Тәсіл атауы
|
Жалпы сипаттамасы
|
Газ сұйықтығы хроматографиясы
|
Газ хроматографиясы (GC), кейде газ-сұйық хроматографиясы деп те атайды (GLC) - жылжымалы фаза газ болып табылатын бөлу әдісі. Газды хроматографиялық бөлу әрқашан бағанда жүзеге асырылады, олар әдетте «толтырылған» немесе «капиллярлы» деп жіктеледі. Толтырылған бағандар - бұл газды хроматографияның қарапайым түрі, олар арзан әрі пайдалану оңай және көбінесе жеткілікті өнімділік береді. Капиллярлы бағандар әдетте әлдеқайда жоғары ажыратымдылық береді және қымбатқа түседі, әсіресе күрделі қоспалар үшін кеңінен қолданылады. Бағандардың екі түрі де адсорбент емес әрі химиялық инертті материалдардан жасалған. Тот баспайтын болат пен әйнек толтырылған бағандар жасауға, ал квартц пен балқытылған кремнезем капиллрлы бағандар жасауға қолданылады.
|
Сұйық тарату хроматографиясы;
|
Сұйық-сұйықтык хроматографияны бөліп тарату деп те ағайды, мұндағы қатты түйіршікті материал қозғалыссыз сұйық фазаға төсеніш қызметін атқарады. Бұл екі сұйық полюстік дәрежесі жағынан түрліше болып, өзара араласпауы керек. Осы екі сұйықты да бірдей қозғалыссыз бір фазаға орнықтыруға болады. Әдетте, полюсті еріткішті силикагель, алюминий тотығы, магний силикаты сияқты кеуекті төсенішке салады. Қалыпты және айналған фазалары бар ССХ сұйық-сұйықты хроматограмма көмегімен фталь қышқылы эфирлері қоспасын талдаудың екі хроматограммасы бар. Онда шаймалау реті ескеру мақсатымен, уақытты кері бағытта орналастырған. Ондағы қозғалыссыз сұйық фазаны бағананы қайтадан толтырмай-ақ ауыстыруға болады. бұл, әрине, оның артықшылығы. Алайда оның жеңіл ауыстырылуы, жуылып кету қаупін де болдырмай қоймайды.
|
Шөгінді хроматография;
|
Шөгінді хроматография арнайы реагенттермен талданатын қоспаның құрамдас бөліктері түзетін тұнбалардың әртүрлі ерігіштігіне негізделген. Мысалы, Hg (II) және Pb тұздары қоспасының ерітіндісін KI ерітіндісімен алдын ала сіңдірілген тасымалдағышы бар колонка арқылы өткізгенде, 2 түсті қабат түзіледі: жоғарғы, сарғыш-қызыл түсті (HgI 2) ), ал төменгісі сары түсті (PbI 2).
|
Жұқа қабатты хроматография
|
Жұқа қабатты хроматография (TLC) - әртүрлі биохимиялық заттарды стационарлы және жылжымалы фазалар арасында тарату арқылы оларды бөлетін кеңінен қолданылатын зертханалық әдіс. Бұл қағаз хроматографиясына ұқсас. Алайда, бұл әдісте тегіс, инертті субстратқа жағылған кремнийлі гель, глинозем немесе целлюлоза сияқты адсорбенттің жұқа қабаты стационарлы фаза рөлін атқарады. TLC өте көп қолданыс тапты; бірнеше үлгіні бір қабатта бір уақытта бөліп алуға болады, дәрі-дәрмектердің деңгейі мен судың тазалығын сынақтан өткізу үшін де өте пайдалы.[12] Айқас ластану ықтималдығы төмен, өйткені әр бөлу жаңа қабатта орындалады. Қағазбен салыстырғанда бұл әдіс жылдамырақ, жақсырақ бөледі, сандық талдауға келеді, әртүрлі адсорбенттерді таңдауға болады. Еріткішті аз қолданып, жақсы ажыратымдылықпенжылдам бөлу үшін өнімділігі жоғары TLC (HPTLC) қолдануға болады. Оған қоса, ертеректе хромосомаларды саралау үшін де TLC қолданылған, ол үшін олардың гельде жылжыған қашықтығын анықтайтын (бөлу бөлек саты болды).
|
Ион алмасу хроматографиясы;
|
Ион алмасу хроматографиясы (әдетте иондық хроматография деп аталады) зардтарына байланысты аналиттерді бөлу үшін ион алмасу механизмін қолданады. Ол әдетте бағандарда орындалады, бірақ ол жазықта да қолданылуы мүмкін. Ион алмасу хроматографиясында зарядталған қосылыстарды, соның ішінде аниондар, катиондар, аминқышқылдар, пептидтер мен нәруыздарды бөлу үшін зарядталған стационарлы фаза қолданылады. Кәдімгі әдістерде стационарлы фаза - ион алмасу шайыры, ол зарядталған функционалды топтармен жүктелген, бұл топтар қосылыстың кері зарядталған топтарымен әрекеттеседі де, оларды тежейді. Ион алмасу хроматографиясының екі түрі бар: Катион Алмасу және Анион Алмасу. Катион Алмасу хроматографияда стационарлы фаза теріс зарядталған, ал алмастырылатын ион - катион, ал Анион Алмасу хроматографияда стационар фаза оң зарядталған, ал алмастырылатын ион - анион.[14] Ион алмасу хроматографиясы Жылдам нәруызды сұйық хроматография (FPLC) көмегімен нәруыздарды тазарту үшін жиі қолданылады.
|
Эксклюзиялық хроматография
|
Гельді сүзу немесе алып тастау
Хроматография (елеуіш, гельді өткізгіштік, гельдік фильтрациялық хроматография) – қозғалмайтын фазаның кеуектеріне ену қабілетінің әртүрлі болуына байланысты заттардың молекулалары бір-бірінен өлшемдері бойынша бөлінген хроматография түрі. Бұл жағдайда стационарлық фазаның кеуектерінің ең аз санына енуге қабілетті ең үлкен молекулалар (жоғары молекулалық масса) колоннадан бірінші болып шығады. Молекулярлық өлшемдері шағын, кеуектерге еркін енетін заттар соңғы болып шығады. Адсорбциялық хроматографиядан айырмашылығы, гельді фильтрлеу кезінде стационарлық фаза химиялық инертті болып қалады және бөлінетін заттармен әрекеттеспейді.
| |
Скачать 17.75 Kb.