коммуникативтик окылым. Орындаган Жумабаева Гулзира
 Скачать 17.11 Kb.
|
|
Орындаган Жумабаева Гулзира Тапсырма СОЖ.Коммуникативтик окылым,жазылым дагдыларын калыптастыру. Казакстан Республикасынын билим беру жуйесинин ен басты маселелеринин бири –казак мектеби тулегинин билим сапасынын денгейин халыкаралык дарежеге жеткеру болып табылады.Ол ушин ондай тжетистикке жету ушин мектепте казирги заманга ягни аман талабына сай мемлекеттик билим стандартын енгизу ,соган сайкес касиби шеберлиги дамыган кадрлармен камтамасыз ету ,оркениетти гылыми адистемелик багытка ынталандыру ,жана базистик оку жоспары мен жана буын окулыктарына карау ягни кошу,орта билимди акпараттандыру ,тагы сол сиякты билим беру саласында жуйели жумыстар аткару –елимиздеги ен манызды ари кезек куттирмеитин аукымды истер. Бугинги жалпы билим беретин мектептердин Казак тили пани бойынша жанартылган оку мазмуны окушылардын билим жане билик жанеде дагдыларына койылатын талаптардын ен бастысы маныздысы тилди тииимди менгертуде торт дагды аркылы жузеге асырылады ягни,окылым,тындалым ,жазылым жане айтылым дагдылары коммуникативтик дагдылар болып табылады.Пан бойынша казак тилинен оку багдарламасынын мазмунын окушыныгнн сойлеу жане ойлау арекетин ,турли саламен карым катынас жагдайында тилди еркин игеруди камтамасыз ететин коммуникативтик искерликтермен дагдыларды ,тилдик озара арекет пен озара кабилеттерин дамытуга ,соилеу тилин жетилдируге багытталган. Ал мемлекеттик тилди окытудын тииимди де ынгайлы жуйеси мен курылымын калыптастыру арбир мугалимнин шеберлиги мен шыгармашылыгына байланыстты.Бугинги танда мектеп мугалиминин алдында турган улкен миндеттеринин бири окушылардын тилдик дагдыларын дамыту маселеси.Казак тилинде окытатын мектептердин оку багдарламасында тындалым,айтылым ,окылым ,жазылым жане адеби тил нормалары бойынша берилген оку максаттарына жетуде мугалим осы маселелерге назар аударады.Окылым жане жазылым дагдыларын иске асыру аясында тажирибелермен болисетин болсам, Жазылым продуктивти дагдылар катарына жатады,ягни продуктивти дагды дегенимиздин ози тилди колданып сойлеу немесе жазу.Жазылым хабарды кагаз бетине тусируди камтамасыз етеди.Жазу аркылы коммуникацияга тусу ушин биз ариптермен создерди пайдалана отырып ,соилем курай алуымыз керек,ал сойлемдерди топтастыру аркылы биздер оз ойымызды жеткизе аламыз. Жазылым турлерине мыналарды жаткызуга болады: -тизим жасау -куттыктау кагазы -электрондык хат -кунделик -хабарлама -ангимелер -эссе деген сиякты т.б Ар жазылымнын озине сай ерекшелиги болады.Мысалы:жазу стилинин денгейлери:ресми(гылыми,ис кагаздар стили), Жане де бейресми (ауызеки соилеу создери,хабрламалар) Кагаз бетине орналасу тартиби,акпараттарды орналастыру рети. Жазылымнын ишки дагдыларын еки топка карастыруга болады. Бириншиси-сауаттылык, Екиншиси-идеяны (ойды)жеткизе билуи. Сауаттылыкка катысты дагдылар.Олар: 1.Орфографиялык катесиз жазу 2.Ариптерди дурыс жане косып жаза билу. 3.Пунктуацияны дурыс колданы 4.Кагаз бетине дурыс орналастыра билу. 5.Грамматиканы дурыс колдану 6.Соилемдерди дурыс байланыстыра билу. Идеяны ягни ойды жеткизе билуге катысты дагдылар: 1.Стильди дурыс тандай билу 2.Идеяларды жуйели уйымдастыра билу. Жазылымды уйретудин бирнеше жолдары бар.Солардын ен бастылары продуктивти жазылым жане процести жазылым. Егер улги беру аркылы жазылымды уйретсек ,муны продуктивти жазылым деп айтамыз.Ягни,окушыларды жазылым турлеринин улгисимен таныстырып,матинмен жумыс жасатуы мумкин.Ал,егер мугалим окушыларга жазылымнын барлык кадамдарымен жумыс жасауды камтамасыз етсе ,бул процести жазылым деп аталады. Толык етип айтатын болсак ,окушыларга такырыпты талкылаудан бастап ,жазылымды жоспарлау ,алгашкы нускасын жаздырту,тузету,тексеруге сонгы нускасына дейин орындата отырып,белгили бир матинди курастыру.Бул окушыларга жазылымнын артурли аспектилерин кез келген уакытта жаза билуге дагдыландырады. Окылым рецептивти ягни(кабылдаушы)дагдылар катарына жатады.Ягни,окылым дагдысы матинди жазу,айтудан гори оган жауап кайтару немес максатка сай арекет етуди билдиреди.Карапайым озимиздин тилмен айтар болсак жазба тилдеги матинди тусину. Ол ушин биз матин тилин создер денггейинде ,соилем денгейинде жане тутас матин денгейинде тусине алуымыз керек,кажет. Окылымнын ишки дагдылары: Мазмунын тусину ушин оку немесе коз жугиртип оку-матиндеги жалпы идеяны тусинцу ушин тез окып шыгу. Окушылардын коммуникативтик дагдыларын арттыруда тиимди адис тасилдер колдану барысында окыту техникасы туралы гылым,сондыктан,окыту гылыми туринде жузеге асуы керек.Ягни ,мугалим калай окыту,неге олай окыту керек деген тусиник болуы тиис.Окытудын тиимди стратегиясы аркылы калай окыту керек деген гылыми тужырымдамамен тыгыз байланысты .Ягни,кандай удеристер аркылы,кандай адистер аркылы канда окыту куралдары аркылы ,окытуды калай уйымдастыру керек,кандай факторларды ескерту кажет деген сурактарга жауап издейди.Сонымен ,тажирибелер мен зерттеулерр бизге билим мазмуны мен окыту адистерин жаналау керек екендигин корсетти. Казирги кезде окытудын тиимди стратегияларына ерекше назар аударуда.Окытудын тиимди стратегиялары тилдин коммуникативтик кызметине ескере отырып ,оны коммуникативтик танымдык жагынан менгертуди коздейди. Бастауыш сынып окушыларынын коммуникативтик дагдыларын калыптастыруда сындарлы окыту тасилдери окушылардын алдынгы билимдерин уштастыра отырып,жана билим алуы туралы тужырымдамага негизделеди.Бул жерде ен маныздысы:окушылардын алдынгы алган дагдылары жана дагдыларды менгеруге улкен ыкпалын тигизеди.ал,егер ол ескерилмесе ,онда билим теренге бармай ,устирт менгериледи.Мунда устирт билим окушыга казирги алемде жетистикке жету ушин кажетти жогарыда аталган сын тургысынан ойлау ,рефлекция жане баска дагдыларын ,алган билиин колдануына кери асерин тиигизеди. Бастауыш сынып пандеринин аясындагы педагогикалык тасил белсенди окуды коздейтин сындарлы окуга негизделеди.Бул тасил аясында окушылар оку удерисине белсенди атсалысады,сол аркылы оздери ушин окудын манызын оздери аныктайды.Бул мугалимнин жана такырыпты хабарлаганга караганда анагурлым куатты курал болып табылады. Корыта айтар болсам ,тиимди стратегияларды колдану аркылы окушылардын коммуникативтик дагдыларын дамыта отырып белгили бир жетистикк кол жеткизе аламыз.Болашак урпактын жеке тулга болып калыптасуында билим беру жуйесин изгилендиру,инновациялык удеристе тиимди кодану казирги заман талабы. |