Индивидумды қоғамды өмір сүруге дайындауға және қайта дайындауға бағытталған медициналық, әлеуметтік, білім берушілік және кәсіптік бағдар беру жұмыстарының кешені:
Реабилитация.
Алғашқы қабілеттің қалыптасуы:
Абилитация.
Деменцияны тудыратын себептер:
Нейроинфекциялар.
Л.С.Выготскийдің пікірінше, кемақыл балалардың өзін-өзі бағалауының тым жоғары бағалауына себеп:
Жалпы эмоционалдық және интеллектуалдық жетілмеу.
Дефектологияның сенсорлық сала дамуында бұзылыстары бар балаларды оқыту-тәрбиелеу саласы:
Олигофренопедагогика.
Дефектологияның сенсорлық сала дамуында бұзылыстары бар балаларды психологиялық зерттеу саласы:
Тифлопсихология.
Дефектологияның зияты зақымданған балаларды оқыту-тәрбиелеу саласы:
Олигофренопсихология.
Әріптерді, сөздер мен цифрларды грифельмен рельефті – нүктелі белгі түрінде жазудың арнайы құралын жасаған автор:
В. Моргулис.
Аутистік спектрдегі бұзылыстардың негізгі клиникалық белгісі:
Белсенді бөлектену.
Ойлау қабілетін зерттеу әдістері:
Оқиғалар ретін дұрыс орналастыру.
Зейін қабілетін зерттеу әдістері:
«Не жетіспейді ?» әдістемесі.
Қабылдау қабілетін зерттеу әдістері:
Сеген тақтасы.
Қиялдау қабілетінің даму деңгейін зерттеу әдістері:
Сеген тақтасы.
Есте сақтау қабілетін зерттеу әдістері:
Сеген тақтасы.
Сөйлеудің дамуын зерттеу әдістері:
Сеген тақтасы.
БЦСА –ғы интеллект кемістігін тудыратын себептер:
Анализаторлар қызметінің бұзылуы.
БЦСА – ғы сөйлеу тілінің бұзылу түрі:
Дизартрия.
БЦСА -ғы ерікті қимылдардың шектелуі немесе мүмкін еместігі:
Парез.
Бұлшық еттер тонусының ауыспалылығынан болатын зорлық қимылдар, табиғи емес күйлер мен аяқталмаған қимыл-қозғалыстар:
Гиперкинез.
БЦСА – ғы тіл мен саусақтардың дірілдеуі:
Тремор.
БЦСА –ғы тепе-теңдік пен қозғалыс дәлдігінің бұзылуы:
Атаксия.
Саңырау және нашар еститін балалардың сөйлеу тілін қабылдауы:
Дыбыс күшейткіш аппараттың көмегімен.
Аутизмдегі сөйлеу тілінің сипаты:
Аутодиалог.
Жеке тұлғаның аутистік белгілері:
Мінез-құлық пен іс-әрекеттегі стереотиптілік.
«Гипербелсенділікпен асқынған зейін тапшылығы синдромы» терминінің мәні:
Аса жоғары қимыл – қозғалыс белсенділігі.
Есте сақтаудың түрлері:
Вербальды есте сақтау.
Оқушылардың есте жақсы сақтауына қолайлы материал:
Көрнекі.
Сыртқы дүниеден алған ақпаратты тұтас блоктармен қабылдайтын және оны қорытпай сол қабылданған күйде есте сақтайтын балалар:
Аутизмі бар балалар
Себепсіз үрейлердің пайда болуына және орнығуына себеп:
Алаңдау.
Патологиялық қиялдар осы балаларға тән:
Аутизмі бар.
Қиялдың ырықсыз түрде қарапайым трансформациялануы немесе өзгеруі:
Ұйықтау кезіндегі түс көру.
Ойлау дамуының 1 сатысы:
Көрнекі – әрекеттік.
Ойлау дамуының 2 сатысы:
Көрнекі – бейнелік.
Ойлау дамуының 3 сатысы:
Сөздік – логикалық.
Ойлау дамуының 4 сатысы:
Абстракциялық-логикалық.
Парасат, ес, адамның ойлау, тану қабілеті:
Интеллект.
Тегі хромосомдық болып келетін күрделі кемістіктер:
Даун синдромы.
Тегі экзогендік болып келетін күрделі кемістікке әкеліп соқтыратын науқастар:
Қызамық.
Баланың күрделі кемістіктерге ұшырау қауіпі жоғары кезең:
Жүктіліктің ерте кезеңінде.
Соқыр-саңырау баланың өзінің биологиялық күш-қуатын сыртқа шығару түрі:
Бірсарынды қимылдар жасайды.
Дефицитарлық дамудың орнын толтыратын сезімдер:
Иіс сезу.
Күрделі кемістігі бар балалар:
Балада бірнеше кемістік қабат кездесетін ерекше категория.
Күрделі кемістігі бар баламен жеке коррекциялық жұмыстар жүргізудегі мақсат:
Баланың кез келген белсенді қимылдарын қолдау, көтермелеу.
Белсенді қимыл-қозғалыспен бірге орындалатын қабаттасқан еріксіз қимылдар:
Синкинезия.
Сау сақталған фукцияларды қатыстыру арқылы дамымаған немесе бұзылған функциялардың орнын толтыру:
Компенсация.
Туынды кемістіктер:
Алғашқы кемістіктерден туындамайды, бірақ солардың негізінде қалыптасады.
Кемістік туралы А.Адлер теориясының мәнісі:
Кемістіктің болу-болмауы адамның өзіне байланысты.
Кемістік туралы Л.С.Выготский теориясының мәнісі:
«Кемістіктің теріс жағы компенсацияның оң жағына айналады».
Көру қызметінің бұзылуы:
Миопия.
Көздің құрылысындағы кемістік:
Анофтальм.
Ретардация типіндегі (І топ) бұзылуларға мысал:
Психикалық даму тежелуі.
Зақымданған және дефицитарлық даму типіндегі (ІІ топ) бұзылуларға мысал
Деменция.
Асинхрондық даму типіндегі (ІІІ топ) бұзылуларға мысал:
Ерте жастағы балалар аутизмі.
Гендердегі ақпараттарда бар адамдарға тән белгілердің, соның ішінде науқастардың тұқым қуалау арқылы берілуі:
Генетикалық механизмдердің әсері.
Невропатия, вегетативтік дистония, ұйқының, зат алмасудың бұзылуы, психомоторлық бұзылулар:
Соматикалық факторлар.
Психикалық дизонтогенез классификациясының авторы:
В.В.Лебединский.
Ағза құрылымының құрсақтағы кезіндегі қалыптасу ауытқуларын белгілеу үшін «дизонтогенез» терминін алғаш енгізген ғалым:
Швальбе.
Пренатальдық кезең:
266 күнге немесе 9 айға созылатын ұрықтың пайда болуынан тууына дейінгі кезең.
Натальдық кезең:
Туу кезеңі.
Постнатальдық кезең:
Баланың туғаннан кейінгі кезеңі
Л.С.Выготскийдің тұжырымдамалары:
Аномальды психикада биологиялық және мәдени процестердің дамуы бір-бірінен алшақ.
ХІХ ғ. аяғында «органикалық инфантилизм» терминін енгізген француз психиатрлары:
Лоран, Лассег.
«Аутизм» терминін енгізген ғалым:
Е.Блейер.
Көру, есту, сөйлеу, тірек-қимыл аппараты сияқты жеке жүйелердің бұзылыстары:
Дамудың дефициті.
Туа және ерте жүре пайда болған эмоция – ерік саласындағы психикалық диспропорционалдық:
Дамудың бұрмалануы.
Бұзылудың ерте уақыты, мидың жетілмеуі, жоғарғы психикалық функциялардың бұзылуы:
Дамымау.
Дамудың баяу темпі, жоғарғы психикалық функциялардың мозаикалық түрде бұзылуы:
Дамудың тежелуі.
Зақымдалған функционалдық жүйе құрылымындағы сау сақталған элементтерді қатыстыру арқылы орындалатын компенсация:
Жүйе ішілік.
Фукционалдық жүйелерді қайта құру және оларды жаңа элементтер жұмысына қосу арқылы орындалатын компенсация:
Жүйе аралық.
Г. М. Дульнев пен А.Р. Лурия бойынша, баланың психикалық дамуының негізгі шарттары:
Ми және оның қыртыстарының қалыпты дамып-жетілуі.
КСРО дефектология ғылымында «коррекция» («педагогикалық коррекция») терминін алғаш енгізген педагог:
В.П.Кащенко.
Алғаш рет коррекцияның біртұтас концепциясын жасаған итальян педагогы:
М.Монтессори.
Психикалық даму тежелуінің түрлері:
Церебральды – органикалық генезді тежелу.
Олигофренияны тудыратын экзогенді сипаттағы себептер:
Ананың жүктілік кезіндегі инфекциялық аурулары.
Олигофренияны тудыратын эндогенді сипаттағы себептер:
Хромосомдық жинақтың бұзылуы.
Олигофренияның түрлері:
Имбецильдік.
Көру қабілеті зақымдануының түрлері:
Нашар көретіндер.
Есту қабілеті зақымдануының түрлері:
Саңыраулар.
Дауыс аппаратының патологиялық өзгерістеріне байланысты дауыс шығарудың бұзылуы (жоғалуы):
Дисфония.
Кекештенудің түрлері:
Невротикалық.
Жоғары психикалық процестердің жетілуіне негіз:
Әлеуметтік орта.
Психологиялық зерттеудің қағидалары:
Объективтілік қағидасы.
Дыбыстау бұзылуынан байқалатын, сөйлеу аппаратының иннервациялық органикалық кемістігінен пайда болатын және сілекейдің көп бөлінуі, тыныс алудың бұзылуы, дауыс шығару бұзылуымен сипатталатын сөйлеу кемістігі:
Дизартрия.
Дизартрияның түрлері (ми бөліктерінің зақымдануына байланысты):
Мишықтық.
Балалардың церебральды параличінің формалары:
Қосарланған гемиплегия.
БЦСА көріністері:
Атаксия.
Көңіл – күйдің бұзылуы: кенеттен өзгеру, себепсіз жоғары көңіл күйі және сүлесоқтық:
Дисфория.
Даму мүмкіндігі шектеулі баланың әлеуметтік ортаға бейімделу процесінің бұзылуы, себептері:
Дезадаптация.
Ерекше білімді қажет ететін балаларды оқыту түрлері:
Инклюзивті оқыту.
Дизонтогенез параметрлері:
Жасқа сай шарттылығы.
Скринингті жүзеге асыратын мекемелер:
Перзентхана.
Психологиялық-дәрігерлік-педагогикалық кеңес мүшелері:
Логопед.
Аутизмнің формалары:
Айналадағы болып жатқан оқиғалардан мүлде бас тарту, араласпау.
Психикалық процестер:
Есте сақтау.
Зейін қабілетінің сапалары:
Таралуы.
Мінез-құлық белгілерінің уақытша айқындануы, бұзылуы және жеке тұлға дезадаптациясын туғызатын көріністер:
Акцентуация.
Адамның психикалық және дене бітімі жағынан кеміс даму қаупін туғызатын факторлар:
Әлеуметтік факторлар.
Арнайы психологияның міндеттері:
Даму кемістігі бар баланың әртүрлі категорияларының психикалық даму ерекшеліктерін зерттеу.
Әлеуметтік қорғау, денсаулық сақтау және білім беру саласының нормативтік құжаттамаларындағы ұғымдар:
Дамуында бұзылуы бар балалар.
Психологиялық зерттеу әдістері:
Баланың құжаттары мен іс-әрекет өнімдерін зерттеу.
Арнайы психологияның жалпы психологиядан дербес ғылым ретінде бөлініп шығуы:
ХХ ғ. 60- жылдары
Ағза құрылымының және (немесе) ағза қызметтерінің қалыпты жағдайда ауытқуы; туа біткен немесе жүре пайда болуы:
дефект
Баланың кемістіктерге ұшырау қаупі жоғары, сензитивтік кезең:
жүктіліктің ерте кезеңі
Алғашқы кемістік:
патогендік әсерлерден қандай да бір биологиялық жүйенің органикалық зақымдануы немесе жетілмей қалуы нәтижесінде пайда болады
Туынды (екінші) кемістік:
алғашқы кемістіктерден тікелей туындамайтын, бірақ соның негізінде пайда болатын психикалық жетілмеу және әлеуметтік мінез-құлықтың бұзылуы
Кемтар баланың жеке тұлғасында эгоизм, эгоцентризм сияқты теріс сапалардың қалыптасуына себеп болатын жағдайлар:
Ата-ана тарапынан көрсетілетін гиперқамқорлық
Туа біткен кемістігі бар баланың болашақта толыққанды дамуына әсер ететін проблема:
Оның отбасында қабылдану проблемасы
Ауада, қатты немесе сұйық дене арқылы жиілікпен берілетін дыбыс толқындары:
Вибрация
Ми қыртысыныњ зақымдануына байланысты пайда болатын таным кемшілігі:
Агнозия
Заттарды сипап тану қабілетінің бұзылуы:
Астереогноз
.
Адамның заттар мен құбылыстарды қабылдаудағы зейінінің белгілі бір объектіге тікелей бағытталуы:
Зейіннің шоғырлануы
Белсенділік, бағыттылық, көлемділік, таралу, ауысу, интенсивтілік, шоғырлану, тұрақтылық – бұл:
Зейіннің сапалары
Дефицитарлық дамудың орнын толтыратын сезімдер:
Иіс сезу
Сенсибилизация:
Сезінудің төмендеуі
Сезіну мен қабылдау қалай жүзеге асады:
Тактильді түрде
Зейіннің әлсіреуі қай кезде жиі байқалады:
Астениялық күйлерде
Балалардың зейіні қай процестер кезінде қарқынды дамиды:
Оқу мен ойын процестерінде
Зейіннің тұрақсыздығы (толқымалылығы) қалай көрініс береді:
Баланың жұмыс өнімділігі төмендейді.
Зейін шоғырлануының төмендеуі қандай көрініс береді:
Бала объектіге назарын толық аудара алмайды
Зейін көлемінің аздығы қалай сипатталады:
Баланың ақпаратты тұтас қабылдай алмауымен
Зейін таралуы төмендігінің байқалуы:
Бір уақытта бірнеше тапсырманы орындай алмауынан
Тепе-теңдікті сақтау, қимыл-қозғалыс координациясын басқару:
Кинестетикалық сезім
Адамның сезімдік танымды жүзеге асыруға, сыртқы орта туралы ақпарат алуға мүмкіндік беретін анализаторлар:
Сенсорлық жүйе
Заттың формасы, шамасы, алыс-жақындығы жайлы ақпаратты қай сезім қабілеті бере алады: |
Скачать 34.45 Kb.