ЭССЕ оториноларингология. 1 тақырып 2. 1 Мрыннан ан кету
 Скачать 19.01 Kb.
|
|
1 Мұрыннан қан кету -мұрын қуысынан қанның ағуымен көрінетін, жиі кездесетін жағдайды айтады. Мұрыннан қан кету себептері: Жалпы себептерге:- жүрек қантамыр жүйесінің аурулары (симптомдық гипертензия, гипертониясы, атеросклероз, ақаулар, жоғары қан қысымымен бірге жүреді), қан жүйесінің аурулары ( авитаминоз және геморрагиялық диатез), бауыр аурулары, жұқпалы аурулар , қызып кету кезінде дене температурасын жоғарылату, күн шуылы немесе жұқпалы ауру ,сыртқы қысымның төмендеуі (биік альпинистер мен ұшқыштарға көтерілу кезінде, батпақтардың шұңқырларына тез түсу кезінде) ,гормондық теңгерімсіздік (жүктілік кезінде, жасөспірімдерде). Жергілікті себептерге : -Мұрын жарақаты,бөгде денелер ,мұрын қуысындағы ісіктер,қабыну аурулары (ЖРВИ,созылмалы синусит т.б.) , анатомиялық деформация (Рендю Ослер ауруындағы телеангиоэктазия) , есірткілерді қолдану ,жұтылатын ауаның ылғалдылығының салыстырмалы төмендеуі -Мұрынның алдыңғы бөліктерінен шамалы қан кетулер кезінде қан кетуді тоқтатудың қарапайым және жеткілікті тиімді тәсілі мұрынның алдыңғы бөлігіне 15-20 минутқа сутегі тотығының 3% ерітіндісіне суланған мақта шарикті немесе дәке шарын енгізу болып табылады. Саусақпен мұрын қанатын қысады, науқасқа отыруға, басын шалқайтпай-ақ, мұрынға мұзбен көпіршіктер қояды. 2 Мұрындағы бөгде зат тітіркеніс, инфекцияны, немесе тыныс алудың қиындауын туындатуы мүмкін. Көрінбейтін немесе жеңіл түрде алынбайтын нысанды алуға тырыспаңыз, себебі, оны әрі қарай мұрын қуысына қарай итеріп жіберуіңіз мүмкін. Қысқышты, мақта тығынды немесе басқа аспаптарды бөгде затты алу үшін қолданбаңыз. Бала мұрын арқылы емес, ауыз арқылы тыныс алсын. Егер жеңіл және қауіпсіз істей алсаңыз, мұрында қандай нысан тұрып қалғандығын анықтаңыз. Бір жағын басып, баланы абайлап, бөгде зат тұрып қалған екінші жағымен тыныс алуын сұраңыз. Осы жағымен тым қатты немесе көп тыныс алмауын өтініңіз. Бұл шара көмектеспесе, немесе нысанды алып тастау қиын болса, дәрігерге көрініңіздер. 3 Ларингоскопиялық тексеру мұрын жарақаттары бар науқастарда жүргізіледі. Егер мұрын сүйектің сынуы күдіктенсе, мұрын сүйектерінің рентгені орындалады, сілкіністің белгілері және бірге мұрын жарақаты бар – бас сүйек рентгені.Сырттай қарағанда және пальпация (ұстап, басып көргенде) жасағанда бірнеше күнге созылған мұрын тіндерінің ісінуі, үлкеюі байқалады. Мұрынның бір жаққа ығысуы оның сүйектерінің сынуын көрсетеді. Аса жарақ тудырушы жайт, мұрын сүйектерінің ыдырап сынуы. Мұндай жағдайда қолмен мұрынды ұстағанда ол аса қозғалғыш болып, кейде крепитация (сықыр) анықталып тұрады.Рентгенологиялық зерттеу осы мұрын жарақаты, сынығы жайлы құнды ақпарат береді. Әсіресе айнала тіндер ісініп, қызарып, жұмсарып тұрғанда рентгенге түсіру таптырмайтын зерттеу құралы. Кей жағдайда компьютерлік томография түсіруге де болады. Мұрын жарақаты емі: сүйек сыну кезінде бірініші көмекті алғашқы тәулікте көрсеткен эффективті болады. Қан ағуды бірден тоқтатуға тырысу керек, себебі ұзаққа созылған қан ағу науқас өміріне қауіп төндіреді. Мұрын маңы тіндерінің ашық жарақаты оған инфекция түсу және оның талауына бірден біл жолы екенін ескерсек, бірден науқасқа сіреспеге қарсы сары су енгізу керек. Егер ми шайқалуының 2-3 деңгейі анықталса, мұрын сүйегін салу және хирургиялық емді мүмкіндігінше кейінге қалдыра тұрып, неврологиялық ем жасау қажет. Мұндай жағдайда тек біріншілік хирургиялық өңдеу жасау керек. |