кальций, магний. кальций мен магний. S элементтерді жалпы сипаттамасы
 Скачать 1.15 Mb.
|
|
s- элементтердің жалпы сипаттамасы Магний, кальций, стронций, барийді 1808 ж Дэви ашты Берелийді металл түрінде 1828 ж неміс химигі Ф.Велер алды. Металл радийді 1910 ж П.Кюри мен М.Кюри алды Топ бойынша І топ элементтерінің қасиетіне ұқсайды. Сілтілік металдармен салыстырғанда атом радиусы кіші кристалдары өзара берік байланысқан, сондықтан қайнау, балқу температурасы жоғары, тығыздығы үлкен. Берелий мен магний кристалдық торы гексагональді, сондықтан қатты, иілгіштігі төмен. Кальций, стронций, барий кубтық торлы, иілгіштігі басым. Ве сумен Ве(ОН)2 түзеді одан әрі тотығудан қорғайды. Mg сумен баяу тотығады, Са, Sr,Ba сумен жақсы әрекеттеседі. Be(OH)2, Mg(OH)2, Ca(OH)2, Sr(OH)2, Ba(OH)2 Ем Ем Cуда ерігіштігі артады ТАБИҒАТТА ТАРАЛУЫ Са- жер қыртысындағы құрасы бойынша 5 орын Mg- табиғатта таралуы бойынша 8 орын алады.CaCO3-кальций карбонаты, бор, мәрмәр, әктас, ұлутас, інжу-маржан CaSO4*2H2O- ғаныш CaSO4*0,5H2O- aлебастр CaO- сөндірілмеген әк Ca(ОН)2- сөндірілген әк, әк сүті, кальций гидроксиді CaF2-флюорит MgCO3-магнезит MgO-магнезия MgCO3*CaCO3-доломит KCI*MgCI2*6H2O-карналлит Mg2SiO4-оливин 3MgO*2H2O*2SiO2- асбест, магний силикаты(жанбайтын материал ретінде қолданады) MgSO4*7H2O- ащы немесе ағылшын тұзы Физикалық қасиетіКальций – күмістей ақ түсті жеңіл металл. Оның ауамен әрекеттесуі нәтижесінде түзілген оксид қабықшасымен лезде қапталады, сондықтан оны сілтілік металдар сияқты керосин қабатының астында сақтайды. Тығыздығы, 1,55 г/см³ Балқу температурасы, 840 0C Қайнау температурасы, 1482 0C Магний – ақ түсті металл, пластикалығы басым, жеңіл созылады және иіледі. Ол ауамен жанасқанда бірден жұқа және тығыз қорғаныш оксид қабықшасымен қапталады, сондықтан да мөлдір емес. Жылу мен электр тогын жақсы өткізеді. Тығыздығы, 1,739 г/см³ Балқу температурасы, 651 0C Қайнау температурасы, 1107 0C CaCI2= Ca +CI2 Электролиз әдісімен балқымадан алады. Химиялық қасиеті2Mg + O2 = 2 MgO (магний оксиді) Кәдімгі температурада галогенмен әрекеттеседі, галогендерді атмосферада қыздырғанда бұл металдар тұтанады: Mg+CI2=MgCI2 (магний хлориді) Ауада қыздырғанда жанады және галогендермен әрекеттеседі: 2 Са + О2 = 2 СаО (кальций оксиді) 2. Са + Вr2 = СаВr2 (кальций бромиді) 3. Са + 2 Н2О = Са(ОН)2 + Н2 (кальций гидроксиді) Олар қыздырғанда сутекпен, азотпен, күкіртпен, фосформен, көміртекпен және басқа бейметалдармен тотығады: Са + Н2 = СаН2 (кальций гидриді); 3 Са + N2 = Са3N2 (кальций нитриді); 3Mg + N2 = Mg3N2 (магний нитриді); Са + S = СаS (кальций сульфиді); Mg + S = MgS (магний сульфиді); 3 Са + 2 Р = Са3Р2 (кальций фосфиді); 3 Mg + 2 Р = Mg3Р2 (магний фосфиді); Са + 2 С = СаС2 (кальций карбиді); Mg + Н2 О= MgО+ H2 (3800C жоғары қыздырғанда реакция шабытты жүреді); Mg ерекшелігі HF, H3PO4 ерімейді, концентрлі H2SO4 енжарлық танытады. Кальций мен магний белсенді болғандықтан Ti,Zr,V,U алуда қолданады. TiCI4+2Mg=Ti+2MgCI2 Кальций мен магний тотықсыздандырғыш қасиетерін бағалы металл алуда қолданады: Ca+BeO =Be + CaO Сапалық анықтау Ca2+ - қызыл –кірпіш түске бояйды. Mg2+ +2OH- = Mg(OH)2 ақ қоймалжың тұнба CaO- сөндірілмеген әк, ақ түсті, қиын балқитын зат. Әктастан алады, суда жылу бөліп әрекеттеседі. Маңызды қосылыстар Ca(ОН)2- сөндірілген әк, әк сүті, кальций гидроксиді Ca(ОН)2+CO2=CaCO3+H2O CaCO3+H2O+CO2= Ca(НCO3)2 CaSO4*2H2O = CaSO4*0,5H2O +1,5H2O Ғаныш Алебастр Қышқыл ерітінділері минералдарды ерітіп нәтижесінде үңгірлер пайда болады. H2O+CO2=Н2CO3 Ca(НCO3)2 =CaCO3+H2O+CO2 |