Физикадан 7 сыныпқа арналған сабақ жоспары. 7а сынып 23 саба Сабаты таырыбы 32. Затты тыыздыы. Сабаты масаты

• Название: 7а сынып 23 саба Сабаты таырыбы 32. Затты тыыздыы. Сабаты масаты
• Анкор: Физикадан 7 сыныпқа арналған сабақ жоспары
• Дата: 17.09.2017
• Размер: 106 Kb.
• Имя файла: Физикадан 7 сыныпқа арналған сабақ жоспары.doc
• Тип: Документы; #33325
• Категория: Физика

7^а сынып № 23 сабақ ______________

Сабақтың тақырыбы: §32. Заттың тығыздығы.

Сабақтың мақсаты: Масса.

1. 
   Білімділік мақсаты: оқушыларға заттың тығыздығын, массамен, көлеммен байланыстыра отырып түсіндіру.
   
2. 
   Дамытушылық мақсаты: оқушылардың логикалық ойлау қабілетін дамыту.
   
3. 
   Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілікке, ұқыптылыққа, алғырлыққа, имандылыққа баулу.
   

Сабақтың түрі: жаңа білімді қалыптастыру.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: Әңгіме, жаттығулар орындау.

Сабақтың көрнекіліктері: плакаттар, суреттер, электронды оқулық, таразы, кір тастар, денелер жиынтығы, өлшеуіш цилиндр, стақан құм салынған қорап.

Сабақтың барысы:

І. ДК. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың көңілін сабаққа аудару, құралдарын тексеру.

ІІ. ДК. Жаңа сабаққа дайындық.

1. 
   Масса, көлем. Мысаладар.
   

ІІІ. ДК. Жаңа сабақты түсіндіру. Электрондық оқулық арқылы түсіндіру.

1. 
   Тығыздық деген не?
   
2. 
   Тығыздықты анықтау үшін не істеу керек?
   
3. 
   Көлем мен массаға байланыстылығы.
   
4. 
   Өлшем бірлігі.
   

Заттың тығыздығы. Көлемдері бірдей әр түрлі заттардан дайындалған денелердің массасы әр түрлі болады. Мысалы, көлемі 1 м³ темір дің массасы 7800 кг, ал сол көлемдегі қорғасынның массасы — 13000 кг. Көлем бірлігіндегі (яғни, бір куб метрдегі немсе бір куб сантиметрдегі) заттың массасы неге тең екендігін көрсететін физикалық шаманы заттың тығыздығы деп атайды. Берілген заттың тығыздығын қалай табу керектігін анықтау үшін келесі мысалды қарастыралық. Көлемі 2 м³ мұздың массасы 1800 кг екендігі белгілі болсын. Сонда 1 м³ мұздың массасы 2 есе кіші болады. 1800 кг-ды 2 м³-ке бөліп, 900 кг/м³-ты аламыз. Осы шама – мұздың тығыздығы. Сонымен, заттың тығыздығын анықтау үшін дененің массасын оның көлеміне бөлу керек:

тығыздық =	масса	.
	көлем

Осы өрнекке кіретін шамаларды әріптермен белгілелік: m — дененің массасы, V — дененің көлемі, ρ — дененің тығыздығы ( ρ — грек әрпі “ро”). Сонда тығыздықты есептеуге арналған формуланы мына түрде жазуға болады: СИ жүйесінде тығыздық бірлігі килограмм метр куб (1 кг/м³). Практикада заттың тығыздығын сондай-ақ грамм сантиметр кубпен (г/см³) өрнектейді. Осы бірліктердің арасындағы байланысты тағайындау үшін мынаны ескереміз:

1 г = 0,001 кг, 1 см³ = 0,000001 м³.

Сондықтан

1	г	=	0,001 кг	= 1000	кг	.
	см3		0,000001 м3		м3

Белгілі бір заттың тығыздығы қатты, сұйық және газ тәрізді күйлерінде әр түрлі болады. Мысалы, судың тығыздығы – 1000 кг/м³, мұздың тығыздығы – 900 кг/м³, ал су буының тығыздығы (0°C және қалыпты атмосфералық қысым кезінде) – 0,59 кг/м³. Басқа заттардың тығыздығын 3–5-кестелерден білуге болады. 3—5-кестелерде көрсетілген заттардың тығыздығы қалыпты атмосфералық қысымда және газдар үшін 0 °C температурада, сұйықтықтар мен қатты денелер үшін 20 °C температурада есептелінген. 3-кесте

Кейбір қатты заттардың тығыздығы

Қатты дене	ρ, кг/м3	ρ, г/cм3	Қатты дене	ρ, кг/м3	ρ, г/cм3
Осмий	22 600	22,6	Мрамор	2700	2,7
Иридий	22 400	22,4	Терезе шынысы	2500	2,5
Платина	21 500	21,5	Фарфор	2300	2,3
Алтын	19 300	19,3	Бетон	2300	2,3
Қорғасын	11 300	11,3	Кірпіш	1800	1,8
Күміс	10 500	10,5	Қант-рафинад	1600	1,6
Мыс	8900	8,9	Оргшыны	1200	1,2
Латунь	8500	8,5	Капрон	1100	1,1
Болат, темір	7800	7,8	Полиэтилен	920	0,92
Қалайы	7300	7,3	Парафин	900	0,90
Мырыш	7100	7,1	Мұз	900	0,90
Шойын	7000	7,0	Емен (құрғақ)	700	0,70
Корунд	4000	4,0	Қарағай (құрғақ)	400	0,40
Алюминий	2700	2,7	Тығын	240	0,24

4-кесте

Кейбір сұйықтықтардың тығыздығы

Сұйықтық	ρ, кг/м3	ρ, г/cм3	Сұйықтық	ρ, кг/м3	ρ, г/cм3
Сынап	13 600	13,6	Спирт	800	0,80
Күкірт қышқылы	1800	1,8	Мұнай	800	0,80
Бал	1350	1,35	Ацетон	790	0,79
Теңіз суы	1030	1,03	Эфир	710	0,71
Қайнатылған сүт	1030	1,03	Бензин	710	0,71
Таза су	1000	1,00	Сұйық қалайы (t = 400 °C кезінде)	6800	6,80
Күнбағыс майы	930	0,93
Машина майы	900	0,90	Сұйық ауа (t = –194 °C кезінде)	860	0,86
Керосин	800	0,80

5 -кесте

Кейбір газдардың тығыздығы

Газ	ρ, кг/м3	ρ, г/cм3	Газ	ρ, кг/м3	ρ, г/cм3
Хлор	3,210	0,00321	Көміртегі оксиді (II) (улы газ)	1,250	0,00125
Көміртегі оксиді (IV) (көмірқышқыл газы)	1,980	0,00198	Табиғи газ	0,800	0,0008
Оттегі	1,430	0,00143	Су буы (t =100 °C кезінде)	0,590	0,00059
Ауа (0 °C кезінде)	1,290	0,00129	Гелий	0,180	0,00018
Азот	1,250	0,00125	Сутек	0,090	0,00009

ІV. ДК. Жаңа сабақ бойынша түсінігін тексеру.

А) Тығызыдқ ұғымы.

Ә) Масса деген не?

Б) Көлем деген не?

В) Мысалдар.

V. ДК. Жаңа сабақты бекіту:

Электронды оқулық бойынша тығыздық ұғымын анық көріп, ойларын жүйелеу.

VI. ДК. Үй тапсырмасын тексеру. Өзін -өзі тексеру сұрақтарын ауызша сұрау.

1. 
   10, 11 жаттығуларды тексеру.
   

VII.ДК. Оқушылар білімін жан-жақты тексеру.

А). Өзін -өзі тексеру сұрақтары

1. 
   Денелердің өзара әрекеттесуі?
   
2. 
   Өзара әрекеттесу нәтижесінде не байқалады?
   
3. 
   Екі дененің массаларын өзара қалай салыстыруға болады?
   
4. 
   Масса бірлігі ретінде не қабылданған?
   

Ә) Эксперименттік тапсырма.

1. 
   Судың, сүттің, күнбағыс майының массасын анықтау. Өлшеуіш стақанның көлемі 200 см³. Сұйықтардың әрқайсысының тығыздығын алу. Әр сұйықтың өз тығыздығы болады.
   
2. 
   Үйден өз бөлмелеріңдегі ауаның массасын анықта.
   

Б) 12-жаттығуды тақтаға және жазбаша дәптерге жазу.

№1, 2, 3, 4 есептер. 4 оқушы тақтаға шығады, қалған оқушылар жазады.

В) Физикалық карта ойыны.

Әр карточкаға әріптерді жазып, оны оқушыларға таратамын, музыка ойналады. Оқушылар формуланы білетіндер осы музыкаға билейді.ρ, V, m S, υ, t

VIІI.ДК.Үйге тапсырма. §32 Өзін -өзі тексеру сұрақтары.12 жаттығу №5,6 есептер.