Реферат 2 2. Реферат Трансформаторлар
 Скачать 26.92 Kb.
|
|
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті Реферат «Трансформаторлар » Орындаған: Аханов Дінмұхамед АТТ 20-01 Тексерген:Оразбекова Асем Қамбаровна Астана – 2022 Мазмұны: 1. Трансформаторлар 2. Даму тарихы 3.Трансформаторлардыңжіктелуі 4.Трансформаторлардытаңбалау 5. Қорытынды Кіріспе Трансформатордың өнертапқышы-орыс ғалымы П. Н. Яблочков. 1876 жылы ол орыс ғалымы П. Н. Яблочков болды. Джаблочков өзінің ойлап тапқан электр шамдарын басқару үшін трансформатор ретінде екі орамалы индукциялық катушканы қолданды. Джабболоков трансформаторының өзегі ашық болды. Тұйық тізбекті трансформаторлар бүгінде қолданылып жүрген түрінде көп ұзамай пайда болды, 1884 жылы трансформатордың өнертабысымен айнымалы токқа техникалық қызығушылық пайда болды, ол осы уақытқа дейін қолданылмаған. Трансформаторлардың даму тарихы Көрнекті орыс электротехнигі М. О. Доливо-Добровольский 1889 жылы үш фазалы айнымалы ток жүйесін ұсынды, алғашқы үш фазалы асинхронды қозғалтқыш пен алғашқы үш фазалы трансформатор жасады. 1891 жылы Майндағы Франкфурт электротехникалық көрмесінде ол алғашқы үш фазалы асинхронды қозғалтқыш пен алғашқы үш фазалы трансформатор жасады. Доливо-Добровольский ұзындығы 175 км болатын тәжірибелі жоғары вольтты үш фазалы токты, 95 в қуаты 230 кВт болатын үш фазалы генераторды көрсетті. Кейінірек май трансформаторлары қолданылды, өйткені май тек жақсы оқшаулау ғана емес, сонымен қатар трансформаторлар үшін жақсы салқындату ортасы болып шықты. Негізгі ұғымдар Трансформатор-бұл екі (немесе одан да көп) орамасы бар статикалық электромагниттік құрылғы, әдетте бір кернеудің айнымалы токын басқа кернеудің айнымалы токына түрлендіру үшін қолданылады. Трансформатордағы Энергия айнымалы магнит өрісі арқылы түрлендіріледі. Трансформаторлар электр энергиясын алыс қашықтыққа беру, оны қабылдағыштарға тарату үшін, сондай-ақ әртүрлі түзеткіштерде, күшейткіштерде, сигнализаторларда және басқа құрылғыларда кеңінен қолданылады. Тұрмыстық және өнеркәсіптік мақсаттарға арналған трансформаторлар өндірісінде құжаттаманың барлық түрлерінде, сондай-ақ ғылыми, техникалық және анықтамалық әдебиеттерде қолдануға міндетті стандартталған терминдер мен анықтамаларды қолдану қажет. Осы терминдердің кейбіреулері және олардың анықтамалары төменде келтірілген. Трансформатор-электромагниттік индукцияны бір немесе бірнеше айнымалы ток жүйелерінен бір немесе бірнеше басқа айнымалы ток жүйелеріне түрлендіруге арналған екі немесе одан да көп индуктивті байланысқан орамалары бар статикалық электромагниттік құрылғы. Қуат трансформаторы-электр энергиясын қабылдауға және пайдалануға арналған электр желілері мен жабдықтардағы электр энергиясын түрлендіруге арналған трансформатор. Күштік трансформаторларға қуаты 6,3 кВ*А және одан жоғары үш фазалы және көп фазалы трансформаторлар, қуаты 5 кВ*А және одан жоғары бір фазалы трансформаторлар жатады. Күшейткіш трансформатор — бұл бастапқы орам төмен кернеу болатын трансформатор. Трансформаторды төмендету-бұл трансформатор, онда бастапқы орам жоғары кернеулі орам болып табылады. Сигнал трансформаторы-электр сигналдарын беруге, түрлендіруге және сақтауға арналған төмен қуатты трансформатор. Автотрансформатор-екі немесе одан да көп орамалар ортақ бөлігі болатындай етіп гальваникалық түрде қосылған трансформатор. Импульстік сигнал трансформаторы-импульстік сигналдарды беруге, генерациялауға, түрлендіруге және сақтауға арналған сигнал трансформаторы. Төмен қуатты трансформаторлардың трансформация коэффициенті-қайталама орамалар санының біріншілік санына қатынасы. Магниттік индукция-магнит өрісін сипаттайтын және магнит өрісі жағынан қозғалатын зарядталған Бөлшекке әсер ететін күшті анықтайтын векторлық мән. Магнит ағыны-магниттік индукция ағыны. Магнит өрісінің кернеулігі-магниттік тұрақтыларға бөлінген магниттік индукция мен магниттелу арасындағы геометриялық айырмашылыққа тең векторлық мән. Индуктивті байланыс-магнит өрісі арқылы электр тізбектерінің байланысы. Трансформаторлардың жіктелуі Трансформаторларды жіктеуге болады: Функционалды мақсатқа негізделген. Қуат трансформаторлары Тиісті трансформаторлар Қуат трансформаторларын қарастырайық, оларды жіктеуге болады. Кернеу бойынша: Төмен кернеу Жоғары кернеу қуатты әлеует Түрлендірілетін кернеу фазаларының санына байланысты: бір сатылы үш сатылы Орамалардың санына байланысты: Қос орам көп жолақты Магниттік сымның конфигурациясына байланысты: Бұрылыс Сауыт тороидальды Қуатқа байланысты: төмен өнімділік орташа сыйымдылық үлкен қуат Магниттік сымды жасау әдісіне байланысты Винил Таспалар Трансформация коэффициентіне байланысты: жарнамалайды Даунгрейдер Орамалар арасындағы байланыс түріне байланысты: электромагниттік қосылған (оқшауланған орамалармен) Электромагниттік және электрлік байланыс (қосылған орамалармен) Орамның дизайнына байланысты: бобина Паллеттер тороидальды Бүкіл трансформатордың дизайнына байланысты: қоғамдық Капсула жабық Баратын жеріне байланысты: Үзінді Анодтау сорғылары және т. б. Трансформаторлар жұмыс жиілігіне сәйкес трансформаторларға бөлінеді: Төмен жиілік (50 Гц-тен төмен) өнеркәсіптік жиілік (50 Гц) жоғары өндірістік жиілік (400, 1000, 2000 Гц) Жоғары жиілік (10000 Гц дейін) Радиожиілік Трансформаторлардың құрылымдық сипаттамалары Трансформатордың негізгі бөліктері магниттік Тізбек және орамалы катушкалар болып табылады. Трансформатордың магниттік өзегінің материалы-әртүрлі маркалар мен қалыңдықтағы, ыстықтай илектелген және суықтай илектелген электротехникалық болат табақ; магниттік өзектегі қуаттың жоғалуы Болат маркасында көрінетін кремний құрамына да, парақтың қалыңдығына да байланысты. Қолданылатын болат парағының қалыңдығы трансформатордың қуат жиілігіне сәйкес таңдалады: жиіліктің жоғарылауымен парақтың қалыңдығын азайту қажет. Жолақтың магниттік өзегі (бұралған магниттік өзек) Болат жолақтардан тұрады; жолақ оқшаулағыш желіммен алдын-ала жабылған. Магниттік өзектер ені бірдей тікбұрышты тақталардан тұрады. Катушкалар орналасқан магниттік өзектердің бөліктері шыбықтар деп аталады. Шиналарды байланыстыратын магниттік тізбектің бөлігі iGO деп аталады. Магниттік ядро бөлшектерін артқы және алдыңғы жағына орнатуға болады, екінші жағдайда механикалық беріктік жоғарылайды және магниттік ядроның магниттік кедергісі төмендейді. Түйіспелі құрастыру жағдайында пластиналар бір пакетке жиналады және магниттік тізбектің жеке пластиналары арасындағы қысқа тұйықталудан қорғау үшін пакеттер арасында оқшауланады. Трансформаторды арқаға бекіту оны құрастыру мен бөлшектеуді жеңілдетеді. Магниттік сымның пластиналары магниттік сымнан оқшауланған болттармен немесе нейлон жіптерінен жасалған арнайы жолақтармен қаптамада бекітіледі. Брондалған магниттік өзектер W тақтайшаларынан және W тақтайшасын жабатын тікбұрышты тақталардан жиналады. Бұл магниттік өзектерде трансформатордың барлық орамдары орналасқан жолақ бар. Брондалған магниттік өзек жоғарыда сипатталған магниттік өзек сияқты орнатылады. Брондалған магниттік ядро орталық штангаға орамды қабылдағандықтан, магнит ағыны оңға және солға тармақталады, сондықтан оның шеткі штангалардағы мәні орталық штангаға қарағанда 2 есе аз; бұл сыртқы штангалардың көлденең қимасын орталық штангаға қарағанда 2 есе азайтуға мүмкіндік береді. оқшаулағыш лакпен қапталған жеке перфорацияланған сақиналардан тұрады; пластиналар пакетіне орау арқылы жиналады. Бұл магниттік сым ең жақсы магниттік қасиеттерге ие: ең аз магниттік кедергі, ең аз ағып кету индуктивтілігі және сыртқы магнит өрістеріне сезімталдық, бірақ бұл жағдайда орамдарды тек арнайы маятниктік машиналарда немесе қолмен жасауға болады. Өзек және бронь түріндегі таспалы магниттік өзектер таға тәрізді магниттік өзектердің ұшына жалғанған жеке өзектерінен жиналады, содан кейін арнайы жабындармен (қысқыштармен) тартылады. Магниттік ядроның бұл дизайны трансформаторды орнатуды едәуір жеңілдетеді. Пластиналық өзектермен салыстырғанда, таспалы өзектер магниттік индукцияны 20-30% арттыруға мүмкіндік береді, олардағы шығындар төмен, олар магниттік өзектің көлемін толтырады және трансформатордың тиімділігі жоғары. Осы себептерге байланысты таспалы магниттік ядролар жиі қолданылады. Тороидты таспа өзектері таспаны белгілі бір мөлшердегі мандрельге орау арқылы жасалады. Трансформаторлардың орамдары маятникті орауыштарда жасалады. Трансформатор орамдары мыс немесе алюминий оқшауланған сымнан тұрады. Оқшаулағыш тығыздағыштар орамалары бар катушкаларды жасауда қолданылады: орамалар арасында, қабаттар арасында және сыртында. Егер сымның диаметрі 1 мм-ден үлкен болса, онда жақтау электрлік картоннан жасалған, ал орамның жеке қабаттары мақта таспасымен байланған. Орам сымдары диаметрі, оқшаулау түрі және жылу кедергісі бойынша анықталады. Электр беріктігін арттыру үшін трансформаторлар жиналғаннан кейін электр оқшаулағыш лактармен сіңдіріледі, кейде арнайы қосылыстармен толтырылады. Орташа қуатты трансформаторларда төмен вольтты орамалар шинаға жақын орналасқан. Бұл орам мен штанга арасындағы оқшаулағыш қабатты азайтады және сонымен бірге жоғары ток өткізетін төменгі кернеу үшін жақсы салқындату жағдайларын жасайды. Төмен вольтты (100 В дейін) төмен вольтты трансформаторларда жоғары вольтты орамалар өзекке жақын орналасқан. Бұл шара трансформатордың құнын төмендетеді, өйткені көлденең қимасы аз қымбат сымнан жасалған жоғары вольтты ораманың орташа ұзындығы қысқа. Жоғары вольтты трансформаторлар (1000 В-тан астам) магниттік өзектердегі орамалардың бөлек орналасуын пайдаланады. Орамалардың бұл орналасуының артықшылығы-орамның қалыңдығының аздығына және орамалардың аз ағынына байланысты магниттік ағып кету ағынының төмен мәні, өйткені орамның аз қалыңдығы ораманың орташа ұзындығының төмендеуіне әкеледі. Брондалған магниттік өзектері бар трансформаторларда орамалар штангаға орналастырылады. Үш фазалы трансформаторда берілген фазаның бастапқы және қайталама орамалары өзектердің әрқайсысында орналасқан. Тороидтық трансформаторларда орамалар магниттік тізбектің бүкіл ұзындығы бойынша орналасады. Өзек пен оларға орамалары бар брондалған магниттік өзектер болттар мен жастықшалардың көмегімен немесе оларды қысқышқа басу арқылы түйінге қосылады. Оларға оралған орамдары бар сақиналы магниттік өзектер жинаққа жиналады және бекіту шайбалары мен гайкалы бұранданың көмегімен шассиге бекітіледі. Трансформатор орамалардың қосылыстары дәнекерленген пластинамен жасалуы керек. Трансформатордың корпусы (жастықшалар, торлар, кронштейндер) магниттік тізбекке электрлік жалғанған және Жерге тұйықталған. Бұл шара орамалардың бірі істен шыққан жағдайда қауіпсіздік мақсатында қажет. Трансформаторларды таңбалау Әрбір трансформатор ауа-райына төзімді материалдан жасалған экранмен жабдықталған. Экран трансформатордың резервуарына айтарлықтай бекітілген және оның номиналды деректерін қамтиды, олар тақтайшалардың ұзақ өмір сүруін қамтамасыз ету үшін ойып жазылған, ойылған, лақтырылған немесе басқа жолмен қолданылған. ГОСТ 11677-65 сәйкес трансформатор тақтасы келесі деректерді қамтиды: Өндірушінің маркасы. Шығарылған жылы. Сериялық нөмір. Түрді белгілеу. Өндірілген трансформаторға сәйкес келетін стандарт нөмірі. Номиналды күш. (Үш орамалы трансформаторлар жағдайында әр орамның қуаты көрсетіледі). Номиналды кернеулер және Ораманың тармақ кернеулері. Әр орамның номиналды токтары. Фазалар саны. Ағымдағы жиілік. Трансформатор орамаларының схемасы және қосылу тобы. Қысқа тұйықталу кернеуі. Орнату түрі (ішкі немесе сыртқы). Салқындату әдісі. Трансформатордың жалпы массасы. Майдың массасы. Белсенді бөліктің массасы. Дискіде көрсетілген ауысу орны. Ауамен салқындатылған трансформатор жағдайында оның қуаты салқындату өшірілген кезде де көрсетіледі. Трансформатордың зауыттық нөмірі экранның астындағы контейнерде, A HV фазасының кірісіне жақын қақпақта және магниттік ядро иго жоғарғы тақтасының сол жағында жазылған. Трансформатордың белгіленуі алфавиттік және сандық бөліктерден тұрады. Әріптер келесі мағынаға ие: t — үш фазалы трансформатор, O-бір фазалы, m - табиғи майды салқындату, d — желдеткішпен майды салқындату (жасанды ауа айналымы және табиғи май айналымы), C — суды салқындатқышпен мәжбүрлі маймен салқындату, d-үрлеу және мәжбүрлі май айналымы бар май, D-найзағайға төзімді трансформатор, h-белгілеудің соңында-жүктеме кезінде кернеуді реттейтін трансформатор, H — екінші орында-жанбайтын сұйық диэлектрикпен толтырылған, T — үшінші орында — үш орамалы трансформатор. Трансформатордың әріптік белгіленуінен кейінгі бірінші Сан номиналды қуатты (кВ-А), екінші Сан орамның номиналды кернеуін (кВ — А) көрсетеді. Сонымен, ТМ 6300/35 типі-қуаты 6300 кВ-А және ВН 35 кВ-А орамасының кернеуі бар табиғи маймен салқындатылатын үш фазалы екі орамалы трансформатор; ттнг типі-6300/220-жүктеме, найзағай бұру, қуат кернеуін реттей отырып, су майымен салқындатылатын майдың мәжбүрлі айналымы бар үш фазалы үш орамалы трансформатор 63000 кВ-А және ораманың кернеуі ВН 220 кВ. Қорытынды Трансформатор түрінің белгілеуіндегі А әрпі автотрансформаторды білдіреді. Үш орамалы автотрансформаторларды белгілеуде А әрпі бірінші немесе соңғы әріп болып табылады. Автотрансформатор тізбегі негізгі тізбек болған кезде (NN және LH орамдары автотрансформатор орамдары мен LH қосалқы орамаларын құрайды) егер трансформатор тізбегі міндетті емес болса, онда бірінші кезекте А әрпі, ал соңғысында А әрпі болады. Қолданылған әдебиеттер тізімі Китаев В.Е. Трансформеры. Москва, «Высшая школа», 1972 год. Грумбина А.Б. Электрические машины и источники питания FGD. Москва, «Энергоатомиздат», 1991. Сидоров И.Н., Скорняков С.В. Трансформаторы электронной бытовой техники, Москва «Радио и связь», 1993. |