Синектика Исатай А. С.. СинектикаУильям Гордонны жымды шыармашылы дісі
 Скачать 17.16 Kb.
|
|
Синектика-Уильям Гордонның ұжымдық шығармашылық әдісі Жаңа идеяларды қалыптастырудың және шығармашылық принципті дамытудың қандай тәсілдерін адам ойлап таппайды! Миға шабуыл және Алты қалпақ әдісі, ақыл-ой карталары және фокустық нысан әдісі, жанама стратегиялар, морфологиялық талдау, "идеялар тұзағы"," Автобус, төсек, ванна " әдісі және басқалары. Бірақ олардың ішіндегі ең жарқын және ерекше бірі-синектика әдісі, мұнда жаңа идеялар мен стандартты емес мәселелерді шешу үшін аналогтар қолданылады, ал қойылған міндеттер басқа салалар мен қызмет салаларында орын алатын дайын шешімдерге ауыстырылады. Бірақ әдістің өзі туралы біраз уақыттан кейін сөйлесетін боламыз, алдымен оны жасаушы Уильям Гордон туралы бірнеше сөз айтамыз. Уильям Гордон-шығармашыл адамдардың: басқа өнертапқыштар мен өнер адамдарының ойлауының танымал өнертапқышы және зерттеушісі. Өз қызметі барысында ол жеке шығармашылық пен топтық шығармашылық бір-біріне ұқсас екенін анықтады. Бұл 1952 жылы Кембриджде миға шабуылдың классикалық әдісін біріктіру, мәселені кезең-кезеңімен талқылау және барлық ұқсастықтар мен метафораларды қолдану идеяларын талқылайтын алғашқы синектикалық топты құруға себеп болды. Содан кейін, 1960 жылы Бостонда Ульямом Гордон "synectics Inc." консалтингтік компаниясын құрды.", ал 1961 жылы оның"Синектика: шығармашылық қиялдың дамуы" атты кітабы жарық көрді. Содан бері синектика әдісі белсенді дами бастады және бүкіл әлемде танымал болды. Айтпақшы, Гордон құрған ұйымның клиенттері "Synectics Inc."бұл" Zinger"," General Electrics"," IBM " және басқа да көптеген әлемдік компаниялар. Уильям Гордонның синектикалық әдісі "Синектика" термині гетерогенді, кейде тіпті сәйкес келмейтін элементтердің шешімін табу процесінде біріктіруді білдіреді. С Синектика – қатысушылардың интуитивтік-бейнелі, метафоралық ойлау қабілетіне сүйене отырып жүргізілетін оқу –ізденістік және ұжымдық – шығармашылық тұрғыда әрекет ету әдісі, ұқсас ойлардағы әр қилы элементтерді біріктіру әдісі. Оның ерекшелігі студенттердің өзара өте тығыз байланыс жасауы нәтижесінде ізденіс жұмыстарын бірлесіп жүргізіуінен, эмоциялық-бейнелі, метафоралық ұқсастықтарды бірге талқылап іріктеуінен көрінеді. Тікелей аналогиялар қолданылады, атап айтқанда: бір тектес, ұқсас тапсырмаларды шешудегі жеке және эмпатиялық ұқсастықтар (өзін таныстыру қажет болғанда тапсырма нысанының көзқарасы тұрғысынан талдау жасау, мысалы, ластанған ортадағы өсімдік болып сөйлеу); (тапсырманың мәнін символдар, формулалар, суреттер түрінде бейнелі айшықтау); фантастикалық ұқсастықтар (ұсынылған тапсырманы ертегінің не фантастикалық шығарма кейіпкерлерін қатыстыра отырып шешу) ұсынылады. «Миға шабуыл» әдісіне ұқсайды. Көбісі оны миға шабуыл әдісімен салыстырады, бірақ олардың арасында түбегейлі айырмашылықтар бар. Біріншіден, синектикада сын құпталады, екіншіден, әртүрлі салыстырулар мен ұқсастықтар белсенді қолданылады. Мәселені шешу процесіне адамдар тобы (синектиктер) қатысады, ал талқылау төрт негізгі кезеңнен тұрады: Тікелей ұқсастықтар. Олар көбінесе тапсырмаға ұқсас мәселелерді шешетін әртүрлі жүйелерде (тіпті биологиялық жүйелерде) кездеседі. Мысалы, ағаш құртының ағашқа құбырлы арнаны бұрғылауын бақылау кезінде француз инженері Марк Изимбар Брюнель су асты құрылыстарын салуда кессондық әдісті ашуға келді деген пікір бар. Субъективті (жеке) ұқсастықтар. Мысал ретінде өнертапқышты қолдануға болады, ол өзінің өнертабысы ретінде тапсырманы қою, кезең тапсырманы нақтылау, қоңырау шалушы аналогтың сұрақтарын анықтау, ұқсастықтарды іздеу, тапсырмаларды қою, ұқсастықтарды қолдану. Осының бәрінен шығады жеке ұқсастық, тікелей ұқсастық, символдық агалогия, фантастикалық ұқсастық сосын қорытындылай келе мәселені шешеді. Синектикалық әдіс бойынша жұмыс принципі Уильям Гордонның синектикалық әдісі бойынша жұмыстың өзі келесідей: Бірінші кезең Алдымен мамандар тобы таңдалады - "даму бөлімі" деп аталады. Ол сырттан шақырылған және әртүрлі ғылыми пәндерді, білім салаларын немесе кәсіпті білдіретін мамандар болып табылатын 2-3 адамнан тұруы тиіс; және жұмыс жүргізілетін негізгі ұжымның мүшелері болып табылатын 2-3 адамнан тұруы тиіс. Мамандарды олардың білім ауқымына, практикалық тәжірибесіне (жақсырақ әр түрлі), ойлау икемділігіне, жасына және психологиялық түріне қарай таңдау керек (әркімнің әр түрлі болуы жақсы). Топ жеке үй-жайға орналастырылуы керек және оның жұмысы үшін барлық қажетті жағдайлар жасалуы керек: үй-жай қажетті аппаратурамен жабдықталуы керек (егер қажет болса), онда маркер тақтасы, маркерлер, қағаз, қаламдар және т. б. болуы керек.. Екінші кезең Топқа барлық қатысушылардың жүйке жүйесін және олардың тапсырманы шешудегі ми белсенділігін бағдарлау үшін ұқсастықтарды пайдалану бойынша сынақ сабағын өткізу мүмкіндігі берілуі тиіс. Синектиктер ұқсастықтарды талқылап, осы пікірталастарды өздерінің ойлау процесін тапсырмаға өздігінен бағыттау құралы ретінде қолдануы керек. Әрі қарай, жоғарыда келтірілген ұқсастықтардың төрт түрі (тікелей, жеке, символдық, фантастикалық) қолданылады. Олар іргелі, өйткені олар топтың барлық мүшелерінің тәжірибесін, білімі мен ойларын қамтуы мүмкін. Егер сіз оларды осындай жүйеде қолдансаңыз, әсіресе жақсы: тікелей – нақты, жеке – дене, символдық – дерексіз, фантастикалық – нақты емес. Сонымен қатар, топтың әрбір мүшесі қалғандарына жеке ойларын ашудан қорқуды жеңуі керек. Мұны істеу үшін Сіз қатысушыларды тәжірибелі синектиктердің жұмысымен алдын - ала таныстыра аласыз, мысалы, синектикалық бейнежазба Үшінші кезең Бұл кезеңде мәселені шешу тікелей жүреді, ол бірнеше компоненттерден тұрады: Негізгі мәселені тұжырымдау (барлық қатысушылар шешуді қажет ететін тапсырманы нақты түсінуі үшін); Ықтимал шешімдерді талқылау және тиімсіз шешімдерді жою (мәселені шешуге уақытты қысқартуға және қажетсіз идеяларға энергия мен шығармашылықты ысырап етпеуге мүмкіндік береді); Тапсырманы топтың әр мүшесіне таныс және таныс ұғымдарда білдіруге мүмкіндік беретін ұқсастықтарды іздеу (осылайша әр қатысушы өз ұсыныстарын ұсына алады); Мәселені шешуге кедергі келтіретін барлық проблемалар мен қиындықтарды анықтау (туындаған кедергілерді жоюға және ең қысқа жолмен шешуге мүмкіндік береді); Жетекші сұрақтар қою және олардың әрқайсысын "пысықтау" (шешімді нақтылау және нақтылау). Егер ұқсастықтар тым дерексіз болса, мәселені талқылау барлығына түсінікті бағытқа аударылады. Төртінші кезең Егер тапсырманың шешімі табылса және тиімді болып шықса, онда синектиктер тобына қазіргі уақытта осы ұжымға қатысты басқа мәселелердің шешімдерін іздеуге кірісу ұсынылады. Осы кезеңнің шарттары мен мерзімдері бөлек талқыланады. Қысқаша түйіндеме. Бүгінгі таңда синектика әдісі мен оның кезеңдерінің сипаттамасы түсіну үшін едәуір жеңілдетілген және мұның бәрін қолдану оңай болып көрінеді. Алайда, іс жүзінде синектикалық әдісті қолдану өте қиын. Сонымен қатар, оны тиімді пайдалану үшін синектикалық топтарды оқыту кем дегенде бір жылға созылуы керек. Егер бизнесмен немесе ірі ұйымның басшысы синектикалық әдіске жүгінуді шешсе, онда ол қызметкерлерді Әдістеменің барлық ерекшеліктері мен нюанстарына үйрете алатын синектикалық мамандарды табуы керек. Бірақ кез-келген қарапайым адам проблемалардың немесе шығармашылық мәселелердің шешімін табу процесінде тек аналогияларды қолдана алады Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау университеті Баяндама «Синектика-Уильям Гордонның ұжымдық шығармашылық әдісі» Орындаған: Исатай А.С. 2022-2023 оқу жылы |