|
|
Вольтамперометрия. Мадиева Дилафруза 7 апта физ хим. ожа Ахмет Ясауи атындаы Халыаралы азатрік университеті Жаратылыстану факультеті Экология жне химия кафедрасы
Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ‒түрік университеті
«Жаратылыстану» факультеті
Экология және химия кафедрасы
Тақырыбы: Вольтамперлік әдістердің түрлері. Тура вольтамперометрия. Инверсиялық вольтамперометрия. Айнымалы токты вольтамперометрия
Орындаған: Мадиева Дилафруза
Пәні: Физика-химиялық анализ әдістері
Тобы: 5В011200–химия/4 курс
Қабылдаған: Техн. ғ. докторы, профессор Тұртабаев Сәрсенбек Қойшыбайұлы
Түркістан қаласы
2021 оқу жылы
Жоспары:
Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім:
II.I. Полярография әдісіне жалпы түсінік
II.II. Полярографиялық әдістің ерекшеліктері
II.III. Полярографпен жұмыс істеу принципі
II.VI. Полярографиялық әдістің негізгі талаптары
II.VII .Тура полярография
II.VIII.Инверсиялық полярография
II.IX.Айнымалы токты полярография
ІІІ. Қорытынды
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Волтьамперметрия әдісі электролиз кезінде, талданатын зат ерітіндісінің кернеуін жоғарылата отырып тогк күшін өлшеу нәтижесінде алынған вольтамперлік қисықтарды (ток күшінің кернеуге тәуелділігі) тіркеуге негізделген. Бұл әдісті 1892 жылы чех ғалымы Я.Гейровский тамшылауыш сынап электролында электролиз жүргізе отырып ашқан.
Әдістің теориялық негіздері.
Зерттелуге тиісті зат ерітіндісінің құрамын, мөлшерін электрод поляризациясы нәтижесінде алынған ток күші мен кернеу арасындағы тәуелділікті пайдалана отырып анықтау, вольтамперметриялық әдістің негізін құрайды.
Вольтамперметрия әдісі төмендегідей түрлерге бөлінеді:
1.Қарапайым не тура
2.Дифференциялды
3.Айырымдық
4.Инверсионды
5.Осциллографиялық
6.Айнымалы токты
Вольтамперметрлік әдісте анықталатын зат ерітіндісінің иондарына сезімтал индикаторлы электрод(жұмыс атқарушы) сыртқы кернеу көзінен поляризацияға ұшыратылады. Ал екінші электрод, яғни салыстырмалы электрод поляризация құбылысына ұшырамайды. Егер, жұмыс атқарушы электрод ретінде тамшылауыш сынап электроды пайдаланылса, әдіс полярографиялық деп аталады.
Полярографиялық әдістің басты ерекшелігі зерттелетін зат ерітіндісіндегі иондар құрамын және мөлшерін анықтай алуы.
Әдіс өте дәл, қарапайым (10-5М зат концентрациясын анықтай алады);
Органикалық, бейорганикалық заттарды талдауға болатындығы;
Әдістің автоматтандырылуы.
Полярографиялық әдісте полярограф құралының ұяшығына құйылған зерттелетін ерітінді электролизге ұшыратылады.
Кейінгі шығарылған полярографтарда кернеуді біртіндеп арттырғандағы диффузиялық ток күшінің өзгерісі автоматты түрде полярографта вольт-амперлік қисық түрінде тіркеліп, жазылып отырады.
Полярография әдісі
Электрохимиялық реакциялар жылдамдығының кинетикалық заңдылықтарын зерттейтін саланың бір түрін полярография деп атайды. Полярографиялық тәсілдің басты ерекшелігі катод ретінде сұйық, тамшылауыш сынапты пайдалану. Тамшылауыш сынап электроды (ТСЭ) – дегеніміз диаметрі өте жіңішке түтіктен тамшылап, сынап ағып тұрған құрылғы. Тамшының диаметрі 0,4 - 0,7 мм, ал бетінің ауданы 2– 6 мм2.Сынап электродында тамшы үзілген сайын оның беті жаңарып, яғни қасиеттері бірдей иондардың разрядталуына жағдай жасалады. Сонымен қатар, тамшы бетінің ауданының мардымсыз болуы электрод яғни, катодтыңполяризациялануын анодқа қарағандабірнеше есе арттырады.Қосымша электрод (анод) қызметін, катод бетінің ауданына қарағанда аудан беті жүз еседей үлкен, арнаулы ыдыстағы сынап (каломель, хлоркүміс) атқарады (электрототығатын заттарды анықтауда) және бұл іс жүзінде поляризацияға ұшырамайды деп қабылданады. Полярографиялық ыдыс арқылы өтетін ток күші өте аз және бұл ыдыстың кедергісі мардымсыз болғандықтан мұны жоюға кететін кернеу шамасы да өте аз болады. Анод – поляризацияға ұшырамайды. Сонымен ток күшінің өзгеруіне байланысты ыдыстағы кернеудің артуы немесе кемуі тек катодтық потенциалдың өзгеруіне ғана байланысты яғни, φ+=const, φ-=U. Демек, электродтарға берілетін кернеу толығымен катод потенциалын өзгертуге жұмсалады.
Полярограмма қисығын тұрғызу жағдайлары
Ток күшінің кернеуге тәуелділігін бейнелейтін I –φқисығы полярограмма деп аталынады.
Полярограммаларды түсіру үшін зерттеліп отырған ерітінді құрамында қосымша бейтарап (индифферентті) электролит болуы қажет. Бейтарап электролит иондары электрод бетінде тотығу- тотықсыздану өзгерісіне ұшырамайды және бұлар полярографиялық фон – деп аталады. Полярографиялық фон ерітіндісі ретінде сілтілік метал тұздарының (KCL, KNO3, K2SO4) ерітіндісін алуға болады. Полярографиялық фон ерітінділерінің концентрациясы анықталатын затқа қарағанда 50-100 еседей артық болуы шарт. Осы полярографиялық фон ерітіндісі нәтижесінде жүйе кедергісі кеміп иондардың көшуі баяулайды. Электролизге ұшырайтын зат иондарының тасымалдануы диффузия әсерінен жүзеге асады.Енді осы полярографиялық қондырғының жұмыс істеу байыбын қарастырайық.
Классикалық полярографиялық талдау арнайы полярографтарда орындалады. Қарапайым полярограф полярогрфиялық ұяшықтан, потенциал беріп отыратын – батереядажәне реостатттан, вольтметр және микроамперметрден тұрады. Полярографиялық ұяшық шыны ыдыстан тұрады, оған анықталатын зат ерітілген электролит (фон ерітіндісі) құйылады және осы ерітіндіге тамшылауыш сынап электроды қойылған , ол резина капилляр арқылы келіп ерітіндіге тамшылайды. Тамшы диаметрі 1мм. Ал, салыстырмалы электрод ретінде хлоркүміс немесе каломельді электродтар қолданылады.
Полярограф құрылысы:1.Полярографиялық ұяшық
1.Полярографиялық ұяшық
2.Тамшылауыш сынап электорды
3.Вольтметр
4.Микроамперметр
5.Реостат
6.Потенциал беретін батарея
Полярограмма қисығын тұрғызбас бұрын зерттелетін зат құрамындағы оттекті жою үшін, оған азот немесе басқа да инертті газдарды үрлеу қажет.
Зерттелетін затты ұяшыққа орналастырады. Полярографиялық ұяшықтың температурасы 0,50С болуы қажет. Ондағы оттегіні жою үшін оған 10-15 минут бойы азот немесе сутек жібереді. Содан соң тамшылауыш сынап электроды ерітіндіге тама бастайды. Сынап тамшысының түсу жылдамдығын қадағалап, белгілі потенциал аймағында полярограмманы түсіре бастайды. Сосын, дәл осындай тәртіппен стандартты үлгінің полярограммасын түсіреді.
Егер сыртқы кернеуді біртіндеп өсіретін болсақ, онда барлық ток күші электродтың зарядталуына жұмсалады және тізбектегі ток шамасы аз мөлшерде болады яғни, ол электрохимиялық реакцияның жоқ екендігін көрсетеді. Бұл қалдық ток деп аталынады. Кернеуді одан әрі ұлғайтқанда ерітіндіде тотықсыздану жүре бастайды да токтың мәні өседі. Бұл токтыФарадей тогы деп атайды.Әрі қарайкернеуді жоғарылатқандатотықсызданатын иондардың концентрациясы катод беткейінде нөлге дейін түседі, ал диффузия жылдамдығы катодқа дейінгі аймақта максимальді болады және ток күші өзгерісі байқалмайды. Бұлшекті ток деп аталады.Бұдан соң электродқа қарай ерітіндіден иондардың диффузиялануы басталады. Бұл кездегі токты диффузия тогы деп атайды.
Егер үдеріс жылдамдығы электролиттік ұяшықтағы диффузиямен сипатталатын болса, онда ток күші зерттелетін зат концентрациясына пропорционал болады. Яғни, шекті ток ерітінді құрамындағы анықталатын ион концентрациясына пропорционал болады.
Диффузиялық ток шекті ток пен қалдық токтың айырмасына тең болып келеді. Ол ерітіндідегі зат концентрациясына тура пропорционал. Сондықтан толқын ұзындығы – Н диффузиялық токты сипаттайды және зерттелетін заттың концентрациясын анықтауға мүмкіндік береді.
Электролит құрамын талдау – жартылай толқын потенциалын анықтауға негізделген.
Жартылай толқын потенциалы (φ1/2) деп диффузионды ток мәнінің жарты шамасына сәйкес келетін мәнін айтады. Ол анықталатын ион табиғатына тәуелді, ал концентрациясына тәуелсіз. Зат құрамын талдау тәсілінде алдын-ала белгілі иондарға табылғанφ1/2 – мәндерін зерттеліпотырған заттың φ1/2- шамасымен салыстыруарқылы анықтайды. Ерітіндіде тотықсыздана алатын бірнеше зат қоспасы бар болса, онда олардың әрқайсысына тән өзіндікφ1/2- болады.
Тотықсыздану нәтижесінде полярографиялық толқындар суреттегіден шамалы өзгешелеу болады. Осы өзгешеліктерді тудыратын себептерге төмендегілерді жатқызуға болады:
1.Ерітіндіде еріген оттегінің тотықсыздануы.
Полярограммада φ1/2 мәндері – 0,05 және 0,5В болатын екі толқын пайда болады.
Бірінші толқын төмендегідей электрохимиялық өзгеріс әсерінен туындайды:
О2+2Н++2ē→Н2О2;(pH<7)
О2+2Н2О+2ē→Н2О2+2ОН-; (pH>7)
Екінші толқын пайда болуына төмендегі өзгерістер әсер етеді:
Н2О2+2Н++2ē→2Н2О; (pH<7)
Н2О2+2ē→2ОН-; (pH>7)
Оттегі тотықсыздануынан пайда болған токты ескермесе, заттарды анықтауда қателіктерге жол беріледі, сондықтан ерітіндіні оттегінен инертті газдарды өткізу арқылы тазартады. Сілтілі ортада натрий сульфитін қосады:
2SO32-+O2→2SO42-
2.Қалдық токтың әсері.
Қалдық ток, ерітіндінің электролизге дейін ластануынан пайда болады. Қалдық токтың шамасы аз болып, полярограмма алуға кедергісін келтірмегенімен, сұйылтылмаған ерітінділерде Id-мәнін анықтауды ескерген жөн.
3.Полярограммада максимумдардың пайда болуы.
Белгілі потенциал шамаларының аралығында диффузионды токтан мәні жоғары ток күші пайда болады да, потенциалды одан әрі өзгерткенде, ток күші күрт азайып, диффузионды ток шамасына теңеледі. Аталған көріністің пайда болуы – сынап тамшысының қозғалуынан, және олар тамғанда, ерітінді араласуынан иондар қозғалысының жылдамдығы артуынан туындайды. Бұл арада, сынаптың беттік керіліс шамасы, тамшының ағып шығу жылдамдығы, бәрі де полярографияға әсер етеді.
4.Сынап тамшысының беті ұдайы өзгеріп отырады.
Тамшы пайда бола бастаған кезде, оның бет ауданы да ұлғаяды және осыған байланысты да ток күші артады. Тамшы үзілген мезетте, ток күші нольге дейін төмендейді де, жаңа тамшы пайда болуы барысында қайта артады. Міне, осы себепті, полярографиялық толқын сызығында тербелістер пайда болады, яғни оссиляция құбылысы орын алады.
Ерітіндідегі электрлік активті зат мөлшерінің диффизионды токқа байланыстылығы Илькович теңдеуімен өрнектеледі:
Id = 607 ∙ z ∙ F ∙ С ∙ D1/2 ∙ m2/3 ∙ τ1/6
Мұндағы: Id – диффузионды ток күші, мкА;
z – электродтық реакцияға қатысатын электрон саны;
F – Фарадей саны, Кл/моль;
С – концентрация, моль/л;
D – диффузия коэффицциенті, м2/с;
m – сынап тамшысының ағып шығу жылдамдығы, мг/с;
τ – сынаптың тамшылау периоды, с.
Теңдіктегі m2/3 ∙τ1/6көбейтіндісінқылтүтік(капилляр) тұрақтысы деп атайды. Ол капилляр диаметріне,оның ұзындығына және сынапқа түсетін қысымға байланысты. Оны тәжірибеде өлшейді.
Егер, 607 ∙ z ∙ F ∙ с ∙ D1/2 ∙ m2/3 ∙ τ1/6 – бір зат – ТСЭ – үшін тұрақты К-ға тең деп қарастыралық, Илькович теңдеуі – ықшамды түрге көшеді:
Ig =K∙C
Мұндағы: К – шамасын стандартты ерітінділер арқылы немесе белгілі салыстыру графигі (калибровты график) арқылы анықтайды. Бұл орайда стандартты тәсілді де пайдаланған жөн.
Зерттеліп отырған зат концентрациясы – төмендегі қатынас бойынша есептейді:
Сx = Ccт ∙
Мұндағы: hст, hx–стандартты және зерттеліп отырған ерітінділердің полярографиялық толқын биіктері.
Сх, Сст–стандарты және зерттеліп отырған ерітінді концентрациясы.
Полярографиялық әдіс арқылы ерітіндінің сапалық және сандық құрамын анықтауға болады, себебі әр түрлі иондар үшін ТСЭ катодын да, тотықсыздану потенциалдары да әр түрлі. Ортаның қышқылдылығын өзгертіп, фармациялық талдауға әр түрлі қоспалардағы жеке заттарды анықтауға мүмкіндік бар. Поляризациялық әдіс өте сезімтал, сондықтан өте аз мөлшердегі еріген және дәрілік заттардың мөлшерін дәл анықтауға көмектеседі. Мысалы, фолий қышқылын, никотинамидті, аскарбин қышқылын, фенолдарды, күрделі эфирлерді, аминқышқылдарын және олардың эфирлерін, амидті спирттерді және олардың эфирлерін, сульфоқышқылдар амидтерін, пиразалон 5-туындыларын, барбитураттарды, алкалоидтарды, гормондарды, дәрумендерді, антибиотиктерді және т.б көптегензаттарды осы әдіспен табады. Сонымен қатар, полярография әдісі билогиялық объектілердегі және өндіріс орындарындағы улы заттарды (мысалы, қорғасын, таллий, сынап т.б.) анықтауда, адам ағзасындағы оттегінің қанғатаралу мөлшерін, ауа құрамын (мысалы, қорғасын, хром, марганец, мырыш, формальдегид т.б) анықтауда қолданылады.
Полярографиялық максимумдар. Кейде шекті ток толқыны полярографиялық қисықтарда өзінін ең жоғарғы биік шоқтығына жеткеннен кейін де тұрақты болмай, оның одан әрі жоғарылауы (не төмендеуі), яғни қисықтың максимумы байқалады. Мұндай максимумдар (биік шоқтықтар) талдау нәтижесінде полярографиялық қисықтың бұрмалануына, сөйтіп едәуір қателіктерге келтіреді. Максимумдар толқынның шын мәнінен екі не одан да көп рет жоғары болатын өркеш не сүйірше түрінде болуы мүмкін . Максимумдарды бірінші және екінші текті деп бөледі. Сүйірше шоқтықтарды –бірінші текті, жаймалау өркешті шоқтықтарды – екінші текті деп атайды. Бірінші текті максимумдар барлық электрактивті бөлшектер үшін фонның сұйытылған ерітінділерінде жиі пайда болады: катиондарда, аниондарда, молекулаларда сулы және сусыз ортада олардың тотығуы және тотықсыздануы кезінде пайда болады. Мұнымен қатар, оң және теріс максимумдар түрі де кездеседі: біріншісі, электр капилляр қисығының оң тармақшасына сәйкес кезінде, ал екіншісі, қисықтың теріс тармақшасы кезінде пайда болады. Бұл құбылыс өсіп келе жатқан тамшы маңындағы ерітіндіні араластырған сәтте сынап тамшысының беткі қабатына иондардың адсорбциялану құбылысымен түсіндіріледі. Потенциалдыбергендесынапбетіндесудыңдипольдімолекуласы мен иондарадсорбциялануынтуғызуғақабілетті, әртектіэлектрөрісіпайдаболады, өйткеніэлектролиздіңбасында адсорбция жылдамдығыиондардың разряды жылдамдығынанартықболады да, тамшыбетінде деполяризатор көбірекжиналып, ток шамасыEsжеткенде, ток өлшемішектітоқтанартықболады. Ал екіншітектегі максимум сынаптамшысыныңкапиллярданүзіліп, түскенсәттепайдаболады. Біріншіжәнеекіншітектегімаксимумдарбірмезгілдепайдаболуымумкін. Әдетте, олардыкейбірбояулар мен желатин сияқтыбеткіактивтіорганикалықзаттардықосуарқылыжояды. Максимумдарды басу үшінионсыз детергент Х-100 гритондыпайдаланады (10мл яғни 0,1мл 2% ерітіндіқосады). Алайда оны көптепқосуғаболмайды, өйткеніөлшеумәніөзгеріп, максимум орнына жарты толқынпотенциалыныңығысуышығады. Мұныкей деполяризатор концентрациясынтаңдап, реттеуарқылы да болдырмауғаболады.
Инверсиялық полярография. Бұл әдісті Баркер (1956) ұсынған. Бұл мөлшері өте аз талданатын затты тұрақты потенциалда электролизбен таза қалпында электродта жинақтап, оған түзу сызықты өзгертетін потенциал бере отырып, оны электрохимиялық әдіспен ерітуге негізделген. Алдын ала тазаланған затты жинақтап, катионды анықтау үшін стандартты электродта катодты полярлауды жүргізіп, сосын оны анодтыполяризациямен, яғни анодтық жолмен ерітумен жалғастырады және керісінше. Инверсиялық полярография әдісінде басқалармен салыстырғанда сезімталдық 2-3 реттіліктен жоғары болады. Электрлік еріту кезінде алынған потенциал - ток қисықтарында тісті сүйіршелер байқалады, ондағы ойық тереңдігі зат мөлшеріне пропорционал, ал әлгі сүйіршелер биіктігі абсцисса өсінде затты талдауға мүмкіндік береді. Бұл әдісте әр түрлі тектегі электродтар қолданылады: тамшылы-амальгамды, стандартты сынап тамшысы, стандартты металдық және графиттік, амальгамдалғандар (жұқа кабаты).
Полярографиялық талдау әдісі – электрохимиялық талдау әдісінің бірі болып табылады. Ол электрополярографиялық ұяшықтағы зерттелетін ерітіндінің электролизі кезінде алынатын вольтамперлі қисықтарды анықтауға негізделген. Бұл әдісті 1923ж. чех ғалымы Я.Гейровский ерітіндідегі ток күшінің кернеуге тәуелділігін зерттей отырып, ұсынды. Оны одан әрі қарай дамытқан А.М. Фрумкин.
Полярография (фр. Polarographie)– ток пен заттың концентрациясының өзара тәуелділігінен туатын электр тогын анықтауға негізделген әдіс болып табылады. Полярографиялық тәсілдің басты ерекшелігі – катод ретінде сұйық тамшылауыш сынапты пайдалану (электрототықсызданатын заттарды анықтауда). Тамшылауыш сынап электроды дегеніміздиаметрі өте жіңішке түтіктен тамшылап сынап ағып тұратын құрылғы. Полярографиялық әдіс өте сезімтал болып келеді яғни зерттелетін заттың өте аз мөлшерін (10-3 – 10-11) анықтауғамүмкіндік береді. Сондай-ақ полярографиялық әдіспен қосылыстарды бір-бірінен бөлмей-ақ, бір мезгілде бірнеше заттарды анықтауға болады.Анықтауға кететін уақыт – бірнеше (10)минут.
Қондырғының жұмыс істеу байыбын айтпас бұрын, оның құрылысмен танысайық. Полярографиялық талдау арнайыполярографтардаорындалады.
Полярограф ПУ-1
Полярография әдісінде сынап катоды потенциалының ток күшіне тәуелділігі зерттеледі. Бұл тәуелділік I – φ қисығымен беріледі, олполярограмма деп аталады.
Полярограммаларды түсіру үшін, яғни шекті диффузиялық токқа электр өрісіндегі иондардың көшіп- қону әсерін жою үшін зерттелетін ерітіндіге бейтарап электролит енгізеді. Бейтарап электролит иондары электрод бетінде тотығу-тотықсыздану өзгерісіне ұшырамайды және бұлар полярографиялық фон деп аталады.
Зерттелетін зат концентрациясын сандық анықтау арқылы анықтайды.
Полярограммаларды түсіру үшін, яғни шекті диффузиялық токқа электр өрісіндегі иондардың көшіп- қону әсерін жою үшін зерттелетін ерітіндіге бейтарап электролит енгізеді. Бейтарап электролит иондары электрод бетінде тотығу- тотықсыздану өзгерісіне ұшырамайды және бұлар полярографиялық фон деп аталады. Полярографиялық фон ерітіндісі ретінде сілтілік метал тұздарының (KCL, KNO3, K2SO4) ерітіндісін алуға болады. Полярографиялық фон ерітінділерінің концентрациясы анықталатын затқа қарағанда 50-100 еседей артық болуы шарт. Осы полярографиялық фон ерітіндісі әсерінен жүйе кедергісі кеміп иондардың көшуі баяулайды. Электролизге ұшырайтын зат иондарының тасымалдануы диффузия әсерінен жүзеге асады.
Полярограмма қисығын тұрғызбас бұрын зерттелетін зат құрамындағы оттекті жою үшін, оған азот немесе басқа да инертті газдарды үрлеу қажет.
Зерттелетін затты ұяшыққа орналастырады. Полярографиялық ұяшықтың температурасы 0,50С болуы қажет. Ондағы оттегіні жою үшін оған 10-15 минут бойы азот немесе сутек жібереді. Содан соң тамшылауыш сынап электроды ерітіндіге тама бастайды. Сынап тамшысының түсу жылдамдығын қадағалап, белгілі потенциал аймағында полярограмманы түсіре бастайды. Сосын, дәл осындай тәртіппен стандартты үлгінің полярограммасын түсіреді.
Егер Сыртқы кернеуді біртіндеп өсіретін болсақ, онда барлық ток күші электродтың зарядталуына жұмсалады және тізбектегі ток шамасы аз мөлшерде болады яғни, ол электрохимиялық реакцияның жоқ екендігін көрсетеді. Бұл қалдық ток деп аталынады. Кернеуді одан әрі ұлғайтқанда ерітіндіде тотықсыздану жүре бастайды да токтың мәні өседі. Бұл токты Фарадей тогы деп атайды. Әрі қарай кернеуді жоғарылатқанда тотықсызданатын иондардың концентрациясы катод беткейінде нөлге дейін түседі ал, диффузия жылдамдығы катодқа дейінгі аймақта максимальді болады және ток күші өзгерісі байқалмайды. Бұл шекті ток деп аталады. Бұдан соң электродқа қарай ерітіндіден иондардың диффузиялануы басталады. Бұл кездегі токты диффузия тогы деп атайды.
Егер үдеріс жылдамдығы электролиттік ұяшықтағы диффузиямен сипатталатын болса, онда ток күші зерттелетін зат концентрациясына пропорционал болады. Яғни, шекті ток ерітінді құрамындағы анықталатын ион концентрациясына пропорционал болады.
Диффузиялық ток шекті ток пен қалдық токтың айырмасына тең болып келеді. Ол ерітіндідегі зат концентрациясына тура пропорционал. Сондықтан толқын ұзындығы – Н диффузиялық токты сипаттайды және зерттелетін заттың концентрациясын анықтауға мүмкіндік береді.
Электролит құрамын талдау – жартылай толқын потенциалын анықтауға негізделген.
Полярографиялық әдіс арқылы ерітіндінің сапалық және сандық құрамын анықтауға болады.
Полярография әдісі фармацияда кеңінен қолданылады. Дәрі жасау ісінде дәрілік препаратардың құрамындағы органикалық, бейорганикалық электролиттерді, ақуыздарды, гормондар мөлшерін, витаминдер мен басқа да қосылыстарды анықтауға мүмкіндік береді. Мысалы, аскорбин қышқылы, никотинамидті, фенолдарды, күрделі эфирлерді, барбитураттарды, алкалоидтарды, антибиотиктерді және т. б. көптеген заттарды осы әдіспен табады.
Сонымен қатар, бұл әдіс биологиялық объектілердегі және өндіріс орындарындағы улы заттарды ( қорғасын, таллий, сынап т.б.) анықтауда, адам ағзасындағы оттегінің қанға таралу мөлшерін, ауа құрамын (мырыш, хром, марганец, формальдегид т.б.) анықтауда қолданылады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1)Ә.Қ. Патсаев,С.А.Шитыбаев, Г.А. Төребекова «Физикалық және коллоидтық химия». Оқулық.-Шымкент,2010-580 бет. ISBN 9965-467-48-X
2)Ә.Қ. Патсаев, С.Ж. Жайлау, Ш.С. Шыназбекова, Б.Х. Махатов «Аналитикалық химия» Шымкент 2007 ж.ISBN 9965-9086-2-1
3)Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Физика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д,, профессор Е. Арын – Павлодар: С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, 2006. ISBN 9965-808-88-0
4)Құлажанов Қ.С.Аналитикалық химия: II томдық оқулық . II - том. Оқулық. Алма-ты:«ЭВЕРО» баспаханасы, 2005. - 464 б. ISBN 9965-680-95-7
5)Интернет. |
|
|
Скачать 393.11 Kb.