Особенности методики ЛФК. При ишемической болезни,гипертонии,сердечной недостаточности.. Шымкент кпсалалы колледжі
 Скачать 34.08 Kb.
|
Шымкент көпсалалы колледжіІшкі аурулар пропедевтикасы
Тақырыбы: Жүрек-қан тамыр жүйесін аспаптық зерттеу әдістері (Фонокардиография, Сфигмография, жүректі рентгенологиялық зерттеу). Диагностикалық мәні. Мақсаты: Білімділік: Студенттерге қалыпты ЭКГ, ЭКГ тіркеуі және клиникада маңызы мен басқа да зерттеу әдістері жайлы ақпарат беру. Дамытушылық: Жеке тұлғаны дамыту талдау, салыстыра білу қабілеттерін дамыту, оқу материалынан ең бастысын бөліп алу. Танымдық қызығушылықты дамыту, танымдық қызығушылықты дамытудың стимулды, жаңашылдық жетістіктерін пайдалана білу. Тәрбиелік: Студенттерді ұлттық мәдениетті дәріптеуге үйрету, адамгершілікке, ізгілікке, жауапкершілік пен мәдениеттілікке тәрбиелеу. Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу, сабақтың мақсаты мен міндеттерін хабарлау, онлайн-сабақта қарастырылған оқу әрекеттерімен таныстыру, кері байланыс тәртібін түсіндіру Бейне-лекция тәртібінде орындалған үй тапсырмаларына талдау жасау: -дұрыс орындалған тапсырмалар санын хабарлау; -жалпыға тән қателіктерді талдау; -қайталау сілтемесін беру. Жаңа тақырыпты түсіндіру: Теориялық материалмен танысу сілтемесі: Жаңа тақырып бойынша бейне-материалдарға сілтемелер: Мысалы талдау Физиологиялық (таза эксперименттік) және клиника-физиоло-гиялық әдістер болып екі топқа бөлінеді. Жүрек қызметін физиологиялық эдіспен зерттеу үшін жануар-дың көкірек қуысын ашады да, жазу аспабыи тікелей жүрекке тіркейді. Бұл физиологияда «қанды әдіс» деп те аталады. Қлиника-физиологиялық здіс жүрск жұмысын қан шығармай тексеруге мүмкіндік берсді. Бұл әдіспен әдеттс сау адамнын да, науқас адамның да журегі зерттеледі. Қлиника-физиологнялық әдістер: палыгсщия (сипап ұстау) — жүрек түрткісінің орнын та-бу; перкуссия (тықылдату) — жүрек шекарасын аныктау; аускультиция (тыңдау) — жүрек дыбыстарын естіп тану; фоно-кардиография (ФҚГ) — жүрек дыбыстарын жазып алу; электро-кардиография (ЭҚГ) — жүрек биотогін жазып алу; вскторкар-диография (ВКГ) — жүрек тогыныц бекторлық мөлшерін жазып алу; баллистокардиография (БКГ) — жүректің қан айдаудағы баллистикалық құбылысын жазып алу; динамокардиография (ДКГ)—жүректід қан айдауына байланысты кеуде білігінің ыгы-суын жазып алу; эхокардиография — ультрадыбысты колданып жүректің қан айдау функцпясына байланысты ет құрылысынын, кақпақшаларының және қуыстарының өзгерістерін байқау, реит-генмен яерттеу. Кардиологияда диагностикалық зерттеулер реті бар, олар дәрігер-кардиологқа дұрыс диагноз қоюға мүмкіндік береді. Электрокардиография Электрокардиография жүректің негізгі көрсеткіштерін бағалау үшін графикалы электрлік белсенділікті тіркеуді ұсынады. ЭКГ-де миокардтың, гипертрофия немесе жүректің әрбір бөлшегінің ұлғаюы, өткізгіштік пен жүрек соғысының бұзылуы, миокард ишемиясын, мысалы, егер науқас жүрек қыспасымен ауыратын болса, ал электрокардиограмма ұстамадан бөлек тіркелсе, онда ол патологиялық өзгерістер болуы мүмкін; сонымен қатар транзиоторлық (уақытылы) өткізгіштік және жаңадан немесе бұрыннан тіркелген инфаркты көруге болады. Мұндай жағдайда ұзақ мерзімді ЭКГ тіркеуі жасалады. Бұл әдісті – ЭКГ холтеровтық мониторингі деп атайды. Қолайлы электрокардиография көмегімен ЭКГ-ге жазылу ұзақтығы (12, 24 және 48 сағат) белгіленеді. Оның мақсаты - өткізгіштік пен жүрек соғысы ырғағының жағдайын тіркеу. Сонымен қатар мұндай тексерістер антиаритмикалық дәрі-дәрмектердің салдарын бағалау мен жасанды ырғақты жасау жұмысын тексеруде қолданылады. Денеге салмақтың түсірілуі арықылы жасалатын сынама. Диагностикалық көп тараған сынамалардың бірі – денеге салмақ түсірілуі арқылы жасалуы. Ол ЭКГ-ны жасау кезінде денеге әр түрлі қарқынның түсірілуін тіркейді. Осы емшараның негізгі мақсаты денеге салмақ түсіру кезінде кеуде тұсы ауырама, ауырмайма соны анықтайды. Бұл әдіс ишемиялық миокардтың мылқаулығына диагностика жасау кезінде баға жетпес маңызды болып табылады да, адамдардың кенеттен көз жұмуының себептерінің бірі болып саналады. Бұл жағдайда ишемия классикалық белгілері болмай, көбінесе дене салмағын түсіру кезінде кеуде тұсының ауруы болады. Алайда, сынақ жасау кезінде ондай науқастардардың электрокардиограмма тиесілі өзгерістерге ұшырайды. Сонымен қатар, осы әдіс арқылы дене салмағының түсірілуі кезінде ырғақтың пайда болуына, дене салмақтың түсірілуін көтере алуын (төзімділігін) бағалауға, миокардтың инфарктты көтере алуын немесе жүрекке ота жасалғанын, сонымен қоса антиаритмикалық дәрі-дәрмектердің әсерін анықтауға оң септігін тигізеді. Ең көп салмақ түсіру тредмиле(яғни, жүгірме жолда) немесе велоэргометр арқылы. Эхокардиография (ЭХО КГ) – диагностикалық әдіс, ультрадыбыстық сигналдар арқылы жүрек соғысының ұстап, оны суретке айналдыру негізі. ЭХОКГ жасау кезінде жүрек қуысы мен миокардтың жуандығын, ішкі қуыста тромбтардың бар болуы және жүрек қабырғаларының аневризмді, қақпақшалардың зақымдануын немесе қан айналымының патологиясының бар болуын, жүректің систологиялық және диагностикалық функцияларын және жүрек іші қуысының өлшенуі жүргізіледі. Күндізгі, сонымен қоса өтпелі (протативті) эхокардиография болады. Күйзеліс-эхокардиографиясы. ИБС диагностикада денеге салмақ түсіру шешуші сынақ бола алмайды. Олар келесі жағдайларда болады: Науқас ЭКГ жасау кезінде-ақ өзгерістер (мысалы, Гиса аяғында пучка блокадалар), олар сынақтың қорытындыларына әсер етеді. Сынақ өткізу кезінде шекаралық немесе күдікті өзгерістер ЭКГ-де пайда болады. Анықталған себептерді анықтауға, мысалы, қол-аяқ буындарының ауруы болса, науқас сынақтан өте алмайды. Мұндай жағдайда бізге көмекке күйзеліс-эхокардиография (күйзеліс-ЭХОКГ) келеді. Ол дегеніміз, миокардттың ишемиялық аумағы оттегінің жетіспеушілігінен, жүректің жиырылуы бәсеңдеп, көрші ағзалардан қалып отыруға әкеліп соғады. Бұл ИБС-ның бәсекесіз дәлелі. Жүрек бұлшықеттерінің жоғары жұмыс істеуі дене салмағының (жүгірме жол, велоэргометр) түсіруі арқылы, ал ондай салмақ түсіре алмаса, онда – формакологиялық күйзеліс-агент (арнайы дәрі-дәрмектерді егу арқылы) немесе тағам арқылы электрлік ширатуды қолдану (ЧПЭС). Миокардтың перфузиялық сцинтиграфиясы. Миокардқа талма мен технеция изотоптары арқылы қанның жеткізілуін, бағалауға арналған. Перфузиялық сцинтиграфия көмегімен жүректің ишемиялық ауруының диагнозы бекітілгенін, сонымен қатар күйзеліс-ЭХОКГ, миокардтың ишемиялық орнығуын анықтайды. Дене салмағының түсірілуі және тыныштық сақтау кезінде миокардқа изотоптардың жиналуын салыстырламлы анализ жасау кезімен қорытындылайтын әдіс. Миокардтың ишемиясының тыныштық сақтау кезі мен дене салмағын түсіру кезін салыстырсақ, ихотоптардың жиналуын азаю аумағы ретінде тануға болады. Қандайда бір кемістің жиналуы анықталса, яғни салмақ түсу кезінде жиналу бәсеңдесе, және тоқтатылу кезінде жиналу бір қалыпта болса, онда ол ишемияның ауысуын білдіреді. Науқастарда әрдайым жиналатын кемістіктердердің болуы – миокардтың инфартың болғанын немесе тыртықтану өзгерістеріне ұшырауын айқындайды. Дене салмағын түсіруді ауыр көтеретін науқастарға күйзелістік салмақты түсіріледі, ол үшін жүрекке формакологиялық күйзеліс-агенттерін егеді. Коронароангиография. Коронароангиография – қан тамырлардың артерияларын ішкі рентгенконтраст арқылы зерттеу әдісі. Ол жүректің ишемиялық ауруын анықтайтын тура және дәлелді диагностиканың түрі, ол қан тамрылары артерияларының морфологиялық мінездемесін, түйіндіктің бұзылу нышанын шешіп, қуысішілік тромбаның пайда болуын жоғары деңгейде дәлелді анықтай алады. Бұл әдіс, бұрынғыша «алтын стандарт», ол диагностикада жүректің ишемиялық ауруы және стратегиялық және миокардтың реваскулярлық тактикасын өткізуде, яғни, баллондық ангиопластиканы қабырғалау немесе қан тамырларды ұштастыру сұрақтарын шешуге арналған. Коронароангиографияны жасау кезінде науқас саналы болады. Жасалу техникасы келесідей болады: жергілікті анастезияда шаптың тұсына жамбас ( кей кезде білек) артериясын теседі де, онда арнайы катетер арқылы қан тамыр артериясына аортаның негізіне әлсіз сәуле өткізеді. Ары ақарай ктетер арқылы рентгенкереғарлы (рентгенконтарст) зат егіледі, ол қан тамырдың әлсіз сәулесі мен ангиографпен бірге ( арнайы рентгенологиялық құрылғы) арқылы толтырылады да, осылай науқастың миокардтың қанайналымын бағалай аламыз. Керек жағдайда науқастың келісімімен, баллондық ангиопластиканы (аумақтардың кеңейуі арқылы қан тамыр артерияларының тарылуын) және қабырғалы-эндопротезді тамырларын орнатуға болады. Әдебиеттер: Адам физиологиясы / оқулық – Сатпаева Х.К., Нілдібаева Ж.Б., Өтепбергенов А.А. – Алматы: «Білім», 2005 ж. Төлеуханов С.Т. Қалыпты физиология (биологиялық жүйелердің мезгілдік құралымдар бөлімі): Оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2006 ж. – 140 бет. Дюйсембин Ғ.Д., Алиакбарова З.М. Жасқа сай физиология және мектеп гигиенасы: Оқулық - Алматы: «Білім», 2003 ж. – 400 бет 4. Студенттің өз бетінше жұмысы: 1) Жаңа тақырыптың материалымен танысу, 2) жаңа тақырыпты пысықтау сұрақтарына жауап беру 4) Сабақтың қорытындысын шығару (атқарылған жұмыс нәтижесін шығару, мақсатқа жету дәрежесін бағалау, студенттердің сабақ тақырыбынан күткені мен мақсатының орындалуы туралы әігіме қозғау), студенттердің білімін түсініктеме беріп бағалау. 5) Үй тапсырмасы: лекция жазу, тақырыпта көрсетілген мәліметтерді нақты. Толық түсіну. 6) Бейне-сабақ қарауға кеңес: https://www.youtube.com/watch?v=H-TnrZxHbzU Оқытушы: Жамсат Анар Жамсатқызы Директордың оқу-тәрбие Жумадуллаева Г. И. ісі жөніндегі рынбасары |