металлорганика. Турғунбаева Дария №6 тапсырма. Орындаан Турунбаева Дария Берилийорганикалы осылыстар жне оларды асиеттерін тсіндірііз Бериллий органикалы осылыстар
 Скачать 1.73 Mb.
|
|
Орындаған:Турғунбаева Дария 1. Берилийорганикалық қосылыстар және олардың қасиеттерін түсіндіріңіз? Бериллий органикалық қосылыстар жоғары улылығымен , ауа мен ылғалға сезімталдығымен , сондай-ақ әртүрлі кеңістіктік құрылымымен ерекшеленеді. BeR2 типті қосылыстар Льюис қышқылдары болып табылады және тұрақты эфирлерді (Et2O)2Ber2 құрайды. Сондықтан BeR2-ді еркін түрде алу қиын. Газ фазасында BeR2 молекулалары мономерлі және сызықтық құрылымға ие,бұл бериллий атомының sp будандастыруын көрсетеді. Стерильді себептерге байланысты, Be(t-Bu)2, қатты фазада мономер болып табылады. Бұл қосылыстың термолизі таза, оқшауланбаған бериллий гидридін алуға мүмкіндік береді:  Берилийорганикалық қосылыстар жоғары реактивтілікке ие екендігі белгілі, сол себепті олар аз қолданысқа ие. Берилийорганикалық қосылыстардың мысалдары-динеопентилберил, бериллоцен, диаллилберил. Лигандалар арилдер мен алкинилдер де болуы мүмкін. Алуынуы R2Be түрінің қосылыстары R2Be эфирлерін түзе отырып, Григнард реактивтерімен бериллий хлориді реакциясымен немесе металл бериллийдің диалкил - немесе диарилртуть реакциясымен синтезделеді. Таза RBeX көмірсутекті еріткіштерде Rx бар бериллий ұнтағын ұзақ уақыт қыздыру арқылы синтезделеді. RBeX сонымен қатар HgCl2 катализаторының қатысуымен RX эфир ерітінділерімен металл бериллийді қыздырған кезде эфир ретінде алынады. Химиялық қасиеттері 1.R2Be қосылыстары ауада және көмірқышқыл газы атмосферасында өздігінен тұтанады, сумен және спиртпен қатты әрекеттесіп, көмірсутектер мен спирттер түзеді:  2. Диметилберили көмірқышқыл газымен эфир ерітіндісінде әрекеттесіп бериллий ацетатын түзеді.  Бериллийорганикалық қосылыстар олефиндердің полимерлену катализаторы ретінде қолданыла алады. 2. Магнийорганикалық қосылыстарының синтезі және химиялық қасиеттері мен олардың механизмі? Магнийорганикалық қосылыстар 2 түрге бөлінеді: бір көмірсутекті радикалмен -RMgХ, және екі радикалмен - R2Mg (диалкилмагний). Магнийорганикалық қосылыстар әдетте құрғақ диэтил эфирінің немесе THF ерітіндісінде Mg RHal-мен тікелей әрекеттесу арқылы алынады:  Бұл реакцияны француз химигі Григнард ашты (1901 ж.) және ол оның есімімен аталады – Григнард реакциясы, ал органикалық қосылыстар көбінесе Григнард реактивтері деп аталады. Органомагний қосылыстарының құрылымына Mg атомымен координациялық байланысқан еріткіш-диэтил эфирінің молекулалары кіретіні дәлелденді. Бұл Григнард реактивтерінің ерігіштігін қамтамасыз етеді, олар еріткіш молекулаларын мықтап ұстайды және оны алып тастағанда әдетте ыдырайды:  Шын мәнінде, ерітінділерде магнийорганикалық қосылыстар-бұл біріктірілген RMgx, R2Mg, олардың олигомерлері және олардың Mgx2 өзара әрекеттесу өнімдерінен тұратын күрделі қоспа. RMgx қасиеттері негізінен литийорганикалық қосылыстардың қасиеттеріне ұқсас, яғни, көбінесе–Mg байланысының полярлығымен анықталады, тек Rmgx белсенділігі аз Rδ-←Mgδ+→Хδ- –мұнда с атомы δ-жүреді, бірақ С-тің өзі күшті электрөткізгіштікке ие емес. Осы себепті оған электрофильді реагенттер оңай шабуыл жасайды. Бұл органомагний қосылыстарының тотықсыздандырғыштар, негіздер және нуклеофилдер ретінде қасиеттерін анықтайды. Химиялық қасиеттері 1. Магнийорганикалық қосылыстардың қатысуымен тотықсыздану реакциялары а) RMgх көміртекпен берік байланыс жасамайтын тотықтырғыш металл галогендерімен өңдеу кезінде алкандар түзіледі:  2.Йодалкандарды алу реакциясы  3. Су, спирттер, фенолдар (Ar–OH), бастапқы және қайталама аминдер, карбон қышқылдары, яғни жылжымалы Н атомы бар қосылыстар көмірсутектер түзе отырып, Григнар реактивтерін ыдыратады:  4.Нуклеофилдер ретінде магнийорганикалық қосылыстар  Егер құмырсқа альдегиді RMgх реакциясына енсе, онда бастапқы спирттер пайда болады: Егер басқа альдегидтер RMgХ-мен әрекеттессе – екіншілік спирттер, ал кетондармен-үшіншілік спирттер түзіледі, мысалы: Григнард реактивтері 1-алкендерді синтездеу үшін қолданылады (аллил галогенидтерге негізделген): 1900-те француз химигі Григнард аралас магнийорганикалық қосылыстар алудың қарапайым әдісін ойлап тапты және осы қосылыстарды органикалық синтезде қолданудың кең мүмкіндіктерін көрсетті. Ол абсолютті (сусыз) эфирдегі магний металының алкил немесе арил галогенидтерімен әрекеттесетінін, эфир ерітіндісіне ауысатын қосылыстар түзетінін анықтады. Григнард реагенттері деп аталатын бұл қосылыстар еркін , өте тұрақсыз. 3. Кальций, стронций және барий элементтері? Ауыр сілтілі жер металдарының органикалық туындыларын синтездеу өте күрделі және реакция жағдайларын мұқият бақылауды қажет етеді. Бұл қосылыстарды органикалық синтезде қолдану шектеулі болғандықтан,олардың химиясы кеңінен зерттелмеген. Барийорганикалық қосылыстар полимерлеудің бастамашысы ретінде шектеулі қолданылады. Ауыр сілтілі металдардың қосылыстары сияқты, RMX (M = Ca, Sr, Ba) типті Григнард реагенттерінің аналогтары эфир еріткіштерінің α-көміртегі атомынан протонды бөліп алады. Бұл қасиет, сондай-ақ көмірсутектердегі RMX ерімейтіндігі олардың біртекті ерітінділердегі әрекетін зерттеуді қиындатады. Ca2+, Sr2+ және Ba2 + катиондарының төмен электрөткізгіштігі мен радиусына сәйкес ауыр сілтілі жер элементтерінің органикалық қосылыстары көп иондық байланыс түзеді және бериллий мен магний аналогтарымен салыстырғанда координациялық сандарға ие. Сондықтан Cа–Ba элементорганикалық химиясы жеңіл металдарға қарағанда Y2+, Sm2+, Eu2+ қос валентті лантаноидтер қосылыстарының химиясын еске түсіреді. Синтез әдістері, металды активтендіру принципі және Сa, Sr және Ba қосылыстарының түзілу механизмі магний химиясына ұқсас, алайда ауыр сілтілі жер металдары өте белсенді.  (M = Ca, Sr, Ba) Сілтілік-жер металдарының MX2 қосылыстарының құрылымдары әлі күнге дейін қызықты мәселе болып табылады — жоғары симметрияға негізделген химиктердің "жалпы мағынасы" мен түсіндірулеріне қайшы келеді. Ұқсас жағдай бір кездері Ян–Теллердің әсерін зерттеу кезінде байқалды. Төмен симметрия стерильді және электронды эффекттер арасындағы тұрақты бәсекелестікті көрсетеді, соңғысы берілген қосылыстар класы үшін шешуші рөл атқарады. Мұны кальций ди(суперсилил) құрылымы растайды, ол мырыштың сызықты ди (суперсилил)–ден айырмашылығы, өте көлемді алмастырғыштарға қарамастан, C–Ca-C 150° бұрышы бар.  |