литературный вечер. Әдеби кеш М. Шаханов 80-жылдық мерейтойы. Феномен Шаханова
 Скачать 43.84 Kb.
|
|
Әдеби кеш Литературный вечер. Тема: Феномен Шаханова Художественное оформление: коллаж, фотографии, портреты, слайды, выставка книг, литературные произведения («Плач охотника над пропастью» /казахский, русский, английский/, стихи разных лет), записи музыкальных произведений. I Вступление. https://youtu.be/NOXTmJEFcS8 6 минут 1 Жүргізуші Қайырлы күн, қадірменді көрермен қауім! 2 Ведущий:: Добрый день, дорогие гости ! Мы рады приветствовать Вас на литературном вечере, посвящённом 80-летию Феномена казахскоской культуры Мухтара Шаханова 3.Жүргізуші: Б. Назерке Good afternoon ladies and gentlemen! We’re glad to see you in our school №86 II Гражданская позиция. 1 Жүргізуші : Қазіргі қазақ поэзиясының атын әлем таныған ақиық ақыны – М Шахановтың шығармашылығына арналған кеш басталмақ. Ұлы Абай ізін жалғаған Мұхтар ақын былай дейді: Абай ақын бір басқа, Мұхтар басқа, Мен де досым, ендеше басқа болам. Өзіме шақ көгілдір аспан алам . Сағынумен күн кешем мен ертеңді, Сүйіп өтем өлгенше кең өлкемді. Өткізбеймін ешкімге зорлығымды, Түсірмеймін ешкімге көлеңкемді. Заманымнан алғанша үлесімді Тоқтатпаймын тағдырмен күресімді. Мұхтар деген – киелі ат, марқұм әкем Маған тегін қоймаған бұл есімді Мені осынау сенімнен айырма, Отан! Қастарыма күшімді пайымдатам. Өзім қанша мықтыны мойындадым Енді өзімді соларға мойындатам! -деп халықты мойындатып отырған Мұхтар кешіне хош келіпсіздер! 3.Жүргізуші: Б. Назерке We will perform you works and life of Mukhtar Shakhanov. Mukhtar Shakhanov is one of the outstanding poets of Asia, but he also attracks us by his inquisitive curious manner of thinking, binding in himself the sources of Eastern wisdom; with the sensitive world- feeling of the west. 2 Ведущий : Поэзия всегда необъяснима. Стихов много, поэтов мало. Разные люди любят разные стихи. Но есть такие поэты, стихи которых дороги и понятны всем. И сегодня наш разговор пойдет именно о таком поэте, чьё имя известно всему миру,- Мухтаре Шаханове. М. Шаханов: «В защиту поэзии». Солтанкан А Наш талантливый век спешит. Мы спешим. Говорят, Эйнштейн, весь мир удививший быстротой ума, Когда -то сказал: - Я бы советовал американцам ставить больше скамеек на улице, чтобы посидеть, подумать о быстротечной жизни, зачем живут они, и как живут, куда спешат? - сказал и начал медленно перечитывать Шекспира Чтец №2 Наш талантливый век спешит Цветёт, веселится, грустит И громоздит оружие И уже ему не до Эйнштейна, Не до Шекспира, не до Пушкина Разве это не страшно? Чтец №3. …… Наш талантливый век спешит. Но талант - ведь это не все. И разве Гитлер и Чингисхан Не были одержимы? Но их одержимость не вспоена Родниками человечности и добра. Не люблю слова «любители поэзии» Если есть «любители», Значит, Есть и не любители? Без любви к Шекспиру, Пушкину, Данте Можно ли стать настоящим космонавтом? Чтец №4… Молчит, мой гость, палестинский поэт... На его родине траур... В лагерях Сабра и Шатила Оккупанты убили тысячи Безвинных детей, стариков и женщин. Возможно, среди них и его сын... Кто поднимает руку на детей - то убивает и свое будущее. Так мстит потеря поэзии в крови. Без поэзии звереет человек, без поэзии жить нельзя, Это опасно для других. Выключим телевизоры. Помолчим три минуты. Что происходит с миром, Что происходит с нами? Надо задуматься.... Пусть гордым будет это молчание, Как перед праведной битвой. III Биография поэта. 2 Ведущий А Шло лето 1942 года. Недалеко от Шымкента в селе Чилик колхозница по имени Улжан родила мальчика. Из 13 детей, рожденных матерью, это был единственный ребенок оставшийся в живых. 1 Жүргізуші Әкем бесігіме сүйеніп, Көп тұрыпты қөнілменен құлаған -Ұлым, сенен сұранам, Тірлігіңде бой көрсетпе жырадан Ұлым, мені таба қылма мынаған Қыран болсаң кеңістік көп қайда да- Деп сеніммен жымиыпты жай ғана. Б. Назерке Mukhtar Shakhanow was predistened since his birthday to have an unusual destiny. He was to surprise this world. 2 Ведущий .Отец ребенка, который недавно прочитал книгу Ауэзова «Путь Абая», решил назвать сына именем автора этого романа – Мухтаром. Впоследствии этот факт биографии найдет свое отражение в стихотворении «Почему меня назвали Мухтаром». Мені неге Мүхтар қойған Чтец (ұл бала ) Менің атымды неге Мұхтар қойған Ниетімді құптар деп Бұл есімде ерекше құт бар деп Шына мендей перзентіне сол күні Ат қойыпты Мұхтар деп. Мықтылардың күйін шертіп өтер күн, Заман - терек, адам соның бұтағы, Мен туғанда, досым, сенің әкеңнің Жазылыпты Абай жайлы кітабы. Менің әкем соны оқып, Үзақ түндер отырыпты оңаша. Бір биікпен табыстым деп тамаша, Шаттаныпты балаша. Айқара ашып аспанын, Жинап барлық достары мен қастарын Ниетімді қүптар деп, Бүл есімде ерекше бір құт бар деп, Мына мендей перзентіне сол күні Ат қойыпты Мүхтар деп. Б. Назерке According to Mukhtar’s memoirs his father often put him on his leps and told about courages forefathers. He probably wanted to cultivate love to their motherland in his childish soul. He felt that the best upbrining is upbrining with feelings. Чтец Мен ер жеттім, әлгіге қас қылғандай Қас қылғандай, қалжыңын тасқа ұрғандай Атқа міндім... болса да, көп арманы, Әкем марқұм ол күнді көре алмады. Көре алмады ол тағдырдың мергендігін Ұланының жырдан гүл тергендігін. Абай, Мұхтар- бастаған елге әйгілі Ұлы көштің соңынан ергендігін. Сапар сайын олжасыз боп қайтпадым, Көрмеді әкем талайдап бақ қайтқанын, Көрмеді әкем баяғы қалжыңбастың, Немересі жырымды жатқа айтқанын. Мейлі қасым көп болсын досымнан да, Мейлі, қайғым көп болсын шашымнан да, Мейлі, мұңым сөз алсын тосылғанда, Борыштымын есімін маған берген Сенің әкең секілді асыл жанға! Музыкальный номер: песня «Әке туралы жыр» (Слова М. Шаханова) ( Адилбек агайда фонограмма жаздыру в исполнении ????) IV. Родина. 1 Жүргізуші Сүйікті Отан, аз ба бізде дүлшелер? Оттан қашып піспей қалған күлшелер. Әркез сені жалғандықтан қорғауға Бақыттымын, күшім жетіп тұрса егер! Б. Назерке Yes, it must be so – the fate of a person from the very start, is laid down by his native land, the place where he was born and grew up. It is important to be able to take into your soul that which you found there, and like a bee gathering nectar, to collect those memories and pour them into your heart. 2 Ведущий Куда бы не заносила переменчивая судьба людей по волнам жизни, по разным местам и разным странам, одно место остаётся для человека всегда притягательным – это Родина. Она для каждого начало мира, отправная точка обитания на Земле, и о ней нужно помнить всегда. ТӨРТ АНА Чтец Тағдырыңды тамырсыздық індетінен қалқала! Әр адамда өз анасынан басқа Жебеп жүрер, демеп жүрер арқада Болу керек қүдіретті төрт ана: Туған жері — түп қазығы, айбьгаы, Туған тілі — сатылмайтын байлығы, Туған дәстүр, салт-санасы — тірегі, Қадамына шуақ шашар үнемі. Және туған тарихы, еске алуға қаншама Ауыр әрі қасіретті болса да. Төрт анаға әнін жалғай алмаған Пенделердің басы қайда калмаған? Төрт анасын қорғамаған халықтың Ешқашан да бақ-жүлдызы жанбаған. Қасиетті бүл терт ана — тағдырыңның тынысы, Төрт ана үшін болған күрес — күрестердің үлысы! Четыре матери Чтец Судьбу от болезни беспамятства ты защити -Ведь у человека на долгом и трудном пути, Помимо Матери - той, что его родила, Четыре есть матери - словно четыре крыла. Родная Земля - наша суть и основа основ, И Слово Родное, пришедшее к нам от отцов, Родные Обычаи - добрый и благостный свет, Горящий для нас через тьму поколений и лет, Родная История - как бы она ни была Горька и печальна, мучительна и тяжела... Беспамятным ветром развеет беспамятный прах, Того, кто забыл о своих четырех Матерях. Народ, что четыре Святыни не смог защитить, Не сможет и счастья судьбы никогда ощутить. Четыре Матери - словно судьба дорогих: Коль жить - лишь для них, А погибнуть - так только за них!..-. Чтец Your fate, from the sick loss of memory you must protect -A man on his hard, long road, must remain erect. Apart from Mother - the one who to life children brings -There are four others - as if they were four wide wings: There's the Mother Earth - our essence, and core of the core, There's the Mother Tongue - which comes from our forbears, what's more. There's Mother Custom - a kindly and generous light, Which shines and warms us through generations, still bright! There's Mother History - however hard it was seen -With bitter distresses, tormenting, oppressing has been! An unconscious wind blows above the unconscious dead dust, O' er those who forgot their four Mothers, let Memory rust. Those folk who four Holy of Holies could not well protect, Can never a bright future fortune then ever expect. There are four Mothers - the fate of the faithful and true. Those who live, live for them, and rightfully thus they do. Those who die give their lives for them - and willingly too! Отан! Қайсар ар-намысым Жайсаң іңкәр шапағым. Перзентте жүктемеген қорғанысың, Сен намыстың ну қалың орманысың Сол үшінде шыңнан заңғар атағың! Тұлғасына табындырған, Алыс жүрсем сабылтып сағындырған, Менің ұлы әкем сенсің- Отаным! Музыкальный номер ( песня «Өмір өзен» слова М.Шаханова)( Фонограмма в исполнении ????) V. ТрагедияАрала. Ақбаян М We are accustomed to look upon Nature around us, and then say: “All this around is ours, and we shall do with it what we wish!” We often forget that water, air soil are our invaluable wealth. If we ruin the biological ties between them, then our life grows poorer, for water has not only single- celled organisms, practically invisible, but also whales of mammoth size, while our earth grows, all kinds of plants, from reeds and rushes, to huge forests, and all this we may consider as the pure gift of Nature. Чтец Once the Almighty said to man: “I will give everything on earth into your dominion. Here are the boundless plains, the highest mountains, the lucid lakes,Once the Almighty said to Man: "I will give everything on earth into your the dreaming forests - all! Be the master and the lord of all living things, the birds and the beasts. After me you will be the second, who will be responsible for all. Whether life on earth becomes beautiful, or fades into dust and ashes depends on you. You will answer for all to Me!" So man received a great honour, and a wide power over all things on this earth. Чтец Since ancient days a man has been used to a song. Each one his whole life through hums his own tune, But sing it in the mountains,- a wonder's heard here long, A passionless echo returns to you so soon. The world is just, within does goodness keep. If you sow evil, sorrow you soon will reap. Salvation's there, and death's destructive lot. Then all the good which you in life may do, And all the evil things, which you forgot,- Their time will pass, and life will compensate you. Чтец Являясь Президентом Международного комитета «Арал-Азия-Казахстан», он поставил перед обществом проблему Арала и Балхаша. Когда в Торгайской области в 1988г. Погибло около миллиона сайгаков, Шаханов не побоялся высказать мысль о том, что это произошло вследствие испытаний на Семипалатинском полигоне или из-за деятельности центра бактериологического оружия «Возрождение», который располагался тогда близ Аральского моря. Чтец Аралым.,күн туды басыңа дүберлең-керең Кім ұқпақ ,шалды,анау өзіңменен бірге өлем деген Безбүйрек ғасырың қағады қанатын үнсіз Бір жылда екі ұлын жоғалтқан, ана тұр тілсіз... VI. Декабрьские события Ведущий Популярность Мухтара Шаханова в Казахстане равноценна, можно сказать, имиджу национального героя. Эта известность настала в те дни, когда в декабре 1986 года казахская молодежь стихийно восстала против империи тоталитарного режима. И в то время , когда был введен негласный запрет на любую информацию по поводу случившегося , именно Шаханов, несмотря на угрозу личной жизни, возвысил тогда голос поэта и борца за национальную свободу и приложил реальные усилия к освобождению и реабилитации невинных жертв репрессий. Песня «Желтоқсан». Слова М. Шаханова.( Наизусть под музыкальное сопровождение) VII. О языке Ведущий №2 Чем больше мы знаем языков, отдавая дань признательности языкам, объединяющим народы , в число которых входит и английский, и русский, и китайский, тем больше простора для мыслей .Тем не менее, это не должно бросать тень пренебрежения на родной язык. Как только отречешься от него, перестанешь говорить и думать на нем ,тут же полностью оборвется морально-наследственная связь с отчими корнями. Отвернуться от родного языка все равно, что отказаться от родной матери. ВедущийThen more languages we know, paying tribute to gratitude to languages, united people, there are English, Russian and Chinese languages. Then there is more scope for thoughts. To turn from Native languages means to refuse from your own mother. На экране слайды с высказываниями о языке -«Сөзі жоғалған жұрттың, өзі де жоғалады». (А. Байтұрсынов). -«Анамыздың ақ сүтімен бойымызға дарыған тілімізді ұмыту-бүкіл ата-бабамызды, тарихымызды ұмыту». (Б. Момышұлы). Тіл – ұлттың үні. Ұлттық болмысымызды айқындайтын белгілер қандай болса, тіл ұғымы да сондай құдіретті. Қазақ тілін білмейтін қазақтар әлі де жеткілікті. Тіл- мемлекеттің нышаны. Тіл-ғылымның нысанасы. Тіл-болашақ ұрпақтың бойтұмары. Ведущий №1 Мемлекеттік тілдің бүгінгі сын көтермес ахуалы жайлы Мұхтар Шахановтың Парламент мінберінен жасаған бірнеше дүркін мәлімдемесі бәрімізге аян. Қазақ халқы аса күрделі проблемаға маңдай тіреді. Өз ұлтымыздың ішінен орыс және батыс мәдениетімен жете сусындаса да, ана тілінде «екі ауыз сөйлем құрай алмайтын», құраса да күнделікті тіршілік ауқымындағы жүрдім..., бардым... әңгімеден алыс ұзай қоймайтын және онысын кемшілік деп есептей бермейтін үлкен топ – «космополит қазақтар» тобы пайда болғаны рас.Кеңестік тоталитарлық осы космополиттік ағым республикамыздың егемендігі тұсында да кең қанат жайып, биліктің барлық тармақтарына тамыр жайып үлгерді! Мұхтар Шаханов «Космополит қазақтар» шығармасынан үзінді. Чтец Қазаққа ұқсар,түріңнен басқа түгің жоқ.. Қай тілде қайнап,қай тілде ойлап, Қай тілмен ақса перзенттік түйсік -өрісің, Сол тілдің гүлі ,сол тілдің қайраткерісің. Бар кезде таным ,таныту өрлейді, Тек баба тіліңді дамыта бермейді Өзге тілдегі жеңісің... Тігуге құлшынып , бір шыбық орнына мың шыбық., Өз ана тілін игеруге ділімен ұмсынып, Өзгеріс еңгізіп рухани тұрқына, Космополиттер қайта ма өзінің ұлтына? Қайтуға тиіс .Әйтпесе арзандап парқымыз, Бөлінген үстіне бөлініп халқымыз, Қайғымыз қабаттап ,сағаттап өсе ме? Ұлтсыздану самалы тұс-тұстан есе ме? Безбүйрек нарықтың бәсейтіп даңғырын , Зарланған,қорланған туған тіл тағдырын Космополит басшылар шешпей ме,шеше ме? Тіліміз қала бере ме панасыз адамдай көшеде?... .................................................................................. Ұлт үшін қазір бұл- Нөмірі бірінші мәселе! VIII. Любовная лирика Шаханова. Ведущий №3 Good knowledge of the Native language helped to Mukhtar Shakhanov to create the wonderfull lines about beautiful and clean love. Ведущий №2 Общеизвестно, что поэзия не может существовать без проникновения во внутренний мир человека, в мир любви. Любовь у М. Шаханова – это вершина всех чувств. Поэт искренне верит в то, что «свет любви дарован лишь тому, кто был печатью истины отмечен». Об этом рассказывается в его «Балладе о светлой боли». Чтец So don't blame lovers for loving - that won't do! To love be true - that's an achievement grand! More fearful the fate of those whose love falls through, Who are not given to wander hand in hand! 0 mother, say, why should we add to their scars Which fate on them so generously has poured, Though folk who're drunk with hate, which all things mars, Can not forgive heart's love, in bosoms stored. And even if two lived for long far apart, Alone to them is given love's flame so bright, To those who bore the stamp of truth on each heart, And who both prayed to one and the same bright light. 1 beg of you, do not distress true love, With tears and words no living warmness flout, For vulnerable are love's wings, stretched out above! Love's soul is sacred, don't try to rout it out! But wish them tenderness, and flaming joy, More powerful than time, and worrying woes. For even death itself cannot destroy Those hearts, where love immortal flowers and flows! IX. Заключительная часть Чтец Мәңгі лаулап жану үшін ғаламда, Үлкен бақыт табу үшін ғаламда, Үлкен болып қалу үшін ғаламда , Үлкен арман керек екен адамға! Өмірдегі үлкен жеңіс әрдайым Басталмай ма өзіңді-өзің жеңуден? Бүгін көрсет қайратыңды, күшіңді Ертең мүмкін кеш бола ма, кім білсін! Do not make me groan and sad tears shed, Do not send me pangs, and no new-born head, Nor make me a cloud, where no rain drops have sped… Ведущий №2 М. Шаханов – поэт мирового значения. Он взывает к доброте, справедливости, презирает лесть, слабодушие, предательство. В его творчестве нашли отражение актуальнейшие проблемы духовного состояния общества. Но самое главное его достижение – голос, который не спутаешь ни с чьим другим. Попурри песен на слова М. Шаханова: 1.«Кешікпей келем деп ең» 2. «Мен саған ғашық едім» 3. «Ақ бантик» 4. «Қайдасың» 5. «Арыс жағасында» 6. «Туған күн кешінде» Ведущий №1 Осымен Мұхтар Шахановқа арналған кеш аяқталды. Тыңдағандарыңызға көптен көп рахмет. Хош, сау болыңыздар! Сундетова Анель Сыдық Дариға Токтагул Еңілік Жылысбекова Аружан Нуркенулы Махамбет Нурмаханова Куралай СундетоБағым Сана Мұхтарқызы Байжума Шапағат Нұрғанатқызы Бауржан Назерке Бегалиев Бекболат Галымжанович Булегенова Камила Бериковна Гаппарова Бибінұр Нұрсұлтанқызы Зейнелхан Нұрайым Бержанқызы Келденұлы Даниал Мамаева Ақбаян Серікқызы Сейтқалиева Асылы Сейтқабылқызы Солтанқан Аружан Қуатқызы Тилекберди Айғаным Багланқызы Тұрғанбек Балауса Манарбекқызы Унайбекова Аружан Ыкласбай Жанерке Жандосқызыва |