реферат. Стоматологияда визуалды зерттеу әдiстерi. Стоматологиядағы контр. Стоматологияда визуалды зерттеу дiстерi. Стоматологиядаы контраст заттарды колдану. Жакбет аймаыны рентгені. Остеология жне артрологиядаы рентгендік cемиотика
 Скачать 19.68 Kb.
|
|
Стоматологияда визуалды зерттеу әдiстерi. Стоматологиядағы контраст заттарды колдану. Жак-бет аймағының рентгені. Остеология және артрологиядағы рентгендік cемиотика. Көрнекі тексеру әдістері Стоматологияда жақ-бет аймағының аурулары мен жарақаттарын радиациялық диагностикалаудың негізгі әдісі рентгендік әдіс болып қала береді. Рентген қабықшасының тістерге қатысты орналасуына байланысты ең жиі қолданылатын ауызішілік және ауыздан тыс рентген, панорамалық томография (ортопантомография), жақ сүйектерінің рентгенографиясы, самай буындарының рентген және томографиясы. Жақ-бет аймағының аурулары мен жарақаттарын зерттеуде қосымша әдістер КТ, МРТ және УДЗ болып табылады. РАДИОЛОГИЯЛЫҚ ӘДІСТЕР Тістердің рентгенографиясы Тіс рентгенографиясы ауызішілік және ауыздан тыс болып бөлінеді. Өз кезегінде ауызішілік контактілер (Слайд-сурет 1. Тістердің контактілі рентгенограммасы – норма) және «шағу» болып бөлінеді. Байланыс суреттері айқынырақ кескін береді, бірақ тістеу суреттерінен айырмашылығы, олар әрқашан альвеолярлы аймақтың жанында суретті алуға мүмкіндік бермейді. Ауыздан тыс (ауыздан тыс) суреттер негізінен төменгі жақтың шайнау тістерін зерттеуде қолданылады. Рентгенограммада тістердің беттері мен мойындары, альвеолярлы жиектер және тіс аралық қалқалар жақсы көрінеді. Кескін сапасының міндетті шарты – орталық сәулелену шоғының тістің осі мен радиографиялық пленка жазықтығы арқылы түзілетін бұрыштың биссектрисасына перпендикуляр, оның төбесінен өтуі. Ауыз қуысы доғасының рентгенографиясы («шағу») Сүйек таңдайының және жоғарғы жақтың маңдай тістерінің құрылысын зерттеуге мүмкіндік береді. Сүйек таңдайының құрылымы, жоғарғы жақтың альвеолярлы өсіндісінің алдыңғы бөлігі және азу тістері жақсы бейнеленген (18.2-сурет). Тікелей және қиғаш проекциялардағы төменгі жақтың рентгенограммасы Төменгі жақтың денесі мен тармақтарын және төменгі жақ тістерін зерттеу үшін орындалады (Слайд-сурет 2 - Тікелей (а) және бүйірлік (б) проекциялардағы төменгі жақтың рентгенографиясы - қалыпты). Төменгі жақтың иегінің рентгенографиясы Төменгі жақтың орталық бөлігінің контуры мен сүйек құрылымын зерттеу үшін орындалады (2-слайд-сурет – «шағуда» тістердің рентгені – норма). Төменгі жақ буынының рентгенографиясы Төменгі жақтың буынын, тармағын, оның короноидты және кондилярлы өсінділерін зерттеу үшін орындалады (3-слайд-сурет - төменгі жақтың рентгенографиясы иек проекциясында - норма). Жақ-бет аймағының томографиясы Қарапайым рентгенограммаларда анықталған өзгерістердің сипаты мен көлемін нақтылау үшін қабат-қабат зерттеуді жүргізген жөн. Сиалография Зерттеу суда еритін RCS енгізілгеннен кейін сілекей бездерінің түтіктерін визуализациялау үшін орындалады. Рентгенограмма фронтальды және бүйірлік проекцияда, қажет болған жағдайда 0,5 см қадаммен томограмма жасайды.Рентген суретте бездің түтіктері мен паренхимасы көрінеді (Слайд-сурет-4- Сиалограмма - қалыпты). Құлақ маңы және жақ асты сілекей бездерінің түтік жүйесіне радиопакалық заттарды енгізуді қамтиды. Көрсеткіштер • шығару жолдарының бітелуін көрсететін белгілердің болуы • Шегрен синдромы. Қарсы көрсеткіштер: • сілекей бездерінің жедел қабыну процестері • бездердің жарақаттары, онда сиалограмма дұрыс емес нәтиже беруі мүмкін. РАДИОЛОГИЯЛЫҚ ӘДІСТЕР Тістердің рентгенографиясы Тіс рентгенографиясы ауызішілік және ауыздан тыс болып бөлінеді. Өз кезегінде ауызішілік контактілер (Слайд-сурет 1. Тістердің контактілі рентгенограммасы – норма) және «шағу» болып бөлінеді. Байланыс суреттері айқынырақ кескін береді, бірақ тістеу суреттерінен айырмашылығы, олар әрқашан альвеолярлы аймақтың жанында суретті алуға мүмкіндік бермейді. Ауыздан тыс (ауыздан тыс) суреттер негізінен төменгі жақтың шайнау тістерін зерттеуде қолданылады. Рентгенограммада тістердің беттері мен мойындары, альвеолярлы жиектер және тіс аралық қалқалар жақсы көрінеді. Кескін сапасының міндетті шарты – орталық сәулелену шоғының тістің осі мен радиографиялық пленка жазықтығы арқылы түзілетін бұрыштың биссектрисасына перпендикуляр, оның төбесінен өтуі. Ауыз қуысы доғасының рентгенографиясы («шағу») Сүйек таңдайының және жоғарғы жақтың маңдай тістерінің құрылысын зерттеуге мүмкіндік береді. Сүйек таңдайының құрылымы, жоғарғы жақтың альвеолярлы өсіндісінің алдыңғы бөлігі және азу тістері жақсы бейнеленген (18.2-сурет). Тікелей және қиғаш проекциялардағы төменгі жақтың рентгенограммасы Төменгі жақтың денесі мен тармақтарын және төменгі жақ тістерін зерттеу үшін орындалады (Слайд-сурет 2 - Тікелей (а) және бүйірлік (б) проекциялардағы төменгі жақтың рентгенографиясы - қалыпты). Төменгі жақтың иегінің рентгенографиясы Төменгі жақтың орталық бөлігінің контуры мен сүйек құрылымын зерттеу үшін орындалады (2-слайд-сурет – «шағуда» тістердің рентгені – норма). Төменгі жақ буынының рентгенографиясы Төменгі жақтың буынын, тармағын, оның короноидты және кондилярлы өсінділерін зерттеу үшін орындалады (3-слайд-сурет - төменгі жақтың рентгенографиясы иек проекциясында - норма). Жақ-бет аймағының томографиясы Қарапайым рентгенограммаларда анықталған өзгерістердің сипаты мен көлемін нақтылау үшін қабат-қабат зерттеуді жүргізген жөн. Сиалография Зерттеу суда еритін RCS енгізілгеннен кейін сілекей бездерінің түтіктерін визуализациялау үшін орындалады. Рентгенограмма фронтальды және бүйірлік проекцияда, қажет болған жағдайда 0,5 см қадаммен томограмма жасайды.Рентген суретте бездің түтіктері мен паренхимасы көрінеді (Слайд-сурет-4- Сиалограмма - қалыпты). Құлақ маңы және жақ асты сілекей бездерінің түтік жүйесіне радиопакалық заттарды енгізуді қамтиды. Көрсеткіштер • шығару жолдарының бітелуін көрсететін белгілердің болуы • Шегрен синдромы. Қарсы көрсеткіштер: • сілекей бездерінің жедел қабыну процестері • бездердің жарақаттары, онда сиалограмма дұрыс емес нәтиже беруі мүмкін. Рентгендік компьютерлік томография КТ сүйек құрылымдарын ғана емес, жұмсақ тіндерді де визуализациялау үшін орындалады. Бұл әдіс жарақаттар, қабыну және ісік ауруларының диагностикалық мүмкіндіктерін кеңейтеді. Дегенмен, «жұмсақ тіндер терезесінде» нәтижелерді интерпретациялау көбінесе стоматологияда қолданылатын материалдардан туындаған артефакттарға байланысты қиын: металл тістер, протездер, тығыз толтыру массасы. «Сүйек терезесі» режимінде КТ сүйек өзгерістерін нақтырақ көруге мүмкіндік береді, өйткені металл протездер мен бөгде денелерден алынған артефактілер кескіндерді аздап бұрмалайды (Слайд-сурет-4 - Компьютерлік томограммалар: a - MPR реконструкциялары; b - SSD реконструкциялары) . МАгниттік-резонансты бейнелеу МРТ жақ-бет аймағының жұмсақ тіндерін визуализациялауға, сондай-ақ ісік тінін ісінуден және қабынудан ажыратуға және өзгерістердің қабыну сипатын анықтауға мүмкіндік береді. МРТ самай-төменгі жақ буындарын зерттеуде жоғары ақпараттылығымен ерекшеленеді, мұнда шеміршекті артикулярлы беттерді, буынішілік дискілерді және байлам аппараттарын визуализациялауға болады. Ультрадыбыстық әдіс Соңғы уақытта ультрадыбыстық әдіс жақ-бет аймағының жұмсақ тіндерін, әсіресе сілекей бездері мен түтік жүйесін зерттеу үшін жиі қолданылады. Стоматологияда контрастты заттарды қолдану. Құрамында иолиндері бар арнайы заттар пайдаланылады, олар ішке қабылдаған кезде жасанды контраст жасайды. Бұл заттардың жанама әсерлері сирек кездеседі, бірақ пациенттерден әрқашан йодтарға аллергиялық реакция болған-болмағанын сұрау керек. Сиалографиядан басқа басқа зерттеу әдістері қолданылады. Ангиография - бұл катетердің көмегімен тамыр жүйесіне радиопакалық затты енгізу әдісі. Флюроскоптың бақылауымен (нақты уақытта) катетерді орталық артерияға енгізуге болады, бұл оның тармақтарының селективті контрастын жақсартуға мүмкіндік береді. Бұл әдісті гемангиомаларды, веноздық-артериялық деформацияларды зерттеу үшін қолдануға болады, егер интракраниальды қан кетуге күдік болса. Төменгі жақ буынының артрографиясы (ТМЖ). Бұл әдіс артикулярлық дискінің перфорациясын және адгезиясын анықтау үшін буын қуысына, әдетте буынның төменгі бөлігіне радиопакалық затты енгізуді қамтиды. Бұл зерттеу шын мәнінде артикулярлық дискінің күйінің динамикалық бағасын алуға мүмкіндік береді, бірақ бұл пациент үшін қауіпті, сондықтан ядролық магниттік резонанс жиі қолданылады. радионуклидті сурет. Ол қанға радиоактивті затты (у-эмиттер) енгізуді қамтиды, оның сәулеленуін гамма-камера арқылы анықтауға болады. Technicium-99t жиі пайдаланылады, бірақ белгілі бір тіндерде шоғырлануы үшін ол сүйек құрылымдарын сканерлеу үшін қолданылатын метилендифосфонат сияқты басқа молекулалармен байланысты болуы керек. Радионуклидті сурет тіннің функционалдық белсенділігін бағалау үшін жақсы, бірақ әдістің кемшіліктері оның төмен ерекшелігі және осы зерттеу көрсетілген аурулардың тар ауқымы болып табылады. Көрсеткіштер: • сүйек жүйесінде ісік метастаздарын анықтау • трансплантацияланған сүйек трансплантаты жағдайын бағалау • кондилярлы өсінділердің гиперплазиясында белсенді өсуді анықтау • сілекей бездерінің қызметін зерттеу • қалқанша безінің қызметін зерттеу. Көрнекі бейнені талдау Кез келген дәрігер, оның профиліне қарамастан, радиациялық диагностикалық зерттеулердің материалдарымен айналысуы керек: рентгенограммалар, сцинтиграммалар, сонограммалар, термограммалар, компьютерлік томограммалар және т.б. |