіпті аллергияға арналған тері сынағын жасау жақсы. Осыған ұқсас проблемалары бар балалар қазіргі заманғы қоғамда өмірге бейімделмеген, физикалық және психологиялық ыңғайсыздықты бастан кешірген, балалардың ауруларынан зардап шеккен және жүйелі сауықтыру қажет. Сондықтан, осы балалардың денсаулығын сауықтыру және насихаттау үшін біз мынадай технологияларды дамытып жатырмыз: 1. медициналық-профилактикалық; 2. денсаулық және дене шынықтыру; 3. баланың әлеуметтік-психологиялық әл-ауқатын қамтамасыз ету технологиясы; 4. мектепке дейінгі тәрбиенің мұғалімдерінің денсаулығын сақтау және денсаулығын сақтау; 5. ата-аналардың валеологиялық тәрбиесі; балабақшадағы денсаулық сақтауды сақтаудың білім беру технологиялары. Баланың денсаулығы айналадағы жағдайға, қоршаған ортаға байланысты. Тату отбасылық қарым-қатынас баланың эмоциялық жағдайын, оның психикалық денсаулығын анықтайды. Медициналық жұмыстың оң нәтижесі тек ата-аналардың қолдауымен ғана мүмкін. |