файл. Төрт түлік. Трт тлік Пайдасы

• Название: Трт тлік Пайдасы
• Дата: 08.03.2023
• Размер: 16.84 Kb.
• Имя файла: Төрт түлік.docx
• Тип: Документы; #974644

Төрт түлік	Пайдасы	Еті мен сүтінен ... жасалады	Жүні мен терісінен ... жасалады
Түйе	Шөлге шыдамды, алыс жолға, көшіп-қонуға ыңғайлы көлік.	Етінен сүр жасайды, ол өте сіңімді. Сүтінен шұбат пен құрт, балқаймақ жасайды. Сүтінің емдік қасиеті бар.	Жүнінен бас киім, шапан, көрпе жасайды. Шудасымен суық тиген ауруларды емдеген.
Жылқы	Жылқы – қасиетті мал. Ол әрі көлік, әрі даланың сәні, өте төзімді. Ол шапқыншылықта жауынгердің сенімді серігі болған.	Сүтінен саумал, қымыз жасайды. Денсаулыққа өте пайдалы. Еті мен қазы-қартасы да қыстың суығында пайдалы. Емдік қасиеті бар..	Жалынан, құйрығынан арқан ескен.
Сиыр	Сиыр – үйдің берекесі, асыраушысы.	Сүтінен айран, қатық, сүзбе, құрт, ірімшік жасған.	Терісінен ыдыстар, саба, торсық жасаған. Мүйізінен тарақ жасаған. Тезегі отын ретінде пайдаланған.
Қой	Өте өсімтал, төзімді мал.	Сүтінен құрт, май, айран жасаған. Еті сіңімді, пайдалы, оны жаңа босанған аналарға пісіріп берген.	Жүнінен киім, шұлық, көрпе жасаған. Киіз үйдің бауларын, алаша тоқыған.Терісінен тулақ, жарғақ шалбар тіккен.
Ешкі	Өте өсімтал мал. Серкелер отар қойды бастаған.	Сүті жас балаға пайдалы, ана сүтіне жақын. Оның сүтінен де құрт, айран жасайды.	Жүні өте жұмсақ, одан түбіт орамалдар тоқиды.

Қыс аяқталып келеді. Енді наурыздан бастап, диқандар егін егуге дайындала бастайды. Егіннен мол өнім, пайда табу үшін алқапты және дәнді дақылды дайындаймыз. Мен екі гектар жерге бидай дәнін сеуіп, елімде молшылық болғанын қалаймын. Ол көп тер төгуді қажет етеді. Бірақ мен ата-анамнан еңбек етуді кішкентайымнан көріп, үйренгендіктен, бұл істен қорықпаймын. Жерге тер төксең, ол саған мол өнім береді.
Төрт түліктің пайдасы

Адам өмірі малмен байланысты. Себебі малдың еті мен сүтін тамақ қыламыз. Ал жүні, терісі тұрмыста өте қажет заттар. Сондықтан қазақтар «Мал-жан аман ба?» деп амандасады. Төрт түлікке түйе, жылқы, сиыр, қой мен ешкі жатады. Ірі қара және уақ мал деп екіге бөледі. Ірі қара әрі көлік, әрі адамның сенімді серіктері. Барлық азықты осылардан аламыз. Сондықтан олар біз үшін өте маңызды.

Қыс аяқталып келеді. Енді наурыздан бастап, диқандар егін егуге дайындала бастайды. Егіннен мол өнім, пайда табу үшін алқапты және дәнді дақылды дайындаймыз. Мен екі гектар жерге бидай дәнін сеуіп, елімде молшылық болғанын қалаймын. Ол көп тер төгуді қажет етеді. Бірақ мен ата-анамнан еңбек етуді кішкентайымнан көріп, үйренгендіктен, бұл істен қорықпаймын. Жерге тер төксең, ол саған мол өнім береді.