пирс МАТЕРИАЛЫ. ПИРС материалы-2023. Таырыбы Онкологиялы аурулары бар пациенттерге паллиативтік кмек крсетудегі мейіргерлік ызметті рлі Аялы алаан
 Скачать 219.39 Kb.
|
|
Тақырыбы: «Онкологиялық аурулары бар пациенттерге паллиативтік көмек көрсетудегі мейіргерлік қызметтің рөлі» «Аялы алақан» үйірмесі Жетекшісі: Г.Е.Жумина Баяндамашылар: Зайненова М.,Жанбатырқызы Н. Тақырыптың өзектілігі: Қазіргі таңда қатерлі ісіктермен сырқаттанушылардың өсуі әлемдік эпидемия сипатына ие болды. Заманауи үлгідегі медицина қатерлі ісікті ерте сатысында диагностикалау мен емдеуде үлкен жетістіктерге жетті, бай тәжірибе жинақталды, алайда ісік ауруларынан болатын сырқаттанушылық пен өлім-жітім көрсеткіштері күн сайын артып келеді. ҚР-да қатерлі аурулар проблемасының барлық ауқымын түсіну үшін статистикалық әдістер қолданылады. Біздің елімізде бұл ақпарат онкологиялық диспансерлерде жиналады. ҚР-дағы қатерлі ісік статистикасы бойынша соңғы деректер 2018 жылы шығарылды. Осы ақпаратқа сәйкес, жыл сайын біздің елде онкологиялық аурулардың шамамен 500 мың жаңа жағдайы тіркеледі. Бұл көрсеткіш тек нақты белгіленген диагноздарға сәйкес келеді. Егер әлемдік статистикамен салыстыратын болсақ, бүкіл әлемде жыл сайын 10 миллионнан астам алғашқы қатерлі ісік ауруы тіркеледі. Онкологтардың айтуынша, тәулігіне 27 мыңнан астам адам қатерлі ісік ауруымен ауырады. ҚР онкологиялық диспансерлерінде есепте қатерлі ісіктің әртүрлі сатылары мен нысандары бар кемінде 2,5 миллион пациент тұр. 2020 жылы ҚР-да 535 мың жаңа ісіктер диагнозы қойылды. Осы науқастардың ішінде әйелдер 54% құрады. 2021 жылы қатерлі ісіктің жаңа жағдайларының жалпы саны 2020 жылмен салыстырғанда 15% - ға өсті. Естеріңізге сала кетейік, 2022 жылы онкологиялық аурулармен ауыратын 455 мың науқас тіркелген. Тақырыпта меңзелген мәселе - стационар жағдайында онкологиялық науқастарға паллиативтік күтімді ұйымдастырудың ерекшеліктерін анықтау болып табылады. Зерттеудің мақсаты-мейірбикелердің стационар жағдайында онкологиялық аурулары бар науқастарға паллиативтік көмек көрсету ерекшеліктерін анықтау. Зерттеу нысаны: стационар жағдайында онкологиялық науқастарға паллиативтік күтім жасау. Зерттеу пәні: стационар жағдайында онкологиялық науқастарға паллиативтік күтімді ұйымдастыру ерекшеліктері. Зерттеу гипотезасы - паллиативті күтімді ұйымдастыру онкологиялық науқастарға күтім жасауда маңызды рөл атқарады. Зерттеу міндеттері: 1. Онкологиялық науқастарға мейірбикелік күтімнің ерекшеліктеріне талдау жүргізу. 2. Онкологиялық науқастарға күтім жасау бойынша мейірбикелер мен туыстарға арналған практикалық ұсыныстар әзірлеу. Зерттеу әдістері: Теориялық (ғылыми медициналық әдебиеттерді зерттеу); эмпирикалық: (сауалнама, бақылау, құжаттарды талдау); жалпы логикалық әдістер (индукция, дедукция, талдау, синтез, модельдеу); нақты әдістер (жүйелік, тарихи, салыстырмалы, аналитикалық). Зерттеу базасы "Батыс Қазақстан облыстық онкологиялық диспансері"ШЖҚ МКК болып табылады. Тәжірибелік маңыздылығы. Мейірбикелік күтімнің ерекшеліктеріне талдау жүргізілді, практикалық денсаулық сақтауда қолданылуы мүмкін онкологиялық науқастарға күтім жасау бойынша мейірбикелер мен туыстарға арналған ұсыныстар әзірленді. "Батыс Қазақстан онкологиялық диспансерінде" мейірбикелік күтімді ұйымдастыру нәтижелерін талдау Зерттеудің мақсаты мен міндеттеріне сәйкес "Батыс Қазақстан онкологиялық диспансері" ШЖҚ МКК - де онкологиялық науқастарға Мейіргерлік көмек көрсету ерекшеліктерінің тұжырымдамасы әзірленді, оған 3 кезең кіреді. I кезең-зерттеу объектісін таңдау - "Батыс Қазақстан онкологиялық диспансері" ШЖҚ МКК; II кезең - "Батыс Қазақстан онкологиялық диспансері" ШЖҚ МКК медбикелері мен пациенттеріне әлеуметтік сауалнама жүргізу, ал одан әрі алынған деректерге талдау жүргізу; III кезең-онкологиялық аурулары бар науқастарға мейірбикелік күтім бойынша ұсыныстар әзірлеу. Стационар жағдайында онкологиялық науқастарға мейірбикелік күтімді ұйымдастырудың ерекшеліктерін анықтау мақсатында біз мейірбикелер мен пациенттерге сауалнама жүргіздік. Мейірбикелер және пациенттер үшін сауалнамаға 8 сұрақ кірді, олардың басты міндеті стационар жағдайында онкологиялық аурулары бар пациенттерге мейірбикелік күтімнің ерекшеліктерін анықтау болды. Сауалнамаға онкологиялық диспансердің 20 медбикесі және осы мекемеде ем алатын 20 пациент қатысты. Медбикелерге сауалнама жүргізілді, онда олардың жұмысының ерекшеліктері және онкологиялық аурулармен ауыратын науқастарға уақтылы көмек көрсету анықталды. Диаграмма.1 Кәсіби еңбек өтілі ? Қ  орытынды: сауалнаманы талдау респонденттердің 75% - дан астамының 25 жыл немесе одан да көп кәсіби өтілі бар екенін, сауалнамаға қатысқандардың 15% - ы олардың өтілі 10-17 жыл екенін, жалпы санының 10% - ы 2-4 жыл өтілі бар екенін атап өтуге мүмкіндік береді.Диаграмма.2 Сіз пациентке түсінікті терминдерді қолдануды маңызды деп санайсыз ба, сонымен қатар пациенттер мен олардың туыстарына тағайындалған манипуляциялардың барысын түсіндіруге болады ма ?  Қорытынды: біз сауалнамаға қатысқан медбикелердің 80%- ы пациент үшін түсінікті терминдерді қолдануды маңызды деп санайтынын анықтадық, пациенттер мен олардың туыстарына тағайындалған манипуляциялардың барысын түсіндіру қол жетімді, ал сауалнамаға қатысқандардың 5% - ы қойылған сұраққа жауап беру қиынға соқты, ал 15% - ы"жоқ"деп жауап берді.Қатерлі ісіктері бар науқастарға күтім жасаудың ерекшелігі-пациенттердің психологиялық жағдайын ескеру қажеттілігі. Қазіргі уақытта пациент өзінің диагнозын білуге құқылы, бірақ "қатерлі ісік", "саркома" терминдерінен аулақ болу керек және оларды "жара", "тарылу", "қатаю"деген сөздемен алмастырғаны абзал. Диаграмма.3 Сіз пациенттерге дұрыс тамақтанудың пайдасы туралы ұсыныстар бересіз бе ? Қ  орытынды: Мейірбикелердің 85% - ы дұрыс тамақтанудың пайдасын ұсынады, 10% - ы "жоқ", 5% - ы жауап беру қиынға соғады деп жауап берді.Диаграмма.4 Құсуға арналған ыдысты беріп жатырған сәтте,Сіз науқасқа ауыз қуысын күтудің негізгі принциптерін үйретіп, оған неге соншалықты қажет екенін түсіндіресіз бе? Қ  орытынды: Біз мейірбикелердің 90% - ы пациентке құсу сыйымдылығын беретінін, науқасқа ауыз қуысын күтудің негізгі принциптерін үйрететінін және оның не үшін қажет екенін түсіндіретінін, сондай-ақ пациенттің ауыз қуысын шаю үшін қажетті мөлшерде су беретінін анықтадық. Жалпы санның шамамен 10% - ы бұл манипуляцияларды мүлдем айтпайтынын айтты.Диаграмма. 5 Сіз стационарда санитарлық-гигиеналық режимді сақтау бойынша іс-шараларды жүзеге асырасыз ба, сондай-ақ инъекциялық асқынулардың, гепатиттің, АИТВ-инфекцияларының алдын алу ережелері сақталады ма?  Қорытынды: Осыған байланысты біз мейірбикелердің 85%-ы. яғни көпшілігі стационарда санитарлық-гигиеналық режимді сақтау бойынша іс-шараларды жүзеге асыратынын, сондай-ақ инъекциялық асқынулардың, гепатиттің, АИТВ-инфекцияларының және т. б. алдын алу ережелерін сақтайтынын анықтадық.Онкологиялық аурулардан зардап шегетін адамдар гепатит, АИТВ-инфекциясы және т. б. сияқты әртүрлі жұқпалы асқынуларға жиі ұшырайтыны белгілі. Сондықтан барлық нормаларды қатаң түрде сақтаған жөн. Диаграмма.6 Сіз жұмыс орнында өлімге байланысты күйзеліске ұшырайсыз ба? Қ  орытынды: Көптеген медбикелер емделіп жатқан науқастардың өліміне байланысты стресстерге өте сезімтал. Сауалнамаға қатысқан медбикелердің жауаптарына сүйене отырып, шамамен 64% - ы пациенттердің өлімімен тығыз байланысты стресстерге өте жиі ұшырайтыны анықталды, 25% - ы стресстік жағдайларға сирек ұшырайды, ал 11% - ы бұл сұраққа байланысты стрессті мүлдем сезінбейді деп жауап берді.Диаграмма.7 Сіз өз жұмысыңызға ризасыз ба? Қ  орытынды: "Сіз өз жұмысыңызға ризасыз ба?" сұрағына мейірбикелердің жауаптары келесідей бөлінді: 90% - ы толығымен қанағаттанған, сауалнамаға қатысқандардың 5% - ы әрқашан өз жұмыстарына қанағаттанбайды, ал 5% - ы үзілді-кесілді қанағаттанбайды.Диаграмма 8. Диспансерде сіздің жұмысыңыз үшін қолайлы жағдайлар жасалған ба?  Қорытынды: "Диспансерде сіздің жұмысыңыз үшін қолайлы жағдайлар жасалған ба?"респонденттер келесідей жауап берді: 80% жағдай өте ыңғайлы деп санайды, 5% жұмыс жағдайына қанағаттанбайды, 15% сауалнамаға қатысқандар кейбір тармақтарды өзгерткісі келеді.Нәтижесінде, диспансерде медбикелердің жұмыс істеу шарттары өте ыңғайлы деп болжауға болады. Стационар жағдайында онкологиялық науқастарға мейірбикелік күтімді ұйымдастырудың ерекшеліктерін анықтау мақсатында біз пациенттерге де сауалнама жүргіздік. Диаграмма 1. Сіздің жынысыңыз?  Қорытынды: Сауалнамаға қатысқан барлық 20 пациенттің ішінде ерлер -12 әйел - 8. Диаграмма 2. Сіздің жасыңыз?  Қорытынды: 41-55 жас аралығындағы барлық респонденттердің -8, 55 және одан жоғары -6, 26-40 жас-4, 18-25 жас - 2 пациент. Диаграмма.3 Мейірбике сізге емдеу мен диагностикалық шаралардың мақсатын жеткілікті түрде түсіндірді ме? Қ  орытынды: Біздің алдымызда тұрған мәселелердің бірі пациенттерге емдеудің белгілі бір мақсаттары мен диагностикалық шараларды түсіндіру кезінде мейірбикелердің жұмысын қанағаттанарлық бағалауды анықтау қажеттілігі болды. Біз респонденттердің 85% - ы мейірбике емдеу мен диагностикалық шаралардың мақсатын жеткілікті түрде түсіндіреді деп сенетінін анықтадық, ал 5% - ы"жоқ" және 10%-ы "жауап беру қиын" деп жауап берді.Диаграмма. 4 Мейірбикелер пациенттерде туындайтын мәселелерді уақтылы шеше ме немесе шеше ала ма? Қ  орытынды: Осылайша, сауалнама сұрақтары бойынша біз пациенттердің 80% - ы медбикелер туындаған мәселелерді уақтылы шешеді деп есептейтінін анықтадық, бірақ 10% - ы мейірбикелердің пациенттердің мәселелерін шешуге деген көзқарасына наразылық білдірді.Диаграмма.5 Пациенттер үшін қатерлі ісік туралы ақпараттың негізгі көздерінің бірі Не немесе кім?  Қорытынды: Сонымен қатар біз пациенттер үшін қатерлі ісік туралы білімнің негізгі көздерінің бірі не екенін анықтадық. Пациенттер үшін онкологиялық аурулар туралы негізгі ақпарат көздерінің бірі интернет (15%) екені анықталды, сауалнамаға қатысқан респонденттердің 75% - ы "емдеуші дәрігер", ал "туыстары" 10% деп жауап берді.Диаграмма. 6 Манипуляция кезінде мейірбикенің жұмысын қалай бағалайсыз?  Қорытынды: Пациенттер манипуляция кезінде мейірбикелердің жұмыс деңгейін бағалады. Сауалнама нәтижесі респонденттердің 59% – дан астамы диспансердің медбикелерінің әртүрлі манипуляцияларын– тамаша, 27%– жақсы және 14% - қанағаттанарлық деп санайды.Диаграмма. 7 Сізге ең үлкен алаңдаушылық пен ыңғайсыздықты не береді?  Қорытынды: Сауалнамаға қатысқан пациенттердің жауаптарынан біз онкологиялық науқастарда ыңғайсыздық пен мазасыздықты тудыратын ең көп таралған себептердің не екенін анықтадық.35% - дан астамы жүрек айнуы мен құсу рефлекстері ыңғайсыздықты тудырады деп жауап берді, 15% - ы мазасыздықтың тәбеттің болмауынан туындағанын хабарлады, 50% - ы ыңғайсыздықты тудыратын ауырсыну сезімдері туралы айтты. Диаграмма. 8 Онкологиялық диспансерде емдеу әдістерін қалай бағалайсыз? Қорытынды: Сауалнама сонымен қатар пациенттердің онкологиялық диспансердегі емдеу әдістерін қалай бағалайтынын анықтады. "Өте жоғары" емдеу деп 15 пациент бағалады, "орташа" деп – 5 пациент және "өте төмен" деп ешкім белгілемеді. Мұндай нәтиже пациенттердің моральдық жағдайы туралы айтуы мүмкін. Жалпы, мейірбикелік күтімнің сапасын сауалнамаға қатысқандардың 75% - ы жоғары бағалайды, 25% - ы сапаны орташа деп санайды, 0% - ы оны төмен деп бағалады.  Қорытынды Бұл жұмыста мейірбикенің онкологиялық науқастарға күтім жасау ерекшеліктері зерттелді. Қарастырылып отырған мәселенің өзектілігі өте үлкен және қатерлі ісіктермен сырқаттанушылықтың артуына байланысты онкологиялық науқастарға мамандандырылған көмек көрсету қажеттілігі артып келеді, мейірбикелік күтімге ерекше назар аударылады, өйткені мейірбике дәрігердің көмекшісі ғана емес, сонымен қатар сауатты, өз бетінше жұмыс істейтін маман. Онкологиялық аурулары бар пациенттердің өзінің жай-күйі туралы хабардар болу деңгейін анықтау кезеңінде зерттеу нәтижесі сауалнамаға қатысқандардың көпшілігінде өз аурулары туралы хабардар болу деңгейі айтарлықтай төмендегенін анықтады. Көбінесе пациенттерде онкологиялық аурулар туралы тиісті ақпарат болмайды. Қажетті хабардарлық болмаған жағдайда қатерлі ісіктердің дамыған сатыларының қаупі артады. Онкологиялық ауруларды сәтті емдеу медбике мен пациенттің әл-ауқатын жақсарту және денсаулық деңгейін жақсарту үшін бірге жұмыс істейтінін білдіреді. Қатерлі ісікпен ауыратын науқас өз ауруын сәтті жеңе алуы үшін, ол осы аурудың белгілері, себептері, асқынулары туралы мүмкіндігінше көбірек білуі керек. Диспансердегі білікті паллиативтік көмек онкологиялық патологиясы бар науқастарға көмек көрсетуге көбірек бағытталған. Паллиативтік көмек қызметтері өз қызметін белсенді жүргізіп жатқанына қарамастан, медицинада мұндай бағыттың бар екенін аз адамдар біледі. Халық паллиативті медицина туралы жақын адамында бақытсыздық болған кезде ғана біледі, тіпті сонымен бірге көптеген адамдар паллиативті көмектің бар екенін, отбасы үшін қиын жағдайда өзін қалай ұстау керектігін, науқасқа қалай дұрыс күтім жасау керектігін, өмірден лайықты күтімді қалай қамтамасыз ету керектігін білмейді және паллиативті көмектің қазіргі тұжырымдамасында тек науқасқа ғана емес, оның жақын туыстарына да көмек көрсетуді қарастырады. Қарастырылып отырған мәселенің өзектілігі өте үлкен және қатерлі ісіктермен сырқаттанушылықтың артуына байланысты онкологиялық науқастарға мамандандырылған көмек көрсету қажеттілігі артып келеді. Мейірбике күтіміне ерекше назар аударылады, өйткені мейірбике тек дәрігердің көмекшісі ғана емес, сонымен қатар сауатты, өздігінен жұмыс істейтін маман, сондықтан пациенттер мейірбикенің жұмысын өте жоғары бағалады. |