силабус. Программа Форма ф со пгу 18. 206
 Скачать 323 Kb.
|
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетіова Есеп және аудит кафедрасы БАСКАРУ ЕСЕБІ 1 пәні бойынша 050508 «Есеп және аудит» мамандығының студенттеріне арналған ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ Павлодар
Есеп және аудит кафедрасы ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ БАСКАРУ ЕСЕБІ 1 пәні бойынша 050508 «Есеп және аудит» мамандығының студенттеріне арналған 050508 «Есеп және аудит» мамандығының мемлекеттік жалпы міндетті стандарты 3.08.312.2006 және «БАСКАРУ ЕСЕБІ 1 » үлгі бағдарламасы негізінде, Т. Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университетімен өңделді, 6.06.2006 ж. РОӘК шешімімен бекітіліп, әрекетке енгізілді. «____»____________2008 ж. кафедраның мәжілісінде ұсынылды Хаттама №_____. Кафедра меңгерушісі ________________ И.Н. Шамрай «_____»______________2008 ж. қаржы-экономикалық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды. Хаттама №_____ ОӘК төрағасы ______________ Л.А. Сидорова КЕЛІСІЛДІ ҚЭФ деканы ____________________ Т.Я. Эрназаров «_____»_________2008 ж. ЖБжәнеӘБ МАҚҰЛДАНДЫ ЖБжәнеӘБ бастығы_______________ Л.Т. Головерина «_____»________2008 ж. 1 Пәннің мақсаттары мен міндеттері Нарықтық қатынастарға және халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттарына қөшумен байланысты «Есеп және аудит» мамандығының базалық пәндерінің цикліне «Басқару есебі» пәні бекітілген. Басқару ece6i қарапайым бухгалтерлік есептен ішкі пайдаланушылары тұрғысымеи ерекшеленеді. Басқару есебінің мақсаты - әкімшілікке дұрыс шешім қабылдауына септігін тигізу. Басқару eceбi - бул басқару шешімдерін қабылдауда қәсіпорын менеджерлерін экономикалық ақпараттармен қамтамасыз ету болып табылады. Бухгалтерлік есеп аумағындағы мамандар тек қана есеп жургізумен ғана айналысып қоймай, сонымен қатар стратегиялық және ағымдық жоспарлауға, есептеуге, бақылау мен таддауға данын болуы керек. Басқару ece6i бойынша жоғарғы оқу орнында жеткілікті білімалып, жоспарлаудың, есептің, бақылаудың және талдаудың техникалық тәсілдерін үйреніп, жас мамандар өздерінің тәжірибе жұмыстарында шешімдердіальтернативті тандау негізінде басқару шешімдерін қабылдауда менеджерлерге біршама көмегін көpceтiп, есептеу, жоспарлау жобалау, есеп беруді, аудиттi және шаруашылық қызметтің талдауын құрастыру үрдістеріне қатысу жолымен кәсіпорын жұмысының тиімділігін арттыруға әсер етіп, сол арқылы нарықтық экономикаға әсер етеді. Басқару eceбi кәсіпорын мақсаты негізінде көп жүйелі түрде басқару шешімдерін ұйымдастыру болып табылады. Өнімнің өзіндік құнын және өндіріс шығындарының жекелеген көрсеткіштері қаржылық есептілік үшін қолданылады. 2 Пререквизиттер «Басқару есебі» бойынша бағдарлама «Сертификатталған халықаралық кәсіби бухгалтер» (СІРА) бағдарламасы мен халықаралық есеп стандарттары, сонымен қатар дамыған шетел оқу орындарының оқыту жүйесі мен халықаралық ұйымдардың бухгалтерлік есеп жүргізу тәжірибесін ескере отырып жасалды. 3 Пәннің мазмұны 3.1 Пәннің тақырыптық жоспары БАСКАРУ ЕСЕБІ 1 3.1.1 050508 «Есеп және аудит» мамандығының студенттеріне арналған ЖОБ негізіндегі күндізгі
3.1.2 050508 «Есеп және аудит» мамандығының студенттеріне арналған ОКБ негізіндегі сырттай, ЖКБ негізіндегі сырттай
3.2 Аудиториялық сабақтар мазмұны 3.2.1 Теориялық курстың мазмұны Басқару eceбi туралы негізгі түсінік Басқару есебіне түсінік. Басқару eceбi бухгалтерлік жүйесінің элементі peтіндe. Басқару есебініңкағидаттары (ұйым қызметінің үздіксіздігі, бірыңғай жоспарлы-есетік өлшем бiрліктерін қолдану; ұйымның құрылымдық бөлшектер қызметтерінің нәтижелерін бағалау; бюджеттік басқару; ақпараттардың толықтығы мен талданылуы; акпараттың мерзімділігі). Басқару және қаржылық есеп жүйесінің салыстырмалы симаттамасы. Шешім қабылдаудағы баскару есебінің ролі. Басқару үрдісі (менеджмент). Басқару үрдісіндегі талдаушы - бухгалтердің ролі. Кәсіби этика. Жауапкершілік орталығы (шығын орталығы, табыс орталығы және инвестиция орталығы). Өндірістік есеп және оның басқарудағы рөлі. Баскару есебі мен өндірістік есеп арасындағы байланыс. 2. Шығындардың жіктелуі «Шығындар және шығыстар» туралы түсінік. Шығындар - басқару есебінің негізгі бір объектісі ретінде. «Шығынның пайда болу орыны», «шығынды тасымалдаушы», «жауапкершілік орталығы» туралы түciнік. Қорды бағалау үшін шығындардың жіктелуі: онімге жұмсалатын шығындар мен кезең шығындары, тікелей және жанама шығындар, өндірілген өнімдер өзіндік құны туралы есеп. Шешімдер қабылдау үшін шығындардың жіктелуі: өзгермелі және тұрақты шығын, шартты-өзгермелі және шартты-тұрақты шығындар, аралас шығындар жоғарғы және төменгі нүктелер әдісі, шашыранды әдіс, инженерлік әдіс және регрессиялық талдау; релевантты және ре.левантты емес шығындар, қайтарылмайтын шығын, альтернативті шығын (өзгермелі), инкрементті (өсетін және маржиналды шығындар. Бақылау және жоспарлау үшін шығындардың жіктелуі: бақыланатын және бақыланбайтьн шығындар. нормативті (стандартты) және нақты шығындар. 3. Өндірістік шығындар есебін ұйымдастыру Шығындарды бөлу және топтастыру. Негізгі өндіріс eсебi. Көмекші өндіріс eceбi. Өз өндірісіндегі жартылай фабрикаттар есебі. Өндірістік шығындар eceбi: материалдар ece6i. Қорлардың өзіндік құнын бағалау. Сапаны жүйелі басқару («сапаның» түсінігін анықтау: сапаны көтеруге кеткен шығын, сапа мен еңбек өнімділігі арасындағы байланыс, қорды басқару моделъдері және альтернативті жүйе, "дәл мерзімде" өндipic. Өндіріс шығындарының eсебі: еңбек шығъшдары. Еңбек ақы төлеу әдістepi, еңбектің тиімділігін есептеу. Жұмыс күшінің ағымдық коэффициенті. Жанама оқытуды қолдану мен таддау. Үстеме шытғындардың есебі. Өндіріс бөлімшелері мен өндірістік жауапкершілік орталықтары арасында шығындарды қайта бөлу. Әдістемелерді бөлу мен таңдау базасы. Теңдік жүйесі және қайта бөлу әдісі, шығындарды қадамды қайта бөлу, тікелей әдістерін қолдау аясы мен пайда болуы. Кем және артық шығындардың eceбi. 4. Өндіpicтегі шығындар есебінің әдістері мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау Өнімнің өзіндік құны - ұйымның қызметінің сапалы көрсеткіштері. Өзіндік құнның түрлері мен құрамы. Баскару есебіндегі өнімнің (қызметтің, жұмыстың) өзіндік құнына қосылатын шығындардың құрамы. Калькуляция баптары бойынша өнім өндіруге кеткен шығындар еcебi. Өнімнің өзіндік құнын (қызмет, жұмыс) калькуляциялаудың процестік әдісі: қолдану ауқымы мен ерекшелігі. Эквиваленттік бірліктің түсінігі. Эквиваленттік шығым: мөлшерлік] жоғалтулар мен жоғары мөлшерлі жоғалтулар. Ақталмаған өндіріс. Әртүрлі деңгейдегі аяқталған өзіндік құн элементтері. Алдыңғы процестегі өнімнің өзіндік құны. ФИФО және орташа өзіндік құн әдістері бойынша шығындарды калькуляциялay. Процестік калькуляциялау сатылары: өндірістің шартты көлемін есептеу; өнім бірлігінің өзіндік құнын талдау; жиынтық өзіндік құнды есептеу. Кешенді өндіріс: жанама өнім, бірлескен өнімдерді жанама өніммен салыстыру. Операциондық калькуляция. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың тапсырыстық әдіci. Есептің тапсырыстық әдісі: қолдану аясы мен оның ерекше айырмашылығы. Tікелей шығындар есебi (материалдық және еңбек ақы шығындары) және оның тапсырысқа апару тәртібі. Өндірістік үстеме шығындар есебі. Өткізілген өнім мен орындалған тапсырыс eceбi. Контракт, тапсырыс бойынша өзіндік құнды калькуляциялау.Ақауды жөндеу шығындары мен қалдықтар есебі. Орындалған контрактан алынған пайда eceбi. Тапсырыс бойынша толықтыру сомасы мен аяқталмаған өндірісті бағалау. Шығынды бөлудің функционалды жуйесі. Сипаттамасы, ұқсастығы мен айырмашылығы. Шығын топтары, шығынды тасымалдаушылар, кызметтер бойынша шығын орталықтары. Шығынның бағытты калькуляциясы. Шығын калькуляциясының басқа да әдістері. Шығындар есебі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың нормативтік әдісі.Калькуляциялау әдіетері: нақты және нормативті шығындар есебі. Нормативті (стандартты, бюджеттік) шығындар. Жеке нормативтерді калыптастыру тәртібі. Ұйымның нормативті базасына қойылатын талап. «Ауытқулар» және пайда болу себептері. Жайлы және жайсыз ауытқулар: негізгі материалдар бойынша (саны мен бағасы), негізгі еңбек бойынша (тиімділік және төлем мөлшері бойынша ауытқуы), өзгермелі үстеме шығындар бойынша (шығындар мен тиімділік бойынша ауытқулар), тұрақты үстеме шығындар бойынша (өнімнің көлемi мен смета бойынша). Өнім бірлігінің нормативтік шығындары элементтері: тікелей материалдардың нормативтік құны, материалдардың тікелей нормативтік саны, нормативтік жұмыс уақыты (тікелей еңбек шығыны), тікелей еңбек төлемінің нормативтік мөлшері, өзгермелі және тұрақты үстеме шығындардың нормативтік коэффициенті. Тікелей материалдардың, тікелей еңбектің, үстеме шығындардың нормативтік шығындарын есептеу тәртібі. Норма және нормадан ауытқу бойынша шығындар ece6i. «Стандарт - кост» жүйесі. Стандарттық өзіндік құн алгоритмі. Ауытқуларды талдау. Ауытқулар түрлері: тікелей материалдық шығындар ауытқуы; тікелей еңбек шығындар ауытқуы; үстеме шығындар ауытқуы. Бақыланатын және бақыланбайтын ауытқулар, олардың пайда болу ceбептері. Нақты үстеме шығындарды стандарттықпен сәйкестендіру. Шығындардың толық үлестірілуі бойынша өзіндік құнкалькуляциясы: өнімнің (жұмыстың, қызметтің) өзіндік құн құрамындағы тікелей және жанама шығындар ece6i. Өзгермелі шығындар бойынша өзіндік құн калькуляциясы. «Жартылай өзiндік құн» түсінігі. «Директ – костинг»жүйесіндегі өнімнің өзіндік құнына қосылатын шығындар. «Директ - костинг» және толық үлестірілетін есеп жүйесіндегі eceптік жазулар. Маржиналды табыс. Маржиналды және толық шығындар есебін қолдану арқылы ұйымдардың кipici мен шығысы ece6i. Екі калькуляциялау әдісініің пайда көлеміне әсерінің салыстырмалы талдауы. Зиянсыздықты талдау: оның мақсаты мен тәсілдері. Талдау әдістері: теңдік әдісі, жалпы табыс әдісі (маржиналды табыс), графикалық әдіс. 5. Бюджеттеу және негізгі бюджетті құру Шығындарды жоспарлау мен бақылау - басқарудың негізгі функциясы. Ағымдағы және ілгеpi жоспарлаудың мәні мен мақсаты. «Бюджет (смета)» және оның қалыптасуына қойылатын талаптар. «Бюджеттік цикл» түсінігі. Сату бюджеті. Өндіріс бюджеті. Материалдар бюджеті. Еңбек бюджеті. Өндірістік үстеме шығындар бюджеті, өндірістік өзіндік құн бюджеті. Коммерциялық және әкімшілік шығыстар бюджеті. Бақыланатына алмайтын факторлардың түсімге әсері. Пайда мен зиян бюджетін, ақша қаражаттары бюджетін, бюджетік бухгалтерлік баланстың құрамы мен дайындау тәртібі. Кәсіпорынның жоспарындағы бұл қаражаттардың мәні. 6. Бақылау мен қызмет нәтижесін бағалау Қатаң және икемді бюджет түciнігi, оны құру тәpтiбi. Икемді бюджетті есептеу формуласы. Ұйымның қызметін бақылау мен талдаудағы икемді бюджеттің мәні. Нақты өндірілетін өнімді ескере отырып бюджет мәліметтерін реттеу. 7. Басқару шешімдерін қабылдау Шешімдер кабылдау үрдісіндегі eceптік ақпарат. «Релевантты ақпарат» түсінігі. Алдағы кездегі релеванттық шығындар мен табыстардың анықтамасы. Қысқа мерзімді басқару шешімдерін қабылдау. Бағалық шешімдер қабылдау. Баға калыптастыруға байланысты шешімге әсер ететін факторлар. Үстеме пайызын анықтау. Мақсатты баға қалыптастыру. Арнайы тапсырыстың бағасын қалыптастыру. Трансферттік бағаны анықтау. Трансферттік баға құрудың әдістері. Қысқа мерзімді басқару шешімдерін қабылдау үшін толық және өзгермелі шығындар есебінің әдістерін қолдану. Өндіріс көлемін арттырумен баға төмендеуіне байланысты шешімдер қабылдау. Қуаттылықты пайдаланудағы өнім ассортиментін жоспарлау. Сигменттік талдау әдісі. Пайда мен шығындардың өспелі талдауы. Ұзақ мерзімді басқару шешімдерін қабылдау. Күрделі қаржы салымы сметасын құрудың. мақсаты мен үрдісі. Қаржы салымын бағалаудың дисконттық емес әдісі: өтелімділік әдісі және өтелімділіктің есептік коэффициенті. Қаржы салымын бағалаудың дисконттық әдісі: дисконтталған ақша ағымы, таза келтірілген құн (NPV), табыстылықтың ішкі мөлшepi (ІRR). Қаржы салымы жобасын енгізуден күтілетін табыстылықты анықтау. 3.2.2 Тәжірибелік сабақтар мазмұны 1. Басқару есебіне кipiспе Басқару қызметіндегі басқару есебінің ролi. Бухгалтерлiк ақпарттарды пайдаланушылар. Басқару және қаржы есебінің салыстырмалы сипаттамасы. Шешімдер қабылдау үрдісі. Басқару үрдісіндегі бухгалтер-талдаушының рөлі. 2. Өндірістік шығындардың жіктелуі 1. Өндірістік шығындардың жіктелуі. 2. Шешімдер қабылдау мен жоспарлау үшін шығындардың жіктелуі. 3. Бақылау мен реттеу үшін шыығындардың жіктелуі. 4. Жayaпкершілілк орталықтары бойынша есеп. 3. Өндірілген өнімнің өзіндік құнын бағалау үшін өндірістік шығындар есебі Өнімнің өзіндік құнына қосылатын шығындар құрам ы. Калькуляция баптары бойынша шығындар ece6i. Негізгі және қосалқы өндіріс шығыдары есебі. Үстеме шығындар eceбі мен оның бөліп таратылуы. Материалдар ece6i. Еңбек шығындары есебі. Өз өндірісіндегі жартылай өнімдер ece6i. 4. Шығындар есебі әдістері мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау 1. Шығындар eceбінің процестік әдісі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау. 2. Шығындар есебінің тапсырыстық әдісі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау. 3. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың функционалды әдісі. 4. Шығындарды толық бөліп тарату (абзорпшн - костинг) және өзгермелі шығындар (директ-костинт) бойынша өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау. 5. Шығындардың eceбiнiң нормативтік әдісі мен ауытқуды талдау. 5. Бюджеттеу және негізгі бюджетті құру 1. Бюджет және оның түрлері. 2. Негізгі бюджетті құру этаптары. 3. Бюджеттік бақылау. 4. Қор деңгейін жоспарлау және бақылау. 6. Бакылау мен қызмет нәтижесін бағалау 1. Қызмет нәтижесін бағалау мен көрсету әдістері 2.Нақты нәтнжені бюджетпен салыстыра отырып керсету. 3. Ауытқулар бойынша басқару. 7. Басқару шешімдерін қабылдау 1. Өндіріс зиянсыздығын талдау. Арнайы зерттеулер: шешімдер қабылдау үшін релевантты шығындарды анықтау. Баға қалыптыптастыру және трансферттік баға есебі. Қаржы салымдары шешімдерін қабылдау. 3.3 Студенттің өздік жұмыстарының мазмұны 3.3.1.1 050508 «Есеп және аудит» мамандығының студенттеріне арналған ЖОБ негізіндегі күндізгі мамандық студенттерінің СӨЖ мазмұны
3.3.1.2 050508 «Есеп және аудит» мамандығының студенттеріне арналған ОКБ негізіндегі сырттай, ЖКБ негізіндегі сырттай мамандық студенттерінің СӨЖ мазмұны
3.3.2 Студенттерге өз бетінше зерттеуге ұсынылатын тақырыптар Басқару eceбi туралы негізгі түсінік Басқару есебіне түсінік. Басқару eceбi бухгалтерлік жүйесінің элементі peтіндe. Басқару есебініңкағидаттары (ұйым қызметінің үздіксіздігі, бірыңғай жоспарлы-есетік өлшем бiрліктерін қолдану; ұйымның құрылымдық бөлшектер қызметтерінің нәтижелерін бағалау; бюджеттік басқару; ақпараттардың толықтығы мен талданылуы; акпараттың мерзімділігі). Басқару және қаржылық есеп жүйесінің салыстырмалы симаттамасы. Шешім қабылдаудағы баскару есебінің ролі. Басқару үрдісі (менеджмент). Басқару үрдісіндегі талдаушы - бухгалтердің ролі. Кәсіби этика. Жауапкершілік орталығы (шығын орталығы, табыс орталығы және инвестиция орталығы). Өндірістік есеп және оның басқарудағы рөлі. Баскару есебі мен өндірістік есеп арасындағы байланыс. 2. Шығындардың жіктелуі «Шығындар және шығыстар» туралы түсінік. Шығындар - басқару есебінің негізгі бір объектісі ретінде. «Шығынның пайда болу орыны», «шығынды тасымалдаушы», «жауапкершілік орталығы» туралы түciнік. Қорды бағалау үшін шығындардың жіктелуі: онімге жұмсалатын шығындар мен кезең шығындары, тікелей және жанама шығындар, өндірілген өнімдер өзіндік құны туралы есеп. Шешімдер қабылдау үшін шығындардың жіктелуі: өзгермелі және тұрақты шығын, шартты-өзгермелі және шартты-тұрақты шығындар, аралас шығындар жоғарғы және төменгі нүктелер әдісі, шашыранды әдіс, инженерлік әдіс және регрессиялық талдау; релевантты және ре.левантты емес шығындар, қайтарылмайтын шығын, альтернативті шығын (өзгермелі), инкрементті (өсетін және маржиналды шығындар. Бақылау және жоспарлау үшін шығындардың жіктелуі: бақыланатын және бақыланбайтьн шығындар. нормативті (стандартты) және нақты шығындар. 3. Өндірістік шығындар есебін ұйымдастыру Шығындарды бөлу және топтастыру. Негізгі өндіріс eсебi. Көмекші өндіріс eceбi. Өз өндірісіндегі жартылай фабрикаттар есебі. Өндірістік шығындар eceбi: материалдар ece6i. Қорлардың өзіндік құнын бағалау. Сапаны жүйелі басқару («сапаның» түсінігін анықтау: сапаны көтеруге кеткен шығын, сапа мен еңбек өнімділігі арасындағы байланыс, қорды басқару моделъдері және альтернативті жүйе, "дәл мерзімде" өндipic. Өндіріс шығындарының eсебі: еңбек шығъшдары. Еңбек ақы төлеу әдістepi, еңбектің тиімділігін есептеу. Жұмыс күшінің ағымдық коэффициенті. Жанама оқытуды қолдану мен таддау. Үстеме шытғындардың есебі. Өндіріс бөлімшелері мен өндірістік жауапкершілік орталықтары арасында шығындарды қайта бөлу. Әдістемелерді бөлу мен таңдау базасы. Теңдік жүйесі және қайта бөлу әдісі, шығындарды қадамды қайта бөлу, тікелей әдістерін қолдау аясы мен пайда болуы. Кем және артық шығындардың eceбi. 4. Өндіpicтегі шығындар есебінің әдістері мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау Өнімнің өзіндік құны - ұйымның қызметінің сапалы көрсеткіштері. Өзіндік құнның түрлері мен құрамы. Баскару есебіндегі өнімнің (қызметтің, жұмыстың) өзіндік құнына қосылатын шығындардың құрамы. Калькуляция баптары бойынша өнім өндіруге кеткен шығындар еcебi. Өнімнің өзіндік құнын (қызмет, жұмыс) калькуляциялаудың процестік әдісі: қолдану ауқымы мен ерекшелігі. Эквиваленттік бірліктің түсінігі. Эквиваленттік шығым: мөлшерлік] жоғалтулар мен жоғары мөлшерлі жоғалтулар. Ақталмаған өндіріс. Әртүрлі деңгейдегі аяқталған өзіндік құн элементтері. Алдыңғы процестегі өнімнің өзіндік құны. ФИФО және орташа өзіндік құн әдістері бойынша шығындарды калькуляциялay. Процестік калькуляциялау сатылары: өндірістің шартты көлемін есептеу; өнім бірлігінің өзіндік құнын талдау; жиынтық өзіндік құнды есептеу. Кешенді өндіріс: жанама өнім, бірлескен өнімдерді жанама өніммен салыстыру. Операциондық калькуляция. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың тапсырыстық әдіci. Есептің тапсырыстық әдісі: қолдану аясы мен оның ерекше айырмашылығы. Tікелей шығындар есебi (материалдық және еңбек ақы шығындары) және оның тапсырысқа апару тәртібі. Өндірістік үстеме шығындар есебі. Өткізілген өнім мен орындалған тапсырыс eceбi. Контракт, тапсырыс бойынша өзіндік құнды калькуляциялау.Ақауды жөндеу шығындары мен қалдықтар есебі. Орындалған контрактан алынған пайда eceбi. Тапсырыс бойынша толықтыру сомасы мен аяқталмаған өндірісті бағалау. Шығынды бөлудің функционалды жуйесі. Сипаттамасы, ұқсастығы мен айырмашылығы. Шығын топтары, шығынды тасымалдаушылар, кызметтер бойынша шығын орталықтары. Шығынның бағытты калькуляциясы. Шығын калькуляциясының басқа да әдістері. Шығындар есебі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың нормативтік әдісі.Калькуляциялау әдіетері: нақты және нормативті шығындар есебі. Нормативті (стандартты, бюджеттік) шығындар. Жеке нормативтерді калыптастыру тәртібі. Ұйымның нормативті базасына қойылатын талап. «Ауытқулар» және пайда болу себептері. Жайлы және жайсыз ауытқулар: негізгі материалдар бойынша (саны мен бағасы), негізгі еңбек бойынша (тиімділік және төлем мөлшері бойынша ауытқуы), өзгермелі үстеме шығындар бойынша (шығындар мен тиімділік бойынша ауытқулар), тұрақты үстеме шығындар бойынша (өнімнің көлемi мен смета бойынша). Өнім бірлігінің нормативтік шығындары элементтері: тікелей материалдардың нормативтік құны, материалдардың тікелей нормативтік саны, нормативтік жұмыс уақыты (тікелей еңбек шығыны), тікелей еңбек төлемінің нормативтік мөлшері, өзгермелі және тұрақты үстеме шығындардың нормативтік коэффициенті. Тікелей материалдардың, тікелей еңбектің, үстеме шығындардың нормативтік шығындарын есептеу тәртібі. Норма және нормадан ауытқу бойынша шығындар ece6i. «Стандарт - кост» жүйесі. Стандарттық өзіндік құн алгоритмі. Ауытқуларды талдау. Ауытқулар түрлері: тікелей материалдық шығындар ауытқуы; тікелей еңбек шығындар ауытқуы; үстеме шығындар ауытқуы. Бақыланатын және бақыланбайтын ауытқулар, олардың пайда болу ceбептері. Нақты үстеме шығындарды стандарттықпен сәйкестендіру. Шығындардың толық үлестірілуі бойынша өзіндік құнкалькуляциясы: өнімнің (жұмыстың, қызметтің) өзіндік құн құрамындағы тікелей және жанама шығындар ece6i. Өзгермелі шығындар бойынша өзіндік құн калькуляциясы. «Жартылай өзiндік құн» түсінігі. «Директ – костинг»жүйесіндегі өнімнің өзіндік құнына қосылатын шығындар. «Директ - костинг» және толық үлестірілетін есеп жүйесіндегі eceптік жазулар. Маржиналды табыс. Маржиналды және толық шығындар есебін қолдану арқылы ұйымдардың кipici мен шығысы ece6i. Екі калькуляциялау әдісініің пайда көлеміне әсерінің салыстырмалы талдауы. Зиянсыздықты талдау: оның мақсаты мен тәсілдері. Талдау әдістері: теңдік әдісі, жалпы табыс әдісі (маржиналды табыс), графикалық әдіс. 5. Бюджеттеу және негізгі бюджетті құру Шығындарды жоспарлау мен бақылау - басқарудың негізгі функциясы. Ағымдағы және ілгеpi жоспарлаудың мәні мен мақсаты. «Бюджет (смета)» және оның қалыптасуына қойылатын талаптар. «Бюджеттік цикл» түсінігі. Сату бюджеті. Өндіріс бюджеті. Материалдар бюджеті. Еңбек бюджеті. Өндірістік үстеме шығындар бюджеті, өндірістік өзіндік құн бюджеті. Коммерциялық және әкімшілік шығыстар бюджеті. Бақыланатына алмайтын факторлардың түсімге әсері. Пайда мен зиян бюджетін, ақша қаражаттары бюджетін, бюджетік бухгалтерлік баланстың құрамы мен дайындау тәртібі. Кәсіпорынның жоспарындағы бұл қаражаттардың мәні. 6. Бақылау мен қызмет нәтижесін бағалау Қатаң және икемді бюджет түciнігi, оны құру тәpтiбi. Икемді бюджетті есептеу формуласы. Ұйымның қызметін бақылау мен талдаудағы икемді бюджеттің мәні. Нақты өндірілетін өнімді ескере отырып бюджет мәліметтерін реттеу. 7. Басқару шешімдерін қабылдау Шешімдер кабылдау үрдісіндегі eceптік ақпарат. «Релевантты ақпарат» түсінігі. Алдағы кездегі релеванттық шығындар мен табыстардың анықтамасы. Қысқа мерзімді басқару шешімдерін қабылдау. Бағалық шешімдер қабылдау. Баға калыптастыруға байланысты шешімге әсер ететін факторлар. Үстеме пайызын анықтау. Мақсатты баға қалыптастыру. Арнайы тапсырыстың бағасын қалыптастыру. Трансферттік бағаны анықтау. Трансферттік баға құрудың әдістері. Қысқа мерзімді басқару шешімдерін қабылдау үшін толық және өзгермелі шығындар есебінің әдістерін қолдану. Өндіріс көлемін арттырумен баға төмендеуіне байланысты шешімдер қабылдау. Қуаттылықты пайдаланудағы өнім ассортиментін жоспарлау. Сигменттік талдау әдісі. Пайда мен шығындардың өспелі талдауы. Ұзақ мерзімді басқару шешімдерін қабылдау. Күрделі қаржы салымы сметасын құрудың. мақсаты мен үрдісі. Қаржы салымын бағалаудың дисконттық емес әдісі: өтелімділік әдісі және өтелімділіктің есептік коэффициенті. Қаржы салымын бағалаудың дисконттық әдісі: дисконтталған ақша ағымы, таза келтірілген құн (NPV), табыстылықтың ішкі мөлшepi (ІRR). Қаржы салымы жобасын енгізуден күтілетін табыстылықты анықтау. 4 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме  4.1 050508 «Есеп және аудит» мамандық Пәннің атауы БАСКАРУ ЕСЕБІ 1
5 Ұсынылатын әдебиеттер тізіміҚP «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» заңы №329-ІІ, 24.06.2002 ж. (толықтырулар мен өзгертулермен бipгe). Международный стандарт финансовой отчетности. М.: Аскери, 2005 ж. Бухгалтерлік есеп стандарттары . г. Алматы, 199К г. Бернер Д. Директ-костинг. - Минск: Экономика, 1993. Вахрушина М.А. Бухгалтерский управленческий учет, Москва ЗАО «Финстатинформ», 2000 г. Ә.Д. Дәулетбеков, К.Т. Тайғашинова, Т.А. Тасмағанбетов. Басқарушы-өндірістік есеп: Оқу құралы / Адматы: Принт 2000 ж. 180 б. Друри К. Введение в управленческий и производственный учет. - М.: «Аудит», Издательское объединение «ЮНИТ И» 2000 г. Друри К. Управленческий и производственный учет (Перевод. с англ.) М. ЮНИТИ, 2003. Дж.К. Ван Хорн, Основы управления финансами. Moсква: «Финансы и статистика», 2000 г. Карпова Т.П. Основы управленческого учета, Москва, ИНФРА-М, 1997 г. Карпова Т.П. Управленческий учет, Москва «Аудит», Изд. Объединение «ЮНИТИ», 1998 г. В.Л. Назарова, ДА. Фурсов, С.Д. Фурсова Управленческий учет. Алматы, Экономика. 2004 г. Назарова В Л., Жапбарханова M.C., Фурсов ДА., Фурсова С.Д. Басқару есебі. Оқулық – Алматы, Экономика 2004 ж. Николаева С А., Принципы формирования и калькулирования себестоимости. Особенности учета затрат в условиях рынка: система «директ-костинг». М.: Аналитика-пресс, 1997 г. Николаева СА. Особенности учета затрат в условиях рынка: система «директ-костинг». - М.: Финансы и статистика, 1993 г. Радостовец B.К., Радостовец В.В., Бухгалтерский учет на промышленных предприятиях. - Алматы, НАК "Центраудит, 2002 г. Радостовец В.B., Шмидт О.И. Теория и отраслевые особенности бухгалтерского учета - Алматы, НАК "Центраудит", 2000 г. Төлегенов Э.Т. Басқару ece6i. Оқу құралы. Алматы 2006 ж. Управленческий учет. Учебное пособие под редакцией А. Д Шеремета, Москва, ИД ФБК ПРЕСС, 1999 г. Хорнгрен .Ч.Т., Фостер Дж. Бухгалтерский учет: управленческий аспект: Пер. с англ./ Под ред. Я.В.Соколова. - М.: Финансы и статистика, 2000 г. Хорнгрен Ч.Т. Фостер Дж., Ш. Датар «Управленческий учет», Питер, 2007. Шим Дж., Сигел Дж. Г. Методы управления стоимостью и анализа затрат. М.: Филинъ, 1996 г. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||