Қаратомар су қоймасы. Су ресурстарыны жадайы
 Скачать 20.72 Kb.
|
|
Су ресурстарының жағдайы Қостанай облысының су объектілері Тобыл- Торғай су алабына жатады. Тобыл және Торғай өзендерінің ұзындығы 500 км астам, оның ішінде ұзындығы 100 км асатын өзендер саны-21, ұзындығы 10 километрден асатын су ағыстары 310 –ға жуық, оның ішінде жартысынан астамы уақытша су ағыстары. Қостанай облысы аумағында 5000 жуық көл бар, олардың жалпы ауқымы облыс көлемінің 2 пайызын құрайды, көлдердің 20 пайызын облыстың солтүстік бөлігінде, 60 пайзы оңтүстігінде орналасқан. Көлдердің 80 пайызының су айдыны ауқымы 1 шаршы километрге жетпейді. Ең үлкен көлдер- Құсмұрын, Ақсуат, Сарымойын, Сарықопа көлдері болып табылады. Тобыл өзені ірі су ағыстарына жатады және 2 мемлекет Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы аумағымен ағып тұратындықтан, трансшекаралық болып келеді. Ресей- Қазақстан трансшекаралық аумағы болып Тобыл өзені алабынын Қостанай, Челябі, Қорған облыстарында орналасқан бөлігі саналады. Тобыл өзенінің ірі салалары: Сынтасты- Желқуар, Әйет, Үй, Обаған. Осы өзендердің Қостанай облысы аумағындағы су жинау алабы 167520 км2 құрайды. Шаруашылық іс әрекеттерінің нәтижесінде, Тобыл өзені және оның салалары көптеген тоғандармен және су қоймалармен реттеледі. Тобыл- Торғай су алабы аумағындағы өнеркәсіпорындарының негізгі бөлігі Жетіқара, Лисаков, Қостанай, Рудный қалаларында, аз бөлігі аудандарда және кенттерде шоғырланған. Тобыл- Торғай су алабы аумағындағы Соколов- Сарбай тау-кен байыту комбинаты, Қашар ТБК, Қоржынкөл кен ошағы, Лисаков қоңыр теміртастар кен орны, Приозерский қоңыр көмірлер ошағын әзірлеу жұмыстары жүргізілуде. Су алабында негізгі су тұтынушылар:
Қостанай облысында өнеркәсіптік мақсатында қолдану үшін және саябақ қоғамы, шаруа қожалығы, қалаларға шаруашылық ауыз- су қажеттілігін қанағаттандыру үшін 11 су қоймасы қолданыста. Тобыл өзені бойынша су қоймалардың жобалық көлемі 1485,1 млн. м3 құрайды. 2014 жылы облыстың ірі су қоймаларында су көлемі ұлғайды және соңғы судың аз жылдары жобалау көлемінен судың толымдығы 60-70 пайыз құрайды.
2014 жылы Қостанай облысының жер аумағында жер бетіндегі сулардың ластануын қадағалау (Тобыл, Аят, Тоғызақ, Обаған,Ұй өзендері және Қаратомар, Амангельді, Верхнетобольск су қоймасы) 8 су нысанында өткізілді. Су сапасы келесі түрде бағаланады:
2013 жылмен салыстырғанда су сапасы, Аят, Ұй өзендері, Амангельді су қоймасында айтарлықтай өзгермеді; Тобыл, Тоғызақ, Обаған өзендерінде, Қаратомар , Вернетобольск су қоймаларында – нашарлады. Төтенше ластанудың биік деңгейі Тобыл, Аят, Ұй, Обаған өзендерінде және Амангельді су қоймасында байқалады.
Тобыл- Торғай су алабына байланысты судың негізгі мәселесіне мыналар жатады: 1.Төгінді суларды тазалау тиімсіздігі, оның ішінде Қостанай қаласында қазіргі заманғы күрделі биологиялық тазартуынын болмауы; Қостанай қаласының кәріз жүйесін тазарту құрылыстары карталар түрінде | |||||||||||||||||||||||||||||||||||