Бауыр циррозы. Тыныс алу азаларыны аурулары
 Скачать 1.85 Mb.
|
ТЫНЫС АЛУ АҒЗАЛАРЫНЫҢ АУРУЛАРЫТыныс алу ағзаларының аурулары: барлық аурулардың ішінде жиі таралған және өлім себебі жоғары аурулар. Тыныс алу ағзаларының патологиялық үрдістері тыныс алу гипоксиясына, ал гипоксия ішкі ағзалардың дистрофиялық, атрофиялық және склерозды өзгерістеріне алып келеді. Тыныс алу ағзаларынан ауа құрамындағы шаң-тозаңдар, микроорганизмдер, аллергендер, тыныс жолының шырышты қабығына, кейде альвеолаларға қонып, сыртқа шығарылып отырады.Жергілікті қорғау механизмдері екі топқа бөлінеді: Арнайы емес Арнайы (иммундық) Арнайы емес қорғау механизмдеріКеңірдек-бронх жолдарының механикалық тазарылуы (жөтелу, түшкіру) Мукоцилиарлық (бронх, кеңірдек эпителии бездердің бөліп шығаратын шырыштары) Гуморалдық (лизоцим, лактоферин, интерферон, эндогенді пирогендер) Жасушалық (альвеола макрофагтары мен нейтрофильдері) Арнайы (иммундық) қорғау механизмдерінеӨкпенің өзіндегі, жергілікті,иммундық жүйе жасушалары жатады: Т-лимфоциттер Альвеола макрофагтары Сурфактант (липидті – белокты – полисахаридті кешен ) Бронхтар мен өкпе ауруларының себебі:вирустар бактериялар микоплазмалар саңырауқұлақтар жəне т.б. инфекциялар қоршаған ортаның ластануы əртүрлі аллергендер Өкпенің инфекциялық аурулары:Жедел пневмониялар: Ошақты( бронхопневмония) Крупозды Пневмония ошақтарының көлеміне қарай :Ацинусты Бөлікті Сегментті Көпсегментті түрлері бар. Этиологиясы:Біріншілік пневмония- Streptococcus pneumonіae яғни пневмо-коктар 93-97% 10%-гемофилді таяқшалар, аз мөлшерде стрепто-коктар мен стафилококтар Екіншілік пневмония(аурухана ішіндегі) қоздырушысы – шартты патогендер) Легионеллалар ПатогенезіИнфекция өкпеге үш жолмен түседі: ауа-тамшылы бронх арқылы қанмен (гемотогенді) лимфамен (лимфогенді) Біріншілік пневмонияларда инфекция ауа тамшылы жолмен бронх арқылы түсіп, қоздырушылары бронхиолада көбейіп, одан өкпеге өтеді. Екіншілік пневмонияларға гематогенді жолмен даму тəн. Көкірек жарақаттанғанда инфекция лимфа жолымен түседі Аспирациялы пневмония Патологиялық анатомиясыПневмония ошағы өкпенің артқы жəне төменгі бөліктерінде орналасады Реңі қызғылт-сұр, Көлденеңі 1-3 см ошақтар Өкпені кесіп қарағанда ошақтар кесінді үстінен шығыңқырап тұрады, Өкпе тіні кесіп қарағанда ауасыз, құрғақтау, беті тегіс немесе түйіршікті, өзінен іріңді сұйықтық бөліп тұрады. Өкпелік асқынулар: Қабыну ошағындағы фибринге бай экссудаттың толық сорылып кетпеуіне байланысты: жас дəнекер тін өсіп (организация) сол жерде ет тəрізді тін түзіледі- карнификация (латынша «сarno - ет») Қабыну ошағында лейкоциттер белсенділігі күшейгенде:Абсцестер Іріңді плеврит Өкпе эмпиемасы Пиопневмоторакс Өкпе гангренасы Созылмалы бронхитБронхтардың қабынуына байланысты олардың секрециясының күшеюмен, ауа жолдарының тазару қызметінің жəне өткізгіштік қасиеттерінің үдемелі бұзылуымен сипатталады. Клиникасы (ең кемінде екі жыл бойы 3 айдан) жөтелу жəне қақырық шығару белгілерімен өтеді. Созылмалы бронхиттің дамуында:Экзогенді факторлардың орны ерекше Қоршаған ортаның, ауаның əртүрлі ластануы, зиянды химиялық жəне физикалық факторлар, кəсіби сырқаттар(пневмокониоздар), шылым шегу т.б. Ауа райының қолайсыздығы (суық жəне дымқыл ауа), инфекциялар. Жергілікті қорғаныс жүйесінің дефектері Созылмалы бронхиттің клинико-морфологиялық жіктелуі.1) обструкциялық-катаралды 2) обструкциялық-іріңді 3) обструкциясыз 4) обструкциясыз-іріңді. Патологиялық анатомиясыМакро:Бронхтар қабырғасының қалыңдауы, жұқаруы немесе деформациялануы. Бронхтың ішінде шырышты немесе шырышты-іріңді экссудаттың болуы Микро: бронхтардың шырышты қабатындағы бездердің көлемінің ұлғаюы мен бокал тəрізді жасушалар санының көбеюі, дистрофиясы жəне некроздануы байқалады. Обструкциялы-катаралды бронхиттің морфологиясыБронхтар ішінде шырышты экссудаттың жиналуы : Мезобронхит Панбронхит Перибронхит Деструктивті бронхит . Сонымен қатар шырышты қабатының облитерациясы, метаплазиясы жəне склерозы Асқыну түрлеріӨкпе қан тамырларының склерозы Өкпе тінінің пневмосклерозы Эмфиземасы Өкпеде қан айналу қиындап, жүректің оң қарыншасы гипертрофиялануы. Өкпе-жүрек синдромының дамуы. Бронхоэктазиялық ауруБронхтардың кеңейіп кетуіне (бронхоэктаз) дамиды. Түрлері: туа біткен жəне жүре пайда болған Жүре пайда болған бронхоэктаздар: цилиндрлі, ұршық тəрізді, қап тәрізді. Асқыну түрлеріне: өкпеден қан кету, амилоидоз, созылмалы жүрек-өкпе жетіспеушіліктері жатады. БронхоэктазӨкпенің рестриктивті ауруларыӨкпенің интерстициалдық аурулары- өкпе паренхимасының жəне өкпенің тіршілік сиымдылығының азаюымен сипатталады. Клиникалық белгілері тыныс жолдарының өткізгіштігінің бұзылуы жəне тыныс шығарудың қиындауымен жүреді. Өкпе ателектазыАльвеолаларға ауа өтпей қалуына байланысты өкпенің немесе оның бір бөлігінің ауасыздануып, қабысып (коллапс) қалуы. Түрлері: обтурациялық, компрессиялық жəне майда ошақтық (микроателектаз). Өкпе эмфиземасыТерминалды бронхиолалардан төменгі аймақта ауаның көп жиналып қалуы жəне альвеоларалық қалқаның деструкциясы нəтижесінде, өкпе көлемінің өте үлкейіп кетуі. Түрлері: панацинус, центриацинус, периацинустық , иррегулярлық (тыртық жанындағы) викарлы; біріншілік (идиопатиялық); қарттық эмфиземалар. Патологиялық анатомиясы.Макро: мәйітті ашып көргенде өкпелердің ақшыл-сұр түсті, ауаға толып көкірек қуысын толық алып жатқаны, кейде өкпенің сыртында қабырғалардың ізі көрінеді, кескенде қышырлаған дыбыс шығады. Микро: бронхтарда созылмалы қабынуын, альвеола аралық қалқалардың фиброзын, эластикалық талшықтардың жұқарғанын, капиллярлар санының азайып кеткендігін (редукциясын) көреміз Өкпе эмфиземасыӨкпе эмфиземасыӨкпе эмфиземасыБронхтық астма (өкпе демікпесі)Бронхтардың əртүрлі тітіркендіргіштерге сезімталдығының артып кетуіне жəне олардың тарылып қалуына байланысты өкпеден ауаның шығып кетуінің қиындауынан, астмалық статус жағдайына соқтыратын, тыныс жолдарының созылмалы, қайталанушы сырқаты. .Этиологиясы 1. Экзогендік немесе атопиялық (аллергиялық) 2. Эндогендік (иммунологиялық механизмдерге байланыссыз) Макро: өкпе ақшыл сұр түсті, ауамен толған, ал майда бронхтардың ішінде сұр түсті шырышты заттардан түзілген жылтыр тығындар табылады. Микро: бронх ішінде плазмалық, эозинофилді шырышты заттар, Куршман спиралдары, Шарко-Лейден кристалдары көрінеді. Бронхтық астма (өкпе демікпесі)Өкпенің ісінуіӨкпенің ісінуіНазар салып тыңдағандарыңызға рахмет !!! |