еламанова 616. Отстік азастан медицина академиясы Педиатрия жне балалар хирургия кафедрасы
 Скачать 1.79 Mb.
|
 Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы Педиатрия және балалар хирургия кафедрасыАсқазан-ішек жолдарының қан кету.     Асқазан-ішек жолдарынан қан кетудің жергілікті белгілері:  |
Егер қан кету төменгі бөліктерден болса бұл айтылған жалпы симптомдар гематохезиядан кейін ғана пайда болады.
1. Өңештен қан кету 1.1 Өңеш жарасы Клиникасы: қыжыл, төс артындағы ауырсыну, рефлекторлы стенокардия, дисфагия, сирек қан кету.
Диагностика: эзофагоскопия
1.2 портальды гипертензия кезіндегі өңеш веналарының варикозды кеңеюі
Қан кету бірден, ауқымды, қою қанмен құсу, мелена. Қан кетуден кейін бауыр жеткіліксіздігі (сарғаю, ауыздан бауырдың иісінің шығуы, асциттің артуы)
Диагностика: ФЭГДС, гематокрит, коагулограмма, бауыр функциясы (билирубин, АЛТ, глюкоза, белоктық фракция)
1.3. өңеш ісігі
Дисфагия, жеген тамақты қан аралас құсу
Диагностика: рентгенологиялық тексеру, эзофагоскопия
1.4. Синдром Маллори-Вейса (Спонтанный разрыв пищевода, синдром Бурхаве (Boerhaave))
Өңештің ұзына бойы төменгі 1/3 бөлігінің қаты күшеніп құсу кезінде жыртылуы. Теңіз, әуе ауруында, жүктілікте,алкоголизмде.құсықта қанның, нәжістің мелена болуы.
Диагностика: эзофагогастроскопия
2. Асқазан – 12 елі ішек ауруларында қан кетулер. 2.1. жара аурулары ( қатерсіз/қатерлі ісіктер)
Жедел / созылмалы жаралардың асқынуы кезінде қан мезеттен жиі кіші асқазан иінінен кетеді.
Клиника: кешке, түнде бірден ауырсыну күшейіп, артынан ілсіздік пайда болып, ауырсынудың доғарылуы ( симптом Бергман) қан құсу, мелена, тері мен шырыштың бозаруы, өлетін секілді қорқыныштың болуы.
Диагностика: жедел ЭФГДС, асқазан – 12 елі ішектің рентгенологиялық зерттеу, анемия, гематокриттің түсуі, тік ішекті зерттеу (мелена), жедел қан айналым жеткіліксіздігі.
Ұзындығы 4, ені 1,5 см ұлғаяды. Қатпарлардың қалың, көп болуы.
- Эпигастрий аймағында ауырлықты сезіну, гипопротеинемиялық ісіну, еңкейгенде, тырысқанда ауырсынудың күшеюі, 1/3 жағдайда қан кету болады(әсіресе ерлерде). Диф.диагностика асқазан ісігімен жүргізіледі.
Диагностика: рентгенологиялық, ЭФГДС, КТ, МРТ.
- Асқазан/12 елі ішектегі ішкі қысымның жоғары, шырышты қабаттың трофикасының бұзылысынан және егде жастағыларда болады. Жергілікті қабыну процестің салдарынан түйір астарды қорыту қиындар ауырсын пайда болады, жергілікті зақымдалулардан қан кету болады.
Диагностика: негізі зерттеу рентгенологиялық.
3. Басқа орган мен жүйенің ауруларынан асқазаннан қан кету
- 3.1. ұйқы безінің гастриномасы (Золлингер-Эллисон синдромы) – ұйқы безінің қатерлі гастрин бөлетін ісігі. 12 елі ішекті үнемі тітіркендіріп, әрдайым ауырсыну, құсу, тоқтаусыз іш өту, салмақ жоғалту, 1/3 қан кету.
Диагностика: ұйқы безінің базальді секрециясы (25ммоль/л(түнде 100 ммоль/л)) асқазанды рентгенологиялық зерттеу, ФГДС, КТ-сканерлеу – ісікті.
3.3. Диафрагмадағы өңеш тесігінің жарығы
Өңештің инвагинациясы, қысылуы кезінде қан кетудің пайда болуы. Қыжыл, қан аралас тамақ қалдықтарымен кекіру, ауырсынып жұтыну, дисфагия, төс артындағы ауырсыну.
диагностика: тренделенбург қалпында рентгендік тексеру, Вальсальва сынамасы, ФГДС, эзофаготонокимография – қысымды жазу.
4. Ащы ішек ауруларында қан кету
4.1. Дивертикулдар – ішектің кеш келген жерінде болады, зерттелуі қиын. Эндоскопия, радиоизотопты зерттеу, илеоскопия, селективті ангиография.
5. Тоқ ішектен қан кету
5.1. тоқ ішектің полипоз - рак алды кезең.
5.2. қатерлі/қатерсіз ісіктер
7.3. Синдром Казабаха-Мерритта
7.5. Айналма
Жедел қан кетулер
Жедел қан кетулер
Профузды қан кетулер
Созылмалы қан кетулер
- 500 мл және одан жоғары көлемде қан кетудің компенсаторлы механизмі, тез арада қан мен тінаралық сұйықтықтың қайта бөлінуі болып табылады. Жүйелі вазоконстрикция, қан деполарынан(көкбауыр, бауыр) қанның мобилизациясына әкеледі, ал антидиуретикалық гормон мен альдостерон бөлінуі, тінаралық сұйықтықтың тамыр арнасына түсуі есебінен тамырішілік көлемді қалпына келтіреді. Бұл өзгерістер гемоглобин мен гематокрит деңгейлерінің төмендеуімен, гипопротеинемиямен, жүрек лақтырысының төмендеуімен, тахикардиямен жүреді, ал систолалық қысым қалыпты болып қалады немесе көтерілуі мүмкін.
- 1л жоғары қан кетуде компенсаторлы механизмдер, циркуляцияланатын қан көлемінің тамыр арнасының көлеміне сәйкес келмеуі себебінен қызметін атқармайды. Бұл қан жоғалтудан кейін немесе бірнеше сағат ішінде геморрагиялық шоктың дамуына әкеледі.
Анамнез жинау
Шағымдары
Объективті зерттеу жүргізу
Зертханалық тексерулер
Шұғыл фиброгастродуоденоскопия
- Тексеру кезінде іш тыныс алу актісіне қатысады, қатаймаған, пальпацияда ауырсынбайды. Жарадан қан кету кезінде пайда болатын ауырсынудың, қанның асқазанның қышқыл құрамын сілтілеуі нәтижесінде жоғалуы-бұл асқынуға тән белгілердің бірі. Ректальды тексеру кезінде мелена түсті нәжіс анықталады.
Пульс/систолалық қысым 0,5-1 – жеңіл дәрежедегі қан кету
1-1,5 – орташа дәрежедегі қан кету
1,5-2 – ауыр дәрежедегі қан кету
Шұгыл фиброгастродуоденоскопия, зертханалық тексеру, науқасты физикалық тексеруден кейін консервативті терапияның қолайлы көлемі және оперативті араласудың көрсеткіштері мен шұғылдығы анықталады.
Госпитализация алдындағы ем: ЖЖ –нің негізгі мақсаты науқасты хирургиялық бөлімге жеткізіп, оны госпитализациялау. АҚ жәнеТАЖ мониторингке алып оны қадағалау керек, витальды функцияларын сақтау. Геморрагиялық шок көріністері (қалтырау, суық тер, тамыр толуыны төмендеуі, тахикардия, гипотония) болған жағдайда тамыр ішіне тамшылатып сұйқтық енгізуді бастау: гидроксиэтилкрахмал 400 мл, глюкоза ерітіндісі 5 % - 400 мл, натрий хлорид ерітіндісі 0, 9 % - 400 мл. Егер геморрагиялық шок көріністері болмаса. Онда инфузионды терапияны бастамаған жөн. АІЖ жоғарғы бөлімінен қан кету болса: - Тамыр ішіне баяу 2 мин барысында фамотидин 20 мг (1 ампуланы алдын ала 5 – 10 мл 0,9% нартий хлорид ерітіндісімен араластыру ). - Тамыр ішіне тамшылатып октреотид 0, 1 мг (сома – тостатин аналогы) - Фибринолиз активациясы фонында: т/і тамшылатып амнокапрон қышқылы 5 % - 100 мл - Госпитализация алдындағы ем: ЖЖ –нің негізгі мақсаты науқасты хирургиялық бөлімге жеткізіп, оны госпитализациялау. АҚ жәнеТАЖ мониторингке алып оны қадағалау керек, витальды функцияларын сақтау. Геморрагиялық шок көріністері (қалтырау, суық тер, тамыр толуыны төмендеуі, тахикардия, гипотония) болған жағдайда тамыр ішіне тамшылатып сұйқтық енгізуді бастау: гидроксиэтилкрахмал 400 мл, глюкоза ерітіндісі 5 % - 400 мл, натрий хлорид ерітіндісі 0, 9 % - 400 мл. Егер геморрагиялық шок көріністері болмаса. Онда инфузионды терапияны бастамаған жөн. АІЖ жоғарғы бөлімінен қан кету болса: - Тамыр ішіне баяу 2 мин барысында фамотидин 20 мг (1 ампуланы алдын ала 5 – 10 мл 0,9% нартий хлорид ерітіндісімен араластыру ). - Тамыр ішіне тамшылатып октреотид 0, 1 мг (сома – тостатин аналогы) - Фибринолиз активациясы фонында: т/і тамшылатып амнокапрон қышқылы 5 % - 100 мл
Хирургиялық емі:
Хирургиялық емі:
-24сағ ішінде 1500мл қан құйылып жағдайы жақсармаса мерзімді операция жасалады.
-Форест 2,3-те науқастың жасы 50-ден асса, анамнезінде ұзақ ойық жара болса, каллезді жара болса, стеноздаушы жара болса қосымша ауруларын ескеріп операцияға алады.
- Асқазан жарасынан қан кетіп тұрғанда: бағаналы ваготомия+асқазанның экономды резекциясы + Ру бойынша гастроеюналды анастомоз немесе Бильрот 1. әлсіз науқастарды - бағаналы ваготомия+жараны ойып алумен гастртомия және пилоропластикамен. Ауыр науқастарда – қансырап тұрған тамырды тігумен гастротомия, немесе жараны ойып алып тігу.
Мэллори-Вейс синдромында Блэйкмор зондымен тампонада. Гастротомия, шырышты қабат дефектісін тігу. Склерозотерапия.
Шунттаушы операциялар (портокавалды, спленореналды, мезокавалды шунтар және т.б. анастомоздар)
Клиникасы: қыжыл, төс артындағы ауырсыну, рефлекторлы стенокардия, дисфагия, сирек қан кету.
Диагностика: эзофагоскопия
1.2 портальды гипертензия кезіндегі өңеш веналарының варикозды кеңеюі
Қан кету бірден, ауқымды, қою қанмен құсу, мелена. Қан кетуден кейін бауыр жеткіліксіздігі (сарғаю, ауыздан бауырдың иісінің шығуы, асциттің артуы)
Диагностика: ФЭГДС, гематокрит, коагулограмма, бауыр функциясы (билирубин, АЛТ, глюкоза, белоктық фракция)
1.3. өңеш ісігі
Дисфагия, жеген тамақты қан аралас құсу
Диагностика: рентгенологиялық тексеру, эзофагоскопия
1.4. Синдром Маллори-Вейса (Спонтанный разрыв пищевода, синдром Бурхаве (Boerhaave))
Өңештің ұзына бойы төменгі 1/3 бөлігінің қаты күшеніп құсу кезінде жыртылуы. Теңіз, әуе ауруында, жүктілікте,алкоголизмде.құсықта қанның, нәжістің мелена болуы.
Диагностика: эзофагогастроскопия
2. Асқазан – 12 елі ішек ауруларында қан кетулер. 2.1. жара аурулары ( қатерсіз/қатерлі ісіктер)
Жедел / созылмалы жаралардың асқынуы кезінде қан мезеттен жиі кіші асқазан иінінен кетеді.
Клиника: кешке, түнде бірден ауырсыну күшейіп, артынан ілсіздік пайда болып, ауырсынудың доғарылуы ( симптом Бергман) қан құсу, мелена, тері мен шырыштың бозаруы, өлетін секілді қорқыныштың болуы.
Диагностика: жедел ЭФГДС, асқазан – 12 елі ішектің рентгенологиялық зерттеу, анемия, гематокриттің түсуі, тік ішекті зерттеу (мелена), жедел қан айналым жеткіліксіздігі.
Ұзындығы 4, ені 1,5 см ұлғаяды. Қатпарлардың қалың, көп болуы.
- Эпигастрий аймағында ауырлықты сезіну, гипопротеинемиялық ісіну, еңкейгенде, тырысқанда ауырсынудың күшеюі, 1/3 жағдайда қан кету болады(әсіресе ерлерде). Диф.диагностика асқазан ісігімен жүргізіледі.
Диагностика: рентгенологиялық, ЭФГДС, КТ, МРТ.
- Асқазан/12 елі ішектегі ішкі қысымның жоғары, шырышты қабаттың трофикасының бұзылысынан және егде жастағыларда болады. Жергілікті қабыну процестің салдарынан түйір астарды қорыту қиындар ауырсын пайда болады, жергілікті зақымдалулардан қан кету болады.
Диагностика: негізі зерттеу рентгенологиялық.
3. Басқа орган мен жүйенің ауруларынан асқазаннан қан кету
- 3.1. ұйқы безінің гастриномасы (Золлингер-Эллисон синдромы) – ұйқы безінің қатерлі гастрин бөлетін ісігі. 12 елі ішекті үнемі тітіркендіріп, әрдайым ауырсыну, құсу, тоқтаусыз іш өту, салмақ жоғалту, 1/3 қан кету.
Диагностика: ұйқы безінің базальді секрециясы (25ммоль/л(түнде 100 ммоль/л)) асқазанды рентгенологиялық зерттеу, ФГДС, КТ-сканерлеу – ісікті.
3.3. Диафрагмадағы өңеш тесігінің жарығы
Өңештің инвагинациясы, қысылуы кезінде қан кетудің пайда болуы. Қыжыл, қан аралас тамақ қалдықтарымен кекіру, ауырсынып жұтыну, дисфагия, төс артындағы ауырсыну.
диагностика: тренделенбург қалпында рентгендік тексеру, Вальсальва сынамасы, ФГДС, эзофаготонокимография – қысымды жазу.
4. Ащы ішек ауруларында қан кету
4.1. Дивертикулдар – ішектің кеш келген жерінде болады, зерттелуі қиын. Эндоскопия, радиоизотопты зерттеу, илеоскопия, селективті ангиография.
5. Тоқ ішектен қан кету
5.1. тоқ ішектің полипоз - рак алды кезең.
5.2. қатерлі/қатерсіз ісіктер
7.3. Синдром Казабаха-Мерритта
7.5. Айналма
Жедел қан кетулер
Жедел қан кетулер
Профузды қан кетулер
Созылмалы қан кетулер
- 500 мл және одан жоғары көлемде қан кетудің компенсаторлы механизмі, тез арада қан мен тінаралық сұйықтықтың қайта бөлінуі болып табылады. Жүйелі вазоконстрикция, қан деполарынан(көкбауыр, бауыр) қанның мобилизациясына әкеледі, ал антидиуретикалық гормон мен альдостерон бөлінуі, тінаралық сұйықтықтың тамыр арнасына түсуі есебінен тамырішілік көлемді қалпына келтіреді. Бұл өзгерістер гемоглобин мен гематокрит деңгейлерінің төмендеуімен, гипопротеинемиямен, жүрек лақтырысының төмендеуімен, тахикардиямен жүреді, ал систолалық қысым қалыпты болып қалады немесе көтерілуі мүмкін.
- 1л жоғары қан кетуде компенсаторлы механизмдер, циркуляцияланатын қан көлемінің тамыр арнасының көлеміне сәйкес келмеуі себебінен қызметін атқармайды. Бұл қан жоғалтудан кейін немесе бірнеше сағат ішінде геморрагиялық шоктың дамуына әкеледі.
Анамнез жинау
Шағымдары
Объективті зерттеу жүргізу
Зертханалық тексерулер
Шұғыл фиброгастродуоденоскопия
- Тексеру кезінде іш тыныс алу актісіне қатысады, қатаймаған, пальпацияда ауырсынбайды. Жарадан қан кету кезінде пайда болатын ауырсынудың, қанның асқазанның қышқыл құрамын сілтілеуі нәтижесінде жоғалуы-бұл асқынуға тән белгілердің бірі. Ректальды тексеру кезінде мелена түсті нәжіс анықталады.
Пульс/систолалық қысым 0,5-1 – жеңіл дәрежедегі қан кету
1-1,5 – орташа дәрежедегі қан кету
1,5-2 – ауыр дәрежедегі қан кету
Шұгыл фиброгастродуоденоскопия, зертханалық тексеру, науқасты физикалық тексеруден кейін консервативті терапияның қолайлы көлемі және оперативті араласудың көрсеткіштері мен шұғылдығы анықталады.
Госпитализация алдындағы ем: ЖЖ –нің негізгі мақсаты науқасты хирургиялық бөлімге жеткізіп, оны госпитализациялау. АҚ жәнеТАЖ мониторингке алып оны қадағалау керек, витальды функцияларын сақтау. Геморрагиялық шок көріністері (қалтырау, суық тер, тамыр толуыны төмендеуі, тахикардия, гипотония) болған жағдайда тамыр ішіне тамшылатып сұйқтық енгізуді бастау: гидроксиэтилкрахмал 400 мл, глюкоза ерітіндісі 5 % - 400 мл, натрий хлорид ерітіндісі 0, 9 % - 400 мл. Егер геморрагиялық шок көріністері болмаса. Онда инфузионды терапияны бастамаған жөн. АІЖ жоғарғы бөлімінен қан кету болса: - Тамыр ішіне баяу 2 мин барысында фамотидин 20 мг (1 ампуланы алдын ала 5 – 10 мл 0,9% нартий хлорид ерітіндісімен араластыру ). - Тамыр ішіне тамшылатып октреотид 0, 1 мг (сома – тостатин аналогы) - Фибринолиз активациясы фонында: т/і тамшылатып амнокапрон қышқылы 5 % - 100 мл - Госпитализация алдындағы ем: ЖЖ –нің негізгі мақсаты науқасты хирургиялық бөлімге жеткізіп, оны госпитализациялау. АҚ жәнеТАЖ мониторингке алып оны қадағалау керек, витальды функцияларын сақтау. Геморрагиялық шок көріністері (қалтырау, суық тер, тамыр толуыны төмендеуі, тахикардия, гипотония) болған жағдайда тамыр ішіне тамшылатып сұйқтық енгізуді бастау: гидроксиэтилкрахмал 400 мл, глюкоза ерітіндісі 5 % - 400 мл, натрий хлорид ерітіндісі 0, 9 % - 400 мл. Егер геморрагиялық шок көріністері болмаса. Онда инфузионды терапияны бастамаған жөн. АІЖ жоғарғы бөлімінен қан кету болса: - Тамыр ішіне баяу 2 мин барысында фамотидин 20 мг (1 ампуланы алдын ала 5 – 10 мл 0,9% нартий хлорид ерітіндісімен араластыру ). - Тамыр ішіне тамшылатып октреотид 0, 1 мг (сома – тостатин аналогы) - Фибринолиз активациясы фонында: т/і тамшылатып амнокапрон қышқылы 5 % - 100 мл
Хирургиялық емі:
Хирургиялық емі:
-24сағ ішінде 1500мл қан құйылып жағдайы жақсармаса мерзімді операция жасалады.
-Форест 2,3-те науқастың жасы 50-ден асса, анамнезінде ұзақ ойық жара болса, каллезді жара болса, стеноздаушы жара болса қосымша ауруларын ескеріп операцияға алады.
- Асқазан жарасынан қан кетіп тұрғанда: бағаналы ваготомия+асқазанның экономды резекциясы + Ру бойынша гастроеюналды анастомоз немесе Бильрот 1. әлсіз науқастарды - бағаналы ваготомия+жараны ойып алумен гастртомия және пилоропластикамен. Ауыр науқастарда – қансырап тұрған тамырды тігумен гастротомия, немесе жараны ойып алып тігу.
Мэллори-Вейс синдромында Блэйкмор зондымен тампонада. Гастротомия, шырышты қабат дефектісін тігу. Склерозотерапия.
Шунттаушы операциялар (портокавалды, спленореналды, мезокавалды шунтар және т.б. анастомоздар)
0,5-1 – жеңіл дәрежедегі қан кету
1-1,5 – орташа дәрежедегі қан кету
1,5-2 – ауыр дәрежедегі қан кету
Шұгыл фиброгастродуоденоскопия, зертханалық тексеру, науқасты физикалық тексеруден кейін консервативті терапияның қолайлы көлемі және оперативті араласудың көрсеткіштері мен шұғылдығы анықталады.
-24сағ ішінде 1500мл қан құйылып жағдайы жақсармаса мерзімді операция жасалады.
-Форест 2,3-те науқастың жасы 50-ден асса, анамнезінде ұзақ ойық жара болса, каллезді жара болса, стеноздаушы жара болса қосымша ауруларын ескеріп операцияға алады.
- Асқазан жарасынан қан кетіп тұрғанда: бағаналы ваготомия+асқазанның экономды резекциясы + Ру бойынша гастроеюналды анастомоз немесе Бильрот 1. әлсіз науқастарды - бағаналы ваготомия+жараны ойып алумен гастртомия және пилоропластикамен. Ауыр науқастарда – қансырап тұрған тамырды тігумен гастротомия, немесе жараны ойып алып тігу.
Мэллори-Вейс синдромында Блэйкмор зондымен тампонада. Гастротомия, шырышты қабат дефектісін тігу. Склерозотерапия.
Шунттаушы операциялар (портокавалды, спленореналды, мезокавалды шунтар және т.б. анастомоздар)